Immagini della pagina
PDF
ePub

6 Comitiis perfectis, dictator magiftratu abiit. Aedilis curulis fuit eo anno cum M. Cornelio Cethego P. Cornelius Scipio, cui post Africano fuit cognomen. huic petenti aedilitatem quum obsifterent tribuni

rum id elisit prima litera vocis sequentis. V. ad 24, 17, 3.

M. Junius Syllanus] Silanus ex Capitol. lapid. et Graecis libris. avós. SIG. Ita et Flor. aliique optimi libri hic et infra cap. seq. V. ad 23, 15, 2.

P. Cornelius Sylla] Lapid. Capitol. Sulla. Ceterum P. hic Cornelius Rufinus dicebatur. In hoc autem magiftratu Sullae cognomen invenit, ut post dicam. SIG. Sulla etiam Mogunt. aliaeque edd. Sed priores pleracque praeferunt Suilla, quod et habent quidam codd. et ortum videtur ex duplici scriptura Sulla et Silla, quod et ipsum in nonnullis Mftis obvium fuit. De hoc cognomine v. ad 45, 17, 3.

§. 6. Aedilis curulis fuit co anno cum M. Cornelio Cethego P. Cornelius Scipio] Placuit hoc loco adscribere, Polybium l. 10, [4. et 5.] auctorem effe, P. Scipio. nem cum L. Scipione fratre aedilem fuiffe. Quod innuit etiam Vellejus 1. 2, [8.] cum aït: Nam censura Metellorum patruelium, non germanorum fratrum fuit, quod solis contigerat Scipionibus. Commemorat enim fratres collegas in aliquo magiftratu. SIG. Polybium et Vellej. haec ex a liis auctoribus descripsiffe, putandum est cum Pighio ad A. v. 15XL. Ceterum eo anno cum Pi. ghio d. 1. accipe, anno, quo hi, quos dixi, consules et praetores creati sunt in annum 1ɔXLI.

Hi autem creati sunt anno prioré 10XL. quo et Scipio, ex sen. tentia Pighii, aedilis curulis fuit. DUKER.

Ita J. Fr. Gronovius edidit, Cui post Africano fuit cognomen] quia, ut teftatur ad 1, 1, 4. in Put. invenerat Africanos. Antea edebatur Africanus, quod ser. vant omnes libri, nisi quod Africanos ctiam sit in Flor. a m. 1. V. quae notantur d. 1.

Quod nondum ad petendum legitima aetas esset] Hic locus torsit Sigon. ad Liv. 40, 44, 1. Lipsium de Magistr. Rom. c. 4. et Pighium in Ann. ad A. V. bat Livius, co anno rogationem IOLXXIII. Nimirum quum ibi scriprimum ab L. Villio tribuno plebis latam,quot annos nati quein- . que magiftratum peterent caperent. que: hic autem, annum petendae aedilitatis curulis diu ante Villium lege conftitutum fuille, videatur dicere, in his inter se conciliandis laborarunt viri doctiffimi. Et Sigonius quidem nihil aliud, quam Livium con. traria tradere miratur. Lipsius, post adlatas aliquot non valde probabiles conjecturas, ita solvit, fortallis jam ante Vil. nodum lium per partes de quibusdam wagiftratibus ferri coeptum, sed legem Villiam, ea omnia comple xam, ceteras aboleviffe. Id'etiam ex eo confirmari putat, quod Cic.5. Pbil. 17. et Ovid. 5. Fali.65. in hac re leges memorant, non legem. Pighius denique dicit,

buni plebis, negantes rationem ejus habendam esse, quod nondum ad petendum legitima aetas effet; Si me, inquit, omnes Quirites aedilem facere volunt,7 satis annorum babeo. Tanto inde favore ad suffragium ferendum in tribus discursum est, ut tribuni

ex Livio et aliis facile colligi, ante legem Villiam plures de tempore magiftratuum leges fuiffe latas, easque a Fefto et Lampridio annarias vocari; sed Vil. lium exactius quid de magiftra. tuum curulium annis lege sua confiituiffe videri, quum inde, tefte Livio, cognomen familiae inditum sit, ut Annales vocarentur. De his quisque, ut lubet, sentiat. Sed loca Cic. et Ovid. Lipsium nihil juvant. nam, le ges etiam de una lege dici, vulgo notum est. Et Cic. ipse, quas Phil. 5. leges annales, 3. de Le. gib. 3. annalem legem dixit. Pighius autem quum neque Livii, neque ullius alterius scriptoris, teftimonio probet, quae de hac re tradit, sententia illius infir. mo tibicine nititur. Nam Fest. et Lamprid. in Commodo c. 2. non annarias leges, sed annariam legem, dicunt: quamquam, si annarias leges dixiffent, tamen in eo nihil praesidii sententiae il. lius foret, ut oftendi. Mihi certis fimum est,neque hoc tempore,ne. que aliquot post annis, adhuc quidquam de annis singulorum magiftratuum petendorum gerendorumque conftitutum fuiffe. Hoc manifeftum faciunt exempla eorum apud Livium, qui vel ex quaeftura consules, vel ex ae. dilitate plebis praetores, vel ex aedilitate curuli consules, vel denique qui, nullo ante curuli magiftratu gefto, consules facti sunt. V. 32, 7, 9. 28, 38, 6. 29, 38, 4. 23. 24, 3. et 30, 16. et 25, 41, 11. Etsi autem nihil prolatum video, quo hoc satis valiLiv. Tom. VIII

de refelli poffit; tamen plane ve. risimile effe puto,quemadmodum in aliis civitatibus,ita Romae quo. que, legem fuiffe, quae cives ante certam aetatem a quorumcumque honorum civilium, exceptis forsitan magiftratibus minoribus, petitione submoveret. Hoc qui dem nusquam disertis verbis proditum inveni; sed tamen ex eo, quod Polyb. 6, 17. scribit, nemini licuisse magiftratum_urbanum capere, qui nondum decem stipendia fecisset, non absurde colligi potest, aliquid de ea re legibus cautum fuisse, eoque pertinere verba tribunorum plebis, negantium, rationem Scipionis habendam effe, quod nondum ad petendum legitima aetas esset. Nam quum adolescentes ab anno aetatis xvi in militiam legerentur, Scipio A. V. 1ɔxXXIX. aedilitatem curulem petens vix XXII. annos natus effe, ut ex iis, quae de aetate illius ad Flori 2, 6, 10. adnotata sunt, liquet, atque adeo nondum decem ftipendia feciffe potuit. Nec tamen magis, quam Lipsius 1. de Milit. Rom. 2. adfirmare velim, per rigide servatum fuiffe id, quod Polybius prodidit. DUK. V. ad 40, 44, 1. Cl. Periz. ad Val. Max. 1, 1. p. 13. statuere videtur, Livium, nondum legitimam ad petendum aetatem me morantem, vel erraffe, vel per prolepsin locutum effe. Ceterum aetas foret Ber. et edd. quas vidi, Áldina vetuftiores. foret et esset etiam supra commutabantur in scriptis 10, 14, 4. aetas fuit Gaertn.

B

sem

8 repente incepto deftiterint. Aedilitia largitio haec fuit. Ludi Romani pro temporis illius copiis magnifice facti, et diem unum inftaurati, et congii 9 olei in vicos singulos dati. L. Villius Tappulus et M. Fundanius Fundulus, aediles plebeji, aliquot matronas apud populum probri accusarunt: quas10 dam ex eis damnatas in exsilium egerunt. Ludi plebeji per biduum inftaurati; et Jovis epulum fuit ludorum cauffa.

§. 8. Aedilicia largitio haec fuit] De largitionibus acdilium, Cicero 2. de Officiis [16.] SIGON:

Et congii olei in vicos singulos dati] Non video cauffam, cur Lips. 1. Elect. 8. hanc largitionem soli Scipioni tribuat. DUK. Cl. Jac. Perizon. ad marginem Livii in viros singulos scribendum conjicit.

6.9. L. Villius Tappulus] Olim L. Julius, T. Appulus. V. Sigon. ad 3, 54, 13. et Pighium ad A. V. 19XL. et 13LXXIII. DUK. L. Villius, T. Apullus Flor. L. Vilius. T. Appullus Lov. 1. et Voff. L. Villius, T. Appulus Harl. L. Julius Apulus Lov. 4. L. Julius, T. Appulus Lov. 2. 5. L. Julius, T. Apulus Hearnii L. 1. V. ad 40, 44, 1. et 31, 4, 3.

M. Fundanius] Vet. lib. M. Fundanius Fundulus, Recte. est enim Fundulus Fundaniorum cognomen. Quod ex consulatu Capitolino C. Fundanii Funduli anno DX. intelligi potest. SIG. Ita et Flor. omnesque codd. mei praeter unum Gaertn. Praeterea perperam M. Fundanus Hearnii L. 1. et D.

Aliquot matronas] Hoc inter officia aedilium indiscriminatim

ponit Lipsius ad Tacit. 2. Ann. Exc. O. et de Mag. Rom. c. 13. Auctor Lexici Antiquit. Roman. et Graec. videtur putaffe, solorum aedilium plebis fuiffe, quoniam de his solis, non etiam de aedilibus curulibus, id adno tat. Sed hos quoque matronas probri accusare solitos, et convictas mulctare, ex Livii 10, 31, 9. intelligi potest. Ad eosdem olim etiam aliorum quorumdam criminum, ut veneficii cognitionem pertinuiffe, non obscure indicat Livius 8, 18. DUK.

§. 1. Q. Fulvius Flaccus, Ap. Claudius 111. consulatum ineunt] Hoc loco qui tertium Q. Fulvio apposuerunt, non Claudio, recte fecere. Nam non ita multo post in creatione novi pontificis maximi de Q. Fulvio dicitur [c. 5, 3.] qui et ante bis consul et censor fuerat. GLAR. Aldus est, qui id fecit. Neque aliter codd. nisi quod Ber. utrique consuli perperam tertium adponat.

S. 2. Claudius Nero Suessulam] Vet. lib. C. Claudius, ut ante [c. 2, 5.] SIG. Praenomen hic jam agnoscunt omnes mei, praeter Ber.

M. Junius Syllauus inter consıt

III. Q. Fulvius Flaccus tertium, Ap. Claudius 1 consulatum ineunt. Et praetores provincias 2 sortiti sunt; P. Cornelius Sulla urbanam et peregrinam, quae duorum ante sors fuerat, Cn. Fulvius Flaccus Apuliam, C. Claudius Nero Suessulam, M. Junius Silanus Tuscos. Consulibus bellum cum 3 Hannibale et binae legiones decretae: alter a Q. Fabio superioris anni consule, alter a Fulvio Centumalo acciperet. Praetorum, Fulvii Flacci, quae 4

les] Opinor legendum Syllanus Hetruriam. VALLA. Quid sibi velit inter consules boc loco, non plane intelligo, etsi paullo poft repetitum. Fuit autem hic in Hetruria praetor, quae ei sorte venit. quod poftea etiam libro seq. ab initio fere innuit Livius. Quare legendum M. Junius Syllanus Hetruriam. Atque ita etjam Valla. GLAR. Affentior Vallae et Glareano, quatenus voces illas inter consules mendose effe dixerunt: diffentio ab iisdem, quatenus pro iis Etruriam effe reftituendum putarunt, Neque vero nego, quin M. Junius practor Etruriam sit sortitus, siquidem in anno sequenti [26, 1,5.] ita ait: Praetoribus prioris anni M. Junio in Etruria, P. Sempronio in Gallia prorogatum imperium est. Sed illud dico, non Etruriam, sed Tuscos, cffe reponendum, non solum hoc in loco, sed etiam infra [hoc cap.] ubi aït: M. Junio inter consules legiones urbanae prioris anni datae. ubi in Tusco's legendum esse dico. Me autem, ut ita sentiam, adducit primum Livius, qui ita loqui solitus est. ut in anno DLX [37, 2, 1.] Praetores provincias sortiti: M. Aurunculejus urbanam, Cn. Fulvius peregrinam, L. Aemilius Regillus classem, P. Junius Tuscos. Et paullo

post: P. Junius in Tuscos exercitum scribere jussus. Deindc erroris verisimilitudo. Nam pro Tuscos vel in Tuscos factum est a librariis intus COS. et inter COS. Quae qui explicare omnibus literis voluerunt, inter con. sules, et intus consuli, et creatus consul, haec enim omnia in veteribus libris aliis atque aliis inveniuntur, scripserunt. SIG. Libri MSS. omnes vitio hic ob siti sunt. Quippe Pal. pr. Syl. lanus creatus consul. sec. et tert. creatus interconsul. Vet. ed. Syllanus inter consules. GEBH. creatus consul Flor. Vol. Lov. 2.4. 5. Harl. Gaertn. et Hearnii Oxon. inter consules Voff. in margine, Lov. 1. et Ber. intus consuli Rec. Similes varietates etiam infra §. 5. in scriptis obcurrunt, verum ibi insuper intus cos praeferunt Flor. et Lov. 4. Recte itaque Sigonius Silanus Tuscos, et mox Junio in Tuscos. Simile mendum supra viri docti sustulerunt 3, 13, 8. Mox §. seq. Centimalo Lov. 5. et Hearnii L. 1. Neque aliter edd. Ald. et sequentes usque ad Sigon. V. ad 24, 43, 6. Tum acciperent Voll. Lov. 5. Hafn. et Hav.

S. 4. Supplementum in eas quisque scriberet sibi ] MSS. prorsus omnes in eas ipse scriberet. Quod

Luceriae sub Aemilio praetore; Neronis Claudii, quae in Piceno sub C.Terentio fuiffent, legiones effent. supplementum in eas quisque scriberet sibi. M. Junio in 5 Tuscos legiones urbanae prioris anni datae. Ti. Sempronio Graccho et P. Sempronio Tuditano imperium provinciaeque Lucani et Galliae cum suis exercitibus 6 prorogatae: item P. Lentulo, qua vetus provincia in Sicilia effet; M. Marcello Syracusae, et qua Hieronis regnum fuiffet: T. Otacilio claffis: Graecia M. Valerio Sardinia Q. Mucio Scaevolae: Hispa

sive jam statim defendi potest, sive adhuc de eo deliberare placet, certe supprimi non oportet. Et fortaffe Terentii legiones morbo vel quo alio casu fuerunt imminutae, ut Neronem Claudium solum respexerit Livi. us, quamquam et consulibus supplementum datum patet ex cap. 5, 5. Gud. ultra pergit, in eas ipsi scriberent sibi. JAC. GRON. ipse scriberet sibi etiam Flor. Cant. Lov. 1.4. 5. Harlej. Ber. Gaertn. et Hearnii Oxonienses. ipsi scriberent sibi Lov. 2. et Hav. quod Cl. Crevier. ex Victor. recepit.

§. 5. Provinciaeque Lucani et Galliae] Cl. Crevier. legendum conjicit Lucani et Gallia, quomodo Froben. anno 1535. et multi eum secuti ediderunt; pro quo Paris. anno 1573. Lucani et Galliae, ut est in Frobenio antiquioribus, iterum revocarunt, quod tantum non omnes Mati tuentur, etiam Flor. a m. 1. in quo a m. 2. 'reponitur Lu. canie et Gallie. Sed Lov. 1. et Voff. am. 2. Lucania et Gallia. Si quis vulgatum servandum putet, Galliae non casu primo, numero plurali, sed secundo, numero singulari accipiat; provincia autem Galliae cadem forma dictum

erit, qua provincia Apuliae est in vett. edd. infra 40, 19, 9. ubi alia vide. (*40, 16, 5.) Neque displicere poterit diversitas constructionis provincia Lucani et provincia Galliae. Id enim passim Livius quaesivit, ac quavis occasione captavit. Ita nunciare ipsi, an ad praesidium 36, 3, 7. ubi plura vide. Praefero tamen Gallia, quod videntur mutaffe, quibus diversus numerus Lucani et Gallia displicebat; de quo v. ad 35, 40, 6.

§. 6. Hispaniae P. Cn. Corneliis] Vet. lib. P. et Cn. Corneliis. SIG. Non liquet, quomodo Hispaniae prorogatae fuerint Cn. Scipio. ni, quem ibi cum imperio fuisse non conftat. P. Scipio, cui primo anno hujus belli decreta fuerat Hispania 21, 17, 1. ab Annibale in Italiam revocatus Cn. fratem cum maxima parte copiarum in Hispaniam misit ibid. c. 32, 3. sine dubio tamquam legatum. nam eum suis auspiciis in Hispaniam rem gerere dicit in oratione ad milites paullo ante proelium ad Ticinum, ibid. c. 40, 3. Ipse deinde anno sequenti in Hispaniam venit, prorogato post consulatum imHinc res ab perio, 22, 23, 1.

« IndietroContinua »