Immagini della pagina
PDF
ePub

g

Taurum primo die, postero ad Xylinen, quam vocant, comen posuit castra. Profectus inde continentibus itineribus ad Cormasa 14 urbem pervenit. Darsa proxima urbs erat. Eam, metu incolarum desertam, plenam omnium rerum copia invenit. Progredienti præter paludes legati ab Lysinoë, dedentes civitatem, venerunt. Inde in agrum Sagalassenum,' uberem fertilemque omni genere frugum, ventum est. Colunt Pisidæ, longe optimi bello regionis ejus. Cum ea res animos facit, tum agri foecunditas, et multitudo hominum, et situs inter paucas munitæ urbis. Consul, quia nulla legatio ad finem is præsto fuerat, prædatum in agros misit. Tum demum fracta pertinacia est, ut ferri agique res suas viderunt. Legatis missis, pacti quinquaginta talentis et viginti millibus medimnum" tritici, viginti hordei, pacem impetraverunt. Progressus inde ad Obrimæ 16 fontes, ad vicum, quem Aporidos comen P

nem, Sylenen, Silenu, Sillenem, Silinen.' Rupert.-14 Cormasam Gron. Doujat. Crev.-15 Fines edd. ante Gron.-16 In Mss. et edd. antt. Rotrinos, Rhotrinos, Rothrinos, Rothinos, Rhotinos, Rhocrinos. Mox Aporidos comen e c. Mog. primus edidit Aldus. Aporides primæ edd. et quidam Mss. Aporidios, Apridos, Adprodios alii codd. Acaridos comen conj. Jac. Gron. quia Acaris opp. Phrygiæ est ap. Steph. et ei adjacens aliquis ex pagis ita dictus videri potest, ut Leidæ vicus. Adonidos comen emend. Wessel. ad Hieroclis Synecd.

NOTE

Ad fluvium Taurum] Taurum montem hoc tractu facile reperias, flumen mihi ignotum.

8 Ad Xylinen, quam vocant, comen] Pisidiæ locus: nomen Græcum significat pagum ligneum.

h Ad Cormusa] Sub Tauro fuit hoc Pisidiæ oppidum.

1 Darsa proxima urbs] In eadem Pisidia, ad fines Lycia et Phrygiæ Magnæ.

Lysinoë] Alias Lysinia, sub Tau. ro monte in Pisidia quoque, versus australis Phrygiæ fines.

In agrum Sagalassenum] Sagalas. sus ab Arriano et Stephano, quemadmodum et a Livio in Pisidia locatur;

ab Ptolemæo in Lycia, perperam, ni fallor. Sagalesson vocat Plinins, et Pisidiæ tribuit. Selgessus est Straboni, ad montem Masicytum.

m Quinquaginta talentis] Centum viginti librarum nostratium millibus.

Medimnum] Mensuræ Græcæ geDus, quæ dimidium fere sextarium Parisiensem capit.

• Ad Obrimæ fontes] Phrygiæ Mag. næ amnis Obrima in Mæandrum sub Apamea Ciboto se exonerat.

P Aporidos comen] Videtur hoc nomen vicum significare perplexi ac difficilis transitus.

vocant, posuit castra. Eo Seleucus ab Apamea postero die venit. Ægros inde et inutilia impedimenta cum Apameam dimisisset, ducibus itinerum ab Seleuco acceptis, profectus eo die in Metropolitanum campum," postero die Dinias Phrygiæ processit. Inde Synnada' venit, metu omnibus circa oppidis desertis. Quorum jam præda grave agmen trahens, vix quinque millium die toto itinere profecto, ad Beudos,18 quod vetus appellant, pervenit. Ad Anabura inde, et altero die ad Alandri '9 fontes," tertio ad Abbassum 20 posuit castra. Ibi plures dies stativa habuit, quia perventum erat ad Tolistoboiorum fines.*

16. Galli, magna hominum vis, seu inopia agri, seu

p. 669.' Rupert. Acaridos comen Kreyssig.-17 Plerique Mss. Dymas, vel Dimas, Lov. 3. 5. 6. et edd. ante Frob. a. 1535.-18 Ad Beundos edd. ante Sigon.-19 Vet. lib. apud Sigon. ad Alexandri. Glarean. ad Maandri restituit.-20 Alii Abassum, Abbasum, Abbasium, Abassium, Babasum, Alcasum.' Rupert. Mox Tolistobogiorum al.

[ocr errors]

NOTE

• Metropolitanum campum] Ab urbe Metropoli dictum. Sunt autem plures eo nomine urbes : hæc in Phrygia Magna fuit, haud procul Mæandro, circa fines Pisidiæ et Galatiæ.

Dinias Phrygiæ] Non longe a Galatiæ confinio fuit Phrygiæ oppidum forte a Dinia Galliæ Narbonensis nomen mutuata.

• Inde Synnada] Phrygiæ quoque urbs est e primariis Synnada; unde marmor Synnadicum : non procul Hypso oppido, pugna inter Alexandri duces et successores claro.

Ad Beudos, quod vetus appellant] Quidam codices habent Beundos ; sed Beudos tuentur Glar. et Sigon. ex Ptolemæo.

" Ad Alandri fontes] Vulgo legebátur, ad Mandri fontes: unde Glar. fecerat Mæandri, quod stare non potest; sic enim regressus esset Manlius Volso ad loca quæ jam transierat, non progressus. Recte Sigon. restituit Alandri, cujus fluminis postea

Livius in Tolistoboiis meminit.

Ad Tolistoboiorum [Tolistobogiorum] fines] Galatarum, sive Gallogræcorum, qui e Gallia nostra in Asiam profecti, tres erant gentes præcipuæ Tectosages, Trocmi, et Tolistobogii: quos Appianus et Steph. Tolistobvios appellant; forte quasi ex Tolosatibus et Boiis mixtos: nisi malis, detorto nomine ex sermone Illyriorum, inter quos diu habitaverant hi Galli, dictos esse quasi 'Tolosates Dei' sen divinos. Est enim illorum lingua Boge idem quod Deus. Strabo tamen Tolistobogios et Troemos a ducibus suis nomen habuisse scribit.

y Galli] Hosce Gallos verisimile est progeniem fuisse eorum, qui Tarquinii Prisci temporibus in Germaniam, Sigoveso duce, transgressi fuerant: qua de re dictum ad lib. v. cap. 34. Hinc facilis in Illyricum Græciamque transitus fuit; quam perpopulati, in Thraciam sese

2 a

prædæ spe, nullam gentem, per quam ituri essent, parem armis rati, Brenno duce in Dardanos pervenerunt. Ibi seditio orta, et ad viginti millia hominum, cum Leonorio ac Lutario regulis, secessione facta a Brenno, in Thraciam iter averterunt. Ubi cum resistentibus pugnando, pacem petentibus stipendium imponendo, Byzantium cum pervenissent, aliquamdiu oram Propontidis vectigalem habendo, regionis ejus urbes obtinuerunt. Cupido inde eos in Asiam transeundi, audientes ex propinquo, quanta ubertas terræ ejus esset, cepit; et, Lysimachia fraude capta, Chersonesoque omni armis possessa, ad Hellespontum descenderunt. Ibi vero exiguo divisam freto cernentibus Asiam multo magis animi ad transeundum accensi; nuntiosque ad Antipatrum, præfectum ejus oræ, de transitu mittebant. Quæ

1 Hi Galli Gron. Doujat. Crev.-2 Lomnorio et Lonorio Mss. Mox,' Cæsari Luterius, Agathiæ Aveápios et Aoblapis. Utrumque nomen Germanis etiam nunc in usu, Leonhartus et Lotarius vel Luderus.' J. F. Gron.-3 Divi

NOTE

effuderunt, atque inde trajecerunt in Asiam. Has Gallorum expeditiones narrant Polybius lib. 11. Strabo lib. præsertim XII. Justin. lib. XXIV. cap. 4. et seqq. lib. item xxv. capp. 1. et 2. Pausanias in Phocicis, Dexippus in collectaneis Scaligeri, Suidas in voce faλârai: ex quibus constat subactas ab iis Asiaticas cis Taurum gentes, aut tributum pendere coactas; ipsos vero in parte Phrygiæ inter Bithynos et Cappadociam sedes fixisse.

Brenno duce] Plures fuere hoc nomine duces Gallorum: is sane diversus sit oportet ab eo, quo duce capta a Senonibus Roma ante annos ferme ducentos.

a Leonorio] Scripti et olim editi habent Lomnorio: sed Straboni Aeovópios est, Memnoni apud Photium Aewvvópios: et manet adhuc inter no. biles Gallos Leonorii nomen. Sic Delph. el Var. Clas.

vidimus hoc quoque sæculo inter alios Leonorium d'Estampes archiepis copum Remensem. Estque hoc vocabulum diversum a Germanorum Leonharto, quod nos in Leonardum inflectimus.

b Ac Lutario regulis] Legitur et apud Cæsarem Luterius Cadurcorum dux: videturque ab origine Gallicum esse nomen, ex antiqua migratione Gallorum in Germaniam illatum: ubi deinde duriori aspiratione Chlotarii vocabulum, qui Agathiæ Aweápios et Acúrapis: inde et Caroli Magni nepos aliique successores, soni Tentonici asperitate ad pristinum Gallicismum mollita, Lotharii dicti : sic ex Litavicis Gallis, (cujus appellationis Cæsar Æduum ducem memorat lib. vII.) ortum apud Germanos Chlodovici nomen, et nobis reddita Ludovici felix nomenclatura.

Livius.

9 Z

d

res cum lentius spe ipsorum traheretur, alia rursus nova inter regulos orta seditio est. Leonorius retro, unde venerat, cum majore parte hominum repetit Byzantium: Lutarius Macedonibus, per speciem legationis ab Antipatro ad speculandum missis, duas tectas naves et tres lembos adimit. His, alios atque alios dies noctesque transvehendo, intra paucos dies omnes copias trajecit. Haud ita multo post Leonorius, adjuvante Nicomede Bithyniæ rege, a Byzantio transmisit.+ Coëunt deinde in unum rursus Galli, et auxilia Nicomedi dant, adversus Ziboetam, partem tenentem Bithyniæ, gerenti bellum. Atque eorum maxime opera devictus Ziboeta est, Bithyniaque omnis in ditionem Nicomedis concessit. Profecti ex Bithynia in Asiam processerunt. Non plus ex viginti millibus hominum, quam decem armata erant. Tamen tantum terroris omnibus, quæ cis Taurum incolunt, gentibus injecerunt, ut, quas adissent quasque non adissent, pariter ultimæ propinquis, imperio parerent. Postremo, cum tres essent gentes, Tolistoboii, Trocmi, Tectosagi,' in tres partes, qua cuique populorum suorum vectigalis Asia esset, diviserunt. Trocmis Hellesponti ora' data; Tolistoboii Æolida

sis Gron. Doujat. Crev.-4 Thuan. tramisit. Mox Zybæam Gron. Doujat.

NOTÆ

e Adjuvante Nicomede] Zypœtæ Thracis, qui, dissidentibus inter se Alexandri successoribus, Lysimacho præsertim bellis varie distracto, Bithyniam occupaverat, duo filii fuere, hic Nicomedes 1. cognomento Mag. nus, et Zybœas sive Zypotes, qui cum fratre ejusque filio majori Ziela de regno contendit.

A Byzantio] Byzantium Thraciæ nota urbs ad Bosporum, e regione Chalcedonis, a Byzante Spartano condita; postea mirum in modum aucta a Constantino, qui caput orientalis imperii esse voluit, sub Constantinopolis et Novæ Romæ appellatio

ne. Nunc Turcis decurtato nomine Stambol.

e Adversus Zibatam [Zybæam] Mogunt. codex habet Zybætam: Diodoro Siculo ZiBurns vocatur; Memnoni vero Ziroirns, quem Thraciæ Thyniæ. que imperasse ait. Hic frater erat Nicomedis, ut paulo ante dictum.

f Trocmis Hellesponti ora] Si hæ Galatarum gentes initio in ora habitarunt, certe non diuturna earum ibi commoratio fuit; neque hoc vult Livins; sed has ipsis regiones assignatas quæ cuique genti penderent tributum.

atque Ioniam, Tectosagi mediterranea Asiæ & sortiti sunt, et stipendium tota cis Taurum Asia exigebant. Sedem autem ipsi sibi circa Halyn" flumen ceperunt; tantusque terror eorum nominis erat, multitudine etiam magna sobole aucta, ut Syriæ quoque ad postremum reges stipendium dare non abnuerent. Primus Asiam incolentium abnuit Attalus, pater regis Eumenis;' audacique incepto, præter omnium opinionem, affuit fortuna, et signis collatis superior fuit. Non tamen ita infregit animos eorum, ut absisterent imperio. Eædem opes usque ad bellum Antiochi cum Romanis manserunt. Tum quoque, pulso Antiocho, magnam spem habuerunt, quia procul mari incolerent, Romanum exercitum ad se non perventurum.

17. Cum hoc hoste, tam terribili omnibus regionis ejus, quia bellum gerendum erat, pro concione milites maxime in hunc modum allocutus est consul: Non me præterit, milites, omnium, quæ Asiam colunt, gentium Gallos fama belli præstare. Inter mitissimum genus hominum ferox natio, pervagata bello prope orbem terrarum, sedem cepit. Procera corpora, promissæ et rutilata comæ, vasta scuta, prælongi gladii: ad hoc cantus ineuntium prælium et ululatus et tripudia et quatientium scuta in patrium quendam modum horrendus armorum crepitus: omnia de industria composita ad terrorem. Sed hæc, quibus insolita

Crev. Zybætam Drak. Doer.-5 All. Tectosages et Tectosaga.—6 Sibi del. Gron. Doujat. Crev.-7 Eisdem edd. ante Gron.

8 Inchoantium Gron. Dovjat. Crev. Mox eæd. pro modum habent morem.

NOTE

8 Tectosagi mediterranea Asia] Horum nomen a patria seu natali regione deductum constat, quod a Galliæ Celticæ parte, quæ post Narbonensis dicta, in Asiam intulere. Hæ tres Gallicæ in Asia nationes a toparchis regebantur, singulis gentibus in quatuor populos divisis, ut duodecimi omnino tetrarchiæ essent, quemadmodum Strabo testatur. Sic et pris cis temporibus regebantur circa Pa

dum Tusci, antequam in mediam Italiam a Gallis compellerentur.

h Circa Halyn] Flumen est Phrygiæ, Asiam Minorem dividens in orientalem et occidentalem : nunc vulgo Lali.

i Attalus, pater regis Eumenis] Hic Attalus se regem Pergami primus dixit, Attalo natus Philetari eunuchi fratre, qui Pergamum invaserat contra Lysimachum.

« IndietroContinua »