Hispaniam effe: brevi extorre binc omne Punicum no20 men, maria terrasque foeda fuga impleturum. Quod mens sua sponte divinat, idem subjicit ratio baud fallax. Vexati ab iis socii noftram fidem per legatos inplorant. tres duces discrepantes, prope ut defecerint alii ab aliis, trifariam exercitum in diverfiffimas regiones diftraxere. 21 Eadem in illos ingruit fortuna, quae nuper nos adflixit. nam et deseruntur ab sociis, ut prius ab Celtiberis nos: et diduxerunt exercitus ; quae patri patruoque meo caus22 sa exitii fuit. Nec discordia inteftina coïre eos in unum sinet, neque singuli nobis resistere poterunt. Vos modo, milites, favete nomini Scipionum, soboli impera modo. Animus quoque m. m. m. a. h. t. v. praesagit, noftram Hispa. niam esse: brevi extorre hinc omne Punicum nomen maria terrasque foeda fuga impleturum.RHEN.Quamquam nullus codicum, in quibus haec pericope superest, Rhe. nani emendationem firmet, cam tamen veram effe puto. brevi tempore hinc, ut ejus tempore edebatur, praeferunt etiam Lovel. 3. et Gaertner. Verum quum brevi ex tempore hinc invenerim in Ber. et Hafner. existimo, forte pro extorre per compendium scriptum fuifle ext're, inde vero ex tempore, et, quum praepositio abundet, tempore factum effe. Vocem extorris Livio familiarem esse, vidimus ad 2, 6, 2. §. 20. Tres duces discrepantes etc. trifariam exercitus in diver sissimas regiones diflraxere] exer. citus vertimus in exercitum, (sic enim est in veteri libro ut in. telligas, ex uno exercitu tres factos. RHEN. Pal. 2. discordan. tes, ex gloffa puta. qui exhibet etiam exercitus. Sic paullo poft: Et diduxere exercitus, quae patri patruoque meo caussa exitii fuit. et c. 42, 2. Quoniam in tres tam diversas regiones discessissent Punici exercitus. GEBH. discordantes etiam Lovel. 3. Ber. Hafn. et Gaertn. Id probum et optimis scriptoribus usitatum verbum agnosco: Livium tamen adhibuisse, non memini; quum contra r discrepare sacpius utatur. Ceterum exercitus servant Lovel. 3. Ber. et Gaertn. §. 21. Eadem in illos ingruit fortuna] Pal.2. Eadem in viros.GEBH. Similiter Lovel. 3. Gaertn. Hearnii L. 1. D. et edd. antt. Eadem in eos Ber. Eadem in illos Froben. demum anno 1535. edidit. Nam et deseruntur ab sociis, etc. et diduxerunt exercitus ] Polybius [10,6.] Xopis ár á^^ýλшv ñoλυδιεσπασμένους κρατοπεδένειν, τοῖς τε συμμάχοις βρισικώς χρωμένους, ἀπάντας ἀπηλλοτριω Kéval, SIG, diduxerunt edidit Jac. Gronovius, consentientibus vett. edd. Aldus dederat diduxere, cui favent Lovel. 3. Ber. et Gaertn. torum veftrorum, velut adcisis recrescenti ftirpibus. Agite, milites veteres, novum exercitum novumque ducem 23 traducite Iberum, traducite in terras cum multis fortibus factis saepe a vobis peragratas. Brevi faciam, ut, quemad- 24 modum nunc noscitatis in me patris patruique similitudinem oris vultusque, et lineamenta corporis; ita ingenii, fidei, 25 virtutisque exemplum expreffam ad effigiem vobis reddam, ut revixiffe, aut renatum sibi quisque Scipionem imperatorem dicat. XLII. Hac oratione accensis militum animis, 1 relicto ad praesidium regionis ejus M. Silano, cum tribus millibus peditum et trecentis equitibus, ce nib. 18. Reliquit effigiem et humanitatis et probitatis suae filium. Hoc etiam dici poterat: reliquit effigiem expressam et humanitatis et p. s. filium; non expressum ad effigiem, nec ad expressam effigiem. Duo libri Hearnii habent exemplum effigiem. Sigonium et alios intelligo edidiffe exemplum ac effigiem. Sed neque a Gronoviorum libris abfuiffe expressam puto, neque ac ante effigiem placct. DUK. exemplum effigiem vobis reddam Lovel. 3. Ber. Gaertn. et Hearnii Oxonienses L. 1. ac D. Verum edd. quae primae longiorem lacunam hanc in Livio supplerunt, exemplum ac effigiem. quod merito displicuit Cel. Dukero. V. ad 10, 36, 17. exemplum expressam ad effigiem primus Curio subftituit; cujus lectionem, licet interim Sigonius priorem revocaret, tamen omnes recen. tiores servarunt. §. 1. Hac oratione accensis militum animis, relicto ad praesidium etc.] Polyb. [10, 6.] Tavra eiπων, τρισχιλίους μὲν ἔχοντα πεζούς, καὶ πεντακοσίους ἐπ. teras omnes copias (erant autem viginti quinque millia 2 peditum, duo millia et quingenti equites) Iberum trajecit. lbi quibusdam suadentibus, ut, quoniam in tres tam diversas regiones disceffiffent Punici exercitus, proximum adgrederetur, periculum effe ratus, ne eo facto in unum omnes contraheret, nec par esset unus tot exercitibus, Karthaginem Novam interim 3 obpugnare statuit; urbem quum ipsam opulentam πεῖς Μάρκον ἀπέλιπε τὸν δυνάρ. Χοντα περὶ τὴν διάβασιν, ἐφε. δρεύσοντα τοῖς ἐντὸς τοῦ ποτα. μου συμμάχοις. αυτὸς δὲ τὴν ἀλ. λην ἐπεραίου δύναμιν. Polybius quingentos equites, pro trecentis, affert. Numerus copiarum Scipionis idem est apud Polybium. SIGON. Erant autem viginti quinque mil. lia peditum] Itaque, additis copiis, quas Silano reliquerat, to. tus exercitus erat 28. M. peditum, 2. M. et pccc equites. Et sic_etiam Polybius 10, 9. nisi quod c. 6. numerum equitum Silano relictorum ducentis auget. Sed ex collatis inter se aliquot locis Livii videtur major numerus confici poffe. Nam C. Claudius Nero poft Capuam captam x11 M. peditum et MC equites in Hispaniam trajecerat, c. 17. Deinde Scipioni ad has copias x M. peditum et M. equites additi fuerant, c. 19. Haec sunt xxII M. peditum et ii M. ac C. equites. Itaque ex vetere exercitu Scipionum tantum vi M. peditum et 1oce equites superfuiffe oportet. Sed vix credibile est, L. Marcium cum tam exigua manu tantas res potuiffe gerere, quantas ab eo geftas narrat Livius. Adde, quod nondum capta Capua supplementum militum in Hispaniam missum est c. 11. et 37. et socio rum in Hispania auxilia c. 41. Haec faciunt, ut de numero tam Liviano, quam Polybiano dubitari polit. Sed praeter copias Silano traditas fortallis etiam pars exercitus in praesidiis urbium cis Iberum relicta fuit. DUKER. erant ad viginti quinque millia edd. vett. Vulgatae autem lectionis auctor fuit Aldus, cum quo faciunt Mfti. Mox duo millia quingenti Gaertn. et Ber. et duo millia quingenti Lovel. 3. §. 2. Ibi quibusdam suadentibus, ut etc.] Hic eleganter inducit Silius patrem Scipionem filio suadentem, quid facto opus sit [15, 183.] his verbis. Nate, salus quondam genitoris, nate, parentis etc. MODIUS. Quoniam in tres tam diversas regiones] Asdrubal Gisgonis ad Gades: Mago supra Caltulonensem saltum: Asdrubal Amilcaris proximus Ibero circa Saguntum. Livius supra [e. 20, 6.] SIG. §. 3. Ibi arma, ibi pecuniae] Vetus habet ibi pecunia. Et sequitur paulo poft [c. 43, 5.] Hic pecunia omnis hoftium, RHEN. Similiter codd. quibus utor. §. 4. Et nescio an unam Hispaniae oram, quae noftro adjacet mari} Haec verba nullo sensu dicta sunt. Reposuimus ex veteri libro, suis opibus, tum hoftium omni bellico adparatu plenam; (ibi arma, ibi pecunia, ibi totius Hispaniae obsides erant) sitam praeterea quum opportune ad 4 trajiciendum in Africam, tum super portum satis amplum quantaevis classi, et nescio an unum in Hispaniae ora, qua noftro adjacet mari. Nemo 5 omnium, quo iretur, sciebat, praeter C. Laelium. Is, claffe circummiffus, ita moderari cursum na nescio an unum in Hispaniae ora, qua noftro adjacet mari. Eft autem qua adverbialiter hic legendum. RHEN.Carthaginis novae portum praeferre videtur omnibus aliis portubus ad oram Hispaniae. Sed hic locus a Beato Rhenano recte reftitutus est. GLAR. Verba Polybii [10, 8.] Ακούων δὲ πρώς τον μὲν, ὅτι λιμένας έχει σόλῳ καὶ ναυτικαῖς δυνάμεσι, μόνη σχεδὸν τῶν κατὰ τὴν Ἰβηρίαν, ἅμα δὲ καὶ διότι πρὸς τὸν ἀπὸ Λιβύης πλοῦν καὶ πελάγιον δίαρ. μα λίαν ευφυώς κεῖται τοῖς Καρα Χηδονίοις. Εκ quo apparet, legendum effe et nescio an unam, quia dixit uóvn Polybius. et ad Carthaginem, non ad portum, referendum effe, ut ante legebatur, quam Rhenanus unum cmendaret. SIG. Pal. 2. et nescio an num in Hispaniae oram quam noftro non adjacet mari. GEBH. Lectio, quae Rhenani aetate vulgo exftabat, primum adparuit in editione Ascens. anni 1513. Ante editum fuerat et nescio an. num Hispaniae oram, quae noftro. Sed et nescio annum (an non Ber.) in Hispaniae oram, quam (qua Gaertn.) noftro adjacet mari Lovel. 3. Ber. et Gaertn. Polybius quidem Sigonio, at horum codd. veftigia Rhenano favere videntur. Utraque lectio commodum sensum efficit. §. 5. Nemo omnium, quo iretur, sciebat] Comparet in Pal.. 2. Nemo omnium autem, quo iretur, sciebat. GEBH. Voculam autem nullus meorum agnoscit. Quid de ea censeam, patere potest ex illis, quae dixi ad 21, 40, 11. Praeter C. Laelium] Polybius [10, 9.] Πλήν τότε γε τῷ μὲν ἐπὶ τοῦ δόλου Γαΐῳ Λαιλίῳ δι' ἀπαῤῥήτων ἐντειλάμενος παρήγε γειλε πλέειν ἐπὶ τὴν προειρημέ τὴν πόλιν μόνος γὰρ οὗτος ἀντ τῷ συνᾔδει τὴν ἐπιβολήν ἀν τὸς δὲ τὰς πεζικὰς δυνάμεις απ ναλαβὼν ἐποιεῖτο τὴν πορείαν μetà óлovdís. SIG. Ut eodem tempore exercitus oftenderet, et classis] Hunc locum mutilum integrum fecimus, adscriptis verbis ex antiquo volumine, quae deerant, hoc modo: ut eodem tempore Scipio ab terra exercitum oftenderet, classis portum intraret. Expunximus enim conjunctionem, quae ultimam clausulam connectebat; qua nihil hic est opus. Porro huic loco non fruftra alteriscum apposuerat Asulanus. RHEN. Et hunc locum recte reftituit idem Beatus. Legendum enim ut eodem tempore Scipio a terra exercitum oftenderet, classis portum intraret. GLAR. Laudet licet correctionem Rhenani Loritus, adduci tamen vel veritatis cauffa non poffum, quin vium juffus erat, ut eodem tempore exercitus o6 ftenderetur, et claffis portum intraret. Septimo praeferam scripturam Pal. 2. unde diftantem longo intervallo nostri cod. bonitatem mihi adverte. ut eodem tempore exercitus oftenderetur, et classis portum intraret, recisis ab eodem lanio seu popa inferctis, et prosectis reftitu. tis. GEBH. Ab Rhenano est haec lectio [ut eodem temporo Scipio ab terra.] A Put. Regio, meliore Petav. Voff. hic deficimur, in quibus nonnulla decrant. Illi cnim meo luctu quem armaverat cum terra marique inftrui oppugnationem videret. Duo Pall. Andreas, et Tarvis, meo luctu quam veftro transissent. Sed quoniam vos inftru ctos et ordinatos. Media in prima video Veneta Bartholomaci de Zanis anno 1498. Haud scio, numquid ex Campano. Editiones, et alter Petav. ut eodem tempore exercitus oftenderet, et classis portum intraret. Palatinus oftenderetur. Aut hoc verum est, aut excidit pronomen, exercitus se oRenderet. Nam illa Scipio ab terra sarcinatricem manum olent. Exercitum alibi quoque opponit classi, ut ille nat' EoXiv sit terreftris exercitus, illae copiae navales. Lib. seq. [c. 8, 16.] Ea externa auxilia quum singulis Romanis legionibus adjunxisset, duorum speciem exercituum servavit, etc. classe quoque septuaginta na. vium partita, ut omni ambitu li. torum praesidia orae maritimae essent, 29, [22, 11.] Ubi omnes legatique et tribuni classem eam, exercitum, ducemque verbis extol lentes effecerunt. 32, [21,36.] Sine veftro labore et periculo qui vos in libertatem vindicarent, cum magnis classibus exercitibusque trajecerunt. J. FR. GRON. ut eodem tempore exercitus offenderet, et clas. sis Lovel. 3. Gaertn. Hearnii L. 1. D. et Doujatii Colbert. ut eodem tempore exercitus oftenderetur, cum classis intraret portum Ber. utrum oftenderetur legas, an se oftenderet, ad sensum nihil interest: prius tamen ob duorum codd. ita exhibentium auctori. tatem praefero.Longe etiam praeftat et classis, quam cum claffis. Paullo ante ita navium cursum moderari, transpositis vocabulis, Ber. §. 6. Septimo die ab Ibero Karmarique] Hic diftinguendum puto. thaginem ventum est simul terra Nam, quae sequuntur, verba de pedeftri exercitu intelligenda sunt. GLAR. Silius (15, 215.] Jamque Hyperionia lux septima lampade surgens etc. MODIUS. Antea distingueba tur ventum est. simul terra ma rique caftra. Quam interpunctionem recte Glareanus mutavit. Neque tamen habuit, qui dicto audiens effe dignatus est, nisi nuper Cl. Crevier. As His ab tergo (nam frons natura tuta erat) nullum objectum vallum] Exemplar scriptum habet tantum nullum objectum. Perpensa sententia legendum opinor hunc locum sic his ab tergo, nam frons natura tuta erat, vallum objectum, Sensus est: a tergo caftris vallum objectum, ne obruerentur: a fronte vero minime, cum illac natura locus munitus effet. signat iterum rationem paullo post, cur a fronte nullum valfum opposuerit: Unde, inquit, cum tam parvi operis munitio effet, non objecit vallum imperator Romanus. RHEN. Duae voces frons et tergum mirum, quam lectorem morentur. Quae frons caftrorum, quod tergum, scire non poffum, cum verisimilius sit, frontem |