Immagini della pagina
PDF
ePub

patrum memoria, qui capti a Pyrrho ad Heracleam erant, adversus Pyrrhum ipsum pugnantes satisfece4 runt. Quamquam quod ob meritum noftrum succen5 suiftis, Patres conscripti, nobis, aut succensetis? Ambo mibi consules et universum senatum intueri videor,

[ocr errors][merged small]

§. 3. Sanguine noftro vulneribusque magiftratibus satisfacturos esse] Alia vetus lectio magiftratibus noflris senatui satisfacturos, vocibus duabus additis. Me qui. dem offendit illa magiftratuum Vox, quasi soli illi in senatu, qui magiftratum gererent, aut solis illis satisfaciendum. Pos. set legi magiftratibus noftris et senatui. Sed odorari videor nescio quid depravationis majoris, et subvereor, ne Livius tale quid scripserit: sanguine noftro vulneribusque magis, quam precibus noftris, senatui satisfacturos esse. LIPS.3. Epift. Quaeft. 22. Pal. 1. vulneribusque noftris a manu correctoris, quum initio fuiffet noftratui. Pal. 2. et vet. ed. vulneribusque magiftratui. Certe ante visam Jufti Lipsii conjecturam offendebat illud magiftratibus. nec, quid substituerem, habebam. GEBH. Quem non offendat illud magistratibus, aures veterum lectione subactas habentem? Poffe legi suspicatur Lipsius: magiftratibus et senatui. Atqui hoc nihilo melius. Dein tale quid subftituendum hariolatur: sanguine

noftro vulneribusque magis, quam precibus noftris, senatui. Ất in feliciffime, ut fere semper, ille cogitavit ad Tacit. magis reatibus. Put. Petav. Men. Pall. vulneribusque noftratui: Forsitan, et sanguine noftro vulneribusque nos patriae satisfacturos esse. Cujus rei judicium est penes senatum: atque hactenus Patres pro tota patria. Illustrat, quod Appius eorum nomine aït l. 5, [4.8.] At nos tamquam cum civibus agere volumus, agique tamquam cum patria nobiscum aequum cen · semus. Tiberius in senatu apud Tacit. 4. Ann. [8.] Preces ad vos converto, Diisque et patria coram obteftor. J. FR. GRON. vulneribusque noftratui satisfacturos et. iam Cantabr. Cui vetuftiffimae scripturae ut nihil detrahas, nihil addas, et tamen verum restituas, scribes, et sanguine nostro vulneribusque nos reatui satisfacturos. Nihil aliud est satisfacere reatui, quam licere commissa, ut alii loquuntur, et cum maxime, navata fortiter opera prius crimen et ignominiosam hanc relegationem abolere. JAC. GRON. Conjectura haec aliquid probabilitatis haberet, si oftensum fuiffet, vetuftos scriptores voce reatus, quam aetate Livii novam fuiffe ex Quint. 8. Inft. Orat. 3. conftat, hac significatione usos fuiffe. Budaeo quidem in Adnotat. ad 1. 39. D. de Injur. et ad l. 25. D. de Poenis, ea adeo ignota fuit, ut non dubitaverit dicere, miro errore opinionem hanc inter Jurisperitos aliosque invaluisse, ut reatus pro

quum te, M. Marcelle, intueor: quem si ad Cannas consulem babuiffemus, melior et reipublicae et noftra fortuna esset. Sine, quaeso, priusquam de conditione 6 noftra queror, noxam, cujus arguimur, nos purgare. Si non Deûm ira, nec fato, cujus lege inmobilis rerum

crimine exaudiatur. patriae hic certe melius est, atque etiam ex eo confirmatur, quod deinde dicit, ne qua spes, ne qua occasio abolendae ignominiae, ne qua placandae civium irae sit. DŪK. vulneribusque magistratui satisfacturos Lov. 4.5. Harl. Gaertn. Hearnii N. L. 1. et edd. Rom. anni 1472. ac Parm. vulneribus que noftris satisfacturos Lov. 1. vulneribusque noftris tibi satisfacturos Hafn. vulneribusque nos tibi satisfacturos Lov. 2. Hav. et Ber. a m. 2. priori scriptura penitus erasa. vulneribusque nra tui satisfacturos Flor. a m. 1. in quo ad ara a m. 2. uris inter versus adscriptum est. vulneribusque noftra tui satisfacturos Voff. cujus marginem vulneribusque nostris senatui satisfacturos obtinet: quod Cl. Crevier. etiam in Teller. cod. invenit, et in contextum recepit. Quem infelicissime hunc locum ad Tacit. tentaffe J. Fr. Gronov. dicit, est Lud. Dorleans, quem v. ad 1. Ann. p. 127. Utriusque Gronov. conjecturas examinat Cel. Bent. lej. ad Horat. 3, 6, 20. Et quidem in Gronov. patris conjectura ipsi displicet, quod patriae exponat Patribus, senatui: exempla enim, quibus id adstruere conatur, rem non probare. At contra Jac. Gronovium do. cuit, dubitandum non effe, quin Livius dubiae auctoritatis vocabulo reatus, quod ipsius tempore Mefalla invenerat, uti noluerit: deinde Messallam id non pro crimine, sed pro statu reo

rum, usurpasse. Ipse itaque vel Gronovii patris conjecturam probat, verum ita, ut patriae exponat reipublicae: vel leviori manu locum hoc modo sanari poffe putat,vulneribusque nos senatui satisfacturos, milites enim non plebiscito, sed senatusconsulto relegatos effe, ut ex iis,quae modo praecefferunt, conftat:ex compendio autem scriptionis pro nos senatui factum effe noflratui. Doujatius malebat vulneribusque nos Patribus satisfacturos. Verum veftigia codd. co non ducunt licet sensus conveniat. Bentleji conjecturae in ipso contextu locum dedi, quoniam eam tan. tum non firmat lectio marginalis Voff. et quam in contextu praefert Teller.

Qui capti a Pyrrho ad Hera. cleam erant] Haec pugna pugnata est P. Valerio Laevino consule duce, de qua Plutarch. in Pyrrho, Florus, Orosius, qui scripsit de Viris illuftribus. SI GONIUS.

§. 4. Succensuistis, Patres conscripti, nobis, aut succensetis] Put. et Pet. suscensuistis, et statim suscensetis. J. FR. GRON. Eadem scriptura perstat in Flor. V. Serv. ad Virg. 1. Aen. 144. succensueritis, pro succensuistis, est in Cant. Deinde ac succensetis, pro aut, Voff. Lov. 1. 2.5. Ber. Gaertn. Hav. Hearnii N. et edd. antt. ante Aldum.

§. 5. Ambos mihi consules] Put. et Pet. ambo. J. FR. GRON. Ita

bumanarum ordo seritur, sed culpa periimus ad Cannas, cujus tandem ea culpa fuit? militum, an impera7 torum? Equidem miles nibil umquam dicam de imperatore meo, cui praesertim gratias sciam ab senatu actas, quod non desperaverit de republica; cui post fugam ab 8 Cannis per omnes annos prorogatum imperium. Ceteros item ex reliquiis cladis ejus, quos tribunos militum babuimus, bonores petere et gerere, et provincias obti9 nere audivimus. An vobis veftrisque liberis ignoscitis

et Flor. a m. 1. V. Gronov. ad 35, 21, 5. et quae supra notantur ad 7, 19, 5.

Melior et reipublicae et noftra fortuna effet] Pal. tert. et vet. ed. melior et respublica. GEBH. EaIdem lectio est in Voff, a m. 1. Lovel. 1. 2.4.5. Harl. Ber. a m. 2. Hafn. Gaertn. Hav. Hearnii L. 1. N. et edd. Aldina prioribus. Olim reipublicae per compendium R. P. scriptum fuerat; quod quomodo reddendum foret, non adsequuti sunt librarii. V. ad 10, 37, 16.

§. 7. Equidem miles nihil umquam dicam] Equidem miles numquam Ber. a m. 1. Equidem miles ego nihil umquam a m. 2. quomodo optimos scriptores interdum locutos esse, observat Cortius ad Sall. Catil. 51, 15. Alii tamen nihil mutant, quibus fidem habeo. V. ad 32, 21, 16. Paullo ante voces militum an imperatorum decrant in Hearnii D.

De imperatore eo, cui] C. Teren. tio Varrone. 1. 22. SIG. Optimi meo. J. FR. GRON. Ita et Flor. idemque in Pet. supereffe, Gronov.pr. ed. not. profeffus est. Doujatius, qui vulgatum mavult, aegre fert, Gronovium non addidis. se, quem codicem optimi nomine

intellexerit: quasi non centies indicaffet, id Put. convenire.

Quod non desperaverat de republica, qui poft fugam actum nisi per omnes] Vos sic emendatis : cui post fugam actam sit. Ego sic: quod non desperaverit de republica consul poft fugam actam vel profligata acie. VALLA. Quid est, quaeso, agere fugam? Put. post fugam actannis per omnes. Sed manu sec. prius mutatum in m, et post /suprascriptum i. unde libri alii scripti: post fu gam actam nisi per. quomodo et Laurentius Valla citat, et culpat vulgatae architectos. Sed ipse nihilo felicius non desperavit de republica consul post fugam actam. vel profligata acie. Repone cui post fugam ab Cannis per omnes annos prorogatum imperium. An potius post fugam ad Cannas? Nam et sic loquitur l. 22, [50, 3.] Fuga namque ad Alliam sicut urbem prodidit, ita exercitum servavit. J. FR. GRON. cui post fugam actam per omnes Cant. et Hav. qui post fugam actam nisi per omnes Flor. et Lov. 1. quod post fugam actam nisi per Harl. nisi per omnes etiam Voss. et Hearnii Oxon. cui (qui a m. 2.) post fugam actam si per annos omnes Ber. qui post fugam actam ubi per omnes Lov. 2. cui post

omnes

facile, Patres conscripti, in haec vilia capita saevi? et consuli primoribusque aliis civitatis fugere, quum spes alia nulla esset, turpe non fuit; milites utique morituros in aciem misistis? Ad Alliam prope omnis exerci- 10 tus fugit: ad Furculas Caudinas, ne expertus quidem certamen, arma tradidit bofti, ut alias pudendas clades exercituum taceam: tamen tantum afuit ab eo, ut ulla igno- 11 minia üs exercitibus quaereretur, ut et urbs Roma per eum exercitum, qui ab Allia Vejos transfugerat, reci

fugam actam sit per omnes Lov. 5. et Harl. cui post fugam actam sit per annos omnis edd. antt. usque ad Aldum, qui per omnes annos dedit. Id autem poftea Gronov. mutavit: cujus conjectura nihil verius video. Doujatius vulgatum tuetur, et ex eo inluftrat, quod Livius et Salluftius facere fugam dixerint: quod tum demum stringet, ubi constabit, per omnia similia effe verba a gere et facere, et, quaecumque per facere enunciantur, etiam per agere enunciari poffe. Quod tamen falsum effe, usus docet. Certe iter, viam facere apud optimos scriptores obvia sunt, at iter, viam agere non nisi apud recentiores, ut observat Cort. ad Porcii Latr. declam. in Sall. c. 19. Neque huc facit illud Virg. 2. Aen. 640. Vos agitate fugam. quod eo trahere videtur idem Cortius ad Sall. Jug. 53, 3. Nam agitare fugam ibi non notat fugere, sed de fuga cogitare, ut recte Servius exponit; cujus sententiam probat Cel. Burm. De ea locutione videbimus ad 31, 46, 5.

§. 9. In haec vilia capita saevitis? et consuli] Put. Pet. Men. Voll. in haec vilia capita saeviret consuli. Redundat una litera, et scribendum in haec vilia capita

4

saevi? et consuli primoribusque etc. Sie Horat, [epod. 12, 15.] Inachiam ter nocte potes, miki semper ad unum Mollis opus?

J. FR. GRON. saevitius Lov. 5. saevire Harlej. saeviret Flor. et Hearnii N. saevietis Voff. a m. 2. saeviet Lov. 2. Verum hi omnes sequens et servant.

exercitus fuit] Sensus et ratio §. 10. Ad Alliam prope omnis contra librariam fidem arguunt, fugit a Livio, non fuit, scriptum ; quod hiftoriae vel mediocriter eruditus plane colligat. SABELL. Libro 5. SIGON.

Ad Furcas Caudinas] Libro 9. SIG. Pall. 1. 2. et vet. ed. ad Furculas. GEBH. Rursus omnes meliores ad Furculas Caudinas. J. FR. GRON. ad Furculas omnes mei, Hearnii L. 1. N. et ed. Rom. Aleriensis, tefte Hearnio, cum edd. Rom. anni 1472. ac Parm. V. ad 9, 2, 6.

§. 11. Tamen tantum abfuit ab eo] Abest a Pal. 2. to tamen. GEBH. tamen tantum afuit ab eo Gronovius edidit, quod in Flor. a m. 1. inveni. Olim vul. gabatur abfuit. V. ad hujus lib.

C. 1, 10.

Ut illa ignominia tribus exer

1

12 peraretur ; et Caudinae legiones, quae sine armis redierant Romam, armatae remiffae in Samnium, eumdem illum boftem sub jugum miserint, qui bac sua ignomi13 nia laetatus fuerat. Cannensem vero quisquam exercitum fugae aut pavoris insimulare potest, ubi plus quinquaginta millia bominum ceciderunt? unde consul cum equitibus septuaginta fugit? unde nemo superest, nisi 14 quem boftis caedendo feffus reliquit? Quum captivis redemtio negabatur, nos vulgo bomines laudabant, quod

Rabirio repetundarum reo [17.]
Nam in eum,

ad Sall. Jug. 4, 3. Et quaereretur servant etiam omnes codd. Verum illa ignominia, pro ulla, Flor. Voff. Lov. 2. 4. Ber. Gaertner. et Hav. V. infra hoc lib. ad c. 11, 3. Tum inter exercitus Voff. Lov. 1. 2. 4. 5. Harl. Ber. Gaertn. et edd. antiquac. in exercitibus Hav. is exercitibus proxime verum Flor. ut ea urbs Roma Voff. Cant. Lov. 4. 5. Harl. et Hav. ut ea urbs Romana Lov. 1.2. Ber. Gaertn. et edd. Rom. anni 1472. ac Parm. ut eat urbs Roma Flor. in quo tamen eat a manu_altera expungitur. ut et urbs Romae Froben. substituit anno 1531. Mox, quum priores vulgassent recuperaretur, Gronov. dedit reciperaretur. V. ad 7, 18, 1.

citibus quaereretur, ut ea urbs cui misericordia oRoma] Opinor legendum, ut ul. la ignominia tribus exercitibus in- pitulari debebat, invidia quaesita ureretur, ut etiam urbs Roma est. J. FR. GRON. Livius 45, etc. Fuerunt autem tres exerci11, 1. Cui regnum quaeri suis tus, qui rem publicam ante hoc`viribus simulabat. V. Cortium bellum afflixerunt, duo ad Furculas Caudinas, tertius ad Alliam. Vel sic, ut ulla ignominia iis exercitibus quaereretur, ut et iam urbs Roma. VALLA. Valla reftituit inureretur, cum in vet. lib. legeretur quaereretur, ut hodie quoque legitur. Mihi vero vetufta lectio placet, ut, quemadmodum Cicero dixit quaerere alicui honorem, sic ignominiam quaerere dicamus. Quod verbum co huic loco accommodatius est, quod genus ignominiac, qua notati sunt Cannenses ifti milites, novum et numquam antea usurpatum est. Cicero Philip. 9, [1.] Vellem, Dii immortales fecissent, ut vivo potius Ser. Sulpicio gratias ageremus, quam mortuo honores quaereremus. SIG. Pal. 1. ut illa ignominia inter exercitibus quaereretur. tert. ut illa ignominia iter exercitibus quaereretur. Vulgatam lectionem recto judicio defendit Sigonius. Nam quaerere hic ignominiam est raram, numquam ante hac in ullum statutam excogitare. GEBH. Lib. 4. [44, 9.3 Nec tum agrum plebi, _sed sibi invidiam quaeri. Cic. pro

§. 13. Plus quinquaginta millia hominum] Jac. Periz. plus quadraginta ad marginem Livii conjecit, quia Livius ita fere 22, 49, 15. Quadraginta millia peditum, septingenti equites, et tanta prope civium sociorumque pars, caesi dicuntur. Verum in his orationibus saepe numerus non nihil augeri vėl minui solet.

« IndietroContinua »