reipublicae nos reservaffemus: quod ad consulem Venusiam rediffemus, et speciem jufti exercitus fecissemus. Nunc deteriore conditione sumus, quam apud patres noftros 15 fuerant captivi. quippe illis arma tantum atque ordo militandi, locusque, in quo tenderent in caftris, est mutatus: quae tamen, semel navata reipublicae opera, et uno felici proelio, recuperarunt. Nemo eorum re- 16 legatus in exsilium est: nemini spes emerendi stipendia ademta: boftis denique est datus, cum quo dimicantes, Unde consul cum equitibus quinquaginta fugit] Ita 22, 49, 14. Consul alter, seu forte, seu consilio, nihil fugientium infeftus agmini, cum quinquaginta fere equitibus Venusiam profugit. Tamen hic libri omnes cum equitibus LXX. GEBH. Omnis fere scripta lectio LXX. quod reftitui et hic, et libri 22, 49. et 50. capitibus jubet Polybius (3, 117.] Τῶν μὲν γὰρ ἐξακισχιλίων ἱπ. πέων, ἑβδομήκοντα μὲν εἰς Όνενουσίαν μετὰ Γαΐον διέφυγον. J. FR. GRON. septuaginta, vel LXX, etiam Hearnii Oxon. et omnes mei, praeter Lov. 5. qui sexaginta legit. V. etiam ad 23, 11, 9. Doujat. vulgatum eodem argumento tuetur, quo ad verba praeced. usus sum. Verum ipsi adversatur tot codicum consensus, quum vulgata lectio nullius hie fide nitatur. Nisi quem hoftis caedendo fessus reliquit] Pal. tert. hoftis fes. sus caedendo etiam liquit. GEBH. caedendo defessus Harl. §. 14. Quod reipublicae nos servassemus] Put. et alii quod reipublicae nos reservassemus. Jufti. nus 2, [11.] Recedant et se ad meliora patriae tempora reservent. Nofter. 1. 1, [27, 2.] Alios concitat popules, suis per speciem so cietatis proditionem reservat. Cic. 5. in Verr. [1.] At est bonus imperator, et felix, et ad dubia reipublicae tempora reservandus. Pro Fontejo [15.] Nonne et hominem ipsum ad dubia reipublicae tempora reservandum putatis. J. FR. GRON. reservassemus similiter Flor. Voff. Harl. et Hearnii D. Pari modo variarunt supra ad 10, 25, 17. Ubi utrumque recte dici docui. Verum quemadmodum codd. auctoritas ibidem suadebat, ut vulgatum servarentur tucrer, ita hic eamdem ob caussam nune reservassemus praefero. Supra 3, 51, 3. Melioribus meis veftrisque rebus reservate ifta de me judicia. 7, 7, 5. Inmunes quoque operum militarium erant, ut, in unum pugnae laborem reservati, etc. ubi etiam codd. eodem modo variant. §. 15. Quam apud patres noftros fuerant captivi] Bello Pyrrhi.SIG. Vox noftra non adparet in Hearnii N. Arma tantum atque ordo militandi] De his poenis militaribus adeundus est Lipsius de Milit. Rom. 5, 18. DUK. Ampliff. Cuperus ad oram Livii adscripsit, de poenis, quibus captivi, a Pyrrho remiffi, adfecti fuerint, videndum effc Val. Max. 2, 7, 15, 17 aut vitam semel, aut ignominiam finirent. Nos, quibus (nisi quod commisimus, ut quisquam ex Cannensi acie miles Romanus supereffet) nihil objici potest, non solum a patria procul Italiaque, sed ab boste etiam, re18 legati sumus. ubi senescamus in exsilio, ne qua spes, ne qua occasio abolendae ignominiae, ne qua placandae ci19 vium irae, ne qua denique bene moriendi sit. Neque ignominiae finem, nec virtutis praemium petimus; modo experiri animum, et virtutem exercere liceat. laborem et periculum petimus, ut virorum, ut militum officio 20 fungamur. Bellum in Sicilia jam alterum annum ingenti dimicatione geritur: urbes alias Poenus, alias Romanus expugnat: peditum, equitum acies concurrunt : 21 ad Syracusas terra marique res geritur: clamorem pugnantium crepitumque armorum exaudimus resides ipsi Aldum. Verum optimi servant vulgatum. ne qua oc §. 18. Ne qua spes, casio] neque, pro ne qua, quater praeferunt Voff. et Lov. 4. secundo et tertio loco nec, quarto neque Lovel. 1. Sed v. ad 9, 37, 5 Praeterea ne qua sit, ne qua Ber. §. 16. Nemo eorum relegatus in exsilium est] Nemo tandem_relegatus est in exsilium Ber. Et nemo eorum Flor. Mox spes emerendi stipendia est ademta iterum Ber. et edd. usque ad Aldum, qui to eft expunxit. Deinde simul, pro semel, Gaertn. V. ad 24, 22, 14. Hic nihil mutandum. E. leganter enim semel fieri dicuntur, quae iterum fieri nequeunt. Ovid. 12. Her. 112. At semel aeterna nocte pre- tutis Hav. Sed v. ad 9, 9, 14. menda fui. Tum exercere non adparet in Lov. 2.Tandem ut virorum militumve officio Gaertn. Malc. Supra 4, 4, 12. Ut hominum, ut civium numero simus. V. ad 5, 35, 4. (* 40, 39, 8.) §. 17. Ex Cannensi acie] Vet. lib. pugna. SIG. Hic apposita erat varia lectio, quam bardi, exscriptores in contextum receperunt in Pall. ex Cannensi pugna sive acie. GEBH. ex Cannensi pugna etiam Hearnii L. 1. et N. ex Cannensi pugna sive acie, utraque lectione juncta, Vol. Lovel. 1. 2. 4. 5. Harlej. Ber. Hafn. Gaertn. Hav. et edd. ante §. 19. Neque ignominiae finem, nec virtutis praemium] neque vir §. 20. Peditum et equitum acies concurrunt] peditum equitumque acies Hav. peditum, equitum acies, omiffa copula, Flor. quod etiam ex Put. laudat Crevier. Copula autem detracta vividiorem ac segnes, tamquam nec manus, nec arma babeamus. Servorum legionibus Ti. Sempronius consul toties jam cum bofte signis conlatis pugnavit. Operae pretium babent, libertatem civitatemque. Pro servis saltem ad 22 boc bellum emtis vobis simus. congredi cum boste liceat, et pugnando quaerere libertatem. Vis tu mari, vis terra, vis acie, vis urbibus obpugnandis experiri virtutem? asperrima quaeque ad laborem periculumque deposci- 23 mus, ut, quod ad Cannas faciundum fuit, quamprimum fiat; quoniam, quidquid poftea viximus, id omne deftinatum ignominiae est. VII. Sub haec dicta ad genua Marcelli procubue- 1 runt. Marcellus id nec juris, nec poteftatis suae elle dixit. senatui scripturum se, omniaque de sententia Patrum facturum effe. orationem fieri putat. Mox geritur res Flor. §. 21. Clamorem pugnantium crepitumque armorum exaudimus resides ipsi ac segnes] clamores pugnantium, praeter editiones Aldina vetuftiores, legunt Lov. 1. et Ber. quorum pofterior insuper a m. 2. strepitumque. V. ad 38, 17, 4. Deinde desides ipsi et segnes Ber. Gaertn. Hearnii N. et edd. ante Aldinam. Nihil muto. 6, 23, 5. Eum residem intra vallum tempus terere. ubi quae dam vide. 23, 16, 11. Ratus deinde prodita conloquia esse, metuque resides factos. Virg. 6. Aen, 815. Hae literae ad novos 2 Jam pridem resides populos desuetaque bello Agmina in arma vocat subito. ubi v. Cerdam. Vel scribae pro minus obvia voce resides dederunt notiorem desides. V. ad 23, 16, 11. Vel error natus est ex perpetua confusione literarum R et D, de qua v. ad 9, 10, 6. §. 22. Pro servis saltem ad hoc bellum emtis nobis simul congredi cum hofte liceat, et obpugnando quaerere] Pall. tres, et prisca ed. et pugnando quaerere. Sic paullo post Pall. 1. et 3. vis urbibus expugnandis experiri virtutem. GEBH. Immo et certum est semel, non simul. T. FABER. Veteres pugnando. Sed etiam de sententia Salmasii diftingue et scribe: Operae pretium habent libertatem civitatemque. Pro servis saltem ad hoc bellum emptis vobis simus. Congredi cum hoste liceat, 3 consules adlatae, ac per eos in senatu recitatae sunt: consultusque de his literis ita decrevit senatus: Militibus, qui ad Cannas commilitones suos pugrantes deseruiffent, senatum nihil videre, cur respu et pugnando quaerere libertatem. J. FR. GRON. oppugnando editionum, quas consului, prima habuit Paris. anni 1573. Priores cum omnibus scriptis meis et Hearnii Oxon. pugnando. Contrario errore ex sententia Gronovii infra peccatur 32, 23, 6. Praeterea urbibus expugnandis etiam Lov. 4. 5. et Harl. V. ad 21, 57, 6. §. 2. Ac per eos in senatu recitatae sunt] Voculae duae in se natu disparuerunt in Pal. 1. GEBH. Non adparent etiam in Lovel. 1.5. Hav. et Hearnii L. 1. §. 3. Senatui nihil videri rempublicam committendam effe] Longe rectius subindicant Put. et Pet. exhibendo: senatum nihil videretur respublica committenda sit. Scribe uno elemento mutato: senatum nihil videre, cur respublica committenda sit. Frontinus 4. Strateg. [1, 44.] Senatus negavit sibi placere, committi his rempublicam, quam deseruiffent. Julius Exuperantius de Bellis Civil. [c. 2. Hos igitur Marius, quibus non fuerat respublica com. mittenda, duxit ad bellum. Macrobius 1. Saturn. [11.] Maluit se respublica servis in tanta tempestate committere. Voff. quoque senatui nihil videretur resp. J. FR. GRON. Put. et Pet. Gronovii consentiunt Flor. et Cant. nisi quod esset, pro sit, praeferat pofterior. senatui nihil videtur, rempublicam committendam effe Gaertn. senatui nikil videre tur, rempublicam committendam efe Lov, 5. et Hafn. senatui nihil videretur respublica committenda effe Vol. Lov. 2. Hàv. Hearnii senatores Ad sollemnem illam formulam propius accedit vulgata lectio, quae et ipsa tamen inde discedit, quod dicat nihil videri; quum, non videri dixiffe, probent exempla a Briffonio laudata. Verum quia vulgatum nullius ferme codicis auctoritate nititur, id potius datum ab illis effe puto, qui Livium sollemnia senatus. consultorum verba exprimere voluiffe exiftimarunt. Cum Gronovio igitur lego senatum nihil videre, cur respublica committenda sit. Ita supra 4, 35, 11. Nec blica committenda sit. Si M. Claudio proconsuli aliter 4 videretur, faceret, quod e republica fideque sua duceret: dum ne quis eorum munere vacaret, neu dono militari virtutis ergo donaretur, neu in Italiam reportarc se videre, cur non lex quoque abrogetur. Et plane similiter Cic. 9. ad fam. 6. Quod ego cur nolim, nihil video. (*de Sen. 21.) In Oxon. L. 1. multis omiflis Hearne invenit, senatui nihil videtur respublica fiduciaque sua duceret. Sed repetitio vocum res publica et republica librario peccandi ansam dedit. V. ad 9, 11, 11. Mox §. seq. fiduciaque, pro fideque, Lov. 2.4. Harl. et Hav. Male. V. ad 22, 39, 2. §. 4. Ne quis eorum munere vacaret] Moguntinus codex habet in dandi casu muneri. Sed, ut ingenue dicam, neutra lectio mihi satisfacit, ideoque ea de re lectori considerandum. GLAREAN. Id est, dum ne quis excusatus vacationem haberet mi. litiae. Sic enim l. 26, [1, 8.] Quibus senatus missionem reditumque in patriam negaverat ante finem belli. SIG. Neuter, [neque Glareanus, neque Sigonius,] mihi satisfacit. Nam et Glareanus frustra dubitat de lectionis integri. tate, et Sigonius non bene explicat illud, dum ne quis eorum munere vacaret. cum munus hic onus sit militare. Veget. 2. de re mil. 7. cum de principalibus militibus differuiffet, Hi sunt, inquit, milites principales, qui privilegiis muniuntur. Reliqui munifices appellantur, quia munia facere coguntur. Et eodem lib. c. 19. ubi, quae sint ea munia, explicat his verbis: Fascicularia tamen, id est, lignum, foenum, aquam, stramen etiam legitimi milites in caftra portabant. Munifices enim ab eo appellantur, quod haec munia faciant. Sane Modeftinus JCtus militiae mutationem et munerum indictionem inter poenas militares recenset in 1. 3. ff. de re milit. praeter quam vide etiam 1. 214. et 18. ff. de V. S. Ego ad Livirum redeo, cujus lectionem exemplis etiam confirmabo alio. rum scriptorum, et quidem de eadem hac re. Ex quibus Val. Max. 2, 7. senatum Marcello rescripsiffe aït: Indignos effe, qui in caftra reciperentur. Ceterum se ei permittere, ut faceret, quod reipublicae expedire judicasset, dum ne quis ex eis munere vacaret, aut dono militiae donaretur, aut in Italiam, donec hoftes in ea effent, accederet. At Frontinus 4. Strat. 1. Senatus, aït, negavit, sibi placere committi his rempublicam, quam deseruiffent. Marcello tamen permisit facere, quod videretur, dum ne quis eorum munere vacaret, neve donaretur, neve quod praemium ferret, aut in Italiam reportaretur, (sic enim cum veteri codice legendum est) dum Poeni in ea fuiffent. Plutarchus in Marcello [p. 305.] Εποιήσατο γνώμην ή βουλὴ μηδὲν ἐις dŋuora paguara detodai Pomaious drSporov dvárdpov. 'Ei δὲ βούλεται χρήσθαι Μάρκελλος αυτοῖς ἴσως μηδενὶ τῶν ἐπ' ἀν. δρείᾳ νομιζομένων ςεφάνων καὶ γερών τυχεῖν ὑπ' ἀρχοντος. MOD. Munere vacare est onere liberari. GEBH. V. Stewich. ad Veget. 2, 21. Viros doct. ad Ta. citi. Hist. 46. Casaubon. ad Suet. Aug. 24. et Lipsium 5. de Mil. Rom. 6. Neve dono militari virtutis ergo donaretur] Tu, Antoni, qui |