tutandis commeatibus habuerat, partim machinationibus onerat adparatuque moenium obpugnandorum, partim tormentis et saxis omnique miffilium telorum genere inftruit, onerarias quoque, non eas solum, quae remis agerentur; ut alii machinas sca- 6 lasque ad muros ferrent, alii procul ex navibus vulnerarent moenium propugnatores. Eae naves, 7 ab aperto mari ut urbem adgrederentur, inftructae parataeque sunt. Et erat liberum mare, claffe Punica, quum Philippus obpugnare Aetolos pararet, Corcyram transmissa. In Bruttiis interim Caulonis 8 obpugnatores, sub adventum Hannibalis, ne obpri Flor. Vulgatum primum vidi in §. 4. Manduriam vi cepit] Stephanus Mandurium vocat. Mavδύριον πόλις Ιαπυγίας, ο που Aitns Mardupīvos, SIG. V. Cluver. Ital. ant. 4, 13, 1250. Mox ibi hominum capta, omissis me. diis, Hearnii L. 1. ibi ad hominum capta Flor. Voff. et Lov. 1. ibi ad III hominum capta Lov. 2. ibi ad hominum quatuor millia capta Lov. 3. 5. ibi et hominum quinque millia capta Hav. §. 5. Omnique missilium telorum genere] omniumque missilium Ber. a m. 2. et Harl. Male. V, ad 6, 22, 6. omnique missilium telorumque genere edd. nonnullae Aldina priores. Et hoc male. V. ad 6, 13, 2. In verbis praecedentibus apparatu quoque, pro apparatuque, Flor. Cant. Voff. Lov. 2. Gaertn. et Hav. V. ad 5, 27, 1. §. 6. Onerarias quoque] V. ad 25, 30, 7. DUK. Voces quoque non eas exsulant a Flor. Voff. Lov. 2. Harl. Ber, a m. 2. et Hav. S. 7. Eae naves, ab aperto mari ut urbem adgrederentur, inftructae parataeque sunt) naves, quae ab aperto mari ut urbem etc. parataeque erant Ber. naves, quae ab aperto mari urbem Hearnii L. 1. Hae naves, ut aperto mari urbem Lov. 4. et Rec. Eae naves ab aperto mari urbem Flor. paratasque erant etiam edd. vett. §. 8. In Bruttiis interim Cauloniae inpugnatores] Cur displicuit novitiis, quod habent Put. omnes immo edd. antiquiores, oppugnatores? Pro Cauloniae Put. et Voff. Cautones. Pet. cautiores. Forte fuit Caulonis. Ut et supra, quum in iisdem Put. et Voff. sit c. 12, 6. Cautoneam, fortaffe scribendum Caulonem. Nam et sic vocat Plinius 3, 10. Veftigia oppidi Caulonis. Virgil. [3. Aen.553.] Caulonisque arces. J. FR. GRON. impugnatores ortum est ex ult. ed. Gruteri. Priores habent oppugnatores, neque aliter omnes codd. nisi quod Cantoneam oppugnantes sit in Hafn. Cauloniae servant Lov. 5. et Gaertn. Cauleoneae est in Hearnii D. Cauloneae merentur, in tumulum, a praesenti inpetu tutum, 9 se recepere. Fabium, Tarentum obsidentem, leve dictu momentum ad rem ingentem potiundam adjuvit. Praesidium Bruttiorum datum ab Hannibale Tarentini habebant. ejus praesidii praefectus deperibat amore mulierculae, cujus frater in exercitu 10 Fabii consulis erat. Is, certior literis sororis factus de nova consuetudine advenae locupletis, atque inter populares tam honorati, spem nactus in Ber. et edd. antt. Cantoneae in Hav. Cautoneae in Lov. 3. Cautonae in Lov. 1. Cautiores in Lov. 2. et Hearnii L. 1. Cautones in Flor. Lov. 4. Harl. et Hearnii N. Oppidum promiscue dicebatur olim Aulon et Aulonia, poft. ea Caulon et Caulonia, in quam pofteriorem terminationem ferme omnes codd. conspirant cap. seq. §. 9. V. Cluver.4. Ital. ant. 15, 1304. Mox sub adventu Hannibalis Flor. Cant. Voff. Lov. 1.2. 3. Harl. Ber. Hav. et typis descripti antiquiores. V. ad 2, 55, 1. Tutum, ad cetera inopem, se recepere] Vetus codex habet concessere, quem et nos secuti sumus. RHEN. Uni codici, eique recentioris notac, Rhenanus tribuit, quod nos pluribus vetuftiffimisque tribuere non audemus. Hic in solo Spirensi volu. mine concessere inventum praefert reliquorum omnium scripturae se recepere, cui tamen adsti. pulantur Pall. duo meliores pr. ac sec. ut et princeps ed. GEBH. Omnes Gall. et duo Pall. et Voff. in tumulum a praesenti impetu tutum se recepere. Sic et Andreas, Tar. vis. Venetac. ad caetera inopem primus vel Ascensius addidit, vel Becharius. concessere Rhenano debetur. J.FR.GRON. Spirensi Rhenani unus meorum Rec. per me omnia concinit; unus etiam Hearnii D. tutum, ad cetera inopem, se recepere, ut ante Rhenanum edebatur vulgo, Lov. 3. 5. et Gaertn. tutum se recepere, diis omissis, Flor. Cant. Lov. 1. 2.4. Harl. Ber. Hav. Hearnii L. 1. N. et edd. antt. Sed voces ad cetera inopem jam in Mediol. ed. anni 1505. additas inveni. Sane verba illa alterius, quam Livii, cffe videntur. Livius enim, si quid simile addere voluisset, omiffa praepositione potius cetera inopem dixiffet. V. ad 37, 7, 15. Id permoviffe videtur Gronov. ut in priori notarum ed. scribendum conjiceret, ne opprimerentur, tumulum, a praesenti injuria tutum, inopem caetera, cepere. quod recte in curis secundis neglexit. Tres voces insiticias expunxi. lae] Plutarch. [in Fabio p. 186.] S. 9. Deperibat amore muliercuet hanc opinionem et alteram de muliere a praefecto amata recitat, quam quidam Fabii pallacam fuiffe tradiderunt. SIG. Narrat rem eamdem Silius (15, 320.] MOD. deperiebat Flor. Vol. Lov. 1. 5. Hav. et Hearnii L. 1. ac D. Paullo ante momentum abest a Flor. Cant. Lov. 1. 2. Harl. Ber. Hav. et edd. principibus. §. 10. Atque inter populares tum per sororem quolibet inpelli amantem poffe, quid speraret, ad consulem detulit. ad consulem detulit. quae quum haud 11 vana cogitatio visa effet, pro perfuga jussus Tarentum transire, ac per sororem praefecto conciliatus, primo occulte animum ejus tentando, dein, satis explorata levitate, blanditiis muliebribus perpulit eum ad proditionem cuftodiae loci, cui praepositus erat. Ubi et ratio agendae rei, et tempus con- 12 venit, miles, nocte per intervalla stationum clam honorati] Exemplaris antiqui si. mul et Romanac editionis lectio tam honorati. RHEN. tum honorati operarum lapsu datum erat in ed. Frob. anni 1531. Priores autem cum omnibus codd. recte tam honorati praeferunt. §. 11. Pro transfuga jussus Ta. rentum transire ] In Spirensi volumine legitur profuga. Nos caftigavimus perfuga, sublata praepofitione pro,quae in vulgatis editionibus male recepta est. RHEN. Pal. 3. qui Spirensi exemplari geminus est, oftendit pro perfu ga jussus Tarentum transire. Reliqui, et vet. ed. pro transfuga (inserit tamen prim. Pal. est) jussus Tarentum transire. Quibus certius fidem arbitramur, quam vacuo cerebro popae. GEBH. perfuga jussus est ab Rhenano, quum legeretur pro transfuga. Sed Put. proterfuga. Debuit ergo scribi pro perfuga. Caesar 3. de B. Gall. [18.] Qui ubi pro perfuga ad eos venit, timorem Romanorum proponit. Corn. Nep. Datame [6.] Suo jussu Mithobarzanem profectum pro perfuga. J. FR. GRON. per transfugam est jussus Gaertn. pro transfuga est jussus Voff. Lov. 1.5. Harl. et Hav. pro transfuga est frater jussus Lov. 2. pro transfuga jussus Lov. 3. et Cant. propter fugam jussus Flor. Ex proterfuga, quod in Put. in. venit, Gronov. pro perfuga legendum conjecit, litera Ï in P mutata, quae saepius in Mitis confundi solent. V. ad 4, 33, 10. 35, 35, 2. 37, 43, 9. Adde Jac. Perizon. ad Liv. 25, 11, 8. et Gronov. Diatr. Stat. c. 35. p. 232. Ceterum id, quod Gronov. ex conjectura Livio reftituit, Gebhard. in Pal. 3. et ego in Lov. 4. invenimus. pro perfuga est quasi perfuga esset. Similia v. ad 3, 17, 7. et 6, 41, 2. Primo occulte animum ejus tentando] In Pal. 2. et 3. pronomen ejus defit. GEBH. Defit quoque in Lov. 4. Insuper trajectis vocibus tentando animum Flor. et Cant. §. 12. Ubi et ratio agendae rei, et tempus convenit] Pal. 3. Etiam ut et ratio agendae rei. GEBH. Et ubi ratio agendae rei Lov. 3. et Ber. cum edd. vetuftis. Ubi et ratio gerendae rei Harl. V. ad 22, 28, 1. Quaeque, ut agerentur, convenerant] Gallici convenerat. Vix tamen moveo vulgatum. Cic. 1. Agrar. [2.] Superiore parte legis quemadmodum Pompejum oppugnarent, a me indicati sunt. Nos diccremus indicatum est. 2. Agr. ex urbe emissus, ca, quae acta erant, quaeque 13 ut agerentur, convenerat, ad consulem refert. Fabius vigilia prima, dato signo iis, qui in arce erant, quique cuftodiam portus habebant, ipse ipse circuito portu ab regione urbis in orientem versa occultus 14 consedit. Cancre inde tubae simul ab arce, simul Seneca ep. 14. Tria praeftanda sunt, ut vitentur. J. FR. GRON. Gallicanis Gronovii trium suorum consensum obponit Cl. Crevier. quos tamen nomine non in. dicavit, unde de eorum fide et auctoritate judicare nequeo. Illis tamen consentiunt ex meis Voff. Lov. quinque, Ber. Hav. et Hearnii L. 1. Contra convenerat Flor. Cant. et Harl. tres o ptimi, cum Hearnii N. ac D. quibus si et Put. accederet, cam lectionem ob codd. bonitatem omnino pracferrem, et exiftimarem, reliquos convenerant dedisse, ut verbum numero non dis. sentiret a praecedenti agerentur. V. ad 31, 8, 10. Paullo ante milites nocte etc. ex urbe missi etc. ad consulem referunt Voll, et Lov. 2. ex urbe missus, pro emissus, Lov. 2. 3.5. Harl. Ber. Gaertn. et edd. principes. S. 13. Occultus consedit] Pal. 2. insedit. vet. ed. sedebat. GEBH. sedebar Flor. et edd. antt. pro quo Aldus consedit, probantibus reliquis scriptis. Paullo ante circumito poriu Flor. et Lov. 4, V. ad 3, 6, 9. §. 14. Simul ab arce, simul a portu et a navibus, quae ab aperto mari] Scripsimus et a portu et a navibus, quae aperto mari. Nam fic habet antiqua lectio. RHEN. Consonat solus Pal. 3. nam pr. et sec. simul ab arce, simul a portu et a (quod deficit in primo) navibus. GEBH. Put. Canere inde tubae simul ab arce, simul a portu et ab navibus, quae ab aperto mari adpulsae erant. Haec antiquiffima scriptura est, in particulis nonnihil differens ab olim vulgata, eamque optimus quisque aliorum MSS. sequitur. At Beatus tollit alterum simul, Quasi non hic usus et duplicatio particulae nofiro frequentissima. 7, [7,3.] Si mul audientium laudes meritas tollit animos, simul caeteros ad ae5.1 Quantis nunquam alias ante mulandas virtutes acuit. 9, [39, simul copiis, simul animis dimicarunt. J. FR. GRON. Cum Rhenano facit Hearnii D. V. ad 26, 43, 6. Sed ejus reliqui cum omnibus meis praeferunt simul ab arce, simul a (vel ab) portu et navibus, vel ab navibus, aut a navibus. Elegantiam Livianam in duplicanda particula simul pluribus exemplis supra inluftravi ad 3, 50, 12. Similiter 31, 42, 1. Fatigatos equos virosque itineris simul longitudine, simul praepropera celeritate habebat. 33, 21, 2. His simul prudenter, simul magnifice utendo effecit. 35, 36,7. Simul indignitas rei, simul contemtus animos Lacedaemoniis ad coëundum fecit. 37, 12, 7. Audita cla. a portu et ab navibus, quae ab aperto mari adpulsae erant; clamorque undique cum ingenti tumultu, unde minimum periculi erat, de industria ortus. Consul interim silentio continebat suos. Igi- 15 tur Democrates, qui praefectus antea classis fuerat, forte illo loco praepositus, poftquam quieta des simul pavorem, simul luctum ingentem fecit. 39, 13, 3. Simul illam adhortari, simul iram generi lenire. c. 35, 2. Filium mit. tere Romam, simul ad purganda crimina, simul ad deprecandam iram senatus. 40, 21, 1. Simul ne otio miles deterior fieret, simul avertendae suspicionis caussan 41, 11, 5. Inter simul complorationem feminarum puerorumque, simul nefandam caedem. V. etiam 42, 19. 26. 48. 52. 44, 6. 9. 10. 12. et aliis locis. Deinde ab aperto mari Flor. et Cant. Reliqui perperam praepositionem ignorant. Supra hoc cap. ab aperto mari ut urbem adgrederentur. Illud autem ab a. perto mari adpulsae eodem modo dicitur, quo ab Dipylo accessit 31, 24, 8. ubi alia vide. Ubi minimum periculi erat] minimum periculum Voll. Lov. 2. 3. Harl. Ber. Hav. et edd. antt. pro quo recte Aldus periculi dedit. Infra 44, 5, 8. Minimum pedibus itineris confectum. §. 15. Democrates, qui praefectus classis fuerat] Inseruimus vocabulum antea. qui praefectus antea classis fuerat. RHEN. Eam vocem non recipiunt Flor. Lov. 1. 2. Ber. et Hav. cum Hearnii N. In reliquis superest. Unus etiam Gaertn. praefectus classis antea fuerat. Praeterea Democritus Hearnii D. Sed oscitans librarius notius sibi nomen pro minus noto subftituit. In vulga. tum conspirant reliqui libri. Et Democrates etiam vocatur 26, 39. et hoc lib. cap. seq. quibus locis nihil etiam variant codd. aut editi. Forte illo loco praepositus] Scripsimus illi loco praepositus.RHEN. Et hoc a Rhenano. Sed optimi cum vulgatis olim illo loco. Intellige praesidio, vel propugna. toribus, qui erant illo loco. J. FR. GRON. Scripturam Rhenani exhibent Lov. 5. Harl. Rec. et Hearnii D. Reliqui mei, et O. xonn. illo loco. Ita supra 5, 8, 7. Ea regione, qua M. Sergius tribunus militum praeerat, caftra adorti sunt. Ita in uno cod. Salluft. invenit Cortius in Catil. 42. Qui ea provincia legatus praeerat. Similiter praeesse, vel praeponi in aliquo loco. 25, 16, 7. Ad Magonem, qui in Bruttiis praeerat. 37, 41, 1. Seleucum filium et Antipatrum fratris filium in laevo prae. posuit. Hoc modo quidam ediderunt infra 40, 18, 7. Ingenui tantum in iis praeessent: ubi tamen rectius nunc editur ut iis. Poftquam quieta cmnia circa se vidit] Ex iis, quae notavit Cl. Duker. ad Flori 4, 12, 60. conftat, N. Heinsium legendum credidiffe sine pronomine quieta omnia circa vidit. Livium ita passim loqui, certum est. Supra cap. praec. Partim obculcatis, partim dissipatis terrore, qui circa erant. 1, 58, 2. Poftquam satis tuta circa, sopitique omnes videbantur. V. ad 9, 2, 7. Omnes tamen hic |