lbi vero, quo longius ab hofte aberant, et quia 8 sub lucem pabulatum, lignatum, et praedatum quidam dilapsi fuerant, neglecta magis omnia ac soluta invenere: arma tantum in ftationibus posita: milites inermes, aut humi sedentes adcubantesque, aut obambulantes ante vallum portasque. Cum 9 his tam securis solutisque Romani, calentes adhuc ab recenti pugna, ferocesque victoria, proelium ineunt. Itaque nequaquam resifti in portis potuit. intra portas, concursu ex totis caftris ad primum clamorem et tumultum facto, atrox proelium oritur: ignis es casis stramento; et illud es additum erat a librario, ut indicaret, legi etiam ignes. Postca ex juncto escasis, ut apud Gronov. est in Pet. altero, periere ultimae literae, a sequentis vocis primis interceptae; vel dedita opera omissae sunt, ut sensus aliquis exifteret. Fruatur ingenio suo Doujatius, qui, Lipsii emendationem verisimilem agnoscens, addit tamen, vulgatum ignis escas stramenta arida, vel Matorum lectionem ignis escas stramento arido nihil absurdi continere. Mihi utraque absurda videtur; certe prae optimorum codd. scriptura sordent. Cur enim escas, si stramenta arida, unius generis materiam igni alendo aptam,legas, et non escam? Praeterea video equidem, alterutra harum lectionum recepta, alimenta ignis a militibus ingesta; scd unde flamma exorta, quum nulli ignem injeciffe dicantur? §. 6. A cohorte et equitibus ex occulto proruentibus] Optimi ab cohorte et equitibus ex occulto procurrentibus. J. FR. GRON. Pariter legunt Florent. et, ut vi detur, Harlej. V. etiam Gronov. ad Taciti 1. Ann. 68. ubi pariter hic legendum monet, ac docet, se non meminiffe, proruere alibi usurpari pro incurrere, inpetum facere. Contra in hac re solemne est verbum procurrere. Supra c. 11, 3. Non sine illa etiam spe, si ferocius procucurrissent, magna caede ita adtenuari praesidii vires. c. 21, 5. Inftruitur ipsa acies ad libidinem militum forte procurrentium. 40, 30, 5. Turmae subducerentur, ubi equitatus hoftium caftris procurrisset. V. ad Silii 7, 566. §. 7. Adeo raptim captis ] Put. et Pet. raptiva. Lege raptim a captis. J. FR. GRON. V. eumdem Gronov. 1. Obs. 15. To captis deest in Lovel. 4. Paullo ante quamvis etiam legunt Lovel. 2. 5. Harlej. Ber. Gaertn. Hav. et edd. priscae. Tum ex eadem caede Lovel. 4. §. 8. Quia sub luce publica pabulatum] Haec loquendi ratio ut nova, ita apud Livium receptu diffi. cilis.Quare vide,ne pura fit legendum, et non publica. SABELL. sub luce publica Voll. Lovel. 1. 2. sa, 10 diuque tenuiffet, ni cruenta scuta Romanorum viindicium alterius cladis Poenis, atque inde pa11 vorem injeciffent. Hic terror in fugam avertit omnes: effusique, qua iter est, nisi quos caedes obpressit, exuuntur caftris. Ita nocte ac die bina 4. 5. Harlej. Ber. Hafn. Gaertn. Hav. Hearnii N. et edd. princi. pes. Poftea Ascens. anno 1510. Sabellici emendationem recepit; sed anno 1513. in margine o ftentavit sub luce prima, vel publica, vel propinqua. Primus deinde Aldus dedit sub lucem pabu. latum, ut est in Florent. V. ad 2, 55, 1. Mox posita in stationibus Lovel. 1. 2. 4. 5. Harlej. Ber. Gaertn. Hav. et edd. Aldo prio res. §. 9. Concursu ex totis caftris ad primum clamorem ex tumultu facto] Omnes fere ad primum clamorem et tumultum. J. FR. GRON. Similiter omnes mei et Hearnii Oxon. et tumultu operarum errore datum erat in quibusdam edd. principum, pro quo aliae ex tumultu subftituerunt. To totis deest in Ber. a m. 1. et editis ante Aldum. Mox §. seq. tenuissent, pro tenuisset, plerique mei, ut et editi ante Ascens. tenuisset est duraffet. V. Cel. Duker. ad 6, 35, 10. §. 11. Hinc terror in fugam avertit omnes] Vet. lib. vertit. SIG. Sigon. Voff. et Pål. vertit. Idem mox Atque ita nocte ac die. J. FR. GRON. avertere hoftem in fugam dicit Livius 25, 15, 13. 26, 44, 4. 34, 15, 2. 38, 20, 3. DUK. vertit Voff, Lovel. 1. 2. 4. 5. Harl. Ber. Gaertn. Hav. Hearnii L. 1. N. et editi ante Aldum, qui avertit reposuit, consentientibus Florent. et Cant. Supra 1, 37, 3. Sabinas legiones subito in fugam averterent, ubi etiam olim verte Ita nocte ac die bina caftra hostium expugnata] Vet. lib. Atque ita nocte ac die. SIG. Similiter Voff. Lovel. 2. 4. 5. Harlej. Ber. Gaertn. Hav. Hearnii L. 1. D. et typis descripti ante Aldum ; qui to Atque omisit. Id autem neque in Florent. neque in Cant. conspicitur. Tum oppugnata Florent. Voff. Lovel. 2. 3. 4. Ber. Gaertn. Hav. Hearnii L. 1. et edd. principes usque ad Ascensianam anni 1513. sollemni scribarum errore. V. ad 40, 33, 9., §. 12. Ad triginta septem mil. lia hoftium caesa] Val. Max. 1, 6. triginta octo millia prodidit. in utrius authoris codice sit error, non facile pronunciavero, quamquam res non est magni momenti. GLAR. millia hominum Voff. a m. 1. lapsu iterum scribarum. V. ad 24, 40, 14. Auctor est Claudius, qui annales Acilianos ex Graeco in Latinum sermonem vertit] Vet. lib. ex Graeco sermone vertit. C. Acilii Graeci scriptoris meminit Plutarchus in Romulo [p. 31. ] Dionysius 1. 3. Cicero de Offic. 3, [32.] Claudium eum effe puto, qui Clodius Licinius a Livio dicitur l. 29, [12.] Alius Q. Claudius Quadrigarius fuit, cujus et ipse saepe meminit. SIG. Dodwellus in App. caftra hoftium expugnata ductu L. Marcii. Ad tri- 12 ginta septem millia hoftium caesa, auctor est Claudius, qui annales Acilianos ex Graeco in Latinum sermonem vertit: captos ad mille octingentos trigin- 13 ta: praedam ingentem partam. in ea fuisse clipeum ad Praelect. Camden. p. 658. nihil haesitans scribit, annales Acilianos a Claudio Quadrigario (quem Sullae res gestas attigiffe scimus ex Gellio 15, 1.) e Graeco in Latinum translatos effe, et teftem advocat Livium hoc loco. Sic etiam ante cum Mallincrotus in Paralipom. de Hiftoricis Graecis. Sed uterque de suo addiderunt Claudio cognomen Quadrigarium, quod non est in Livio. Mallincroti praeterea notabilis est error, quod scribit, Livium hie auctorem effe, Acilio cognomen Pisonis fuiffe. Sed hoc quoque nusquam in Livio est; cui forsitan tribuit, quod in auctore de Orig. gentis Rom. c. 10. legerat: Ut scribunt Vulcatius et Acilius Piso. Verum hoc quoque corruptum est, et Vollius 1. de Hiftor. Gracc. 18. merito probat sententiam eorum, qui ibi legunt Vulcatius, Acilius, et Piso. idemque recte in medio relinquere videtur, ClaudiusQuadrigarius, an alius Claudius, annales Acilianos Latine verterit. De aetate hujus Acilii nondum quidquam satis certi discere po. tui. Voffius C. Acilium Glabrionem vocat et anno urb. 1ɔL1. quae. ftorem provincialem, anno 15LVI. tribunum plebis fuiffe scribit. De anno tribunatus plebis C. A. cilii Glabrionis conftat ex Livii 32, 29. Annum quaefturae ex conjectura, ut saepe, fiixit Pighius. Sed nullo argumento demonftrari video, hunc res Romanas sermone Graeco scripsiffe: nam, quod ex homonymia petitur, non magnam vim habet, et prae terea Acilius hiftoricus nusquam cognomine Glabrio dicitur. Eum polt A. V. 15LXI. vixiffe, certum est ex Livio 35, 14, 5. nec quidquam ultra de illius aetate ex Livio colligi potest; nam poft eum annum nullam, ni fallor, horum annalium mentionem facit. Et forsitan non diu post obierit, quum Cic. 3. de Off. 32. de eo, tamquam dudum mortuo, loqui videatur, Acilius, qui Graece scripsit hiftoriam: quod de homine, cujus recens erat memomoria, non videtur dicturus fuisse. An viri docti, qui ante aliquot annos in Britannia Popmae Fragmenta hiftoricorum cum suis curis ediderunt, certius aliquid de his rebus prodiderint, non scio, quum librum illum non viderim. De Acilio historico haec addo, eum a Nogarola in epiftola de Italis, qui Graece scripserunt, perperam ex 1. d. Cic. C. Alcidium vocari, quod tamen magis fortaffis aliorum, quam ipsius peccatum est; nec probabilem effe sententiam Langii ad locum illum Cic. in Livio et Cic.. 1. de Legib. videri scribendum Atilius, in illo pro Acilius, in hoc pro Atius, ut puto, quem Cic. 1. de Legib. 2. inter hifto. ricos recenset. DUK. annales Acelianos Gaertn. Accilianos Lovel. 1. 2. et Ber. Atilianos Lovel. 4. et Rec. Attilianos Hearnii D. et L. 1. Similiter variant codd. apud Cic. 3. de Off. 32. ubi Langius ex suis Atilius malebat: sed, Acilius legendum effe, recte Fabric. docuit. V. etiam Voff. de Hist. Graec. 1, argenteum pondo centum triginta octo, cum ima14 gini Barcini Hasdrubalis. Valerius Antias una ca. ftra Magonis capta tradit, septem millia caesa hoftium: altero proelio, eruptione pugnatum cun Hasdrubale: decem millia occisa, quatuor millia 15 trecentos triginta captos. Piso quinque millia hominum, quum Mago cedentes noftros effuse seque16 retur, caesa ex insidiis scribit. Apud omnes magnum nomen Marcii ducis est. et verae gloriae ejus etiam miracula addunt: flammam ei concionanti fusam e capite, sine ipsius sensu, cum magno pa17 vore circumftantium militum. monumentumque vi 17. Praeterea ex Graeco sermone De eadem flamma Valerius cavertit, vet. lib. Sigonii consen- pite de prodigiis [1, 6, 2.] SIG. tiens, unus Hav. Reliqui om. sine ejus sensu Voff. Lovel. 2. 4. nes vulgatum tuentur. Ceterum 5. Ber. Gaertn. Hav. et edd. ante Acilium hiftoricum Crevier, pu. Aldum. tat effe C. Acilium, hominem clarum, memoratum Plutarcho in Catone maj. p. 349. qui Car. neadis et sociorum legationis philosophorum orationes apud senatum interpretatus est, Claudius vero quis fuerit, haeret. §. 13. Ad mille octingentos triginta] ad mille VIII triginta Hearnii D. ad mille DCC triginta ejusdem L. 1. ad mille octingentos et triginta Lovel. 5. Mox pondo CXXXVII Florent. §. 14. Septem millia caesa hostium] Vet. lib. septem millia ferme caesa hoftium. SIG. Ita unus meorum Hav. Reliqui om. nes a Sigonio additam vocem ignorant. Paullo ante capta tradidit, pro tradit, Florent. Cant. Voff. Lovel. 2. 5. Gaertn. et Hav. Mox vero quatuor millia trecentos XX captos Hearnii D. §. 16. Flammam ei concionanti fusam e capite, sine ipsius sensu] §. 17. Monumentumque victoriae ejus de Poenis etc.] Plinius 35, 3. Poeni ex auro factitavere et clipeos et imagines, secumque in castris tulere. Certe captis eis talem Hasdrubalis invenit Q. Marcius, Scipionum in Hispania ultor: is. que clipeus supra fores Capitolinae aedis usque ad incendium primum fuit. ubi aureum vocat, quem Liin vicem acceptas Florent. Lovel. vius §. 13. argenteum. Mox §. seq. 2. 4. 5. Gaertn. et Hav. Voces in vicem desunt in Ber. et edd. Rom. anni 1472. ac Parm. §. 1. Ornamenta urbis, signa, tabulasque] Pall. tres, et vet. ed. ornamenta, signa urbis, tabulasVoll. Lovel. 1. 2. 4. 5. Harlej. que. GEBH. Ita quoque Florent. Ber. Gaertn. Hav. et edd. vett. Primus Ascens. anno 1531. verba in ordinem, quo hodie leguntur, digessit. Quietae deinde 18 ctoriae ejus de Poenis, usque ad incensum Capitolium, fuisse in templo clipeum, Marcium adpellatum, cum imagine Hasdrubalis. aliquamdiu in Hispania res fuere, utrisque, poft tantas acceptas in vicem inlatasque clades, cunctantibus periculum summae rerum facere. XL. Dum haec in Hispania geruntur, Marcellus, captis Syracusis, quum cetera in Sicilia tanta fide atque integritate composuisset, ut non modo suam gloriam, sed etiam majeftatem populi Romani, augeret; ornamenta urbis, signa, tabulasque, quibus abundabant Syracusae, Romam devexit. Ho- 2 §. 2. Inde primum initium mirandi Graecarum artium opera] initium imitandi Branc. Latinii. Alibi etiam has voces librarii perperam commutarunt. V. viros doctos ad Nason. 2. Her. 77. Cl. Crevier. teftatur, nihil codd. suos vel edd. hoc loco variare, et tamen se suspicari,vocem opera a mala manu effe. Etenim mirandi Graecarum artium probam locutionem esse, et artes eleganter dici pro artefactis. Fateor, genus illud loquendi apud opti. mos scriptores interdum reperiri: verum, idem etiam Livio placuiffe, demonftrandum erat; ad quod non sufficit exemplum ex 21, 41, 1. Ne quis hoc me vefiri adhortandi caussa magnifice loqui exiftimet. V. ad 24, 23, 1. Locutionem itaque, et nullius cod. auctoritate nisam, et nullo Livii exemplo firmatam, ipsi obtrudere non audeo. Licentiaeque hinc sacra profa. naque omnia vulgo spoliandi] Par. vum vitium omnes editiones, veteres et recentes, deturpat.Scribe licentiaeque huic. id est, hujus temporis, quo ifta scribuntur. 1, [55, 9.] Summam pecuniae neque ex unius tum urbis praeda sperandam, et nullius, ne horum quidem magnificentiae operum, fundamenta non exsuperaturam. 6, [4, 12.] Capitolium quoque saxo quadrato subfructum est, opus vel in hac magnificentia urbis conspiciendum. 44, [9, 4.] Mos erat tum nondum hac effusione inducta beftiis omnium generum Circum complendi. Sic Plauto in Curc. 1, 2. Vindemia haec, cst vinum omne, quod hoc anno natum est. quod haud scio, an recte acceperint interpretes, explicantes ex Lambino, haec vini copia. tiro enim accipiet eam vini copiam, quam portabat secum Phaedromus. Trinummo 2, 4, 83. Coena hac annona est sine sacris haereditas. Ubi male Lipsius, probante Salmasio, haec annon est. At hac annona est, ut hujus temporis se habet annona: quod miror affirmantem summum virum hic locum non. habere. Cic. in Pison. 27. Luzuriam autem in ifto nolite hanc cogitare. Ubi v. Faërnum. J. FR. |