litate pari, quae omnes eam pro parente colebant. 14 Tum Scipio, Meae populique Romani disciplinae caussa facerem, inquit, ne quid, quod sanctum usquam esset, 15 apud nos violaretur. nunc, ut id curem inpensius, veftra quoque virtus dignitasque facit: quae ne in malis 16 quidem oblitae decoris matronalis eftis. Spectatae deinde integritatis viro tradidit eas, tuerique haud vult Rhenanus, prorsus ineptum videtur mihi: quis enim dubitaret, Indibilis filias aeque no biles fuiffe? Praeterea exigit no. ftrum Polybius: Kai Seopov vño τὴν ὄψιν τὴν ἀκμὴν τῶν ̓Ανδοβάλου θυγατέρων, καὶ πλειό. νων των άλλων δυνατών. Atque ita Livius 44, (1, 2.] M. Popilius consularis et alii pari nobilitate adolescentes. J. FR. GRON. Codices etiam noftri omnes ignorant To angit, et contra conftanter exhibent ftimulant, nisi quod ejus loco simulant sit in Hafn. simul in Hav. Flor. optimus legit Aliam curam aetatem harum intuentem etc. muliebris cum ftimulat, Puteaneo consentiens hac parte; nec plerique hinc abeunt, nisi in parvis literarum punctis, quod errori scribarum tribuendum eft. Unus tantum Ber. illam lectionem, quac tempore Rhenani vulgo exftabat, oftentat. Optime igitur hanc partem Gronov. conftituit. §. 13. Stabant aetate et forma florentes circa eam Indibilis filiae, eaeque nobilitate pari] Sic procul dubio Livius scripsit, quemad. modum manuscriptum volumen docet, Simul aetate et forma florentes circa eam Indibilis filiae erant, aliaeque nobilitate pari. Ceterum quando Simul in ftimulat verterat caftigator, opus erat verbum aliquod infulcire. Adjecit itaque de suo verbum ftabant. Nec minorem arguit vel scribae vel caftigatoris supinitatem, quod hactenus in vulgatis exemplaribus, pro aliaeque nobilitate pari, legimus eaeque nobilitate pari. An, si sorores erant, non erant pari nobilitate. Suspicatus fortafe eft scriba, non fuiffe germanas. RHEN. Flor. omifla prima voce vel Stabant, vel Simul, legit Aetate et forma florentes circa eam Indibilis filii, aeque nobilitate pari. a qua lectione parum differant reliqui omnes codd. unde recte Gronov. ad verba praecedentia effinxit Aetate et forma florentes circa erant Indibilis filiae, aliaeque nobilitate pari. Circa erant, ut 1, 41, 1. Tarquinium moribundum quum, qui circa erant, excepissent. 9, 22, 8. Omnes, qui circa erant, in Aulium etc. tela conjecerunt. To circa sine casu ponere, Livio familiare effe, vidimus ad 9, 2, 7. Non diligenter Rhenanum consuluit Gronov. exiftimans, voluiffe filiae eaeque. eum §. 14. Ne quid, quod sanctum usquam effet apud vos, violaretur] Depravata et haec sententia. Legendum enim, hoc modo diftinctis verbis: ne, quod sanctum usquam effet, apud nos violaretur. Sic enim cft in manuscripto codice. Q. D. Turpe effe, violari apud Romanos, quod apud ullos barbaros sanctum sit. RHEN. Ita habebant veteres libri, et mihi etiam placet. Quidam mutarunt nos in vos, secus verecunde ac modefte, quam hospitum conjuges ac matres, jussit. L. Captiva deinde a militibus adducitur ad eum i adulta virgo, adeo eximia forma, ut, quacumquê incedebat, converteret omnium oculos. Scipio, a percunctatus patriam parentesque, inter cetera accepit, desponsam eam principi Celtiberorum ado-. diftinctionemque poftca subjunxerunt, quam bene, ipsi viderint. GLAR. Virginum deditarum pudicitia. SIG. ne quid, quod san. ctum usquam effet, apud nos vίοlaretur omnes codd. et priscae edd. apud vos, mutata etiam diftinctione, primum in Ald. obvium fuit. §. 15. Veftra quoque virtus dignitasque facit) facit non erat in libro veteri, sed superne quidam verbum monet adjecerat, veftra quoque virtus dignitasque monet. RHEN. facit in omnibus meis conftanter superest. Quae nec in malis quidem] Vet. lib. ne in malis quidem. SIG. Recte. V. ad 1, 10, 3. et ad 8, 7, 19. Alterum tamen servant Flor. Voff. Lov. 2. 3. 4. Harl. Ber. Gaertn. et Hav. §. 16. Quam civium conjuges ac matres] Legendum quam hospitum conjuges, juxta vetuftum librum. RHEN. Pal. 1. quam hoftium, sec. quam hospitum, tert. nec non prisca impreffio quam civium.GEBH. civium servant Lov. 5. Ber. et Gaertn. civium Romanorum Lov. 3. hoftium Volf. Lov. 1. 2. 4. et Hav. V. ad 2, 41, 6. hoftitum Flor. hospitium Harl. Rhenanus verum ex Mfto reftituit. §. 1. Captiva deinde a militibus adducitur ad eum adulta virgo] Polybius [10, 19.] Karà dè tóv Karpov TouTov veaviÓKOI TIVĖS των Ρωμαίων ἐπιτυχόντες παρ. Séve) Katà tηv ȧkuηvikai Kara το κάλλος διαφερούσῃ τῶν ἄλ λων γυναικών, καὶ συνιδόντες φιλογύνην ὄντα τὸν Πόπλιον, íkov dvτýv äyovtes. SIG. De hac quoque re ita poeta [Silius 15, 268.] Quin etiam accitus populi re gnator Iberi etc. et fusius longe lib. 4, 3. Valer. Max. MOD. Pal. 3. deinde militibus adducitur ad eum acculta virgo. Forte acculta, accuratius culta. Sed Livii lectionem tuctur Val. Max. Eximiae inter eos formae virginem aetatis adultae. GEBHARD. Adeo eximia forma, ut, quacumque incedebat, converteret omnium oculos] Pal. 1. et vet. ed. adeo eximia forma, (vet. ed. nec non Pal. 2. eximiae formae) ut, quacumque se verteret, omnium converteret oculos. GEBH. adeo eximiae formae Lov. 3. Ber. Hav. et edd. ante Aldum. Utrumque dicitur. V. Cel. Burm. ad Ovid. 3. Met. 607. Vulgatum tamen praeferendum, quia pro eo ftant plures ac meliores codd. Sic homo exacta aetate 4, 13, 12. V. ad 1, 9, 11. et 5, 47, 2. Deinde quacumque se verteret, converteret omnium oculos Voff. et Hearnii L. 1. quacumque se verteret, omnium converteret ocu 3 lescenti: Allucio nomen erat. Extemplo igitur pa- · rentibus sponsoque ab domo adcitis, quum interim audiret, deperire eum sponsae amore, ubi primum venit, adcuratiore eum sermone, quam pa4 rentes, adloquitur. Juvenis, inquit, juvenem adpello, quo minor sit inter nos bujus sermonis verecundia. Ego, los Lov. quinque, Harl. Gaertn. Hav. et edd. ante Aldum. quacumque se verteret, omnium in se converteret oculos Ber. §. 2. Desponsatam eam principi Celtiberorum adolescenti] desponsam eft in veteri. RHEN. Optimi cum Rhenano desponsam. Plautus Ciftell. [2, 1, 22.] Si illam uxorem mihi duxero umquam, quam despon dit pater. Et notum eft. J. FR. GRON. desponsam etiam Flor. Reliqui omnes desponsatam. Sed v. supra ad 1, 26, 2. De genere erroris scribarum v. ad 10, 37, 2. Adolescenti, cui Luceio nomen erat Hic et paulo poft exemplar scriptum habet Allucio, non Luceio; et mox a domo, non ab domo. RHEN. Pall. 1. 2. et vet. ed. Luceio. infra tert. Lutrio; hic Luteio. GEBH. Iidem adolescenti: Aluccio nomen erat. 'de quo et alibi, et ad primum librum. J. FR. GRON. cui Luceio Voff. Lov. 5. Ber. Hafn. Hav. Hearnii D. N. et Brancal. Latinii, cui Lucae Lov. 1. Luceio cui Lov. 2. cui Luccio Lov. 3. Harl. et Rec. cui Lucero Gaertn. Luceo, voce altera omissa, Lov. 4. Aluccio Flor. Supra 1, 1, 11. Brevi ftirps quoque virilis ex novo matrimonio fuit. Ascanium parentes dixere nomen. ubi antea etiam edebatur cui Ascanium. sed v. quae ibi notantur. (* et ad35, 41, 8.) Jac. Gronov. ad 22, 22, 6. putat, in hujus principis Celtibe. rorum adolescentis nomine vestigia elucere nominis Abelux vel Abelyx. In Thesaur. autem antiq. Graec. tor 3. pro Allucio legere malebat Aluccio. Praeterea adulescenti Flor. V. ad 6, 34, 11. sermonis verecundia] Tu scribe, §. 4. Minor sit inter nos hujus veteris libri fidem secutus, quo minus sit hujus inter nos sermonis nullam verecundiam esse ejus serverecundia, Vult autem Scipio, monis', qui de cafto amore sit inftitutus, inter juvenes praesertim. RHEN. quo minus sit Rhenani cft: noftri omnes, ut ante illum, minor. J. FR. GRON. Vocu. la quo deeft in omnibus meis, (nisi quod Gaertn. ejus loco legat qui) Hearnii Oxonn. Brancal. Latinii, et edd. antiquis, quam Rbenanus reftituit. At viciffim minor omnes iidem codd. et edd. Vocula hujus etiam deeft in Harl. et Gaertn. tibus] Pro vocata reponi debet Quum sponsa tua vocata a milicapta. RHEN. Libri omnes cum sponsa vocata (princeps ed. cum sponsa tua vocata) a militibus n. GEBH. cum sponsa vacata Flor. a m. 1. cum sponsa vocata a m. 2. Voff. Lovel. 2. 4. et Harl. cum Hafn. Gaertn. Hav. et Hearnii sponsa tua vocata Lov. 3. 5. Ber. Oxonn. A militibus noftris ad me deducta esset] MSS. ad me ducta effet. Et sane, quia verbum deducere nequiter hac in re fere usurpatur, ut notum eft ex Ciceronis Tertia quum sponsa tua capta a militibus noftris ad me ducta effet, audiremque, eam tibi cordi effe, et forma faceret fidem, quia ipse, si frui liceret ludo aetatis, (prae- 5 sertim recto et legitimo amore) et non respublica animum noftrum occupaffet, veniam mihi dari sponsam inpensius amanti vellem: tuo, cujus poffum, amori faveo. Fuit 6 deducta, non putem voluiffe Livium, ut ambiguo verbo sanctiffimus Scipio uteretur. Malim autem adducta effet. J. FR. GRON. Flor. etiam ducta effet. Reliqui codd. tantum non omnes deducta effet: nullus adducta effet. Gronov. itaque id adoptanti adsentiri ne. queo, sed vel optimos secutus ducta effet, quemadmodum Gronovius edidit, lego, vel priscam lectionem deducta effet servo. Verum eft, verba deducere et perdu. cere saepe nequiori sensu usurpari. V. Torrent. et Graev. ad Suet. Caes. 49. et 50. Non tamen credo, propterea Livium cam vocem hic mcliori sensu, qui ex animo ac moribus Scipionis patet, adbibere non poffe. Memorabile est, Gellium, licet inter minoris auctoritatis scriptores relatum, attamen hoc Scipionis exemplum, et aliud Alexandri Magni, qui captivam Darii uxorem videre recusavit, referentem, quasi dedita opera verbis deducere et perducere usum effe 6, 8. Hoftis uxorem, facie inclita mulierem, vetuit in conspectum suum deduci. Tum, Nobilis viri Hispani filiam captam perductam que ad se patri inviolatam reddi. dit. Denique, Darii regis uxorem, eamdemque ejusdem sororem, proe lio magno captam videre noluit, perducique ad sese prohibuit. Quin et milites eo animo virginem hanc ad Scipionem adduxerunt, ut ipsam ei conciliarent; eos enim id ideo feciffe auctor est Polyb. _10, 19. quia sciebant, eum λoyúvny elle. Tandem parum lucratur Gronov. adducta, pro deducta, legendo. Nam, et adducere eodem sensu usurpari, docuerunt Broekh. ad Tib. 1, 7, 65. et Cel. Burm. ad Nason. 9. Her. 121. §. 5. Quia ipse, si frui liceret ludo aetatis, praesertim illecto et laeto legitimoque amore] Hic locus multorum calamis depravatus eft, dum pro in recto alius subftituit illecto, alius et lacto. Sic autem legi debet: et forma faceret fidem, quia ipse, si frui liceret ludo aetatis, praesertim recto et legitimo amore,et non respublica etc.RHEN. Vet. lib. praesertim illecto recto, et legitimo amore. ut sit, si mihi liceret frui ludo aetatis, praesertim illecto recto, et legitimo amore. SIG. Pall. trini, et prisca ed. praesertim illecto, et laeto, legitimoque amore. GEBH. illecto, vel inlecto, vel in lecto, et laeto legitimoque amore Voll. Lov. quinque, Harl. Hav. et Ber, a m. 1. in quo voces et laeto a m. 2. delentur. quae etiam desunt in Gaertn. et Hearnii L. 1. inlecto et lecto et legitimo amore Flor, in quo etiam poftea voces et lecto expun. ctae sunt. Praeterea quia ego ipse Lov. 5. Gaertn. et Brancal. Latinii. Tuo, cujus sponsa est, amori faveo ] Legendum ex fide codicis vetufti: tuo, cujus possum, amori faveo.RHEN.Nulli correctionum, quas e libro forte obsequente sponsa tua apud me eadem, qua apud soceros tuos parentesque suos, verecundia: servata tibi est, ut invio7 latum et dignum me teque dari tibi donum poffet. Hanc mercedem unam pro eo munere paciscor: amicus populo Romano sis. et, si me virum bonum credis esse, quales patrem patruumque meum jam ante bae gentes norant, 8 scias multos noftri similes in civitate Romana effe ; nec ullum in terris populum hodie dici poffe, quem minus 9 tibi boftem tuisque effe velis, aut amicum malis. Adolescens, simul pudore et gaudio perfusus, dextram Scipionis tenens, Deos omnes invocare ad gratiam illi pro se referendam, quoniam sibi nequaquam satis facultatis, pro suo animo atque illius erga se architectatus est Rhenanus, annuunt libri noftri: quippe Pal. 1. tui cujus sponso amori faveo. tuo amori, cujus desponsa ac deftinata est; vel qui eam amore tibi despondifti, faveo, et illibatam reddo. tert. tuo cujus sponsae amori faveo. prisca ed. tuo, cujus sponsa est, amori faveo. GEBH. tuo cujus sponsa amori faveo Voff. a m. 1. et Lov. 1. tuo, cujus sponsa est, amori faveo Ber. a m. 1. et Hafn. tuo cujus sponso amori faveo Flor. Voff. a m. 2. Lov. 3. 4. Harl. et Ber. a m. 2. tuo ejus sponso amori faveo Lov. 2. et 5. Sed Rhenanum veram lectionem reftituisse puto. §. 6. Fuit sponsa tua apud me] Sic diftingue: Fuit sponsa tua apud me, eadem qua apud soceros tuos parentesque suos verecundia, Servata tibi est, ut inviol. RHEN. Ante Rhenanum plerumque ita male diftinguebatur: Fuit sponsa tua apud me: eadem, qua apud soceros tuos parentesque suos, verecundia servata est tibi. §. 7. Amicus populo Romano sis] populi Romani Voss. Lov. 1. 2. 4. 5. Harl. Ber. Gaertn. Hav. et quacdam edd. antt. pro quo recte Aldus, consentiente Flor. populo Romano reposuit. V. ad 39, 47, 11. §. 9. Adolescens, simul pudore gaudioque perculsus, etc. Deos omnes invocare] Sic caftigavimus ad exemplar vetus: Quum adu. lescens, `simul pudore et gaudio perfusus, dextram Scipionis tenens, Deos omnes invocaret ad gratiam illi pro se referendam, q. s. n.s. f. pro suo a. atque illius erga se merito esset, parentes inde cognatique virginis appellati. Mira hic partim scribae, partim castigantis negligentia accidit, ut ex una sententia geminam fecerit, quum particula sublata, et verbo invocaret in invocare mutato. Quid autem opus fuit pro perfusus supponere perculsus, quod ad metum et terrorem refertur? Ut nihil dicam, quod ablativus merito omissus fuit.RHEN. Graviffimus hic error Rhenani: |