Immagini della pagina
PDF
ePub

lisset? Adhuc caesis Romanis legionibus gloriabatur. vos illi hodierno die primum fugati exercitus dediftis decus. Clamor inde ortus, ut veniam ejus diei da- 8 ret; ubi vellet, deinde experiretur militum suorum animos. Ego vero experiar, inquit, milites: et vos craftino die in aciem educam, ut victores potius, quam victi, veniam impetretis, quam petitis. Cohortibus, 9 quae signa amiserant, hordeum dari jussit: centu

onis, cohorti sociorum, ut paullo poft cohortibus, quae signa amiserant, et centuriones manipulorum. V. Schel. differt. 15. ad Polyb. Haeret nonnihil in his Lipsius 4. de Mil. Rom. 5. DU. KER.

Non adhuc caesis Romanis legi. onibus] Jam dudum hoc mirabar. Quid factum ergo ad Trebiam, ad Trasimenum, ad Cannas, ut parva taceam? Omnino delenda eft particula negativa, quod et faciunt Put. melioresque Gallic. et Pall. duo, et VofT. Cecidit antehac aliquot locis legiones Romanas Hannibal, nunquam fugavit fuditque integras: hoc nunc primum fecit. J. FR. GRO. NOV. Abcft etiam ab omnibus meis: ita tamen, ut ejus loco Num legat Ber. Sine dubio addita eft ab homine indocto, qui verum Livii sensum perspicere non poterat. Alibi saepe librarios perperam vel addendo, vel demendo particulam negantem erraffe, videmus ad 21, 10, 1.

§. 8. Vos craftina die in aciem educam] craftino die edidit Clericus, neque hic etiam mutatae lectionis vel lectorem monuit, vel rationem reddere dignatus eft. Edidit eodem modo Crevier. Interim tamen ita praefert Flor. invitis reliquis, qua scriptis, qua

editis. Optimum itaque codicem secutus sum. V. ad 3, 20, 4. Paullo ante vocula ut non adparet in ullis ante Aldum editis.

§. 9. Cohortibus, quae signa amiserant, hordeum] Plut. [ibid.] Προσέταξε ταῖς ἡττημέναις σπεί. ραις ἀντὶ πυρῶν κριθὰς μετρή dar. SIG. signa amiserunt Flor. Voff. Lov. quinque, Harl. Gaertner. et Hav.

Diftrictis gladiis discinctos deftituit] Obscura lectio simul et mendosa. Vetus exemplar habet deftrinctis gladiis cinctos deftituit. Non dubito, quin scripserit Livius deftrinctis gladiis cinctu_deAituit. Ut ea ignominia affectos intelligas, qua male se gerentibus in proclio militibus et gladii a lateribus auferuntur, et ipse cinctus sive cingulum, ut discincti et soluti incedant. Usurpatur substantive cinctus; unde Virgilianum illud (7. Aen. 612.] cinctuque Gabino. RHEN. Discinctos quid sit, utcumque intelligitur ex Servio 1. 8. Aeneïd. ad finem, ad illud Virgilii: discinctos Mulciber Afros. At illud districtis gladiis non admodum. Sed perpendat hoc lector. Beatus legit deftrinctis gladiis cinctu deftituit. GLAR. Princeps ed. destrictis gladiis diftinctos deftitu it. Pal. 1. deftrictis gladiis di.

rionesque manipulorum, quorum signa amissa fuerant, deftrictis gladiis discinctos deftituit: et, ut poftero die omnes, equites, pedites, armati ades10 sent, edixit. Ita concio dimissa fatentium, jure ac merito sese increpitos; neque illo die virum quemquam in acie Romana fuisse, praeter unum ducem; cui aut morte satisfaciendum, aut egregia victoria effet. Poftero die ornati armatique ad e

Ainctos deftitui jussit. sec. deftru. ctis gladiis deftinctos (vel diftin. ctos, ut tert.) deftitui jussit. tert. deftituit. Juftus Lipsius 5. de mil. Rom. 18. secutus vulgatam lectio. nem, docet, discinctos et turpi habitu proftitutos milites, ut parum viros. Valer. Max. 2, 7. de Calpurnio Pisone: Jussit Titium toga laciniis abscissis amictum, discinctaque tunica indutum a mane in noctem usque ad principia adeffe. GEBH. Omnes et Gallic. et Pall. et Voff. diftrictis gladiis discinctos deftitui jussit, nisi quod qui dam deftrictis, quod verius. At insanum in modum Rhenanus deftrinctis gladiis cinctu deftituit. Sed tamen, quid diftrictis gladiis,quae. rit Glareanus. Quid, nisi evagi. natis, nudatis? ut major effet labor in tenendo. Cic. in competitores: Duas uno tempore conantur in rempublicam sicas defringere. Caesar 7. Gall.[12.] Gladiis deftrictis portas aperuerunt. 1. Civ. [46.] Consumptis omnibus telis, gladiis deftrictis impetum adversus montem in cohortes faciunt. Et iterum (75.] Siniftras sagis involvunt, gladiosque deftringunt. Sic et apud Tacitum et ubique legendum. nam diftrictis foret impeditis. Adde Suet. Octav. 24. Videtur autem to jussit supplementum indocti correctoris, et Livium scripsiffe, Cohortibus, quae signa deseruerant, hordeum

dari jussit, centurionesque manipulorum, quorum signa amissa fuerant, deftrictis gladiis discinctos deftitui. J. FR. GRON. Veram cauffam, cur discincti deftituerentur, tradunt Lipsius 5. de Mil. Rom. 18. et Casaub. ad Suet. Aug. 24. Eruditif. P. Faber 1. Sem. 17. minus recte ad exauctorationem et ademtionem armorum refert. DUK. dftrictis gladiis Flor. Lov. 2. 4. et edd. Rom. anni 1473. ac Parm. quod recte Gronov. hic probavit, et exposuit e vagina eductis, nudatis gladiis; tacite repudiata, quae pr. ed. notarum placuerat, interpretatione, religatis ad vaginam, ut ftringi non possent. V. plura ad 8, 7, 20. ubi, saepe deftringere et diftringere in scriptis commutari, dictum est. Prac terea deftitui jussit Flor. Lovel. quinque, Harl. Hafn. Hav. Gaertn. et Hearnii L. 1. Quod si displi cet, quia jussit jam praeceffit, non tamen deftituit mutandum censebo in deftitui; sed vulgatum potius servabo cum Doctiff. Oudend. ad Front. 2, 5, 46. V. supra ad 25, 15, 20. Gronovii conjecturam probavit Cl. Crevier.

Omnes pedites equitesque armati adessent] Lege cum scriptis omnes equites, pedites armati adessent. J. FR. GRON. omnes equites peditesque Voff. Lov. quinque,

dictum aderant. Imperator eos conlaudat, pro- 11 nunciatque, a quibus orta pridie fu a esset, cobortesque, quae signa amisissent, se in primam aciem inducturum. edicere jam sese, omnibus pugnandum ac vin- 12 cendum esse: et adnitendum singulis universisque, ne prius befternae fugae, quam bodiernae victoriae, fama Romam pervemat. Inde cibo corpora firmare juffi, 13 ut, si longior pugna esset, viribus subficerent.

Harl. Gaertn. et Hav. omnes, equites, pedites, armati adessent Flor. quod recepi. De asyndetis praecedenti voci omnis subjun. ctis v. ad 24, 16,9. Ordinem vero vocum mutavi, non propter equitum prae peditibus dignita. tem, sed quia codd. ita jubebant. V. ad 34, 26, 2.

§. 10. Ita concio dimissa, fatendo jure ac merito sese increpitos] Pro fatendo scribendum est fatentium. RHEN. Vulgatum servant Voff. Lov. 1. 2. 3. 4. Ber. Hafn. Hav. Hearnii L. 1. et Bran. cal. Latinii. fatentur est in Gaertn. fatendum in Cant. et Flor. a m. 1. fatentum a m. 2. fatentium fuille videtur in Harl. et Lov.5. Praeterea increpatos Voll. et Lov. 1. 2. 3. Ita saepe variant scribae. V. ad 4, 53, 12. Ceterum increpatos ortum videtur ex obscura eorum diligentia, qui, nonnullis grammaticis fidem habentes, credebant, increpui et increpitum tantum significatione sonum edentis, increpavi et increpatum tantum reprehenden. tis dicendum. At eos errasse docuit Voffius 5. Gramm. 20.

Ordinati armatique]Spirense voJumen habet armati ornatique. Indicant autem sequentia, nondum ordinatos fuiffe. Et intellige or natos poft ftragem proximam, ex qua laceri redierant. Sic 29,

[1, 3.] Diemque iis, qua equis ar. misque inftructi atque ornati adessent, edixit. RHEN. Vet. ed. or dinati armatique. Pal. 2. Poftero die armati ornatique ad edictum aderant imperatoris. GEBH. In eo omnes Rhenano adsentiuntur codd. et quaedam ex edd. principibus, pro ordinati, substituendum efle ornati; non vero in eo, etiam vocum ordinem inmutandum effe. Certe ornati armatique legunt Flor. Voff. Lov. 1. 2. Harl. Ber. et Hav. Livium sine discrimine has voces alteram alteri praemisisse, vel subjeciffe, docent exempla ex eo laudata ad 24, 48, 7. unde etiam, ornare et ordinare paffim confundi, conftabit.

S. 11. In primam aciem inducturum] Pal. 1. in prima acie inducturum.GEBH. introducturum Gaertner. educturum Lov. 2.5. Rec. et edd. quaedam ex antt. Sed inducturum praeter reliquos codd. etiam edd. Rom. anni 1472. et Parm. quod a sequentibus mutatum primus Aldus recte revocavit. Infra cap. seq. Hannibal elephantos in primam aciem induci jussit. 34, 15, 1. Subsidiariis cohortibus in pugnam inductis. (* 44, 41, 3.] Tum in prima acie Flor. Voff. Lov. 1.2.3. Harl. Ber. Gaertner. Hav. et edd. Rom. anni 1473. ac Parm.

Ubi omnia dicta factaque sunt, quibus excitarentur animi militum, in aciem procedunt.

1 XIV. Quod ubi Hannibali nunciatum est: Cum eo nimirum, inquit, bofte res est, qui nec bonam, nec malam ferre fortunam potest. Seu vicit, ferociter instat victis; seu victus est, inftaurat cum victoribus cer

5. 12. Ne prius helernae fugae, quam hodiernae victoriae, fuma Romam perveniat] Plutarch. [in Marc. 313. öños of оlitai τὴν νίκην πρότερον, ἢ την φυγην, ἀκούσωσιν. SIGON.

§. 13. Inde cibo corpora firmare jussit, ut, si longior] Put. Reg. Voll. jussi. J. FR. GRON. jussit unus servat Lov. 3. Reli. qui cum Hearnii Oxonn. concinunt Gronovio. Mox pugna esset Flor. Voff. Lov. 1. 2. 4. 5. Harl. Gaertn. et Hav.

Viribus quoque subficerent] Expunximus quoque. Neque enim eft in libro scripto. RIEN. Id in solo tantum inveni Ber. sed viribusque in Lov. 1. 2. 3. Gaertn. et Hav. Reliqui mei et Oxonn. Hearnii viribus sufficerent.

Ubi omnia dicta factaque sunt, quibus excitarentur] Pal.i. Ubi omnia dicta sunt, quibus exsultarentur. GEBH. dicta quae sunt Flor. et Cant. dicta sunt Voff. Lov. 1. 2. Harl. Gaertn. et Hav. Tum quibus exultarent Voff. et Lov. 1. 2.4. exultarentur Flor. a m.1. Cant. Lov. 3. Gaertn. et Hav. exaltarentur Flor. a m. 2.

§. 1. Cum eo nimirum, inquit, hofte res est, qui] Plut. (in Marc. p. 313.] "Ω Ηράκλεις, εἶπε, τί Χρήσεται τις ἀνθρώπῳ; μήτε την χείρονα τύχην, μήτε την βελτίονα φέρειν εἰδότι. μόνος γὰρ οὗτος ουδέ νικῶν δίδωσιν

ἀνάπαυσιν, ουτε λαμβάνει νι koμɛvos. SIG. Pal. 1. haec ita concepit. Cum eo nimirum, inquit, hofte esse, qui nec bonam, nec malam ferre fortunam possit. Seu vincit, ferociter inflat; victus est, inftaurat cum victoribus certamen. GEBH. Cum eo nimirum, inquit, hoffe esset Flor. Cum eo nimirum, inquit, hofte esse Voll. et Lov. 1. Cum eo nimirum, inquit, hofte pugnamus Vol. in margine. Cum eo nimirum, inquit, hofte esse pu gnandum Lov. 2. Cum eo nimirum, inquit, hofte esset pugnandum Hav. Cum eo nimirum, inquit, hofte rem esse Lov. 5. et Gaertn. Tum ferre fortunam possit, pro potest, Flor. Voff. Lov. 1. 2.3.5. Harl. Gaertn. et Hav. Hinc Seu vincit Voff. Lovel. 1. 2.3.5. Ber. a m. 2. et Hav. Deinde ferociter inftat; seu victus est Lov. 2. 3. Harl. Voff. et Gaertner. ferociter inflat; victus est Flor. Cant. Lov. 4. 5. et Hav. Et ita etiam Put. praeferre, infra monuit Crevier. ad c. 28, 5. sed recte duarum vocum omissionem errori scribae adtribuit.

§. 2. Signa inde canere jussit, copias educit] Scripsimus et copias educit. RHEN. Copula et exsulat a Pal. 1. et vet. ed. GEBH. Copulativam adjecit Rhenanus. Arcent omnes Gall. et unus Pal. Vollianusque. J. FR. GRON. In uno tantum Lov. 3. copulam a Rhenano inductam inveni. Reli

qui mei cum Oxonn. Hearnii eam ignorant.

Romanis ad demendam ignomi

tamen. Signa inde canere jussit, copias educit. 2 Pugnatum utrimque aliquanto, quam pridie, acrius est Poenis ad obtinendum hefternum decus adnitentibus, Romanis ad demendam ignominiam. Si- 3 niftra ala ab Romanis et cohortes, quae amiserant signa, in prima acie pugnabant, et legio vicesima

niam] Victorius, 29. Var. lect. 24. hunc locum describens, habet ad delendam igniniam. Hoc non rejiciendum esset, si auctoritate Matorum niteretur. Silius 16, 672.

ad veterum delenda opprobria cladum.

ubi Cl. Drakenb. adposite adscri. psit verba Livii 39, 30, 8. Et jam miles quoque ad delendam priorem ignominiam hoftem poscebat. Sed alterum quoque Livianum est. 2, 6,4. Ac pro se quisque Romano sal. tem duce ignominias demendas, belloque amissa repetenda minaciter fremunt. DUR. 41, 3, 5. Simul ex omnibus locis ad caftra recipienda, demendamque ignominiam rediri coeptum est.

§. 3. Siniftra ala ab Romanis] Etsi omnes, quos vidi, interpretes Livii haec intacta practerie. runt, quasi quae morari nemi. nem poffint, tamen non diffimu. labo, me ad ea, tamquam ad scopulum, adhaerere. Dextra ala pridie cefferat, et signa amise. rat, c. 12. et Plut. in Mare. Eam Marcellus ignominia notaverat, et se poftridie in primam aciem inducturum pronunciaverat, c. 13. Quomodo ergo nunc eamdem alam siniftram vocat, et cobortes illius pridic signa amisille dicit? Perizon. c. 8. Animad. Hift. p. 340. dubitat, an peccaverit Livius, qui siniftram alam hic pro dextra scripserit. Sane, si ita scripsit Livius, non video,

quomodo erroris absolvi poffit. Sed quum nequaquam probabile sit, tantum in eo fiuporem fuisse, ut paucis versibus, non interjecta aliarum rerum narratione, repugnantia scribere potucrit, malo credere hoc librariorum, quam Livii ipsius, peccatum effe. Si quis putat, eamdem alam c. 12. dextram vocari, quod pridie in dextro cornu pugnaverat, hic autem siniftram dici,quod nunc in siniftro pugnabat, ei ita occurrit Perizonius, ut dicat, Livium id vel verbo moniturum, vel haud dubie dicturum fuiffe siniftra ab Romanis ala et cohortes. Harum rationum vim non

adsequor, et ex eo, quod ita respondet, colligere mihi videor, eum exiftimasse, alas sociorum dextras et siniftras dictas fuisse a loco, quem in acie tenebant: ita ut, quae modo dextra diceba. tur, quum in dextro cornu pu gnabat, eadem deinde siniftra vocaretur, si in siniftro collocata fuiffet. Verum alas non a loco, quem in acie tenebant, ita vocatas fuisse, et tam dextram in siniftro, quam siniftram in dextro cornu pugnasse, vel unus locus c. 2, 6. hujus libri oftendit. Ab Romanis prima legio et dextera ala etc. in proclium acti. etc. Primae legioni tertia, dexterae alae siniftra subiit. Qua de causa autem altera earum dexterae, altera siniftrae nomen acceperit, non satis certo scio. Po. ĺybius 6, 34. nihil aliud nos docet, quam socios, poftquam ad

« IndietroContinua »