7 struet, et hoftes nudabit. Potiemur praeterea quum pulcherrima opulentiffimaque urbe, tum opportuniffima portu egregio, unde terra marique, quae belli usus poscunt, suppeditentur. quae quum magna ipsi babebi8 mus, tum demserimus boftibus multo majora. Haec illis arx, boc horreum, aerarium, armamentarium, boc omnium rerum receptaculum est. Hinc rectus in Africam cursus est: haec una inter Pyrenaeum et Gades 9 ftatio: binc omni Hispaniae inminet Africa. Sed, quo §. 6. Hic tormenta, arma, et omnis adparatus belli est] Omissum hic fuit vocabulum armamenta, hoc modo Hic tormenta, armamenta, arma. RHEN. Pal. 2. repudiato vocabulo armamenta, praeftat Hic tormenta, arma, et omnis apparatus belli est. GEBH. Si Rhenanus ita, quemadmodum hic proposuit, in Mto reperit, mentem ejus male adsecutus eft Froben. qui anno 1535. dedit Hic tormenta, arma, armamenta. Quod recentiores omnes servarunt. Profiteor tamen, eam vocem in Lovel. 3. Ber. et Gaertn. non reperiri, qui, et copula omiffa, legunt Hic tormenta, arma, om. nis adparatus belli est, dovvdéTos. Ceterum si vox armamenta Livii est, eam potius eo loco, quo Froben. quam quo Rhenanus, conlocavit, pati poffem. Qui simul vos inftruet, et hoftes nudabit] Deërat particula et,quum deberet effe, qui simul et vos instruet, et hoftes nudabit. Et hic deërat pagina aut amplius in exemplari manuscripto. RHEN. Pet to et prius ignorat. Putoque effe additum ab aliquo, qui TOU simul eam vim effe nesciebat. Sic 27, [5, 1.] Praedatum simul speculatumque. hoc est, et praedatum et speculatum. 28, [17, 14.] Trepidationem simul mili tum ac nautarum nequicquam ar. maque et naves expedientium. Et rursus [c. 32, 11.] In provincia simul virtute tanta et felicitate perdomita. 41, [6, 12.] Lycios sub Rhodiorum simul imperio et tutela esse. J. FR. GRON. Tamen alterum etiam recte dici credo. Cic. 4. Tuscul. 28. Illa autem altera ratio et oratio, quae simul et opinionem falsam tollit, et aegritudinem detrahit. DUK. Gronovio favent Lovel. 3. Ber. Gaertn. et Hearnii L. 1. Infra 33, 12, 2. Ut Graecia satis potens tuendae simul pacis libertatisque esset. ubi plura vide. Sed nec illud, quod Rhenanus probavit, a Livii aliorumque loquendi ratione discedere exiftimandum est. Ita enim Livius loquitur supra 23, 26, 8. Simul et ad caftra tumultus erat, et per agros fugaque et caedes. Infra 32, 18, 3. Qui simul et onerarias caperet, ET tecta ad hibernandum legionibus praeberet. c. 24, 3. Simul et cohors Romana etc. invasit, et ex omnibus oppidi partibus, relictis suis quisque stationibus etc. concurrerunt. Suet. Caes. 67. Simulet ad speciem, et quo tenaciores eorum in proelio essent. Ubi tamen Cel. Burm. in nupera ed. prius et omisit, idque ex membranis suis delendum monuit Cortius ad Plinii 2. ep. 17, 5. (Eodem niam vos inftructos et ordinatos cognosco, ad Karthaginem novam obpugnandam totis viribus et bono animo transeamus. Quumque omnes una voce, boc facien- 10 dum, subclamarent, eos Karthaginem duxit. tum terra marique eam obpugnari jubet. XLIV. Contra Mago Poenorum dux, quum ter- 1 ra marique inftrui obpugnationem videret, et ipse copias ita disponit. Oppidanorum duo millia ab ea 2 parte, qua caftra Romana erant, obponit: quin modo pariter et, et vel et pariter, et. v. Vir. doct. ad Lactant. 4. Div. Inst. 1, 1.) §. 8. Huc rectus ex Africa cursus est] Malo ex Pet. Hinc rectus in Africam cursus est. Tacite spem suis militibus facit, in Africam se transfretaturum. J. FR. GRON. Hic rectus ex Africa Lovel. 3. et Gaertn. Hic rectus Africam Ber. Hinc rectus ex Africa edd. vett. pro quo Aldus demum Huc subftituit. Doujatius quidem fatetur, plus effe,militibus oftentari transitum in Africam; putat tamen id nimium effe Romanis,qui vixdum ullius ultra Iberum urbis compotes erant: et hinc vulgatam lectionem retinere malebat, quando nec aliter scripti fere omnes. Verum nullum vel codicem, vel edd. ante Aldum vulgatam, illam per omnia confirmare vidimus; sed contra alios magis, alios minus Gronovio favere. Neque etiam neceffe puto, ut Romani omnibus trans Iberum urbibus potirentur, antequam ex Hispania in Africam trajice. rent. Hinc omnis Hispania inminet Africae] Scriptus hinc omni Hispaniae imminet Africa. Vult enim ex hac urbe, tamquam ex arce, imminere et inftare toti Hispa niae, cui jugum partim imposuerat, partim minabatur, Africam. J. FR. GRON. Vulgata iterum lectio Aldum auctorem habuit. Antea edebatur hinc omnis Hispaniae imminet Africa; quod etiam superest in Lov. 3. Ber. et Gaertn. Poft haec verba in multis codd. finit lacuna, de qua dictum ad c. 41, 18. Ceterum §. seq. totis viribus et toto animo, pro bono animo, Lovel. 5. §. 1. Quum terra mari inftrui obpugnationem videret] Vet. lib. terra marique inftrui. SIG. Ita non tantum omnes mei, et Hearnii codd. verum etiam omnes edd. ante Froben. qui anno 1535. copulam omisit; de quo infra v. ad 41, 3, 1. Hic tamen eam requirit codicum auctoritas; praesertim quum Rhenan. cujus lectiones Froben. in illa ed. expreffit, hic lacunam in cod. suo agnoverit cap. praec. §.7. unde illud que operarum neglegentia excidiffe videtur. Hic autem jam finiunt optimi Gronovii et mei Mfti magnam lacunam, de quo v. ad c. 41, 18. Et ipse copias ita disponit] Pal. 3. disposuit. GEBH. Omnes mei disponit tuentur. §. 2. Oppidanorum duo millia ab ea parte etc.] Polyb. [10, 12.] gentis militibus arcem insedit: quingentos tumulo urbis in orientem verso inponit: multitudinem aliam, quo clamor, quo subita vocaffet res, subita vocaffet res, intentam ad 3 omnia obcurrere jubet. Patefacta deinde porta, eos, quos in via ferente ad caftra hoftium inftruxerat, mittit. Romani, Romani, duce ipso praecipiente, parumper cellere, ut propiores subsidiis in certa4 mine ipso submittendis effent. Et primo haud inpari ftetere acie: subsidia deinde, idemtidem sub Ο δὲ Μάγων, ὁ τεταγμένος ἐπὶ τῆς πόλεως, τὸ μὲν τῶν Χιλίων σύνταγμα διελών, τοὺς μὲν ἡμίσεις ἐπὶ τῆς ἄκρας ἀπέλιπε, τοὺς de äλλovs eni tov лрòs avaτoλὰς λόφου παρενέβαλε. τῶν δὲ Main Evрsoráτovs repi dioΧιλίους κατεσκευακὼς τοῖς ὑπάρ. Χουσιν κατὰ τὴν πόλιν ὅπλοις, ἐπέζησε κατὰ τὴν πύλην την φέρουσαν ἐπὶ τὸν ἰσθμὸν καὶ τὴν τῶν πολεμίων τρατοπεδείαν. Τοῖς δὲ λοιποῖς παρήγγειλε βοη. Δεῖν κατὰ δύναμιν πρὸς πάντα τὰ μέρη τοῦ τείχους. Quod ioς. Mov vocat Polybius, vertit jugum Livius. SIGON. Quo clamor, quo subita vis advocasset, resiftentem ad omnia obcurrere] Pal. 2. quo vis advocaffet. tert. quos vis avocasset. Vet. ed. quoque vis avocasset. At Pal. 1. quo subita avocasset res, intentam ad omnia occurrere jubet. GEBH. Pet. Reg. Men. Voff. quos ubi avocasset resiftentem. Put. quo subi avocaJet refintentam. Scribe: mul. titudinem aliam, quo clamor, quo subita vocafet ves, intentam ad omnia occurrere jubet. Quae lectio integra est in uno Pal. nisi quod ibi avocaffet, 24, [36, 9.] Ut, quocumque vocaffet defectionis ab Ro. manis spes, admoveret exercitum. 28, [15, 12.] Carthaginienses quam. quam feffos labore et vulneri bus non imberque ad neceffariam quietem vocabai. Auctor de bello Hispan. [24.] Haec res neceffurio vocabat, ut ad dimicandum descen. deret. J. FR. GRON. Vulgata lcctio primum in ed. Αld. adparuit, eamque unus Hearnii `D. servavit. Priores excusi quoque, vel quove vis avocaJet refiftentem. Et ita Hearnii l. 1. ac Ber. a m. 1. qui a m. 2. cum Hafn. et Hav. advocasset praefert. quos ubi advocasset resi fentem Lovel. 1. 4. et Harlej. quos ubi avocasset resiftentem Hearnii N. quo ubi advocasset refiftentem Lovel. 2. quo vis advocasset refiftentem Lovel. 3. 5. Rec. et Gaertn. quo subita vocaffet refiftentam Flor. quo subi ta vocaffet res intentam Doujatii Colbert. Locutionem, qua res inanimata dicitur vocare, inluftravi ad Silii 10, 112. §. 4. Et primo haud inpari ftetere acie etc.] Omnia e Polyb. [10, 12. ] versa sunt. Ου μὴν ἀλλ ̓ ἕως μέν τινος ἐφάμιλλον συνέβαινε γίγνεσθαι την μάχην. τέλος δὲ ἐξωθούμενοι τῷ βάρει, etc. SIG. Initio fuerat in Pal. 1. haud impar ftetere acie. postea factum haud impares stetere acies. Polyb.paulov ovvéßawe yiyvendar zýv μáXýv. GEBH. Jac. Gronovium edidiffe impares, quum in aliis sit impari, ́adno. missa e caftris, non averterunt solum in fugam hoftes, sed adeo effusis inftiterunt, ut, nisi receptui ceciniffet, permixti fugientibus inrupturi fuiffe in urbem viderentur. Trepidatio vero non in proelio 5 major, quam tota urbe fuit. multae stationes pavore atque fuga desertae sunt, relictique muri; quum, qua cuique erat proximum, desiluiffent. Quod ubi 6 egressus Scipio in tumulum, quem Mercurii vocant, animadvertit, multis partibus nudata defensoribus tat Hearnius. Hoc in erratis eI ditionis ejus correctum est imparis. Error errore cumulatus. Si quis legere vellet haud impares stetere acies, conjecturam tue. ri poffet e 27, 2, 7. Diu pugna neutro inclinata stetit. Sed non neceffe est quidquam mutari. DUK. inpar stetere acie Voff. Lovel. 1. et Harlej. inpare stetere acie Lov.a. inpar stetere acies Flor, a m. 1. impares stetere acies a m. 2. Quod placere poffet. §. 5. Trepidatio vero non in proc. lio major, quam tota urbe fuit] Ita Gronov. anno 1655. edi jussit. Priores non proelio major. Et ita omnes Mfti mei, et Oxonn. Hearnii V. ad 25, 19, 13. Multae stationes pavore atque loca deserta sunt] Put. atque oga desertae sunt. Inde fecerunt vulgatum, quum debuiffent mea sententia, multae stationes pavore atque fuga desertae sunt. Sic nofier 10, [14, 20.] Errorque utilis Romanis oblatus fugae formidinisque Samnites implevit. 22, [59, 8.] Utraque non tam clade infamis, quam pavore et fuga. 25, [6, 13.] Cannensem vero quisquam exercitum fugae aut pavoris insimulare potest. 26, [2, 13.] Non omnes comites Cn. Fulvii fuisse pavoris ac fugae. Sic Cic. pro L. Manil. 9. Hune in illo timore ac fuga Tigranes rex Armenius excepit. Ubi haerent Hotomannus, Gulielmius, Gruterus, terrore, tempore, ex fuga subjicientes. At Salluft. Jug. [55.] Quo fuga atque formido latius cresceret. Cic. pro Domo [7.] Caedes, incendia, rapinae, scelerum impunitas, fuga, formido. J. FR. GRON. 28, 44, 15. Illue terror fugaque, populatio agrorum, defectio sociorum, ceterae belli clades vertantur. (*31, 2,9.) Doujatius vulgatum defendere conatur; putat enim, ideo Livium stationes atque loca ut diversa diftinxiffe, quia non om. nia loca, ubi armati ad defendendos muros consistunt, ftationes dicuntur. §. 6. Quod ubi versus Scipio in tumulum, quem Mercurium Teutatem adpellant, advertit] Locus hic mire variatur in Pall. Meo judicio omnium sinceriffime prisca ed. illum praeftat: Quod ubi Scipio in tumulum obversus, quem Mercurium Teutatem appellant, advertit. GEBH. Peccarunt hic eruditione nimia cum suo Teutate correctores. Voff. Quod oberesus. Reg. Pet. Pal. Quod obversus. Alter Pal. Quod ubi eroctus. Pro verbis autem illis Mercurium Teutatem appellant, duo Pall. Reg. simpliciter: Morcu moenia esse; omnes e caftris excitos ire ad obpu7 gnandam urbem, et ferre scalas jubet. ipse, trium prae se juvenum validorum scutis obpositis, (ingens enim jam vis omnis generis telorum e muris volabat) ad urbem succedit, hortatur, imperat, 8 quae in rem sunt: quodque plurimum ad accenden unus rium vocant. Pet. Mercurium dicunt. Voll. quem exercitum cantati advertit. Princeps omnium Put. Quod obueveessus Scipio: deinde Mercurium cantati (sic plane et unus e Pall.) advertit. Salmasius, Quod ubi egressus Scipio in tumu. Jum, quem Mercurium vocant, a. nimadvertit. Recte. nisi quod Mercurii cum Rubenio malo. J. FR. GRON. Si MSS. non habent Teutatem, nulla est observatio Bocharti de hoc nomine 1. Chanaan. 35. et 42. DUK. In priori parte horum verborum, tantum Gaertn. vulgatum, cujus Aldus auctor exftitit, servat. Quod oberesus Scipio legit Lovel. 1. Quas ob res Scipio Lovel. 4. Quod obversus Scipio Lovel.3. Harlej. et Hearnii Oxonn. Quod ubi obversus Scipio Ber. Quod ubi ereetus Scipio Lovel. 2. 5. Hafn. et Hav. Quod ob vere suscipio Flor. Quod ubi Scipio in tumulum obver. sus edd. ante Aldum. In pofteriore parte Teutatem legunt, ac ni hil a vulgato differunt hi tres, Ber. Hafn. et Hav. cum omnibus edd. Sed quem in exercitu cantati avertit Lovel. 1. quem Mer. curium advertit Lovel. 2. quem mercium cantant advertit Gaertn. quem Mercurium cantanti avertit Harlej. quem Mercurium cantant advertit Lovel. 3. et Hearnii O. xonn. quem Mercurium cantanti advertit Flor. et Lovel. 4. quem Mercurium vocant, advertit Lovel. 5. Doujatius in priori parte ma lebat Quod ubi obversus Scipio, idque, ut addit, ex Reg. Colbert. uno, aliisque optimis. Verum vellem,addidiffet,quos praeterea optimos viderit. Ita enim nullus apud Gron. codex, et unus tantum apud me, isque inter rccentiffimos. Verum insuper quum aliam, quam Gronovius, ex Reg. lectionem proferat, id ef. ficit, ut de Colbert. uno etiam dubitem; aut certe, si is ita habeat, uni vel alteri tefti, et quidem suspectae fidei, credendum non putem. Verius itaque videtur, quod Salmasius ex optimi veftigiis eruit, ac Gronov. probavit Quod ubi egressus Scipio in tumulum. Eo sensu egredi infra est 40, 22, 2. Modicus primo labor in imis collibus fuit; quantum in altitudinem egrediebantur, magis magisque silveftria et pleraque invia loca excipiebant. Salluft. in Jug. 93. Paullatim prope ad sum. mum montis egressus est, Vell. Pat. 2, 107. Petiit, liceret sibi sine periculo in eam, quam armis tonebamus, egredi ripam. In reliqua parte malim cum Gronov. et Ruben. quem_Mercurii vocant, animadvertit. Ita promontorium Mercurii, promontorium Pulchri infra 29, 27. Similiter ad hanc urbem Polyb. 10, 10. tres Bovvovs, sive colles minores, memorat, quorum unus Hpaisov, alter 'ANýtov, tertius Kpóvov dicti sunt. §. 7. Ipse, trium \prae se juve |