telæ addere».

Tractaque de niveo vellere, i. e. manipulos lanæ, e lana constantes; est enim tractum (hoc loco substantivum) manipulus lanæ, qui per dentes carminis (Hung. gereben, Germ. Krämpel) trahitur et ita purgatur. Hoc significat trahere lanam, ut in fragm. Varr. apud Non. p. 543, 12: «simul manibus trahere lanam nec non simul oculis observare ollam pultis, ne aduratur» et Ov. Met. II. 411: «lanam mollire trahendo». Cf. Varr. Sat. Menipp. 325 (ed. Buecheler): «lanea tracta ministrasset infectori». ducta putat, i. e. ducendo putat, per dentes carminis ducens purgat, carminat (Hung. gerebelni, Germ. krämpeln). Cf. Titinii fragm. apud Non. p. 369, 25: «da pensam lanam: qui non reddet temperi putatam, recte facito, ut multetur malo»; Varr. De re rust. II. 2, 18: «ne lana inquinetur, quo minus vel infici recte possit vel lavari ac putari». Lanificium, textus et carminatio, ut hoc loco Tibulli, una commemorantur Ov. Met. IV. 34- -35: «Aut ducunt lanas (i. e. per dentes carminis trahunt) aut stamina pollice versant Aut hærent telæ».

V. 81-86. Hanc animo gaudente vident iuvenumque catervæ Commemorant, verbum ambobus membris commune in secundo positum; cf. adn. supra ad I. 5, 34: «Huic paret atque epulas ipsa ministra gerat». senem, de femina; rarior usus, ut Val. Flac. I. 349. et Stat. Theb. V. 149. sublimis, superba, ut Ov. Her. 9, 129: «Dat vultum populo sublimis ut Hercule victo». acerba, crudelis, ut supra de Venere I. 2, 98: «Quid messes uris, acerba, tuas». aliis maledicta cadant, in caput aliorum cadant; cf. supra I. 2, 11-12: «Et mala si qua tibi dixit dementia nostra, Ignoscas: capiti sint precor illa meo» et adn. ad. h. 1.

IN NATALEM MESSALLÆ.

Lib. I. eleg. 7.

Introductio. Messallæ diem natalem celebraturus orditur a victoria Aquitanica ante aliquot annos hoc ipso die reportata, narrat triumphum enumeratque regiones Galliæ ab eo pacatas (1--12). Transit mox ad ceteras res Messallæ in Cilicia, Syria, Phoenicia et Aegypto gestas (13—22.) factaque Nili mentione, exundatione sua Aegyptum fertilem reddentis, deducit orationem ad Osiridem, deum Aegypti, quem Græci cum Baccho suo confundebant, eumque, inventorem agriculturæ, multis verbis laudat (23-48). Deinde ad diem natalem revertens invocat Osiridem sive Bacchum, lætitiæ datorem, ut veniat ad Genium Messallæ celebrandum oratque Genium ipsum, ut sacris suis propitius adsit (49-54). Tum ad futurum tempus conversa oratione optat Messallæ, ut filios habeat illustres (55-56.) gratulaturque ei viam Latinam munienti laudemque populi ob id promerenti (57—62). Precatur denique, ut dies natalis amici semper felicior revertatur (63-64).

Messalla triumphum egit a. d. VII. Kal. Oct. a. 27. a. Chr. n.; cf. CIL 1. p. 461. Scripta est elegia paulo post hunc triumphum in diem natalem Messallæ.

V. 1--4. Hunc cecinere diem etc., constructio est talis: hunc diem vaticinatæ sunt Parcæ et prædixerunt, hunc

diem fore, qui Aquitanas gentes fundere posset. Cum eodem enim verbo (cecinere) primum simplex accusativus (hunc diem), deinde accusativus cum infinitivo (hunc fore vs. 3.) iungitur. cecinere Purcæ, quæ pueri modo nati fata prædicere solent, ut infra IV. 5, 3-4: «Te nascente novum Parcæ cecinere puellis Servitium»; cf. Hygin. Fab. 171: «Cum esset natus Meleager, subito in regia apparuerunt Parcæ, Clotho, Lachesis, Atropos, cui fata ita cecinerunt». diem, i. e. diem natalem Messallæ. fatalia nentes Stamina, locum imitatur Ov. Met. VIII. 453: «Staminaque impresso fatalia pollice nentes» et Trist. V. 3, 25-26: «Scilicet hanc legem nentes fatalia Parcæ Stamina bis genito bis cecinere tibi»; cf. Lygd. 3, 35-36; «tristesque sorores, Stamina quæ ducunt quæque futura neunt». non ulli dissoluenda deo, quia fatum ne dii quidem mutare possunt; cf. Ov. Trist. V. 3, 17-18: «An dominæ fati quidquid cecinere sorores, Omne sub arbitrio desinit esse dei» ? dissoluenda, quinque syllabæ, ut supra I. 10, 62: «Sit satis ornatus dissoluisse comæ» et infra vs. 40: «Pectora lætitiæ dissoluenda dedit». Hunc fore, hunc diem fore. Messalla igitur ipso natali suo Aquitanos pugnando devicit, quod Timoleonti sæpius contigisse docet Corn. Nep. Timol. c. 5: «Nam prælia maxima natali suo die fecit omnia, quo factum est, ut eius diem natalem festum haberet universa Sicilia». Aquitanas posset qui fundere gentes, poetice diei tribuitur, quod factum est eo die, ut Pindar. Pyth. IX. 68: κεῖνο κεῖν ̓ ἁμαρ διαίτασεν; Hor. Carm. III. 8, 9: «Hic dies anno redeunte festus Corticem adstrictum pice dimovebit Amphora». Aquitanas... gentes, in Gallia; cf. Cæs. B. G. I. 1, 7: «Aquitania a Garumna flumine ad Pyrenæos montes et eam partem Oceani, quæ est ad Hispaniam, pertinet». Quem tremeret . . . Atax,

fluvio tribuit, quod accidit accolis fluvii, ut Verg. Aen. VI. 800. de Augusto: «Huius in adventum . . . septemgemini turbant trepidi ostia Nili». Atax, fluvius in Gallia Narbonensi, hodie Aude. Pugna igitur commissa est ad Atacem.

V. 5-8. Evenere, ut supra I. 5, 57: «Eveniet». риbes Romana, populus Romanus, ut infra vs. 27: «pubes barbara»; cf. Paul. Fest. s. v. (p. 335. ed. Thewrewk): «Pube præsente est populo præsente ouvexdoxixos ab his, qui puberes sunt, omnem populum significans» et Plaut. Pseud. I. 1, 123: «Nunc, ne quis dictum sibi neget, dico omnibus, pube præsenti, in concione». evinctos bracchia capta duces, duces captos manibus post terga vinctis; cf. Hor. Ep. II. 1, 191: «Mox trahitur manibus regum fortuna retortis» et Ov. Am. I. 2, 31. de triumpho Amoris: «Mens Bona ducetur manibus post terga retortis». Evinctos bracchia, ut Prop. III. 24, 14: «Vinctus eram versas in mea terga manus»; evinctos, ut Verg. Aen. V. 364: «evinctæ palmæ» et Sil. It. Pun. II. 48: «evincta dextra» et Ov. Ex Pont. III. 2, 72: «Evincti geminas ad sua terga manus». bracchia capta, ut Ov. Trist. IV. 2, 21: «Vinclaque captiva reges cervice gerentes». victrices lauros, triumphalem coronam, ut infra II. 5, 5: «triumphali devinctus tempora lauro»; cf. Verg. Ecl. 8, 13: «Inter victrices hederam tibi serpere laurus».. niveis... equis, quattuor equi albi trahebant currum triumphatoris; cf. Ov. A. A. I. 214: «Quattuor in niveis aureus ibis equis». currus eburnus, currus triumphalis ebore et auro erat ornatus.

V. 9-12. Non sine me est tibi partus honos, quia Tibullus comes erat Messallæ in bello Aquitanico; cf. Vit. Tib. in codicibus serv.: «cuius et contubernalis Aquitanico bello militaribus donis donatus est». Tarbella etc., enume

rantur Galliæ regiones, quas Messalla Tibullo comitante peragravit. Tarbella Pyrene, montes Pyrenæi, quorum latus septentrionale versus litus Oceani Atlantici situm. accolebant Tarbelli. Pyrene, Pyrenæi montes, ut Lucan. I. 689; prima syllaba hoc loco brevis, ut Lucan. IV. 83: «Pyrenæus», plerumque longa. Oceani Santonici, pars Oceani, quam accolebant Santones, gens in ripa Garunnæ septentrionali sita. Terra vocatur hodie Saintonge. - Arar, hodie Saône; cf. Cæs. B. G. I. 12: «Flumen est Arar, quod per fines Hæduorum et Sequanorum in Rhodanum influit incredibili lenitate». Rhodanus, hodie Rhône. - Garunna, hodie Garonne; magnus, quia latissimo ore in Oceanum influit. Carnutis, Carnutes incolebant regionem oppidi Genabi (hodie Orleáns). flavi, nam, ut Liv. XXXVIII. 17. dicit: «Candidi pæne Galli sunt omnes et rutili»; cf. Claudian. De laud. Stilich. II. 240: «flava Gallia». Liger, hodie Loire.

V. 13-16. An te, Cydne, canam, alludit ad expeditionem Messallæ in Cilicia, ut supra I. 2, 67: «Ille licet Cilicum victas agat ante catervas». Cydne, fluvius Cilicia. tractis qui leniter undis Cæruleus placidis per vada serpis aquis, tarditatem et purum colorem fluvii laudat, ut Curt. III. 4, 8., qui Tibulli locum ante oculos habuisse videtur: «Cydnus non spatio aquarum, sed liquore memorabilis: quippe leni tractu e fontibus labens puro solo excipitur nec torrentes incurrunt, qui placide manantis alveum turbent: itaque incorruptus . . . ubique fontibus suis similis in mare evadit». tractis . . . leniter undis, abl. abs.: undas tarde trahens, ut dicitur: pedes sive vestigia trahere ; cf. Curt. Ruf. III. 4, 8: «Cydnus . . . leni tractu . . . labens >> et ibid. 1, 3: «(Marsyas amnis) diffusus circumiectos rigat campos liquidus et suas duntaxat undas trahens». Ceterum