inclinavit ; et hujus fiducia multitudinis, qui in præsidio erant, pertinacius pro vallo pugnarunt. Retenti in portis valloque, quæ se impetu ipso capturos crediderant, Romani, postquam tandem perruperunt, ab ira graviorem ediderunt cædem.

44. Ad quinquaginta millia peditum cæsa eo1o die dicuntur, equitum tria millia; mille et quadringenti capti, et quindecim cum rectoribus elephanti. Romanorum aliquot vulnerati sunt; ceciderunt non plus trecenti pedites, quatuor et viginti equites; et de Eumenis exercitu quinque et viginti." Et illo quidem die victores, direptis hostium castris, cum magna præda in sua reverterunt; postero die spoliabant cæsorum corpora, et captivos contrahebant. Legati ab Thyatirad et a Magnesia ad Sipylum 12 e ad dedendas urbes venerunt. Antiochus, cum paucis fugiens, in ipso itinere pluribus congregantibus se, modica manu armatorum media ferme nocte Sardes contendit.13 Inde,

Qui primi fugerant, hi versus castra sua præsertim delati fuerunt, seu castra petierunt maxima ex parte.

Congregabant captivos.

10 Ea Gron. Doujat. Crev Mox pro tria Ald. recepit ex cod. Mog. quatuor; quod habent Gron. Donjat. Crev.-11 Forte quinqu decem ex Appiano.' Rupert.-12 Vett. codd. valde variant; plurimi tamen habent a vel ab Sipylo pro ad Sipylum; unde Spanhemius Nostram scripsisse contendit et a Magnesia ab Sipylo; quod probat quoque Drak.' Doering. Vid, Not. Delph. inf.-13 Concessit Gron. Doujat. Crev.

NOTE

c Non plus trecenti pedites] Apud Appian. ex Romanis itidem quatuor et viginti equites, pedites trecenti, quos maxime Antiochus occidit: Eumenis tantum equites quindecim numerantur.

d Ab Thyatira] Plerumque neutro genere et plurali numero effertur hoc urbis nomen: sed et muliebri genere et numero singulari aliquando profertur, ut testatur Steph.

* A Magnesia ad Sipylum] In Regio est et Magnesia ab Sipylo: in aliis et a Magnesia et a Sipylo: vult Gronovius

legi a Magnesia sub Sipylo ex Strabone, ubi hæc urbs Sipylo monti subjecta dicitur, qui mons Phlegræus ab Aristotele nominatur et Ceraunius a Plut. Hodie, teste Joanne Lydo, Cusinas: sed num potius Sipylum urbis nomen, unde, ut et a vicina Magne. sia et a Thyatira, legati venerint?

f Sardes contendit [Surdeis concessit] Lydia caput fuit jam a Crœsi temporibus, in latere Tmoli montis ex quo Pactolus fluit, olim a Mæoniis Hyde vocitata, inter Mæandrum et Hermum: nunc Sardia.

h

cum audisset, Seleucum filium et quosdam amicorum Apameam prægressos, et ipse quarta vigilia cum conjuge ac filia petit Apameam, Zenoni tradita custodia urbis, Timone Lydiæ præposito: quibus spretis, consensu oppidanorum et militum, qui in arce erant, legati ad consulem missi sunt. 45. Sub idem fere tempus et ab Trallibus, et a Magnesia, quæ super Mæandrum est, et ab Epheso legati ad dedendas urbes venerunt. Reliquerat Ephesum Polyxenidas, audita pugna, et, classe usque ad Patara Lyciæ pervectus,14 metu stationis Rhodiarum navium, quæ ad Megisten erat,1 in terram egressus, cum paucis itinere pedestri Syriam petiit. Asiæ civitates in fidem consulis ditionemque populi Romani sese tradebant. Sardibus jam consul erat. Eo et P. Scipio ab Elæa, cum primum pati laborem viæ potuit, venit. Sub idem fere tempus caduceator ab Antiocho per P. Scipionem a consule petiit impetravitque, ut oratores mittere liceret regi. Paucos post dies Zeuxis, qui præfectus Lydiæ fuerat, et Antipater fratris filius venerunt. Hi, prius Eumene convento, quem propter vetera certamina aversum maxime a pace credebant esse, et placatiore eo et sua et regis spe invento, tum P. Scipionem, et per eum consulem, adierunt; præbitoque iis petentibus frequenti consilio ad mandata edenda, ' Non tam, quid ipsi dicamus, habemus,'16 inquit Zeuxis, 'quam ut a vobis quæramus, Romani, quo piaculo expiare errorem regis, pacem '7

14 Vett. codd. variant; alii enim exhibent provectus; alii prætervectus.15 Erant Crev.-16 Non tam quid ipsi cet. Aliquid scabri in oratione esse videtur, et nescio utrum placere possit non tam habemus, quid dicamus, quam ut quæramus; Drak. Forte leg. jam pro tam.' Rupert.-17 Desidero ante pacem copulam et, quæ in duobus membris rarius omitti solet.' Doering.NOTE

Apameam prægressos] Plures sunt Apameæ hæc Cibotos cognomine, id est, arca, in Phrygia Combusta seu meridionali erat, olim Celenæ, ad Marsyam amnem, qui Mæandro commiscetur, a Seleuco rege Syriæ primo condita: hodie Apamis.

h Ab Trallibus] Lydiæ fuit urbs

Tralles, sive Trallis, inter Caistrum et Mæandrum fluvios; hodie Chora.

1 A Magnesia, quæ super Mæandrum est] Jam diximus Cariæ urbem esse in Minori Asia, Epheso ad orientem: est enim in Ioniæ confinio, et vulgo Mangresia dicitur.

veniamque impetrare a victoribus possimus. Maximo semper animo victis regibus populisque ignovistis. Quanto id majore et placatiore animo decet vos facere in hac victoria, quæ vos dominos orbis terrarum fecit? Positis jam adversus omnes mortales certaminibus, haud secus quam Deos, consulere et parcere vos generi humano oportet.' Jam ante, quam legati venirent, decretum erat, quid responderetur: respondere Africanum placuit. Is in hunc modum locutus fertur: Romani ex iis, quæ in Deum immortalium potestate erant, ea habemus, quæ Dii dederunt. Animos, qui nostræ mentis sunt, eosdem in omni fortuna gessimus gerimusque; neque eos secundæ res extulerunt, nec adversæ minuerunt. Ejus rei, ut alios. omittam, Hannibalem vestrum vobis darem testem, nisi vos ipsos dare possem. Postquam Hellespontum trajecimus, priusquam castra regia, priusquam aciem videremus, cum communis Mars et incertus belli eventus esset, de pace vobis agentibus, quas pares paribus ferebamus conditiones, easdem nunc victores victis ferimus. Europa abstinete, Asiaque omni, quæ cis Taurum montem est, decedite. Pro impensis deinde in bellum factis quindecim millia talentum Euboicorum dabitis; quingenta præsentia, duo millia et quingenta, cum senatus populusque Romanus pacem comprobaverint,18 millia deinde talentum per duodecim annos. Eumeni quoque reddi quadringenta talenta et quod frumenti reli

18 Vet. lib. apud Sigon. comprobaverit. Mox pro millia, edd. vett. mille. A

NOTE

Quindecim millia talentum Euboicorum] Talentum Euboicum ex Festo erat quatuor millium denariorum, sen drachmarum Atticarum, et sic tertia parte minus talento Attico. Si plene per denarios numeres, talentum Euboicum æquabit mille sexcentas libras nostrates: ita quindecim millia efficient vicies quater centena millia librarum Francicarum, vint quatre millions. Sed majorem quantitatem

senatus ab Antiocho postea exegit, ut videbimus lib XXXVIII. cap. 38.

Quindecim millia talentum Euboicorum] Talentum Euboicum fuit 7000. denariorum ex calculo Ed. Bernardi, hoc est 700 Philippeorum, seu florenorum bis mille centenorum. J. Clericus.

m Reddi quadringenta talenta] Euboica an Attica, non exprimitur; sed videlicet ea ejusdem generis cum su

I

quum ex eo, quod patri debitum est, placet. Hæc cum pepigerimus, facturos vos ut pro certo habeamus, erit quidem aliquod pignus, si obsides viginti nostro arbitratu dabitis: sed nunquam 19 satis liquebit nobis, ibi pacem esse populo Romano, ubi Hannibal erit. Eum ante omnia deposcimus. Thoantem quoque Etolum," concitorem 20 Ætolici belli, qui et illorum fiducia vos, et vestra illos in nos armavit, dedetis, et cum eo Mnasilochum Acarnana et Chalcidenses Philonem et Eubulidam.P In deteriore sua fortuna pacem faciet rex, quia serius facit, quam facere potuit. Si nunc moratus fuerit, sciat, regum majestatem difficilius ab summo fastigio ad medium detrahi, quam a mediis ad ima præcipitari.' Cum his mandatis ab rege missi erant legati, ut omnem pacis conditionem acciperent. Itaque Romam mitti legatos placuit. Consul in hyberna exercitum Magnesiam ad Mæandrum et Tralles Ephesumque divisit. Ephesum ad consulem paucos post dies obsides ab rege adducti sunt; et legati, qui Romam irent, venerunt. Eumenes quoque eodem tempore profectus est Romam, quo legati regis. Secutæ eos sunt legationes omnium Asia populorum.

2

46. Dum hæc in Asia geruntur, duo fere sub idem tempus cum triumphi spe proconsules de provinciis Romam redierunt, Q. Minucius ex Liguribus, M'. Acilius ex Ætolia. Auditis utriusque rebus gestis, Minucio negatus triumphus, Acilio magno consensu decretus; isque triumphans de rege Antiocho et Ætolis Urbem est invectus. Prælata sunt in eo triumpho signa militaria ducenta

Mss. fere omnibus vox abest. Millena talenta conj. Budæus.-19 Nusquam Gron. Doujat.-20 Concitatorem edd. ante Gron.-1 Ita pro vulg. Mnasimachum, quod habent Gron. Doujat. Crev. reposuit Rupert. præeunte Crev. et prob. Drak.—2 Verba in hyberna ignorat Polyb.

NOTE

perioribus fuisse credibile est. Fient ergo 640000. librarum nostratium.

n Thoantem quoque Ætolum] De hoc Ætolorum prætore supra lib. xxxv.

c. 12.

• Mnasilochum [Mnasimachum] Acarnana] Videtur idem esse qui Muesilochus lib. xxxvI. c. 11.

г

S

triginta, et argenti infecti tria millia pondo," signati tetradrachmum Atticum centum tredecim millia, cistophorum ducenta quadraginta octo, vasa argentea cælata multa magnique ponderis. Tulit et supellectilem regiam argenteam ac vestem magnificam ; coronas aureas, dona sociarum civitatium, quadraginta quinque; spolia omnis generis: captivos nobiles, Ætolos et regios duces, sex et triginta duxit. Damocritus Ætolorum dux paucos ante dies, cum e carcere nocte effugisset, in ripa Tiberis consecutis

3 Eo del. Gron. Doujat. Crev.-4 Numerorum notas, invitis Mss. erroris suspectas habet Pigh. in Ann. ad a. 563. Sup. cap. 3. legitur principes

NOTE

P Philonem et Eubulidam] Hi Chalçidenses ut Romanis dederentur fædere deinde comprehensum est. lib. XXXVIII. c. 38.

¶ Argenti infecti tria millia pondo] Gall, la valeur de 108000 liv. en lingots.

r Tetradrachmum, &c.] Tetradrachmum Atticum est circiter 24. stuvero. rum Hollandicorum. Cistiphori 5. ferme tetradrachmum æquant. J. Clericus.

• Tetradrachmum Atticum centum tredecim millia] Gallice, la valeur de cent quatre vints mille huit cens livres en pieces de quatre drachmes.

t

Cistophorum ducenta quadraginta octo] Græcorum nummi argentei minores erant hi cistophori, ex eo sortiti appellationem quod signati essent forma κιστοφόρου, seu cistam ferentis : insculptas enim habebant imagines eorum qui cistis inclusa gerebant arcana sacrorum mysticorum, quod fieri solitum in Cybeles mysteriis, Bacchi orgiis, Cereris initiis, Isidis sacris, ut observat Turneb. lib. 1. Adversar. c. 5. et 21. itemque lib. XVI. c. 4. Habebant autem hi nummi rationem ad denarium subsesquiquartam, quatuor enim denarii sep.

tem cistophoros cum semisse valent, quemadmodum ex Festo idem Turnebus ratiocinatur. Scribit enim Festus talentum Euboicum, nummo Græco, septem millium et quingen. torum cistophorum' fuisse; Romano vero quatuor millium denariorum. Videtur itaque cistophori pretium concurrere cum quatuor nostris assibus ac denariis tribus et quinta denarii parte. Quo posito, horum ducentorum quadraginta millium cistophorum æstimatio æquaret librarum Francicarum quinquaginta millia et sexcentas. Scio rationem aliam sequi Budæum lib. IV. de Asse, qui præfecturarum Persicarum sub Dario tributa ex Herodoto computans Euboicum talentum tribus tantum minis ac triente talento Attico cessisse vult: et sic 7500. cistophori responderent drachmis Atticis sen denariis Romanis 5667. ita ut his illi minores non multum ultra quintam partem invenirentur: et pro hodiernis assibus nostratibus octo, quibus denarios Romanos æquiparamus, cistophori seu drachmæ Euboicæ 6. assibus et 4. ferme denariis Turonensibus viderentur æstimandi. Verum in enumeratione tributorum viginti provin