Immagini della pagina
PDF
ePub

Cicerone ci rammenta Plinio (1. 36, c. 15.) Ma molti architetti greci ancora furono in Roma. Tale esser dovea quel Ciro che spesse volte si nomina da Cicerone (Ad Att.Î.2, ep. 3; Famil. l. 7, ep. 24, ec.) il quale di lui valevasi ad architetto. L' età di Cesare e di Augusto vide la magnificenza de' privati e de' pubblici edificj condotta in Roma a quell' eccesso di grandezza e di pompa, a cui non era giun ta, nè giugnerà forse mai. Ma la descrizione di essi alla storia del lusso appartiene e non alla storia della letteratura. Non mi tratterrò io dunque a ragionarne distesamente, rimetrendo chi voglia saperne alle belle descrizioni che Plinio ci ha lasciate de'teatri di Scauro e di Curione, degli acquedotti di Quinto Marcio, e di altri portentosi edificj che a questo tempo erano in Roma (l. 37, c. 15, ec.); e porrò fine a questa Parte coll' osservare, ch'ella è comune opinione che Parchitettura a'tempi d'Augusto giugnesse alla sua perfezione, e che sotto Tiberio cominciasse a dicadere. Ma il Winckelmann osservatore, se altri mai fu, diligente de'mo numenti antichi, riflette che fino da questo tempo cominciò essa a degenerare, il che egli prova coll' esame di alcuni edificj che di quel tempo medesimo ci son rimasti, ne' quali il troppo studio di ricercati ornamenti mostra che la vera idea del bello in queste arti già si andava perdendo (Hist. de l'Art. t. 2, p. 278). Così quel difetto medesi mo che cominciò sotto Augusto a introdursi nell' eloquencome abbiamo veduto, cominciò pure a introdursi nelle arti di cui parliamo; e come quella colle altre scienze, così queste ancora ne'secoli susseguenti vennero a stato sempre peggiore, come dal seguito di quest'opera si vedrà chiaramente.

za

[ocr errors]

Fine del Tom. I. Par. II.

CATALOGO

Di alcune delle migliori edizioni degli autori italiani, de' quali si è ragionato in questo volume.

Per non interrompere ad ogni passo il filo della narrazione con una

noiosa serie di edizioni, di traduzioni e di comenti, non ne abbiam fatta menzione alcuna nel decorso dell'opera. Ma perchè abbiamo pensato che a molti sarebbe piaciuto per avventura l'averne qualche notizia, aggingneremo qui non un esatto catalogo di tutte l'edizioni degli autori da noi mentovati, ma solo di alcune che o per la rarità, o per l'eleganza dell' impressione, o pe' comenti aggiuntivi, o per altro riguardo soglion essere in maggior pregio. Cominceremo dagli autori che vissuti a' tempi antichi in Italia hanno scritto in lingua greca, e passeremo quindi a'latini; e in amendue premetteremo le raccolte in cui le opere loro sono state inserite; e soggiugneremo poscia l'edizioni particolari che di ciaschedun si son fatte.

Poetae

Raccolte di autori greci.

oetae graeci principes heroici carminis, inter quos Orpheus, Theocritas, Moschus, Pythagorae Aurea Carmina, etc. Parisiis, Henr. Stephanus, 1566, fol. graece.

Poesis philosophica Empedoclis, etc. Epicharmi, Orphei, etc. Parisiis, Henr. Stephanus, 1573, 8. graece.

Poetae graeci veteres heroici carminis scriptores, qui exstant, omnes, cuin lat. interpretatione. Aureliae Allobrog, De la Roviere, 1606, fol.

Poetae graeci veteres tragici, comici, lyrici, epigramma tarii, etc. cum latina interpretatione. Ib., 1614 fol. 2. vol.

Carmina novem illustrium foeminarum, et lyricorum Stesichori, Ibyci, etc. Antuerpiae, Plantinus, 1568. 8,

Orationes Rhetorum graecorum. Venetiis, Aldus, 1513. fol. graece, Eas dem, graece et latine. Typ. Henr. Stephani, 1575, fol.

Poetae greci minores. Cantabrigiae, Hayes, 1694, 8.

Edizioni particolari degli autori italiani antichi che hanno scritto

in greco.

Alexidis Fragmenta, V. Poetae Graeci minores.

Archimedis Opera, quae extant, graece et latine, cum comment. Davidis Rivalti a Flurantia, et Eutocii. Parisiis, Morellus, 1615, fol.

Aristoxeni Elementorum Harmonicorum libri tres graece cum versione Marci Meibomii (inter Meibomii Auctores antiquae musicae Amstel. 1612, 4). Dicaearchi Fragmenta geographica (inter Geographos graecos minores a Jo. Hudsono editos vol. 11).

Diodori Siculi Bibliothecae Historicae libri XV graece et latine cum notis, edit. Laurentio Rhodomanno. Hanoviae, Wechelius, 1604, fol.

lidem cum variorum notis, editore Petro Wesselingio. Amstelodami, Wetstenius, 1745, fol. vol. 2.

Les mêmes traduits en françois par l'ab. Terrasson. Amsterdam, Wet stein, 1738, 12. vol. 2.

Empedoclis, V. Poesis philosophica.

Epicharmi, V. Poesis philosophica.

Gorgiae, V. Orationes Rhetorum.

L'Encomio di Elena tradotto dall' ab. Angelo Teodero Villa. Milano, 8: Ibyci, V. Carmina novem ill. foemin.

Lisiae, V. Orationes Rhetorum.

Orationes et Fragmenta graece et latine cum interpretatione ac notis Joan mis Taylor. Londini, Bowyer, 1736, 4.

Tem. I. P. II.

25

Moschi Idyllia, V. Poetae graeci veteres, et Theocriti, etc.

Ocelli Lucani de Universi Natura liber interprete Ludovico Nugarola, cum ejusdem annotationibus. Heidelbergae, Commelinius, 1596.

Idem ex versione Caroli Emanuelis Vizzanii, cum ejusd. annotat, Amstelo dami, Blaeu, 1661, 4.

Orphei, V. Poetae graeci principes, et Poetae greci veteres.

Phalaridis Epistolae graece (inter Epist. Graecor. ab Aldo editas, 1499, 4.) Eaedem graece et latine cum adnotationibus Caroli Boyle, Oxonii, Theatr. Sheldon, 1699, 8.

Philemonis, V. Poetae greci minores.

Pythagorae Aurea Carmina, V. Poetae graeci príncipes, et Poesis philoso phica, et Poetae graeci minores.

Eadem com comm. Hieroelis, graec, et lat. et notis R. W. S. T. P. Londi ni, Bettenham, 1742, 8.

Les mêmes traduites en françois par m. Dacier (cum Vita Pythagorae). Pa» ris, Rigaud, 1706, 12.

Stesichori, V. Carmina novem ill. foem., etc.

Theocriti Idyllia et Epigrammata, V, Poetae graeci principes, et Poelae graeci veteres.

Eclogae etc. graece. Venetiis, Aldus, 1495, fol

Eadem graece cum scholiis antiquis graecis, et versione latina. Oxonii, Theatr. Sheldon, 1675, 8.

Eadem cum interpretatione latina et notis Jos. Scaligeri, Is. Casauboni, Dan. Heinsii. Heidelbergae, Commelinius, 1604, 4.

dyllia aliquot Theocriti latinis versibus reddita a Raymundo Cunick S. J. (edita zomae an. 1764 cum Bern. Zamagnae Echo). Teocrito, Mosco, Bione, tradotti in verso itáliano da Domenico Regolotti: Torino, 1728.

Raccolte di autori latini.

Corpus omnium veterum poetarum latinorum. Aureliae Allobrogum, 1640,

4. vol. 2.

Opera et Fragmenta veterum poetarum latinorum, curante Mich. Le Maittai re. Londini, 1717, fol. vol. 2.

Collectio pisaurensis omnium poematum, etc. Pisauri, Calcogr. Amatina, 1766, 4. vol. 6.

Corpus omnium veterum poetarum latinorum cum eorumdem italica versiohe. Mediolani, în Regia Curia, 1731, etc., 42 vol. 36. ( Un'altra miglior Raccolta de' Poeti latini colle loro versioni si è cominciata in Milano nella bella stamperia de' Monaci Cisterciesi; e ne abbiamo già, in que st'anno 1787, XVII. tomi in 8.)

Poetae latini rei venaticae scriptores, et bucolici antiqui; vid. Gratii Falisci, et M. Aurelii Nemesiani Cynegeticon, etc. et Nemesiani et Calpurnii Bucolica, cum notis variorum. Lugduni Bat. et Hagae Com., Langerak, etc., 1728, 4.

Poetae latini minores, sive Gratii Cynegeticon, Nemesiani Cynegeticon et Eclogae, Calpurnii Eclogae, etc. cum notis variorum edit. Petro Burmanho. Leidae, Wisholf., 1735, 4. vol. 2.

Collectanea veterum tragicorum, Livii Andronici, Q. Ennii, Cn. Naevii, M. Pacuvii, L. Attii, etc. Lugd. Bat. Maire, 1628, 8.

Anthologia veter Tatinorum epigrammatum, poetarum, et poematum, etc. cum notis variorum, editore Petro Burmanno Secundo. Amstelodami, Offic. Schouteniana, 1759, 4.

Fragmenta historicorum veterum ab Ausonio Popma collecta, 1620, 8, Scriptores rei rusticae, etc. V. inf. Cato.

Edizioni particolari degli autori latini.

[blocks in formation]

Caesaris C. Julii Commentarii (cura Joann. Andreae episcopi aleriensis). Romae, in domo Petri de Maximis, 1469, fol.

Iidem. Venetiis, Aldus, 1513, 8.

Iidem. Venetiis, Aldus, 1519. 8.

lidem cum pictura totius Galliae, etè per Jucundum Veronensem, etc. Parisiis, Vascosanus, 543. fol,

Quae extant cum selectis variorum commentariis. Amstelodami, Elzevir., 1661, 8.

Eadem cum notis Jo Goduini ad usum Delphini. Parisiis, Le Petit, 1678, 4. Eadem cum annot. Sam. Clarke, et tabulis aeneis. Londini, Jonson, 1712, fol. vol. 2.

Eadem cum Vossii, Davisii, etc. notis. Lugduni Batav., Luchtmanns, 1713, 8, 2. vol.

Eadem curante Franc. Oudendorpio, Lugduni Batav., Luchtmanns, 1757, 4
Eadem cum italica versione ex ms, codice, tabulis aeneis, etc. Venetiis,
Societ. Albritiana, 1737, fol.

Eadem ex recensione Sam. Clarke. Glasguae, Foulis, 1750, fol.
Eadem. Parisiis, Barbou, 1755, 12. 2. vol.

Commentarj di Cesare tradotti per Agostino Ortica della Porta. In Tosaolano, per Alessandro Paganino, senza nota d' anno, 8.

Gli stessi. Venezia, per Bernardino Veneto de' Vitali, 1512, 4.

Gli stessi. Milano, per Mag. Augustino de Vicomercato, 1530, 4.

Gli stessi tradotti da m, Francesco Baldelli, Venezia, per il Giolito, 1557, 1570, 12

Gli stessi della medesima traduzione) illustrati da Andrea Palladio. Venezia, per Pietro de' Franceschi, 1575, 4.

Les Commentaires de César de la traduction de Nic. Perrot Sieur d'Ablancour. Amsterdam, chez Mortier, 1708, 12.

Les Commentaires de César d'une traduction toute nouvelle. A la Haye, chez Swart, 1743, 12, vol. 2.

La Guerre des Suisses, traduite du premier livre des Com, de Jules César par Louis XIV. Dieu donné, Roy de France et de Navarre. Paris, de l'Imprimerie Royale, 1651, fol.

Catonis M. Porcii Fragmenta Libr. de Originibus, V. Fragmenta Histori

corum.

M. Cato de Agricultura, M. Terentius Varro, L. Junius Moderatus Colu mella; Palladius de Re Rustica. Venetiis, per Nic, Jenson, 1472, fol. lidem, Venetiis, Aldus, 1514, 8.

lidem, quibus accedunt Vegetius de Mulo medicina, et Gargilii Martialis Fragmentum cum cl. virorum notis editi a Joh. Matthia Gesnero. Lipsiae, Frisch, 1735, 4. 2. vol.

Catulli, Tibulli, et Propertii Opera, cum Statii Silvis, 1472, fol, Eadem cum elucubrationibus Domitii Calderini, etc, Bononiae, per Bo ninum de Boninis, 1486, fol.

Eadem. Venetiis, Aldus, 1502, 8,

Eadem cum doctorum virorum commentariis. Parisiis, Cl. Morellus, 1604, fol.

Eadem ex recensione Graevii, cum notis variorum. Trajecti ad Rhenum, Zyll, 1680, 8,

Eadem cum interpretatione et notis Philippi Silvii ad usum Delphini Parisiis, Leonard. 1680, 4.

Eadem cum eruditorum commentariis. Gantabrigiae, Jonson, 1702, 4. Eadem cum comment. Jo, Antonii Vulpii, Patavii, Cominus, 1737, etc, 4. 4. vol.

Eadem. Parisiis, Barbou, 1753, 13,

Le Opere di Catullo tradotte da Parmindo Ibichense (ab. Francesco Ma. ria Biacca), di Tibullo e di Properzio tradotte da Guido Riviera nel t. XXI. e XXII, della Raccolta de' Poeti Latini stamp. in Milano 1740, ec. )

Ciceronis M. Tullii Opera omnia, Mediolani, Minutíanus, 1498, fol. a. valg.

Eadem. Venetiis, Aldus, 1519, 8. 9. vol.

Eadem cum notis Petri Victorii. Venetiis, Junta, 1534, etc. fol. 4. vol. Eadem ex edit. Roberti Stephani. Parisiis, Rob. Stephanus, 1539, fol.

2. vol.

Eadem a Dionysio Lambino edita cum notis. Parisiis, Dupuy, 1566, fol. 2. vol.

Eadem cum Manutioram commentariis. Venetiis, Aldus Jun,, 1582, etc., fol. 6. vol.

Fadem. Lugduni Bat., Elzevir., 1642, 12. 10. vol.

Eadem, studio Jani Guglielmi, et Jani Gruteri, cum Frobenii indicibus. Londini, Dunmore, 1681, fol. 2. vol.

Eadem cum variorum notis ab Isaaco Verburgio edita, Amstelodami, Wetstenii, 1724, fol. 2. vol.

Eadem cum delectu commentariorum opera Josephi Oliveti, Parisiis Coignard, 1740, 4, 9. vol.

Eadem. Glasguae, Typ. Academ., 1749, 12, 20, vol.

Opera seorsum edita.

Opera Rethorica. Mediolani, Minutianus, 1474, fol.

Eadem. Venetiis, Aldus, 1514, 4;

Eadem cum notis Jacobi Proust Soc. Jesu in usum Delphini. Parisiis 1657, 4.

[ocr errors]

I Libri dell' Oratore tradotti in italiano dal P. Giuseppantonio Cantova della Compagnia di Gesù con note, cc. Milano, Galeazzi, 1771, 8. 3. vol. Orationes. Romae, Sweynheim et Pannartz, 1471, fol.

Eaedem, Venetiis, 1471, fol.

Eaedem, Venetiis, Aldus, 1519, 8, 3. vol.

Eaedem cum notis variorum ex editione Jo. Geor, Graevii, Amstelodami, Blaeu, 1699, 8. 6. vol.

Eaedem cum notis Caroli de Meroville S. J. in usum Delphini. Parisiis, 1684, 4. 3. vol.

Le stesse tradotte da Alessandro M. Bandiera dell' Ordine de' Servi di Maria con annotazioni. Venezia, 8. 7. vol.

Les mêmes traduites en françois avec des notes par François Joseph Bourgoin de Villefore. Paris, 1731, 12. 8. vol.

Epistolae Familiares. Romae, Sweynheim et Pannartz, 1467, fol.

Eaedem. Venetiis, Aldus, 1522, 8.

[ocr errors]

Eaedem cum comment. Paulli Manutií. Venetiis, 1544, 8,

Eaedem cum notis Philippi Quartier S. J. in usum Delphini. Parisiis, 1685, 4.

Eaedem ex recensione Jo. Georgii Graevii cum notis variorum. Amstelodam., Blaeu, 1693, 8. 2. vol.

Les mêmes traduites par m. l'ab. Prévost. Paris, Nidot, 1745, 12. 5. vol, Epistolae ad Atticum, ad Brutum, et ad Quintum Fratrem. Venetiis, Jen son, 1470, fol.

Eaedem. Romae, Sweynheim et Pannartz, 1470, fol.

Eaedem. Venetiis, Aldus, 1513. 8.

Eaedem cum comment. Paulli Manutii. Venetiis, 1551, 8.

Eaedem ex recensione Jo. Georgii Graevii cum notis variorum. Amstelodami, Blaeu, 1634, 8. 2. vol.

Les mêmes traduites en françois per m. Mongault. Paris, 1714, 12. 6. vol. Lettres à Brutus traduites par in. l'ab. Prévost, Paris, Didot, 1744, 12. Opera Philosophica, Venetiis, Bevilacqua, 1496, fol.

Eadem. Venetiis, Aldus, 1523, 8. 2. vol.

Eadem cum interpretatioue et notis Francisci l'Honoré ad usum Delphini. Parisiis, 1689, 4..

Eadem cum notis variorum ex edit. Jo. Davisii. Cantabrigiae, Crownfield, 1730, 1745, 8. 6. vol.

Goecilii Statii, V. Collectanea.

« IndietroContinua »