Immagini della pagina
PDF
ePub

ab tergo circumventi haberent; extrahi tamen diutius certamen potuiffet, ni coepta ab Etruscis fuga pavorem ceteris injecisset. Non tamen omisere 6 pugnam deserti ab Etruscis Fregellani, donec integri consules hortando, ipsique ex parte pugnando rem suftinebant. Sed, poftquam vulneratos ambo consules, Marcellum etiam transfixum lancea prolabentem ex equo moribundum videre, tum et ipsi (perpauci autem supererant) cum Crispino consule duobus jaculis icto, et Marcello adolescente, saucio et ipso, effugerunt. Interfectus A. Manlius tri- 8

FR. GRON. Omnes omnino mei, cum Hearnii L. 1. et N. evadere possent.

§. 6. Deserti ab Etruscis Fre. gellani] Ducentos et viginti equites secum eduxerat Marcellus, quorum nemo Romanus, sed aut Etrusci erant omnes, aut Fregellani, ut aït Plutarch. [in Mar. cell. p. 315.] Εξῄει οὖν τὸν τε συνάρχοντα Κρισπίνον παραλα βών, καὶ τὸν ὑτὸν Χιλιαρχούν. τα, καὶ τοὺς σύμπαντας ἱππεῖς EÏKобi Kai diakosios v P. μαῖος ουδεὶς ἦν, ἀλλ ̓ οἱ μὲν ἄλ. λοι Τυρρηνοί, τεσσαράκοντα δὲ Φρεγελλάνους, πεῖραν ἀρετῆς καὶ πίςεως ἀεὶ τῷ Μαρκέλλω δέ. SKUTES. SIG. Pall. 2. et 3. Fre. gellani equites. GEBH. Ita et Lo vel. 4. Harl. Rec. et Hearnii D. Verum addita hac voce, quam optimi ignorant, opus non est: supra enim cap. praec. et Etruscos et Fregellanos, quos adsum. sit, equites fuiffe dixit.

§. 7. Sed, poftquam vulneratos ambos consules etc.] Confer totum hoc cum loco Siliano [15, 334.] quem eo lubentius adscribo, quod alter ab altero lucem accipiet, et pulcherrima occasio est, lu.

culentiffimos ejus poëtae versus aliquam multos lutulentiffime turpatos genuinae integritati reftituere. Sic igitur Italicus membranaceus:

Sed quisnam aversos Phoebum tunc

jungere ab urbe etc. MOD. Locus, quem ex Silio Modius laudavit, longior eft, quam ut hic commode pro ratione adnotationum legi poffit, et nullae ex eo mendacope membranarum exem tae, sed contra prioribus crroribus quidam graviores additi sunt. Consulenda itaque est ed. hujus Poëtae, quam olim vulgavi, cui adjectae sunt omnes Modii emen dationes. Ceterum Gronov. ex Put. ambo consules edidit, quem v. ad 35, 21, 5. Similiter ctiam inveni in Flor.

Marcellum etiam transfixum lancea] Plut. [ibid. ] MáρkƐλλov dé τις λόγχη πλατεία διὰ τῶν πλευ. ρῶν διήλασεν, ἣν λαγκίαν και λούσιν. SIGON.

§. 8. Interfecti A. Manlius tribunus militum] Subvenimus huic loco, quem in editione Asulani. ca alterisco notatum reperimus. Nam legendum est Interfectus A.

7

1

bunus militum, et ex duobus praefectis sociùm M? Aulius occisus, L. Arennius captus. et lictores consulum quinque vivi in hoftium poteftatem vene9 runt: ceteri aut interfecti, aut cum consule effugerunt. equites tres et quadraginta, aut in proelio, aut in fuga, ceciderunt, duodeviginti vivi capti. 10 Tumultuatum et in caftris fuerat, ut consulibus irent subsidio; quum consulem et filium alterius consulis saucios, exiguasque infelicis expeditionis reli

Manlius. nec deest quicquam. Vocabulum plurativum Interfecti scrupulum ante injecerat. RHEN. Videri potest prolepsis, ut, quod in genere dictum sit, per species explicetur. Sed mihi occisorum nomina omiffa videntur. Quidam Interfectus legunt. si fide codicum fecere, bene habet locus. GLAR. Ita [Interfectus] vet. lib. Movet quosdam, quod legerint Interfecti, suspicanturque deeffe nomen alterum, sine causa. SIG. Pal. 1. et vet. ed. Interfecti. cum tamen 2. ac 3. tucantur vulgatum Interfectus. GEBH. Non tam plane subventum est his, quam Rhenanus et Sigonius putant. Nam Put. et quicquid est meliorum Interfecti: ut erat olim vulgo, quo Glareanus offendebatur. Suspicor to occisus effe ad. jectum ab homine semidocto, et ita scripsiffe Livium: Interfecti A. Manlius tribunus militum, et ex duobus praefectis sociúm Manius Aullius, L. Arennius captus. Hoc ipsi Rhenano facile probatum fuisset, si in mentem venisset: neque enim erat ille com. pendiorum dicendi, quae apud Livium reperiuntur,ignarus. Turbant aliquid libri in nomi ne prioris praefecti. Nam Put. melior Pet. duo Flor. optimi Manius Auxilius. Credemusne jam id nomen viri fuiffe, ut Ausonii

aevo fuit? Sane Obsidius apud Florum est, Tympanus apud Livium 34, [47, 2.] et Corculi satis antiqui recentius nomen Desiderius. Sed supra Put. M. Aullius. Pet. melior. M. Aullius. Verum effe utrobique puto Manius Aullius. J. FR. GRON. Interfecti Flor. Voff. Lov. 2. 5. Harl. Ber. a m. 1. Gaertn. et Hearnii L. 1. ac N. Gronovio itaque vocem occisus, quam tamen omnes codd. servant, delenti non ad. versor. Deinde Manlius, pro M. Aulius, Lov. 2. et 4. Aulius, omillo praenomine, Lov. 3. Manlius Auxilius Voff. Lov. 1. Hav. et Hearnii N. Gronovio igitur, praenomen ejus Manius fuiffe exiftimanti, adsentior, non tamen ipsum nomen per duplicem liquidam Aullius scribenti. Certe libb. 8. et 9. multiplex Q. Aulii Cerretani consulis ac magiftri equitum mentio fit, ubi tamen semper id nomen una liquida scribitur. Vel igitur eadem orthographia hic quoque servanda est, vel, ut Cl. Jac. Perizon. ad marginem Livii conjecit, in i mutata, legendum est Avilius. Prius tamen malo. Deinde pofterioris praefecti praenomen deest in Florent. Vol. Lov. 1. 2. 3. 4. Harl. Ber. Gaertn. Hav. et edd. antiquis. Tum autem Arcenius Lov. 2. Arienius Lov. 4. Atrenius Hav.

quias, ad caftra venientes cernunt. Mors Marcelli 11 quum alioqui miserabilis fuit, tum quod nec pro aetate, (major jam enim sexaginta annis erat) neque pro veteris prudentia ducis, tam inprovide se, collegamque, et prope totam rempublicam, in praeceps dederat. Multos circa unam rem ambitus fe- 12 cerim, si, quae de Marcelli morte variant auctores, omnia exsequi velim. Ut omittam alios, L. 13 Coelius triplicem rei geftae ordinem edit: unam

Arcrenius Harl. Arrenis Voff. et Lov. 1. Arrenius Flor. Lov. 3. 5. et Hav. Arrennius edd. Rom. anni 1473. ac Parm. V. ad cap. praec. §. 12.

Et lictores consulum quinque vivi etc.] Plut. (ibid.] AiXudoro δὲ καὶ τῶν μὲν ῥαβδούχων πέν. Tε. SIGON.

§. 9. Equitum tres et quadraginta] Scripsimus equites tres. RHEN. Pall. duo, et vet. ed. equitum tres et XL. GEBH. Ita et Lov. 1. 3. 4. 5. Harl. Ber. Gaertn. et Hav. Paullo ante fugerunt Hearnii D.

Duodeviginti vivi capti] [Plut. ibid.] Τῶν δὲ ἱππέων είκοσι δυοῖν déovtes. SIG. decem et octo vivi capti Hearnii D. decem et octo capii vivi Lov. 4. capti vivi etiam Lov.1.2.3.5. Voff. Ber. et Gaertn. cum edd. vetuftis.

§. 10. Et tumultuatum in caftris fuerat] Scripsimus Tumultuatum et in caftris. RHEN. Pal. 1. 0milo et, Tumultuatum in caftris. Vet. ed. Et tumultuatum in caftris. GEBH. Et tumultuatum in caftris Ber. et Gaertn. Tumultuatum in caftris Flor. Cant. Voff. Lov. quinque, et Hav.

§. 11. Major jam enim sexaginta annis erat] Pall. a. ac 3. jam enim major LX. annis erat. GEBH. ma jor enim jam Lov. 2.

Tam inprovide isset, collegamque】 Reftituimus depravatum locum, proiet scribentes se,tam improvide se collegamque et prope totum rempublicam in praeceps dederat. RHENAN. Rhenanus se reftituiffe depravatum locum aït. Priores improvide isset coll. nec aliter lcgimus Cantabrigiae. Voff. improvide issent coll. Nimirum colli

gendae propius literae, scribendumque tam improvide is se collegamque. JAC. GRON. tam inprovide issent collegamque Lov. 1. tam improvide isset collegamque Lov. 2. 5. Ber. Gaertn. Hav. et. Hearnii L. 1. Cujus lectionis vefigiis quamvis proxime insilat Celeberr. Gronov. tam improvide is se collegamque subftituens, dationem, pro qua ftant Flor. et praefero tamen Rhenani emen. alii. Eamdem etiam servaffe puto Put. ex quo nihil aut ipse Gronov. aut alii notarunt.

§. 13. L. Coelius triplicem rei geftae ordinem edit] Vet. lib. alii C. Laelius, alii Laelius Coelius. Aut igitur L. Coclius Antipater est, cujus saepe meminit, aut C. Laelius; quem hiftorias scripsisse, tradere videtur Polyb. 10, [3.] SIG. Pal. 1. et ant. ed. Cajus Laelius, ad marginem tamen Pal. 1. appictum Caelius. GEBH. C. Elivius Ber. C. Coelius Voll, et Lov.

traditam fama; alteram scriptam laudatione filii,

qui rei gestae interfuerit; tertiam, quam ipse pro 14 inquisita ac sibi comperta adfert. Ceterum ita fama variat, ut tamen plerique loci speculandi caussa caftris egressum; omnes insidiis circumventum tradant.

1 XXVIII. Hannibal, magnum terrorem hoftibus, morte consulis unius, vulnere alterius, injectum effe ratus, ne cui deesset occasioni, caftra in tu

3. a m. 2. Cornelius Lelius Hearnii L. 1. C. Laelius Flor. Lov. 2. et 3. a m. 1. Harl. Gaertn. Hav. Doujatii Colbert. Hearnii N. et omnes edd. ante Sigonium. Lelius Lov. 4. Coelius Lov. 5. Ut de

lectione L. Coelius, quam Sigo

nius invenit, dubitem, illa caussa est, quod Livius alibi, Coclium antiquum scriptorem memorans, omittat praenomen. Prae. terea geftae rei ordinem Flor. Lov. quinque, Harl. Hav. et Hearnii

L. 1.

Ordinem edit: unam traditam] Haec genere inter se non conveniunt, ut debebant. Emendandum puto seriem. ex quo obscu. rius forsan scripto vel corrupto, ut vocem formarent aptam, credibile est librarios sine respectu ad sequentia interposuiffe, vel supra scripsiffe, ut solent, det n. JAC. PERIZ. Nisi potius dicendum est, pro ordinem animo scribentis obversatum fuiffe aliud subftantivum foeminini generis, qualia multa ex optimis utriusque linguae scriptoribus observata sunt. Ita de hoc loco visum fuit Jac. Gronovio ad Luciani Gall. p. 163. DUK. Doujatius etiam vel narrationem, vel seriem legebat, vel voces unam, alteram, tertiam non ad to ordinem, sed ad to rei geftae referebat;

quod placuit etiam Doct. Haverkampio in differt. de voce MEPAŽ, quia Mfti conftanter vulgatam lectionem tuentur. Idem etiam Crevierio verius visum est.

qui rei geftae interfuit] AuctoriAlteram scriptam laudatione filii,

tatem Mfti voluminis secuti reposuimus, alteram scripta laudatione filii, qui rei geftae interfuerit.

RHEN. Omnes libri noftri altealteram scribtam laudatione filii, ram scriptam laud. GEBH. Put. qui rei geflae intervenerit. Sane scriptam omnes alii libri Gallicani, Pall. Voff. et videtur parum caute mutaffe Rhenanus. J. FR. GRON. scriptum etiam om

nes mei,et Oxonn. Hearnii. Dein

de interfuit, ut ante Rhenanum edebatur, Voff. et Ber. interfuerat Hav.

§. 1. Vulnere alterius injectum esse] Pal. 1. infectum. forte leg. invectum. sec. vulneratis alterius interfecti esse. GEBH. vulnerius alterius Flor. a m. 1. vulneribus a m. 2. duobus jaculis ictum Crispinum cap. praec. dixit. Et ita de codem cap. seq. Vix lecticae agitationem prae gravitate vulnerum patiens. Deinde factum esse Hav. infectum esse Flor. invectum, ut Gebb. conjecit, Gaertn. Nihil mutandum effe, reliquis codd. invitis, puto. De locutione in

mulum, in quo pugnatum erat, extemplo transfert. ibi inventum Marcelli corpus sepelit, Crispinus, 2 et morte collegae, et suo vulnere territus, silentio insequentis noctis profectus, quos proximos nanctus est montes, in iis loco alto et tuto undique caftra posuit. Ibi duo duces sagaciter moti sunt, 3 alter ad inferendam, alter ad cavendam fraudem. Annulo Marcelli simul cum corpore Hannibal titus erat. ejus signi errore ne cui dolus necteretur

jicere terrorem v. ad 2,36,3. Lectiones autem, quae a vulgato discrepant,ex sollemni scribarum errore ortae videntur. Certe injectum et infectum etiam supra commutantur 10, 6, 3. ubi simili errore ex infectum, quod pro injectum scriptum erat, Gebhard. invectum conjecit. injectum et invectum 9, 40, 14. commutantur, ubi vide. Et ita etiam mox hoc cap. §. 17.

Ibi inventum Marcelli corpus sepelit] Hac in re citat auctorem Livium Plutarchus (in Marc. P: 316.] Λίβιος δὲ καὶ Καίσαρ ὁ Zéẞasos Koшdývaι zîv úðþíav πρὸς τὸν ὑτὸν ἐιρήκασιν, καὶ ra¶ñvaι λaμяpos. SIG. Quae de cadavere Marcelli ab Hanni. bale sepulto Plut. 1. 1. scribit, pluribus examinat Periz. in A. nimadv. Hift. c. 9. p. 368. eumque scriptores, quos memorat, male laudaffe evincit.

§. 2. Quos proximos nactus est montes] Pal. 2. quosquos prox. n. e.m. GEBH. Put. Reg. Pall. Voff, quosquos proxumos nanctus. Plautus Poenulo [3, 2, 11.] Quiqui tamen Et bene et benigne facitis. Cicero 16. ad Att. 11. Veteranos, quiqui Casilini et Calatiae sunt, perduxit ad suam sententiam. J. FR. GRON. quosque Hearnii L. 1. quosquos Flor. et Lov. 3. ac 4. cum tribus codd. Crevierii. Ita in

po- 4

optimo cod. infra erat 29, 19, 9. Milites, quiqui Locris essent, omnes in Siciliam transportari. et in alio supra 3, 47, 2. Si, incolumi urbe, quaequae capta, ultima timeantur. V. ad 2,2, 1. proxumos autem, ut optumus, maxumus, et similia; de quibus v. ad 3, 17,5. nanctus etiam Flor. V. ad 34, 31, 14. Mox S. seq. voces alter ad cavendam perperam omittuntur in Flor. Voff. et Lov. 1. 2. 4. quod de Put. optimo etiam infra teftatur Crevier. ad §. 5.

§. 4. Annulo Marcelli simul] Put. Voll. Men. Anulis Marcelli.Id etiam in Gud. tam hic, quam mox inferius, video: et verum effe puto. Annulos dicebant etiam de uno annulo, ut liberos de filio vel filia, hortos de uno horto, et similia. J. FR. GRON. Anulis vel Annulis Flor. Cant. Lov. 1. 4. Hafn. Hav. Regius apud Douja. tium, et plures Crevierio inspecti; quorum plerique etiam mox anulisque vel annulisque. Verum anul' hic, et mox anulisque Hear. nii L. 1.

Ne cui dolus necteretur a Poeno] Legendum ne qui dolus. sic enim in lib. vet. legitur. Porro Livius usurpat qui pro quis. Id quod et Cic. saepe facit. ut pro Cae. cin. [30.] Si qui familiam meam de fundo meo dejecerit. Si qui mihi

« IndietroContinua »