Biae P. et Cn. Corneliis. Ad veteres exercitus duae 7 urbanae legiones a consulibus scriptae, summaque trium et viginti legionum eo anno effecta est. Delectum 8 consulum M. Poftumii Pyrgensis cum magno prope motu rerum factum inpediit. Publicanus erat Po- 9 stumius, qui multis annis parem fraude avaritiaque neminem in civitate habuerat, praeter T. Pomponium Vejentanum, quem, populantem temere agros in Lucanis, ductu Hannonis priore anno ceperant Karthaginienses. Hi, quia Hi, quia publicum pericu- 10 iis in Hispania gestas sparsim memorat Livius 23, 26. 48. et 24, 41. 48. nulla prorogationis imperii mentione facta, nisi boc loco. Si ergo verum est, quod bic de Cn. Scipione scribit, dicendum est, ei post annum V. §. 8. M. Postumii Pyrgensis cum magno prope motu iterum factum】 Pall. tres, et vet. ed. cum ma. gno prope motu rerum. GEBH. Šolus Gruter. in pr. edd. iterum, pro rerum, ediderat; sed errorem hunc in ed. ultima ipse sponte emendavit. Deinde M. Poffumi Lov. 2. et Hearnii L. M. Poftumius Lovel. 1. et Brancal. Latinii. Mox S. seq. T. Pomponium edidi. V. ad c. 1, 3. V. quo P. Scipio in Hispa. Diam venit, a populo extra ordinem, quum privatus esset, imperium datum fuiffe. Sed hoc nusquam ante prodidit Livius. Suspicari quidem poffumus, hic aliquid turbatum effe, quod scri§. 9. Populantem temere agros in Lucanis] De eo ita hujus lipturam variare indicio eft scholi. on Sigonii.Sed tamen utrique imbri initio. Prosperis aliquot poperatores Romani vocantur c. 32, pulationibus in agro Bruttio jufti 1. 37, 10. et 26, 41, 23. et Cn. ducis speciem nactus. SIGON. Scipio imperator 26, 2, 5. At rursus, Asdrubali ad Álpes vadenti exercitum Romanum ductu auspicioque patris obstitiffe, dicit Publii filius Scipio 26, 41, 13. Nec magnam vim habet, quod appellatio Imperatoris tribuitur Cn. Scipioni. Nam etiam magistrum equitum imperatorem voeat 8, 30, 1. et 33, 13. V. GroRovium ad 22, 12, 11. DUK. Error a Sigonio notatus in sola ejus ed. exstitit. Nam reliquae cum omnibus codd. copulam agnoscunt. Paullo ante Lentuli praenomen P. ab Oxon. N. abeffe, Hearnius notavit. §. 10. Quia publicum periculum erat a vi tempestatis etc.] Hac de re sic 1. 23. extremo. Alterum poftulatum publicanorum fuit, ut, quae in naves imposuissent, ab hoftium tempeftatisque vi publi. co periculo essent. SIG. Vet. ed. ea vi. Pal. tert. periculum erat magnae tempeftatis. Liv. 23, 49. 2. GEBH. erat magnae tempefta. tis etiam perperam Lovel. 2. et Hav. erat ea vi tempeftatis edd. Rom. anni 1472. ac Parm. erat vi tempestatis proximac edd. usque ad Aldum, vulgatae lectionis auctorem; cum quo faciunt reliqut codd. lum crat a vi tempeftatis in iis, quae portarentur ad exercitus, et ementiti erant falsa naufragia, et ca ipsa, quae vera renunciaverant, 11 fraude ipsorum facta erant, non casu. in veteres quassasque naves paucis et parvi pretii rebus inpo sitis, quum mersiffent eas in alto, exceptis in praeparatas scaphas nautis, multiplices fuifle merces 12 ementiebantur. Ea fraus indicata M. Atilio praetori Ementiti erant facta naufragia] Put. Pet. uterque, Reg. duo Pall. falsa naufragia. quod cur spernam, cauffae nihil video. Nec me offendit ille, si quis est, piconasmus, ementiti falsa. J. FR. GRON. Ita et Flor. Harl. Ber. et Hearnii N. ac D. Mox nunciaverant, pro renunciaverant, Ber. a m. 1. Gaertn. et edd. quas vidi, Aldo antiquiores. §. 11. In veteres quassatasque naves] Pal. 2. cassasque naves, cassae naves sunt vitiosae, ut caffa nux. Pal. 1. quassas que naves. Vet. ed. in veteres quassatas naves. quassatae naves, vi tempcstatis disjectae ac confractae. Virg. 1. Aen. 551. Quassatam ventis liceat sub. GEBH. Put. et Pet. quassasque. tas naves Voff. et Lov. 1. in ve teres cassatas naves Ber. a m. 1. cassatasque naves a m. 2. (* v. ad 21, 40, 9.) Gronovio tamen omnino adsentiendum. quassasque naves enim praeferunt etiam Florent. Cant. Lov. 2.4.5. Hav. et Hearnii L. 1. Seneca de Otio sap. 30. Navem quassam non deduceret in mare. Liv. 26, 51, 9. Refectisque, qua quassi erant, muris Tarraconem est profectus. ubi v. Gronov. et ad Senec. de Brev. vitae 10. Quod autem librarii quassatas, pro quassas, dederint, sollemnis eorum ab. erratio est, de qua v. ad 10, 37, 2. §. 12. Ea fraus indicata M. Aemilio praetori priore anno fuerat] Superiore anno, ut oftendi (h. lib. c. 1, 11.] M. Atilius in urbe mansit, quippe qui practor esset urbanus: reliqui praetores in provincias profecti sunt. Ergo M. Atilio, ut ante, corrigendum. SIG. praetor is priore anno Lov. 2. Male. Livius enim potius facti indicii, quam gefti honoris, tempus indicaffe vide tur. §. 13. Populus severior vindex fraudis erai] Mira hoc in loco confusio horum nominum popu lus, plebs, concilium plebis, iribus, Latini et comitia. Nam cum primum dixerit, populum vin. dicem fraudis fuiffe, statim concilium plebis subjungit. Et prius. quam tribus in suffragium vo priore anno fuerat, ac per eum ad senatum delata, nec tamen ullo senatusconsulto notata: quia Patres ordinem publicanorum in tali tempore obfensum nolebant. Populus severior vindex fraudis 13 ́erat; excitatique tandem duo tribuni plebis Sp. et L. Carvilii, quum rem invisam infamemque cernerent, ducentùm millium aeris multam M. Poftumio dixerunt. cui certandae quum dies advenisset, 14 carentur, tribunos populum submoviffe dicit. Deinde Latinos suffragium ferre, populum reclamare, publicanos cum populo jurgantes facit. Item in relatione consulum ad senatum eadem nominum confusio. Quo. modo enim haec congruunt, Plebis concilium vi turbatum, suffragium populo per vim extortum, concilium plebis sublatum, contra populum Romanum aciem introductam, tribus prohibitas in suffragium vocari, populum Roma. num victum, comitia sublata? GLAR. Miratur Glareanus, quid sit, quod, cum populum fraudis vindicem vocet Livius, paullo post plebis concilium habitum effe hac de re dicat, neque intelligit, cum de tributis comitiis agitur, hoc loco populum pro plebe accipi, praesertim vero cum ab comitiis Patres effent exempti. .,, Hoc ipsum vult Glareanus, populum pro plebe ,,accipi: sed sic non tollitur ,, obscuritas.,, T. quod Livius tradidit 1. 2, [60, 4.] Insignem annum maxime tributa comitia officiunt, res major victoria suscepti certaminis, quam usu: plus enim dignitatis comitiis ipsis de tractum est Patribus ex concilio summovendis, quam virium aut plebi additum, aut demptum Patribus. Et eodem lib. [c. 56, 10.] Consules nobilitasque ad impediendam tegem in concione consistunt; summoveri Laetorius jubet, praeterquam qui suffragium ineant. Gellius 15, 27. Is, qui non universum populum, sed partem aliquam adesse jubet, non comisia, sed concilium edicere debet. Tribuni autem neque advocant patricios, neque ad eos referre de re ulla possunt. Ita ne leges quidem proprie, sed plebis scita, appellantur, quae tribunis plebis ferentibus accepta sunt. Saepe autem in populi voce Patres etiam continentur, ut codem in loco significat Livius [c. 56, 11.] Consul Appius negare, jus esse tribuno in quemquam, nisi plebejum; non enim populi, sed plebis eum magiftratum esse. SIGÓN. Tribuni plebis Sp. et L. Carvilii etc. multam M. Poftumio dixerunt. cujus certandae quum dies advenisset] Magiftratus multare quemquam non poterat, sed multam pronunciare, quam deinde populus aut juberei, aut remitteret. Illud erat multam dicere, hoc multam certare. Sic 3. de Legib. [3.] Cic. Magiftratus nee obedientem et nocuum civem multa, vinculis, verberibusve coërcento, ni par majorve poteftas prohibessit, ad quos provocatio efto. Cum magiftratus judicassit irrogaffitve, per populum multae, poenae certatio esto. et Philipp. 11, [8.] Crassus consul pontifex maximus Flacco collegae flamini Martiali muf conciliumque tam frequens plebis adeffet, ut multi15 tudinem area Capitolii vix caperet; perorata caufssa, spes una videbatur esse, si C. Servilius Casca tri tam dixit, si a sacris discessiffet, quam multam populus Romanus remisit. Sic Livius paullo post [c. 4, 8.] Tribuni plebis, omissa multae certatione, rei capitalis diem Poftumio dixerunt. SIG. Scripti omnes cui certandae.J.FR.GRON. Sp. et L. Carvilii primus edidit Ascens. anno 1513. et recte. Supra hoc cap. Prorogatae Hispa niae P. et Cn. Corneliis. V. ad 6, 22, 1. et Sigon. ad 32, 7, 15. Antea vulgabatur Sp. et L. Carvilius: quod obferunt etiam Ber. et Gaertn. Sp. et L. Carvillius Lov. 5. Sp. et L. Carvilla Voff. Lov. 1. 4. Harl. et Hearnii N. Sp. et L. Carvila Lov. 2. P. Spurius et L. Carvilla Hav. et Hear. nii L. 1. P. Spurius et L. Carvilius Brancal. Latinii. Deinde cui certandae etiam omnes mei, et Oxon. Hearnii, nisi quod cujus certandae sit in Ber. cui certandi in Lov. 1. et Brancal. Latinii. Cato de Re ruft. c. 147. Dies argento ex Kal. Nov. (*Liv. 35, 35, 15.) §. 14. Conciliumque tam frequens plebis adesset] consiliumque Flor. off. Lov. 1. 2. 4. 5. Gaertn. et Hav. Male. V. Gronov. ad 44, 2, 5. Mox arx Capitolii, pro area, Voff. Lov. 1. 2. 4. 5. Harl. ot Rec. §. 15. Qui propinquus cognatus. que Poftumio erat] Libb. omnes qui propinquus erat cognatusque Poftumio. GEBH. Pariter Voff. Lov. 2. 3. 4. 5. Harl. Ber. Gaertn. et Hav. cum edd. Aldina prioribus. Paullo ante una spes esse Flor. Lov. 2. 3. 4. 5. Harlej. et Hav. f. 16. Teflibus datis tribuni populum summoverunt, si te illique lata est, ut etc.] Vos sic emendatis scitoque lex lata est. quasi lex sit lata per plebiscitum. E. go sic: Testibus datis tribuni populum summoverunt, sitellaque lata est, ut sortirentur, ubi Latini suffragium ferrent. Quaej sententia talis est, sitellam allatam, in qua suffragia populus de probanda lege poneret. Solitam autem afferri sitellam quandam, cum lex ferenda effet, probat Cic. de Nat. Deor. 1. 1, [38.] Ut igitur T. Gracchum cum videor concionantem in Capitolio videre, de M. Octavio deferentem sitellam. Fit autem sitella a situla. Nam apud Plautum in Casina (2, 4, 17.] dicitur conjectio sortium in situlum fieri. Nisi volumus alio vocabulo emendare, quo utitur idem Cic. [auct. ad Herenn. 1, 12.] ubi aït: Cum L. Saturninus legem frumentariam de semissibus et trientibus laturus esset, Q. Cepio, qui per id temporis quaestor urbanus erat, docuit senatum, aerarium pati non posse largitionem tantam. Senatus decrevit, si eam legem ad populum ferat, adversus rempublicam eum videri facere. Saturninus legem ferre coepit, collegae intercedere, ille nihilominus ciftulam detulit, Cepio ut illum contra, intercedentibus collegis, adversus rempunis impetum facit, pontes difturblicam vidit ferre, cum viris bobat, ciftas dejicit. Quare dubium est, an ciflella scribi poffit, quod sit a cifta. Sed quomodo ciftula tac, si eaedem significantur res. una dicitur, ita et ciftulae mulciftulam nunc legendum puto: Verum, ne hic agamus pluribus, si quis volet, ciftellam legat, me non repugnaturo. VALLA. Veteres libri habent omnes To bunus plebis, qui propinquus cognatusque Poftumio erat, prius, quam ad suffragium tribus vocarentur, interceffiffet. Teftibus datis, tribuni po- 16 stibus datis, quae lectio negle. cta est sine cauffa. In ejusmodi enim re sic loquitur Cic. in Prae. tura urbana [1. in Verr.9.] Accusabo, respondebis. testibus editis ita mittam in consilium, ut, etiamsi lex ampliandi faciat potestatem, tamen ifti turpe sibi existiment, non primo judicare. et 1. 26. Livius [3, 5.] Bis est accusatus, pecuniaeque anquisitum, tertio, teftibus datis, cum jurati permulti dicerent, fugae initium a praetore ortum, tanta ira accensa est, ut capite anquirendum concio succlamaret. Sic hoc loco: Tribuni, qui diem dixerant, datis teftibus summovent popu. lum, ut tribus ad suffragium introvocent: quod est aeque atque judices in consilium mitte. re. Praeterea pro cistella allata est, veteres libri habent, si te illaque lata est, ut sitella magis probem. Sic Cic. 1. de Nat. Deor. 138.] Ut igitur Ti. Gracchum cum videor concionantem in Capitolio videre, de M. Octavio deferentem sitellam. Idem tamen est cistula, ut ad Herennium l. 1, [12.] Ille nihilominus ciftulam detulit. Et paulo post: pontes disturbat, ci. stas dejicit. Has vocat vopias Plutarchus in Tiberio (Graccho p. 829.] Kal tov dñμov avtov καλοῦντος ἐπὶ τὴν ψῆφον, ήρлáódŋóɑv vñó táv rλovóiwv at idpiai. Sitellam autem tulerunt tribuni, ut ea sorte tribus educerentur, in quibus Latini, cives Romani facti, suffragium ferrent, quasi vero in aliis tribabas censerentur, in aliis suffragarentur. SIG.Sagacitati Vallae et haec lectio, sitellaque allata est, debetur, cui tamen ipse auctor non conftabat, praeferens cifiella. Sed alludunt ad illud Pall. duo, pr. ac tert. si te illa. que lata est.confirmatque prisca ed. exhibens sitellaque lata est. In sec. haesitat scitoque lexque lata est. GEBH. Sic [ Teftibus datis] scripti, sic Andreas et omnes, usque ad Magont. qui Teftulis datis. Cicero 2. de Fi. nib. [19.] Cum, datis teftibus, alii tamen citarentur. Livius 3, [71, 3.] Jumque editis teftibus cum tribus vocari, et populum inire suffragium oporteret. Quod sequi. tur, Andreas et caeteri: super re illa, quae lata est. Scripti si te illaque lata est. unde Valla sitellaque lata est, auctoritate Ciceronis 1. 1. de Nat. Deor. et Plauti in Casina. sed revocatus ab auctore ad Herennium ciftula vel ciftella maluit. Magontiaci primum dederunt: sitellaque allata est: inde sic corrigendum in Erratis monuit Aldus, et acceperunt Juntas, Frobenius, Saveterius, Gryphius. Curioni placuit cistellaque allata est. Sic Sigonio utrumque reftituendi occasio data. Put. clare, sitellaque lata est. Cicero pro Cornelio apud Ascon. Dum privati dicunt, dum sitella defertur. Et rursum: Sitellam cum ipso intercessore deferre.Itaque forsan et Livius: sitellaque delata eft. J. FR. GRON. sitelaque allata est corri. git Beroald. Ânnot. in var. auct. p. 224. in Face Gruter. eamque emendationem iisdem, quibus Valla, teftimoniis firmavit. Ceterum Teftibus datis omnes omnino mei, et Oxon. Hearnii, nisi quod vo ces illae desint a Lov. 2. Deinde site illaquae lata Flor. Voff. Lov. 4. Harl. et Hav. si te illa lata Lov. 1. si re illa quae lata Rec. et Gaertn. si re te illa quae lata Lov. 5. si tunc illa, quae lata |