Immagini della pagina
PDF
ePub

pulum submoverunt; sitellaque adlata est, ut sorti17 rentur, ubi Latini suffragium ferrent. Interim publicani Cascae inftare, ut concilio diem eximeret. populus reclamare: et forte in cornu primus sedebat Casca, cui simul metus pudorque animum ver18 sabat. Quum in eo parum praesidii effet, turban

Lov. 2. sede illa, quae lata Ber. et Hafn. sorte ista, quae lata Hearnii L. 1.

Ut sortirentur, ubi Latini suffragium ferrent] Vitium horum verborum multis coarguere possem, si pateretur locus. Sed scribendum exiftimo; sitellaque allata est, ut sortirentur tribus, ac dein suffragium ferrent. Sor. titos intellige, quac effet prae. rogativa. Cap. seq. Tribus in suffragia vocari prohiberet. Sic inculcarunt Latinos 40, 33, 8. Quidam Latini qui e fuga: pro vero Qui palati e fuga. J. FR. GRON. De hoc loco multa subtilius, quam verius, ut puto, disputant Sigonius 1. de Ant. jur. Ital. 4. et Gruchius 2. de Comit. 3. extremo. Inexplicabilem effe, retenta lectione vul. gata, oftenderunt viri summi J. Fr. Gronov. Epist. 218. tom. 3. Syllog. epist. Burm. et Spanhem. Orb. Rom. 1, 7. DUK. Dou. jatius tamen vulgatum defendere conatur. Putat enim multos ex Latinis civitate donatos in urbe fuiffe, et invitatos fuiffe a tribunis, ut suffragium ferrent: quod ut facerent, tribus, in quibus suffragium darent, iis adsignandas fuiffe. Verum tirones norunt, donatos jure civitatis simul in tribum certam contributos effe: nulla itaque nunc sortitione opus erat. Quin etiam numquam civitate donati tribum sortito accipiebant, sed vel aliqua antiquarum tribuum

a censoribus adsignabatur, vel novac eorum cauffa addebantur. V. Spanhem. 1. laud.

S. 17. Concilio diem eximeret ] Nota forma dicendi aliorum interpretatione facta est. Cicero de Legibus 3. Diem tollere dixit. idemque saepius eximere. quod est, ne quid eo die conficiatur in populo, vel in senatu de re aliqua, vel dicendo, vel alia ratione impedire. SIGON.

In cornu primus sedebat Casca] in coetu quidam legust. Sed utrumque intelligitur. GLAR. Addere debuiffet Glareanus, quomodo intelligi voluerit cornu. Scimus cornua dici extrema multarum rerum, ut cornua lunae promontoriorum, antennarum. Tacit. 1. Ann. 75. de Tiberio: Judiciis adsidebat in cornu tribunalis, ne praetorem curuli depelleret. Hoc Sueton. in Tib. ‍33.. dicit adsidebat in parte primori. Cornu ergo hic accipio partem primorem subselliorum, in quibus sedebant tribuni plebis, quorum subsellia sunt, non tribunal: etsi eos, qui cum populo agebant, de loco superiore cgiffe certum est. Hoc etiam in primore capite subselliorum dici potest, ut apud Sidonium 1. ep. 7. In imo capite subselliorum consedit. DUKER.

§. 18. Publicani per vacuum vi summo lo o inruperunt] Opinor sic emendandum: publicani per

dae rei cauffa publicani per vacuum in submoto locum cuneo inruperunt, jurgantes simul cum populo tribunisque. Nec procul dimicatione res erat, 19 quum Fulvius consul tribunis, Nonne videtis, inquit, vos in ordinem coactos effe, et rem ad seditionem spectare, ni propere dimittitis plebis concilium?

vacuum vi summoto eo, vel vi summoto inde cuncto irruperunt. VALLA. Pall. 1. et 3. públicani per vacuum in summoto loco in eo (tert. in eos) irruperunt. sec. in summo loco in eos irruperunt. Vet. ed. vi summoto eo cuneo irruperunt. Quam lectionem videtur defendere Livius paullo post c. 4, 4. Contra populum Romanum aciem introduxisse. GEBH. Jam quidem Andreas vi summa occupato loco in eos irruperunt exhibuit. At Valla invenit: vi summo loco irruperant : · conjecit autem: vi summoto eo, vel vi summoto inde cuncto irruperunt. Fall. et Voff. in summoto loco in eo, aut eos. Pet. in summoto loco irrup. Sed optimus Put. in summo tolo cuneo inrup. Summoto incedere, vel agere, dicebantur magiftratus Ro. mani, quum inter frequentiam hominum, lictorum minifterio et animadverfione cedere locumque dare jussam, progrediebantur, vel agebant. Ita hic vacuus summoto locus, qui, per viatores tribunicios discedere julla plebe, inter ipsam et tribunos interlucebat, et intervallum faciebat. Tribuni summovendi jus non habebant, tamen in conciliis summoto considebant. Livius 2, [56, 12.] Neque illum i psum summovere pro imperio posse more majorum, quia ita dicatur; si vobis videtur, discedite, Quirites. Et paullo ante: Sum moveri Laetorius jubet, praeterquam qui suffragium ineant. Et hic, Teftibus datis tribuni popu

lum summoverunt. 8, [18,9.] Quum summoto populo in conspectu om nium rem ad caeteras retulissent. 26, [38, 8.] Starentque summoto populo accusator et reus. Relinquebatur igitur summoto populo vacuus inter tribunos et ple. bem locus. In hoc vacuum et intermiffum spatium inrupiffe tunc publicanos, et tribunos a plebe interclusiffe, cum utrisque jurgantes, liquet ex relatione consulum, quae mox interponitur. Atque ita scribendum: publicani per vacuum summoto locum cuneo irruperunt. Vel in summoto. in ea parte, unde populus summotus erat. Hanc insignem hujus loci reftitutionem et sententiam accepi ab Alberto Rubenio. Per vacuum ut Horat. 1. epist. 19.

Libera per vacuum posui vefti

gia princeps.

Alterum genus loquendi Livio frequentiffimum. 2, [50, 9.] Eo nixi corporibus armisque rupere cuneo viam. 7, [24,7.] Cuneis deinde in medium agmen perrumpunt. 34, [15, 2.] Hoftes acri impetu velut cuneo perculerunt. Vegetius illuftrat 1. 1, 26. Quo factō in tri. gonum (quem cuneum vocant) acies ipsa mutanda est.J.FR.GRON. in summo loco eruperunt Harl. in summo occupato loco in eos irruperunt Ber. a m. 1. in summoto loco meo irrup. Cant, in summoto loco in eo, vel in eos, irruperunt Flor. Lov. 1. 2. 4.5. Ber. am.2. Rec. Gaertn. Hav, et Hear

1

1

IV. Plebe dimissa, senatus vocatur, et consules referunt de concilio plebis turbato vi atque au2 dacia publicanorum. M. Furium Camillum, cujus exsilium ruina urbis secuta fuerit, damnari se ab ira3 tis civibus passum esse. Decemviros ante eum, quorum legibus ad eam diem viverent, multos poftea principes 4 civitatis, judicium de se populi paffos. Poftumium Pyrgensem suffragium populo Romano extorsifle, concilium plebis sustulisse, tribunos in ordinem coëgiffe, contra

nii D. atque N. Conjecturam vero Gronovii firmare Oxon. L. 1. nisi quod nesciat vocem publicani, teftatur Hearnius. Gronov. pr. ed. not. malebat, publicani per vacuum vi summoto, cuneo ir ruperunt, et vi summoto exponit, cum vi populum summoviffent; quomodo summoto incedere bre viter dicitur, pro populo per lictores summoto.

§. 19. Nonne videtis, inquit, vos in ordinem coactos esse] Idem est in ordinem redactus; quo de genere dicendi sic Priscianus 1. 18, [1173.] In ordinem redactus est, id est, inter viles et abjectos connumeratus est. Livius 1. XXX. Tribuni plebis in ordinem redacti. pro contemptissimis habiti sunt. Hinc etiam extra ordinem redacti, pro egregiis dicuntur. Attici Χειρητικώτερος ἀρετῆς. Ξενο. φῶν Ἑλληνιῶν δ, ἦν δὲ ὄντος ὁ ἀνὴρ ἔυχαρίς τε μάλλον καὶ GVYTεtajnévos, kai ¿yXɛipnti. Kotεpos aperijs. SIG, Pall. tres et vet. ed. Videtisne. Est autem in ordinem cogere, contemnere, habere despicatui. Paullo post ipse Livius c. 4, 4. Tribunos in ordinem coëgisse. GEBH. Videtisne, inquit Voff. Lov. 1. 2. 4. 5. Harl. Ber. Gaertn. Hav. Hear. nii L. 1. N. et edd. ante Aldum. Locutio autem in ordinem cogere

Liviana est, quae saepe apud eum obcurrit. 3, 35, 6. Nimium in ordinem se ipsum cogere, et vulgari cum privatis. 6, 38, 12. Huic rogationi, qua se in ordinem cogi videbat, obsiftere potuit. 43, 16, 9. Avocatam a se concionem tribunus queftus et in ordinem se coactum. Suet. in Claud. 38. Ea cum invidia, ut in ordinem se coactum conscriberet. V. viros doctos ad Plinii 1. Ep. 23.

§. 2. de re

M. Furium Camillum] Hac 1. 5, (32.] SIG.

Damnari se ab ingratis civibus paffum effe Pal.pr. arbitratis civibus sec. ab iratis civibus. 22, 40, 3. Hoftium se telis potius,quam suffragiis iratorum civium, caput objecturum. Pal. 3. dominari se ab rogatis civibus passum esse. GEBH. Put. Pett. Men. Pal. se arbitratis. Lege se ab iratis: quod plane exhibet unus e Pall. et Buslid. Credibilius est utique, immoderato affectui, quam pravo a. nimo, dedecus id consules delegaffc. 22, [40, 3.] Hoftium se telis potius, quam suffragiis iratorum civium, caput objecturum. 2, [35, 6.] Coriolano: Ipse quum die dicta non adesset, perseveratum in ira est. Damnatus absens. J. FR. GRON. se arbitris civibus Lov. 2. se arbitratis civibus Lov. 4. Harl. et Hearnii Oxon, se are.

populum Romanum aciem inftruxiffe, locum occupaffe, ut tribunos a plebe intercluderet, tribus in suffragium vocari probiberet. Nihil aliud a caede ac dimicatione 5 continuisse homines, nisi patientiam magiftratuum, quod cefferint in praesentia furori atque audaciae paucorum, vincique se ac populum Romanum palli sint: et comitia, 6 quae reus vi atque armis probibiturus erat, ne causa quaerentibus dimicationem daretur, voluntate ipsius sustulerint. Haec quum ab optimo quoque pro atro- 7

biteratis civibus Voff. in cujus margine emendatur se ab iratis civibus; quod etiam inveni in Hav. et recte Gronov. probavit. Solent autem voces iratus et ingratus commutari. Vide Broekh. ad Prop. 1, 6, 10. et ad Tibulli 2, 3, 17.

§. 3. Decemviros ante eum] Libro tertio. SIG.

§. 4. Populo per vim extorsisse] Media duo vocabula sunt recen. tioris ingenii. Put. et Pet. po pulo R. extorsisse. Quidam populorum extorsisse. J. FR. GRÓN. suffragium populorum per vim extorsifle Hearnii N. suffragium extorsisse ejusdem L. 1. et Harl. populorum extorsisse Cantabr. et plerique reliqui. populo Romano extorsisse Flor. Se etiam populo R. extorsisse in duobus optimis inveniffe Crevierius teftatur. Id itaque in contextum recepi.

Contra populum Romanum aciem introduxisse] Optimi intruxisse. An inftruxisse? 23, (37, 8.] Aciem inter caftra atque urbem inftruxit. J. FR. GRON. inftruxisse se in Victor. cod. inveniffe, Crevier. teftis est. V. ad 42, 51, 3. Mox atribus in suffragium vocari Hear. nii N. Sed vocula et repetita eft ex praecedentis vocabuli literis ultimis. V. ad 39, 18, 8.

§. 5. Nisi patientiam magiftratuum, quod cesserint] Lege, qui cesserini in praesentia furori atque audaciae. J. FR. GRON. Mox ad populum Romanum, pro ac, Flor. Harl. Gaertn. et Hav. quod accipi poffet pro praeter popu lum Romanum se quoque vinci paffi sint, victoriam de se victoriae de populo Romano reportatae addi permiserint. V. ad 24, 45, 3. Potius tamen exiftimo scribarum errorem esse, qui tà V. ad 21, 32, 2. ad et ac paflim commutarunt.

§. 6. Voluntate ipsius sustulerint] Atqui etiam voluntate illius sublata fuiffent, si vis et arma effectum habuislent. Ve. niebat in mentem voluntate ipsi suftulerint: vel voluntate ipsi sua sustulerint. Nam hoc dicit Livius, eos comitia, quae Poftumius vi atque armis prohibiturus erat, ultro ac sponte sua suftuliffe. Cic. pro Ligario c. 3. Judicio ac vo◄ luntate ad ea arma profectus sum, 2. de Fin. 20. Sua voluntate nulla vi coactus. Livius 3, 41, 5. Malebant, postmodo ipsos decem. viros voluntate abire magiftratu. Et 30, 7, 2. 35, 45,4. Adde, quae notantur ad 5, 17, 9. DUKER.

§. 7. Haec quum ab optimo quoque pro atrocitate rei acta essent]

citate rei acta ellent, vimque eam contra rempublicam et pernicioso exemplo factam, senatus de8 creffet; confeftim Carvilii tribuni plebis, omissa multae certatione, rei capitalis diem Poftumio dixerunt: ac, ni vades daret, prehendi a viatore, atque in carcerem duci jusserunt. Poftumius, va9 dibus datis, non adfuit. Tribuni plebem rogaverunt, plebesque ita scivit: Si M. Poftumius ante Kalendas Majas non prodisset, citatusque eo die non respondiffet, neque excusatus effet, videri eum in exsilio effe: bonaque

[ocr errors]

Videndum, an legi potius debeat jacta essent. URŠIN. Scribo omnino jacta, quamvis silentibus libris. Revise adg23, 22, 8. Quintilian. 9, 2. Est et jactus sine persona sermo. Vidit hoc quoque Fulvius. J. FR. GRON. LI. vius 2, 12, 12. Nisi expromeret propere, quas insidiarum sibi minas per ambages jacerei. 28, 24, 8. Probra in circumeuntes vigi lias tribunos jacta. 43, 8, 2. Plura praesens audivit, quam in absentem jacta erant. Alibi saepe actus et jactus commutantur a librariis. Ita in loco Quinctil. a Gronov. laudato in cod. Alm. Cel. Burm. actus invenit, qui ibi plura de usu verbi jacere hoc sensu notavit, et ad Suet. Ner. 37. Adde virum doctum in Oh. serv. Misc. tom. 2. p. 186. Vorft. et Torren. ad Val. Max. 1, 5, 8. Corte ad Sall. Jug. 11. et quae infra notantur ad 38, 25, 5. Is autem crror hic eo facilius committi potuit, quod forte ultima litera vocis praecedentis primam hujus jacta eliserit. Receptam tamen lectionem Doujat. tuetur,adfirmans: agendi verbum et actionis nomen ad ca, quae cum vehementia quadam oratoria dicuntur, pertinere. Crevier. etiam Gronovii mutationem non ne

ceffariam effe judicat. Conjecturam itaque, nullius cod. fide nixam, quam Gronov. in contextum receperat, inde iterum expuli, quamvis eam veram csse exiftimem.

Contra rempublicam pernicioso exemplo factam senatus decerneret] Meliores contra rempublicam et pernicioso exemplo factam, sena

tus decresset. J. FR. GRON. et pernicioso exemplo Flor. Voff. Lov. 1. 2. 5. Harl. Hav. et HearniiOxon. Deinde decresset etiam

Flor. a m. 1. decrevisset a m, 2. Sed, contractionem hanc Livio familiarem effe, vidimus ad 2, 27, 8.

§. 8. Omissa multae certatione] Sic in judicio Cn. Fulvii 26, 3. V. Sigon. 2. de Jud. 10. et Gruch. 2. de Comit. 2. in fine. DUKER.

Prehendi a viatore] prendi Flor.
Voff. Lov. 1. 2. 4. 5. et Gaertn.

Atque ita se ex binis Pall. refti-
26. ubi vide.
tuiffe teftatur Gebh. ad 9, 34,

§. 9. Tribuni plebis vocaverunt, plebesque scivit]Opinor legendum tribuni plebem vocaverunt. VALLA. Hanc lectionem nobis olim reftituit Valla, cum legeretur Tribuni plebis vocarunt, plebes,

« IndietroContinua »