Immagini della pagina
PDF
ePub

13 Scipio, quum, ut delectum haberet, neque impetras

set, neque magnopere tetendiffet, ut voluntarios 14 ducere sibi milites liceret, tenuit: et, quia inpensae negaverat reipublicae futuram claffem, ut, quae ab sociis darentur ad novas fabricandas naves, ac

Georg. 165.] cecidit cuftodia sorti. J.FR. GRON. Non aliter quoque Flor. Vide, quae notantur supra ad 4, 37, 6. 29, 20, 4. et 31, 6, 1. Ita Sil. etiam 7, 368. queis tunc cecidit cuftodia sorti. ubi v. quae dixi. Eamdem lectionem Plinio 4. ep. 12, 2. ex cod. Mediceo supra vindicavi ad 9, 39, 14. Similiter igni, pro igne. V. ad 1, 41, 3. et 4, 9, 8. imbri, pro imbre, 21, 56, 3. Quum neque prae imbri satis decernere possent. classi, pro classe. V. ad 23, 41, 8. amni, pro amne. V. ad 32, 10, 8. et similia alibi. Mox exspectantium, pro spectantium, Voff. Lov. 1. 2. 3. Harl. et Hav. paffim obvia aberratione. V. ad 6, 33, 1.

§. 12. M. Pomponius Matho et Q. Catulus] Vet. lib. Q. Catius, quod probo. Nam supra Q. Ca tii magna mentio, Q. Catuli nulla. SIG. atque Tatius Hav. atque Cautius Lov. 3. atque Catius Flor. Voff. et Lov. 1. ac 2. Legendum itaque ac Q. Catius, quod est in Harl. Q. Catius, pro Q. Catulus, emendandum effe, monuit etiam Pighius in Annal. ad ann. 1xxxv. p. 138. ct ad ann. 19xcv. P. 419.

Et X pondo argenti facti] Le. ctio vetus et simulachra spoliorum ex mille argenti facta. RHEN. Pighius ad A. V. 1XLVI. p. 206. refert corruptam et jam a Rhenano explosam scripturam hujus loci, et simulachra spoliorum, et decem pondo argenti facti. V. Gronov. i. de Pec. vet. 7. DUK.

Veterum edd. lectionem et X pondo argenti facti servant Flor. Voff. Lov. 1. 2. 3. 5. Harl. et Hav. ex X pondo argenti facti Lov. 4. Gaertn. et Hearnii L. 1. ac D. Xpondo argenti facti, omissa prima vocula, Ber. et mille pondo argenti facti Hafn. Solent saepissime notae numerales et X in Matis commutari. V. ad 33, 14, 5.

§. 13. Neque magnopere tetendisset] Videtur usurpasse tetendisset, pro contendiffet. Sic Maro [2. Aen. 220.

Ille simul manibus tendit dissolvere nodos.

RHEN. V. ad 32, 32, 7.

§. 14. Ut, quae a sociis darentur] In vet. lib. est, nisi quae a sociis, ex quo intelligo, legendum effe si quae a sociis. et cum aït et quia impensae, novae sententiae principium effe faciendum, cui altera pars jungitur Etruriae primum populi. SIG. Male Sigonius si quae: certum enim, non dubium erat datum iri. MSS. ni quae, vel ut in quae, deinde omnes ab sociis. Lege uti quae ab sociis. Male idem ordinat periodos quasi novae sententiae principium sit, et quia impensae, cui altera pars jungatur Etruriae primum. Immo iftud cohaeret praecedenti membro, sententia autem finitur cum z acciperet. Hoc enim dicit, duo tenuifle Scipionem, ut voluntarios ducere, utque ab sociis accipere, quae darentur, liceret.

ciperet. Etruriae primum populi, pro suis quisque facultatibus, consulem adjuturos polliciti. Caeri- 15 tes frumentum sociis navalibus commeatumque omnis generis; Populonienses ferrum; Tarquinienses lintea in vela; Volaterrani interamenta navium et

Nimirum non vidit, zò accipere 3. Etiam veteres dixiffe interasignificare accipere liceret. J. FR.` GRON. nisi quae ab sociis Hav. ni quae ab sociis Lov. 2. 3. vi quae ab sociis Flor. Lov. 1. et Harl. utque ab sociis Lov. 4. ut quae a vel ab sociis reliqui. Recte autem Gronov. acciperet per accipere liceret interpretatur. Ita 4, 35, 10. Summa vi expugnatum esse, ut tribuni militum consulari poteftate et ex plebe crearentur. pro creari poffent, creari liceret. Mox consulem se adjuturos, addito pronomine, Lov. 4.

§. 15. Populonienses ferrum]Ant. ed. populo in enses ferrum. Pal. 1. Poplonenses. sec. et tert. Populonenses. GEBH. Poplonenses Lov. 1. 2. Populonenses Flor. Vol. Lov. 4. 5. et Hav.

Lintea ad vela] Scripsimus in vela. RHEN. lintea vela Lov. 3. Reliqui Rhenano consentiunt.

Volaterrani interamenta navium] Quid hoc verbi sit, quod Pal. 1.-3. ingerunt, ignoro. At sec. liquidius, Volaterani inceramenta navium. GEBH. Put. omnesque Gallici, omnes Flor. (ad sex aut septem hoc loco inspeximus) duo Pall. Barberinus, Vol. Volater. vani interamenta navium. Poteft videri interamentum, ut et interamen, ab inter are deduci. Glossarium : interata, ¿Eevreprodévra. Ejus compositum exenterare. Et interior oftendit, fuiffe aliquando interus, ut superior, superus, superare. unde superamenta materiarum 1. 55. §. 5. D. de Leg.

tim pro interim teftis est Feftus. Sic interamen evtɛpóveia. Ariftophanes 'Es tas tpipers èvtepovɛiav. ubi Scholiaftes: Tà εγκοίλια, τὰ ἀπὸ τῆς τρόπιδος ανερχόμενα ξύλα, έντερόνεια kaλɛizza. Pollux 2, 4. 'Evrεpóνεια τὰ καλούμενα ἐγκοίλια των vev. Vix tamen putem, interare veteres usurpaffe: quum et externare, quam exterare, maluerint, et exenterare potius dixerint a Gracco evrepa, quam exinterare. Tertius Pal. diserte exhibet inceramenta navium: quod etiam atque etiam vide, an non praeftet. Naves cera piceque obÎini, et oblitas olim fuiffe notum est. Hinc Julius Pollux inter za tov vavayyóv ponitлió. σαν et κηρόν. Plinius 16, 11. 20pissam aït vocari derasam navibus maritimis picem cum cera. Vegetius 5. de re milit. 14. Ardentes sagittae per baliftas in hoficarum navium alveos infiguntur, inunctasque cera et pice et resina tabulas tot fomentis ignium repente succendunt. Eam mixturam picis cum cera una voce nypov dicunt Graeci. Arrianus in Periplo Ponti Euxini [non longe a principio.] Aλa Kal oiλor κal ó kηpòs àreɛvodn, w's unδενὸς ἄλλου ξύλων δεῖσθαιναν. πηγησίμων ἐἰς τὴν κατασκευήν. Et Latini ceram. Vegetius 5, 7. Colore veneto cera etiam, qua ungere solent naves, inficitur. Valer. Flacc. 1. Argon. [128.] tenues subiere latentia cerae Lumina. et iterum [vers. 479.)

16 frumentum; Arretini triginta millia scutorum, galeas totidem, pila, gaesa, haftas longas, millium quinquaginta summam pari cujusque generis nume

fissaque fluctu

mas. ad Solin. p. 166. et 781.

Vel pice vel molli conducere vul- DUK. armamenta pleraeque edd.

nera cera.

Ita enim legimus cum scripto Oxoniensi, non concludere, ut vulgo. Carrionis etiam codex habuit conducere. Quod verbum, infit ille, nescio, an satis huic loco conveniat. Convenit uti. que, quum proprie cera dicatur induci. Eleganter igitur et coëuntes inducta cera rimae dicuntur conduci. Ovid. 11. Met. [514.] spoliataque tegmine cerae Rima patet. Lucianus in dial. Charontis et Mercurii: Kal xnρὸν, ὡς ἐπιπλάσαι του σκαφιδίου τὰ ἀνεῳγότα. Hinc et ceratae naves. Ovid. epift. Oenones [vers. 41.]

[merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small]

Hunc igitur knpov Livius vocat
inceramenta, quippe quo ince-,
rantur naves. Neque enim igno-
tum illud Juvenalis [10, 55.] ge-
nua incerare Deorum. Servant ho-
dieque verbum utrumque in ver-
nacula sua Itali. Sed et verba
cerare et ceratura sunt apud Co-
lumellam 12, 50. Utrum vero
malit, arbitretur ipse lector. J.
FR. GRON. interamenta legit Sal-

usque ad Gronov. quae lectio in nullo mihi cod. obvia fuit. ferramenta Hearnii L. 1. interramenta Gacrtn. interamenta Flor. Lov. 1.3.4.5. Harl. Ber. a m.1. et edd. Rom. anni 1472. ac Parm. inceramenta Lov. 2. Ber. a m. 2. Harl. et unus apud Crevierium, qui hanc prae altera lectione interamenta probat. Gronovius in prima ed. not. insuper addebat duplicem expositionem Toυ interamenta, subgestam ab amicis; vel effe to μedáitatov vεws; vel effe ftuppam, et quidquid infer. citur sive vasis componendis, sive navium rimis. Teftatur autem alterum se longiffime sequi, et veftigia semper adorare; et alterius nascenti famae se flagrantiffime ftudere. Per priorem Salmasium, per alterum Vlitium intellexit. Salmas. cnim eamdem vocis interamenta expositionem proposuit locis a Čl. Dukero laudatis, suam vero Vlitius ad Gratii Cyneg. vers. 47.

§. 16. Aretini triginta millia scutorum] Put. Arretini ∞ ∞ ∞ scutorum. id est, tria millia. Etiam Regius 11. J. FR. GRON. Plerosque scriptos et optimos tria millia habere, auctor est Clariss. Crevierius, quae lectio apud me in uno tantum superest Hav. Ill scutorum in Lov. 5. et Gaertn. XXX scutolorum in Flor. a m. 1. XXX scute a m. 2. et in Hearnii L. 1. XXX scutorum in Lov. 1. 3. 4. XXIIII scutorum in Lov. 2. 5. Arretini autem legunt Flor. et plerique reliqui. V. ad 9, 32, 1. et 10, 37, 4.

Gaesa, haftas longas, millium

[ocr errors]

ro expleturos, secures, rutra, falces, alveolos, 17 molas, quantum in quadraginta longas naves opus ellet, tritici centum et viginti millia modiùm, et

quinquaginta summam] In cod. eft millium quadraginta summam, non quinquaginta. RHEN. Haftae longae videntur effe, quibus projectis cominus in ftataria pugna utebantur; missiles, quas eminus jaculabantur, breviores fuisse probabile est. De utrisque locum Strabonis 1. 10. p. 448. observavit Lipsius 4. Poliorc. 4. DUK. gefta Lov. 4. gessa Lov. 5. V. ad 8, 8, 5. Tum millium XL summam Hearnii D. ad millium quinquaginta summam conjicit Crevier, sensum autem hunc putat, Arretinos pollicitos effe, se pila, gaesa, haftas longas daturos efle eo numero, ut summa omnium simul collectorum es. set quinquaginta millium, pari cujusque generis numero; ita ut pila daturi effent circiter 16670, totidem gaesa, totidemque ha

ftas.

§. 17. Secures, rutra, falces, alveolos, molas] Haec omnia, inquit Cael. Rhodig. 1. 7, 30. facile se a difficultate extricans, sunt classium inftrumenta: at, qualia sint, minime explicat. Rutra ab eruendo seu ruendo deduci, quidam volunt. Nonius a radendo derivatum rutrum putat. Ego sane inftrumentum fuiffe censeo ferreum, ad eruendam terram seu arenam, quum opus esset; quale nos batillum seu palam vocamus, cujus non semel Varro de re ruft. meminit. Feftus aït: Rutrum tenentis juvenis effigies in Capitolio Ephebi fuit, more Graecorum arenam eruentis exercitationis gratia. Plinius 36, 23. Experimentum marmorati est in subigendo, donec rutro non cohaerent. Cato de re ruft. 11. scribit: 0portet habere villicum palas sex 2

[blocks in formation]

Significans, ut ego interpretor, inftrumentum, quo fruges in modium conjiciuntur. Consimile autem inftrumentum fuifle batello, cujus Varr. 3. de Re ruft. 6. et 1, 50, meminit, conjectari licet. Sicuti et palae, de qua Varro 4. Ling. Lat. [p. 33.] et Cato c. 11. de re ruft. At haec profecto vel synonyma fuere, vel certe forma, materia usuve parum diftantia. Rutrum sane nauticum inftrumentum, seu navale fuisse, ex Livio non ambigendum. Quae falces et secures effent, nulla difficultas. Alveolos expono vasa in usum nauticum, ad aquam aliaque hujusmodi adservandam, in navibus adferendam, vel ejiciendam: ita lances et paropsides alveolos vocavit Juven. Satyr. 7.

Cujus et alveolos et laenam pi. gnorat Atreus.

et Satyr. 5.

Illud enim veftris datur alveolis, etc.

Et tabula lusoria, latrunculos recipiens, alveolus nuncupatur. Cie. de Finib. [5, 20.] Aut alveolum poscere, aut quaerere quempiam ludum. Plinius (37, 2.) M. Messala pridie Kal. Octob. diem natalis sui egit, transtulit alveum cum tesseris lusoriis. quo scnsu

18 in viaticum decurionibus remigibusque conlaturos: Perusini, Clusini, Rusellani abietem in fabricandas naves, et frumenti magnum numerum. abiete ex pu

alveolum pro tabula lusoria dixit Feftus 1. Colum. 8, 5. Totum ovorum numerum in alveolum ligneum conferat. Varro inquit: Alveolus est cavata cortex vel vimineum vasculum, in quo quid propter concavitatem reponitur. Graecis kupė An. D. Hieronymus ad Demct. In alveolis fusi vertantur. et concavata ligna, in quibus apes mellificant, alvei dicti ex Varr. et Plin. 1. 11. et apud Gajum 1. 5. §.4. D. de acquir. rer. dom. Etjam navem alveus significat. Propert. [3, 5, 32.]

fuiffe navales machinas seu clas-
sicas, ad saxa magna, cujusmodi
molaria, jacienda in hoftiles na-
ves, ad eas mergendas vel dis-
rumpendas et opprimendas. Ita
Statius 5. Theb. [386.] vaftaeque
sudes, fractique molares. Ovid.
3. Met. [59.];

Aut comes, inquit, ero. dixit,
dextraque molarem
Suftulit.

Livius 31, [46, 10.] Balistis, catapultisque, et alio omni genere tormentorum tela ingerentes, ét pondere ingenti saxa jaciebant. IlPortabat sanctos alveus ille lud sane manifeftum est, haec

viros.

Nisi navim pro alveo interpretemur ibidem. ita et Livius 21, [26, 9.] Alveos informes raptim faciebant. Feftus: Nauftibulum alveus est, ad navis similitudinem factum. Et alveus locus, per quem aqua fluit, Juriftis 1. 7. §. 5. D. de acquir. rer. dom. Virgil. [7. Aen. 33.]

omnia ad naves pertinentia fuisse inftrumenta. MARC. DONAT. Molas intellige frangendo frumento. V. Lipsium 5. de Milit. Rom. 11. et 16. DUK. rubra, pro rutra, Flor. Voff. Lov. 1.

2. 4. et Harl. rutea Lov. 3. intra Gaertn. robra Hafn. robora Hav. dolabra Ber. a m. a. in quo lacuna erat a m. 1. De rutris, quibus in bello utebantur, v. Stewich. ad Veget. 2, 25. quo loco

Adsuetae ripis volucres et flumi- etiam Veget. memorat alveos,

nis alveo.

Ad cujus similitudinem vas amplum in balneis dictum. Cic. pro Coelio (28.) Ex quibus requiram, quomodo laverint, alveusne illi, an equus Trojanus fuerit. Apud Caton. c. 44. vitibus infodiendis alveatos sulcos effe oportere legimus, h. e. excavatos. Ex quibus omnibus satis patere arbitror, alveolos vasa fuiffe excavata in eum, quem diximus, usum. Molae quae fuerint, a Livio com. memoratae, haud facile est affirmare. Namque non molendinariac, siquidem in navibus non erant piftrina. Itaque conjicio,

[ocr errors]

cophinos, quibus portetur terra. Et sane alveos, prò alveolos, hic etiam Lov. 1. licet tamen vulgatum non putem mutandum. Hinc naves, pro molas, Flor.

Tritici centum et viginti millia modium] In cod. est tritici centum viginti millia modiúm, sine et. RHEN. Inducenda est vox et ex meis et ex Rhenani libris. SIG. Voculam et servant omnes noftri. Recte igitur nullus editorum Rhenanum aut Sigonium audivit. Geterum centum et triginta, vel XXX millia modiúm Lov. 5. et Hearnii L. 1. modiorum Lov. 4. Male. V. ad 26, 47, 8.

« IndietroContinua »