Immagini della pagina
PDF
ePub

4.

ALIQVOD DIES CONTRA MO
REM FIDVCIA AVGERINVS
TRIS COEPIT ET PROMI LINGV
QVA VARINIVS CONTRA S
PECTATAM REM INCAVTAE
MOTVS NOVOS INCOGNITO
Q. ET ALIORVM CASIBVS PER
CVLSOS MILITES DVCIT TAME
AD CASTRA FVGITIVORVM
PRESSO GRADV SILENTIS IAM
NEQ. TAM MAGNIFICE SVME
TIS PROELIVM QVAM POSTV
LAVERANT ATQ. ILLI CERTA
MINI CONSILII INTER SE IVS
TA SEDITIONEM ERANT CRI
XO ET GENTIS EIVSDEM GAL
LIS ATQ. GERMANIS OBVIAM
IRE ET VLTRO FERRE PVGNĀ
CVPIENTIBVS CONTRA SPARTA

scriptions, avec la lettre et les notes du baron de la Bastie. La bibliothèque de Jacques-Auguste de Chevannes, mort en 1690, ayant passé à M. Thomas d'Islan son héritier, fut vendue et dispersée après le décès de ce dernier, il y a une trentaine d'années; et je n'ai pu encore découvrir entre les mains de qui avait passé son exemplaire entièrement conforme à celui qu'on trouve dans le recueil de Muratori. Le fragment était en lettres capitales, ce qui marque une haute an

tiquité de manuscrit, de forme presque entièrement pareille à celui du quatre-vingt-onzième livre de Tite - Live, que Bruns vient de trouver l'an passé au Vatican, mais beaucoup plus curieux pour l'histoire. Chaque page ou du moins ce qui reste de chacune, est de dix-neuf lignes courtes, d'environ vingt lettres, bien régulièrement espacées de même dans les pages, comme le sont les trente lignes par page du Tite-Live. Il faudrait avoir l'original autographe même, pour

5.

INGRES

TANT ESE ILLVDEBANT SIM L
NEFANDVM IN MODVM PER
VERSO VOLNERE ET INTER
DVM LACERVM CORPVS SE
MIANIMVM OMITTENTES
ALII IN TECTA IACEBANT IG
NIS MVLTIQ EX LOCO SER
VI QVOS INGENIVM SOCI
OS DABAT ABDITA A DOMI
NIS AVT IPSOS TRAHEBANT
EX OCCVLTO NEQVE SANCTV
AVT NEFANDVM QVICQVĀ

FVIT IRAE BARBARORVM
ET SERVILI INGENIO QVAE
SPARTACVS NEQVIENS PRO
HIBERE MVLTIS PRECIB QVO
MORARET CELERITATE PRAE
VERTERE
NVNTIOS

pouvoir dire s'il est écrit sur deux colonnes par page comme le TiteLive; si les feuillets sont écrits au verso, comme il y a toute apparence, etc. Mais ce que je puis dire sur une matière que j'ai bien examinée, c'est qu'il ne laisse aucun soupçon de supposition; que les pages ou feuillets, quoique trèsvoisins les uns des autres, ayant tous rapport à la même narration, pourraient ne pas avoir été immédiats et consécutifs; que s'ils l'étaient dans l'original, les pages

ont été en partic coupées d'en haut ou d'en bas, y ayant lacune de l'une à l'autre que l'ordre des feuillets, tel que la Bastie l'a coté, n'est pas trop vrai ni fort exact. Je conjecture même qu'en un endroit ou deux, ce qu'on trouve écrit de suite dans la même page, pouvait n'être pas consécutif dans l'original. Peut-être André Schott, ou un autre, a-t-il transcrit de suite ce qu'il a trouvé de caractères lisibles dans les feuillets séparés du vieux manuscrit.

CON...

TIMILIRVIT.......

6.

CEPS MONET IN...

VRIO

AGROS MALISQ PE
VE EGREDIANTOR VBI PRIS
QVAM RELIGIO EXERCITV
ADESSE VARINIVS AVGER
TVR NVMERO SELECTIS VIR
ET PROPERE NANCTVS IDO
NEVM ET CALLIVIS DVCIS
ET CENTINIS DEINDE EBVR
NIS JVGIS OCCVLTIVS AD N
RIS LVCANAS ATQ INDE PRI
MA LVCE PERVENIT AD N
NI FORVM IGNARIS CVL
RIB AC STATIM FVGITIVI CO
TRA PRAECEPTVM DVCIS

RAPERE AD SE VIRVM VIR

[blocks in formation]

(1) Ea sunt sex historiæ Sallustianæ fragmenta, a Muratorio inter Inscriptiones relata. Ex his Douza tantummodo primum, quartum, et sextum ediderat : quæ licet jam supra legantur, p. 449 et 450, tamen iterum hic dare non dubitavimus, ut istæ præstantissimi scriptoris reliquiæ tandem compareant, quales ex veteri Bibliothecæ regiæ manuscripto primum erutæ sunt. Præterea, in nonnullis locis, Douzæ et Muratorii lectiones inter se differre lector deprehendet; qua scripturæ varietate etiam adjuvabitur, si quis has ruinas sarcire tentaverit. Interea neque hæc, neque tria altera fragmenta incassum prodierunt in lucem ; quum inde præsertim Freinshemius utilem et jucundam de Spartacii belli initiis narrationem concinnaverit. Accedat igitur ille, Sallustii jam, non Livii, interpres; resque truncorum verborum et mutilæ orationis ambagibus implicitas expediat.

EX LIVIANIS SUPPLEMENTIS

FREINSHEMII;

LIB. XCV.

II. NOVUM inter hæc bellum contemptis initiis, adeo nullius imperii tuta vel domi potentia est, in maximas Italiæ calamitates evaluit. Quatuor et septuaginta gladiatores Capuæ ex ludo Cn. Lentuli profugerunt, Galli plerique, pertæsi pessimæ sortis, ad quam eos non suum aliquod scelus, sed iniquitas domini coegerat. Hi quum verubus atque coquinariis cultris e popina correptis oppido erupissent, in plaustra quædam inciderunt, quibus arma gladiatoria portabantur. Atque illi velut munere deum oblatis armis alacres, in munito quodam colle constiterunt, ducibus tribus creatis, inter quos Spartacus eminebat, Thrax gente, et ab ineunte ætate pastor; sed animo et viribus ingens, nonnulla quoque belli peritia, quod inter stipendiarios militaverat, ferociam originis institutique prudentia et moderatione temperabat. Uxor ei oriunda indidem aderat ; quæ Bacchici numinis plenam se ferens, quo primum tempore Romam venalis est deductus, conspecto dracone circa dormientis caput instar coronæ convoluto, magnam viro potentiam prædixerat. Cognito hominum consilio, statim ex oppido venerunt armati, qui eos ex fuga reprehenderent. His fusis fugatisque, quum multa arma militaria cepissent, abjectis gladiatoriis, quæ oderant, illa læti gratulabundique sumpserunt'.

[merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]

III. Inter hæc Claudius Pulcher legatus, cum tribus millibus armatorum ex urbe accurrit; et ad Vesuvium montem, quo illi se receperant, castris positis, aditum, qui unicus ea parte, atque is difficile tamen et impeditum iter præbebat, obsedit. Illi nullas circa stationes, qua inaccessus videbatur, conspicati, per abrupta cavasque fauces catenis ex vite silvestri confectis se demiserunt, uno relicto, qui dejectis armis postremo ipse quoque descendit. Spartacus postquam omnes incolumes recepit, solerti cum audacia statim ad castra Romanorum duxit, et improvisi periculi consternatione ita terruit Claudium, ut turpi fuga castris desertis, aliquot cohortes quatuor et septuaginta gladiatoribus cederent'.

IV. Res prosperæ, ut adsolet, statim invenerunt socios, multique pastores, durum et pernix genus, accesserunt ad partes quorum robustissimum quemque armavit Spartacus, reliquos antecursorum et velitum numero habuit. Servitiis deinde ergastulisque concitatis, quum celeriter ad hominum millia decem coivissent, quod armorum erat inopia, scuta ex vimine dedit: eratque is facilis labor solitis vasa agrestia ex viminibus nectere; et unoquoque se ad eam artem in formam equestris parmæ armante, celeriter confecta res est: mox mactatis pecoribus, parmas cooperiebant, quum coria recens detracta quasi glutino adhærescerent; ferro dein ergastulorum recocto, gladios ac tela fabricabant3.

V. His rebus festinare coactus P. Varinius prætor, cui senatus negotium extra ordinem dederat, cum justo exercitu, sed tumultuarie conscripto, advenit. Sed legatum ejus Furium cum duobus millibus militum præmissum a prætore acie congressi fugitivi fuderunt. Qua victoria usi

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small]
« IndietroContinua »