Dialetto di Val Verzasca (Ticinese). 11. Un omen ul gh'ieva dü fiö; 12. El piü ponzèl de sti dü u gess al pà: Pà, dam er part der me robe ch'a m' veng a mì; el pà u'i dividè, e de long u gh'dè er part. 13. Dagnò a poic di, el più ponzèl el se tirè el tut sot lüi, e 'l s'en giè da lontàgn, dove el bordigò er sostanze malamént con or bozerre. boriola, e vestil, metigh nel dit ün anèl, e metìgh su i calzèi in d'i pè; 23. Menegh fuori ün vidèl grass, e strübièl giü, maghièm e stèm alegri; 24. Perchè sto mi fiö l'era mort, e l'è tornà a vivà; l'era perdü, e o s'è trovèič; e i àn incominsià a fà festin. 23. Intant el fiö majù, che l'era in er campagna, l'è tornèič, e quand 14. Quand u ìa biü maghiòu el tut, in qui part u vignè üna gran care-l'è stèič aprö d'er cà, l'à sentì ch'i stìa, e cominsiè a balà biod; sonàvan e cantàvan. 26. E domandè a vügn di sò servitór: Quel ch'i fan in cà mea? 27. U gh'dis el servitór: Quì l'è vegnü el sò fradèl, e 'l sò pà là fèič mazzà el vidèl piü grass, perchè l'à ricüperòu el figliu sagn e sald. 28. Quest ignora rabiòu u n'ìa volü piï nà en er cà, e lo pà l'è nèið fora, o l'è metü drès a pregàl. 29. Ma lüi u gi à respondü al pà: Guarda, quenè agn l'è che mi son er 18. A vùi levà, e pu a vùi nè dal mè pà, a gh’vùi dì: Pà, ò pecòu con- | tò servizi, ades son steić er to comandamént; e ti m'è mai dèič ün jörl, perchè stàssom ün pò alegro con tra er siél e contro ti; 19. Mi ne sont più degn d'èsser ciamòu tò fiö; fam servizi de mètemi mè amis; cogli tuò faméi. 30. Ma l'è vegnü el tò fiö, che ti 20. El s'è vultà intànt, e l'è vegnü | à già maghiòu tut er sò part d'er robe con er på. El era agmò da lung, el con i pittàn, e ti ti jè fèič strübià so pà u 'l vidè, o s'è metü in com- giü er vidèl er piü gràss. passión, l'è corü a vetàs sül ciùl, e u l'à pasciòu sü. 21. Pa, u gh'dis el filiu, ò pecòu contra er siél, e contra ti; mi ne sont più degn d'ésser ciamòu tò fiö. 22. Ma 'l pà u-gh' dis ai sò servidór Portè chilò una sgiaghe er piü 31. El pà u gh'à respondü: Fiö, ti ti sè sempr stèič con mì, e tüt el mè l'è tò; 32. Ma bentava ch'a stàssom alegri, e che a festegiassom, perchè el to fradèl l'era mort e l'è tornà a vivà; l'era perdü e 'l s'è tornà a trovà. TRATTA DA STALDER. DIALETTO DI VAL-LEVENTINA (Ticinese). 11. Un sert' òm l'à avut düi fiöi; 12. O püssè giòvan de chi l'à dič | al på: Pà, dam la mè part d'la roba ch'om' vegn; e lüi l'à dividût a lò la roba. 13. E passò mia tenè dì, essend unit tüč, o fiö püssè giòvan l'è nèè in pais lontàn, e ignò l'à trèč via o fèč sò col viv da scandalós. 14. E quand l'à consümò tütcoss o je steč ona gran fam in chel pais e l'à comenzó a avèi bisogn; 13. L'è nèč vìa, e o s'è mess da ün abitant de chel pais, ch'o l'à mandò in o sò log a pascolè i animài. 16. El voreva impinì la sò büsecia dei giànd ch'o mangieva i animài, e nissün o j an deva. 17. Essènd nič in sè, l'à diè: Quenč faméi in ciè d' mè pà vànzan pan, e mi möri da fam. 18. Am' levarò e varò dal mè pà, e a i dirò: Pà, ò fèč pechèt contra siel e contra ti; 19. Giè son mia degn d'èss ciamò tỏ fio; fam com’ün di tò famei. 20. E, levàndos, l'è nèč dal sò pà. Essènd amò begn da lons, o sè pà o l'à vist, e o s'è moss a compassión, e, nasèndoi incontra, o i è cadüt a col, e o l'à basò. 21. O fiö o i à dič: Pà, ò fèč pechèt vers o siél, e vers a ti; giè mi son mia degn d'ess ciamò tò fiö. 22. O pà l'à dič ai sò faméi : Prest, portè o prim àbat, vestil, e dèi l'anèl in la so man, e i cauzèi in pè; 23. E menèi ün vidèl grass, mazzèl, mangèm, e stèm alégar; 24. Parche sto mè fiö l'era mort e l'è resüssitò; l'era perz e l'è stèč trovò; e àn comenzò a mangè. 28. O sò fiö püssè več l'era in i camp; essènd nič e avisinò a la ciè, l'à sentüt a sonè e cantè. 26. L'à ciamò ün di faméi, e o ià domandò coss' éran sti rob; 27. E chest o i à dič: L'è nič o tò fradèl, e o tò pà l'à mazzò ün vidèl grass, parchè o l'à trovò salv. 28. O fiö o s'è rabiò, e o voreva mia nè ind; o sò pà donc l'è nič fò, e l'à comenzò a preghèl. 29. Ma lüi o i à rispondüt, e l'à dič a sò pà: Èccomo, mi at' servisi tenč egn, e ò mai menciò ai tò órdan; le te m' è mai deč ün ciavrèt par stè alégar coi mè amis; 30. Ma dapós che sto tò fiö, ch'o l'à divorò la so part coi féman, l'è nič, e t'a i è mazzò ün vidèl grass. 31. Lü o i à dič: Fiö, ti t'a sè sempra con mi, e tüč i mè bègn in toi ; 32. E convegniva mangè e stè alégar, parchè sto tò fradèl l'era mort e l' è resüssitò; l'era perz, e l'è stèě trovò. TRATTA DA STALDER. DIALETTO DI VAL DI BLENIO (Ticinese). 11. Ün um o gh' eva doi fant; 12. E r' à dič ol pü piscén de quile 22. Ma ol pà r' à dič ai sò faméi : Prèst, tirèi fora ol župógn dra festa, al pà: 0 pà, dèm ra part dra roba ch'oe mettèigl' indöss, e metèigh' ügn anil m' toca; e lü o gh' à spartì ra roba. in dèit, e i calze in pè; 23. E tirèi fora ol vedil ingrassòu, 13. E d' lì a poc dì, miss insèma tüč cuss, ol fant pü piscén o l'è nače viagiànd n'ügn pais lontàgn, e là r'à bütòu via ol fað sò, vivènd in ba-r'è resüssitòu; r'era pers, e r'è trogùrd. 14. E dapù ch' r' à biù consümou tüč cuss, r' à fač na gran carestria in col pais, e corü r'à menzòu a ess in nessistà; 18. E r'è nač, e o s'è miss con ün zitadin d'col pais; e 'l ra mandòu a ra soa campagna, a pass i pörš. vòu; e i à menzòu a fà past. 28. Intratant ol sò fant majó o r'era in campagna, e quand r'è tornòu, e r'era arènt a cà, r'à sentü ol sang e ol bal. 26. E r'à ciamòu vügn d'ilg faméi, e o gh'à dmandou cuss i era sti cuss. 27. E corü o gh'à dič: Vust fradil tornòu, e vust pà r'à mazzòu ol pörš, e vedi ingrassòu, perchè o r'à ricovròu sagn e salv. 16. E o brämàva d'impì ol sò bo-r'è taš d'il scörsa ch' majàva onzügn gh'an dava. 17. Ma lü, tornòu in sè stess, r' à dič: Quanè faméi in cà dol mè pà i gh'à pagn a sbac, e mi chì sbasiss dra fam. 18. A m' drizrò, e narò al mè pà, e gh' dirò: O pà, ò pecòu contr'or scéi e inass a voi; 19. Mo n' sun mia dègn d'ess ciamòu vust fant; fèm cum vügn di vust faméi. 20. E o s'è alzòu, e r’è nòu da sò pà. E r'era anc'amò lontàgn, che sò pà o r'à vist, e o s'è möss a compasgión, e corènd, o gh'è saltòu al cöl, e o r'à basòu. 21. E ol fant o gh'à dič: 0 pà, ò pecóu contr'or scéi e inàss a voi; mo n' sun mia dègn d'ess ciamòu vust fant. | 28. E o gh' è gnü ra räbia, e nor vurìa mìa nà in cà; donca sò pà, vegnü d'fò, r'à menzòu a pregà. 29. Ma lü, rispondènd, r'à diè a sò pà: A ra fè, da tanè agn mi a ov' sèrvia, e n'ò mailģ trapassòu ung vust prezèt; e mailģ no m'èi dač unģ caurèt da fà past coi mè amis; 30. Ma dapù che sto vust fant, ch'l'à majòu ol fað sò coi sgualdrìgn, r'è vegnü, ì mazzòu per lü ol vedìl ingrassóu. 51. Ma lü o gh'à dič: 0 fant, ti t'è sempra con mi, e tüta ra roba mia r'è tòu; 32. Ma zugnäva be' fà past e stà alegro, chè sto tò fradil r' era mört, er'è resüssitòu; r'era pers, e r' è trovòu. TRATTA DA STALDER. DIALETTI LOMBARDI. DIALETTO DI LOCARNO (Ticinese). 11. On um l'à avüt dü flö; 22. Ma el pådar l'à dì ai servitár: 12. E 'l piü gióvan da costór o gh'à | Presto, portè chì el piü bel vestid, e di al pàdar: Pà, dèm la mea part vestil-sü, mettigh l'anèl in dit, e i ch'a m' toca; e 'l pàdar o gh'à fài | scarp in pè; 23. E menè scià ón vedèl ingrassat, fora i part. 15. Da li a poc di, dop che l'àe mazzèl žò, e mangièm, e fèm past; mettä insema tüttcòss, el fiö piü gióvan o s'è toi sũ, e o s'n' andài vìa lontàn, e lì l'à fài ballà tüttcòss in stravizzi. 14. E po quand l'à avut finit da sgürà tant com'o gh' n'aveva, l'è vegnüda óna gran carestia in quel paés, e lũ và comenzat a sentisla in di cost; 13. O s' n'è dunc' andài, e o s'è tacát adrè a ón sciùr da quel paés, ch'o l'à mandat in d' ona sova villa a cürà i porscèi. 16. E costů o vorèva pür anc podess intesnà la büsecca con quì giandasse ch'a mangiava i porscèi; ma nissun a gh' an dava. 17. Alora l'è tornàt in sè stess, e Pà dì: Quanta servitoraja là in cà d' mè pàdar la noda in la bondanza, e mi intant ch' inscì a crèp da fam. 18. A või propi tom sü, e andarò dal mè pà, e a gh' dirò: Pà, a l'ò propi faja grossa col Signór e con vü; 19. Ormài a no mèrit più da vess ciamåt vost fiö; fèm come vügn di vost servitur. 20. E, tojèndas sü, l'è vegnüt dal sò pà. Quand pô l'era ancmò lontàn, o l'à vedut el sò pà, e o s'è movüt a compassiógn, e, corèndagh'incontra, o s'igh'è büttàt sül coll, e o 'l basà sü. 21. E 'l fiö o gh' à dì: Pà, a l'o propi faja grossa col Signúr, e con vü; ormai a no mèrit più da vess ciamàt vost fiö. 24. Perché sto mè fiö l'era mort, e l'è tornàt in vita; l'era pers, e o s'è trovàt. E lì i s'è mettüd adrè a fà past. 25. L'era mo el sò fiö maggiùr in campagna, e in dal vegnì, e in dal visinàss ala cà, l'à sentìd a sonà e cantà. 26. E l'à ciamàt ón servitùr, e o gh' à domandat quel ch' l' era sta roba. 27. E costu o gh' à dì: L'è vegnüd el vost fredèl, e'l vost pà l'à mazzàd žò ón vedèl ingrassàt, perché l'è tornát salf. 28. L'è donca andài in còlera, e o no voreva miga andà in cà; peró l'è vegnü fora el sò pà, e o s'è mettüd adrè a pregàl. 29. Ma costü, respondènt, o gh'à dì al sò pà: Ecco, i è già tanci an che mi a v' stag in obedienza, e a no son mai andài fora óna volta dai vost comànd; e a m'ì mai dài ón cavrèt par stà ón pó alégar coi mè amis; 30. E in scambi, apena ch'o Pè rivàt sto vost fiö, che l'à consümàt tüt el fat sò coi strašùn, a gh'ì mazzád žò ón vedèl ingrassat. 31. Ma lü o gh' à dì: Fiö, ti te sè sèmpar con mi, e tüt el mè l'è tò; 32. Ma bisognava fà past, e sta alégar, perché sto tò fredèl l'era mort, e l'è tornàt in vita; l'era pers, e o s'è trovat. TRATTA DA STALDER. DIALETTO D'INTRA (Verbanese). 11. Un om u gh’eve dü fiöi; 12. E'l püssè pinìn u gh' à dič al số pa: 0 pa, dèm la meja part ch’o | m' tucche. E lüi u gh'à šparti fó la sostanse. 13. Da inò a poc dì, ul püssè pinin l'á fað sü ul fagòtt, e l'è nàč lontàn, e là u s'è mettü a stranagià, macciànd e bevènd mèi. 14. Dopo l'à büč fač fò ul fač sò, l'è gnü una gran caristie in cól pajés, e la gh' nava må alla gran pütane; 18. Quand u n'gh à vü piü d' dané, l'è nač da on sciór d' cól pajés, ch'u l' à mandó a una suva vigne a cürà i porscèi. 16. E l'eva tanta la ghèine ch'u pative, ch'i sarèssan stað bun i giandarògol di porscèi; ma gnanca d'quìi i gh'an dàvan assè. 17. U gh'è gnü in ment, e l' à dič: Quant servitù in cà dul mè pà i gh'àn pan fin ch'in vólen, e mi chi crapi d' fam. 18. A tornarô a cà dul mè pa, e a gh' dirô: Al mè på, a som stač un gran balossùn; 19. A. n' mèrit pröpi piü ch'a m'tegnighi par fiö; fèm fà ul servitù. 20. E fač e dič l'è tornô a cà. Quand l'è stač a un scert post, ul sö pa u l'à vist, u gh'à vũ compassiùn, u gh'è curü incontre, u l'à brasciô, u l' à basô sü tütt. e ul gh' à dič: Prest, nè a tó i pagn piü bell, vistil, mitigh su i anèi, e calsèl; 23. Corri, mazzè ul vidèl piü grass, maccèmal, stèm alégar; 24. Parche sto mè tus l'eva mört, e l'è risciüscitô; a l'évom perdü, e a l'èm tornò a trovà. E i àn comensò a portà in tavole. 25. Ul fiö maggiór u l'éve in campagne, e in d'ul tornà a cà, l'a sentì a sonà e fà festin. 26. U gh'à domandô a un servitù, cosse l'eve cól catabüi. 27. E cól u gh'à dič: Catt! L'è gnü a cà sö fradèl, e ul sö pà l'à fač mazzà ul vidèl piü grass, parché l'è tornô san. 28. A senti insì l'è gnü rabbiô come un can, e u n' voleve mia gnì in cà. Ul pà l'è gnü fó lüi, e u gh'nava adré com i bun. 29. Ma lüi u l'à rogantô sü: L' è tand agn ch'a som in cà, a n'v'ò mai disübidì ona volta, e a n'm'i mai dač gnanca un cravett da stà un pò alégar com i mei compàgn; 30. Ma quand l'è gnü cól ch' à macciô tütt ul fað sö com i peland, a i sübit fač past, e piantô fistin. 31. E ul på u gh' à rispondü: Sent, ul mè car tus, ti ti stèt sèmpar chilò con mi, tütt col ch'è mè l'è tö; 32. Ma l'eva bè di giüst da stà un 21. E ul tus u gh'à dič: Car på, a pò alégar, parché sto tö fradèl che som stað un gran balossùn; a n' mè-l'eva mört, l'è risciüscitô; a l'évom rit pröpi piü ch'a m' tegnighi par fiö. perdü, e l'èm tornô a trovà. 22. E 'l pà l'à domandô i servitù, N. N. |