Immagini della pagina
PDF
ePub

quibus Cannensis clades praedicta fuerat, inftituti sunt. A Q Fulvio et Ap. Claudio consulibus adversus Hannonem Poenorum ducem prospere pugnatum est. Ti. Sempronius Gracchus proconsul, ab bospite suo Lucano in insidias deductus, a Magone interfectus est. Centenius Penula, qui centurio militaverat, quum petiffet a senatu, ut sibi exercitus daretur, pollicitusque esset, si hoc impetrasset, de Hannibale victoriam, octo millibus acceptis, militum dux factus, conflixit acie cum Hannibale, et cum exercitu caesus est. Cn. Fulvius praetor male adversus Hannibalem pugnavit. in quo proelio bominum sexdecim millia ceciderunt: ipse cum equitibus ducentis effugit. Capua obsessa est a Q. Fulvio et Ap.

ex Martiis carminibus Boend. Norv. et edd, usque ad Vascos. Carmina Marciana et Marcii carmina vocat Livius c. 12. Mox a Q. Fulvio, Ap. Claudio, sine copula media Vol. et a P. Claudio Berg. Boend. Norvic. et edd. vett. frequenti lapsu.

In insidias ductus, a Magone interemtus est] Vet. lib. deductus. SIG. Ita et Leid. ac Berg. Hinc interfectus est Leid, Voff. Berg. et Boend. V. ad Épit. Liv. 73. Mox petiisset, pro pětisset, Leid. Berg. et edd. Rom. anni 1472. ac Parm. petivisset Boend.

Conflixit acie cum Hannibale, qui cum exercitu eum cecidit] Vet. lib. conflixit cum Annibale, et cum exercitu caesus est. SIG. Ita et omnes mei, nisi quod tamen nullus eorum to acie omittat. Paullo ante octo millibus militum acceptis, dux factus Leid. octo millibus militum acceptis, dux militum factus Berg.

cim millia ceciderunt] XX millia hominum ceciderunt Voff. Boend. et Norv. XX millia hominum occiderunt Leid. et Berg. hominum viginti millia ceciderunt edd. vett. pro quo sexdecim millia Aldus substituit, quia etiam Livius hunc numerum prodit c. 21.

Capua obsessa est a Q. Fulvio et Ap. Claudio consulibus] Haec verba exsulant a Norvic. et ed. Aler. principe, tefte Hearnio, quae in Bocnd. et nonnullis aliis edd. vett. praecedenti periodo Cn. Fulvius etc. praeponuntur. To est non adparet in Leid. et Boend. neque praepositio a in Voff. Mox voces et ingentem se virum gessit omittuntur in Leid. solum pronomen se in Voff. et Berg. Praeterea in tumultu captae urbis Berg. et in eo tumultu captae urbis Boend. Ta urbis captae neglexit scriba Leid.

Anno octavo, quam in Hispaniam iverant] Qui anno octavo? an non Ca. Scipio anno septiIn quo proelio hominum sexde- mo, Livio auctore [c. 36, 14.]

Claudio consulibus. Claudius Marcellus Syracusas expugnavit anno tertio, et ingentem se virum gessit. in eo tumultu urbis captae Archimedes, intentus formis, quas in pulvere descripserat, interfectus est. P. et Cn. Scipiones in Hispania tot tantarumque rerum feliciter geftarum triftem exitum tulerunt: prope cum totis exercitibus caesi anno octavo, quam in Hispaniam iverant. amiffaque ejus provinciae poffeffio foret, nisi L. Marcii equitis Romani virtute et industria, contractis exercituum reliquiis, ejusdem bortatu, bina caftra bostium expugnata effent. Ad triginta septem millia caesa, ad mille octingentos triginta capti, praeda ingens parta. Dux Marcius adpellatus est.

postquam in Hispaniam venerat, undetrigesimo die a morte fratris interfectus est? annon idem diutius quam P. Scipio Hispaniae praefuit? an non uterque, cum in Hispaniam anno DXXXII. missi forent, anno post D et xxxux. caesus fuit? Malim igitur anno sexto legere; cum in hoc loquendi genere ne primus quidem annus numerari soleat: et apud Livium pro septem legendum sex quibusdam non injuria videatur. DELRIUS. V. ad c. 36, 14. quando in Hispaniam Boend. Sed quam est poftquam. V. ad 6, 29,10. Tum iverunt Leid. et Berg. ierant Voff. et Boend. ierunt Exc. Pithoei. Paullo ante tantarumque non est in Leid. Voff. Berg. et Boend. Hinc triste exitium, praefert Voff. V. ad 5, 27, 10.

Amissaque provinciae possessio foret, nisi L. Marcii] ejus provinciae Leid. Voff. Berg. Boend. Norv. omnesque edd. ante ultimam Gruteri. Voculam igitur revocavi. Deinde ni L. Marcii

Boend. qui et mox equitum, pro exercituum, male praefert.

Ad triginta septem millia caesa ex mille octingentis. praeda ingens capta] Emenda ex veteribus libris et ipsomet Livio ad mille octingentos triginta capti. praeda ingens parta. SIG. ad viginti septem millia, vel ad XXVII. Leid. Voff. Berg. Boend. et edd. ante Aldum, qui ad triginta reposuit, et locum asterisco notavit. Pro caesa Gronov. anno 1665. edidit caesi; quod, ut elegantius et magis ad Livii guftum, probat Cl. Crevier. quamvis se ignorare fateatur, quis mutaverit. Sed, quum omnes scripti et priores editi alterum servent, id etiam revocandum judicavi. In reliquis verbis plerique codd. mei, et quos Hearne adhibuit, lectionem, quae ante Sigonium exstitit, servant; nisi quod Leid. praeferat et quatuor millia trecentos viginti captos. praeda ingens capta.

T. LIVII PATAVINI

LIBER VIGESIMUS QUINTUS.

1 I. Dum haec in Africa atque in Hispania geruntur, Hannibal in agro Tarentino aeftatem consumsit, spe per proditionem urbis Tarentinorum potiundae. ipsorum interim Sallentinorum ignobiles urbes ad 2 cum defecerunt. Eodem tempore in Bruttiis ex

§. 1. Ipsorum interim Salentinorum] Sallentinorum, ut ante dixi (ad Epit. Liv. 15.] SIG. Simplici libri exhibent MSS. omnes. Paullo ante Pal. 3. gerunt. GEBH. Lege cum Rubenio, ipso rum interim et Sallentinorum. I psos intellige Tarentinos. J. FR. GRONOVIUS.

§. 1. Eodem tempore in Bruttiis ax duodecim populis, etc. Consentini et Thurini] De Bruttiorum defectione saepius agit Livius. Omnes locos nominabo, ut, si quid in hac re difficultatis in sideat, levemus. Anno DXXXIV. Varrone et Paullo consulibus, post Cannensem cladem ita lo. quitur: Defecere ad Poenos Bruttii omnes, Lucani, praeter hos Surrentini, et Graecorum omnis ferme ora, Tarentini, Metaponsini, Crotonienses, Locrique, 22, 161, 11.] Eodem anno 1. 23, [30.] Petellia in Bruttiis a Poenis capia, post Consentia. Tum Croto urbs Graeca a Bruttiis occupata. Poftremo Locrenses descivere ad

Bruttios Poenosque. Rhegini tantummodo regionis ejus in fide crga Romanos ad ultimum manserunt. Anno DXXXV. Ti. Sempronio consule 1. 24, [1. 2. et 3.] scribit, Rhegium a Poenís frufira tentatum. Locros ab eis captos. Croto a Bruttiis occupata, omnis Locros multitudo translata. Anno DXXXVII. Q. Fabio, Ti. Sempronio consulibus, 1. 25, [1.] ita: In Bruttiis ex duodecim populis, qui anno priore desciverant, Consentini et Thurini in fidem populi Romani redierunt. Hoc loco priorem ́ annum videtur intelligere annum DXXIV, et reditum ad Romanos factum effe anno DXXXVI, quamquam de

eo scribat in anno DXXXVII. Illo anno omnium Bruttiorum popu lorum, quos hoc loco xit fuiffe aït, defectionem factam effe accipere debemus: ita ut ter de hac re locutus sit: primum breviffime, post aliquanto latius, idque non suo anno, sed anno DXXXIV, ad Cannensis cladis damna ingentia demonftranda, qua tot po

duodecim populis, qui anno priore ad Poenos desciverant, Consentini et Thurini in fidem populi Romani redierunt. Et plures rediissent, ni T. 3 Pomponius Vejentanus praefectus sociùm, prosperis aliquot populationibus in agro Bruttio jufti du

33

"

puli confternati defecerint: postremo latiffime anno suo DIXIV, quamquam ibi nihil de Petilia et Consentia dixit, de quibus obiter ante dixerat. Haec mihi pluribus verbis exponenda fue runt, ut, quoquo modo poffem, Livium a Glareani obtrectatione interpretatione mea defen. derem. Paulo post ostendam, videri hoc loco legendum effe Teringei, non Thurini. †.,, Gla,,reanus secutus est codicum, quos habere potuit, fidem, ", pulchre occasionem praebens aliis inquirendi meliores co,, dices. Hic omnia putat co ani,,mo a Glareano facta, quo ani,,mo ille ubicumque Glareani scripta vellicare conatur. Hoc ,, enim male habet hominem, ,, quod Glareanus Livium non ,, ut Deum colit, sed ut alium ,, hominem sanae mentis. t. SIG. Pall. tres Taurini. GEBH. Non tota ex vano est obtrectatio Glareani. Ex Livii 1. 22, 61. 1. 23, 20. et 30. conftat, Bruttios A. V. 13XXXVII. Paullo et Varrone consulibus, a Romanis defeciffe. et ex l. 14, 1. 2. 3. A. V. 19XXXVIII. multa hoftiliter adversus eos feciffe. Cum his nequaquam congruit, quod hoc loco, quo res anni 13XL. exsequitur, defectionem eorum in A. V. 19XXXIX confert. Respondet Sigonius, hic annum priorem non esse eum, qui proxime praeceffit annum 15x1, (sequor illius rationes in Fastis) sed annum xxxviii. Sed hoc primum contrarium est ei, quod ipse hic paullo ante ex Livii 22, 61. et

[ocr errors]

23, 30. oftenderat, defectionem Bruttiorum A. V. 1ɔxxxvII. factam. Deinde docere debuerat, priorem annum ea significatione, quam hic verbis illis tribuit, etiam ab aliis dici. Mihi, si haec, qui priore anno ad Poenos desciverant, a Livio sunt, aut si nihil in iis vitii est, Glareanus non plane nulla de cauffa videtur desideraffe diligentiam Livii. Terinaci, non Thurini, legendum effe, ostendit Sigonius infra c. 15, 6. idque amplexus est Pighius ad A. V. 19XL. et Malasp. ad Cic. 3. ad Att. 2. sed hic perperam scribit, Sigonium emendare Thurinaei. DUKER. Tauriani Flor. et' Exc. Pi. thoei. Taurini Voss. a m. 1. Lov. 4.5. Harl. Rec. et Hearnii N. Turini Voff. a m. 2. et Lov.2. cum multis edd. antt. Tarentini Gaertn. et Hearnii L. 1. Thurini tueri videtur Cluverius 4. Ital. ant. 14. p. 1264.

§. 3. L. Pomponius Vejentanus) Appellatur a Pall. tribus Titus. a prisca ed. Cajus. amplius a sec. Vegetanus. GEBH. Moguntiaci natum pronomen. Ab Andrea ad Ascensium fuerat Cajus et Gajus. At MSS. Gallici, Pall. Vol. 7. Pomponius.J.FR. GRON. C. Pomponius Lov. 4. Ber. et edd. antt. Ti. Pomponius Hav. T. PomGaertn. et Hearnii L. 1. et N. ponius Flor. Lov. 1. 2. 3. 5. Harl. Tot itaque codd. consensum secutus verum praenomen in contextum recepi hic, et c. 3,

9.

Praefectus sociúm]Egregie. tales enim fuiffe praefectos scribit

cis speciem nactus, tumultuario exercitu coacto, 4 cum Hannone conflixiffet. Magna ibi vis hominum, sed inconditae turbae agreftium servorumque, caesa aut capta est: minimumque jacturae fuit, quod praefectus inter ceteros est captus, et tum temerariae pugnae auctor, et ante publicanus, omnibus malis artibus et reipublicae et societatibus infidus 5 damnosusque. Sempronius consul in Lucanis multa proelia parva, haud ullum dignum memoratu, fecit: et ignobilia oppida Lucanorum aliquot ex6 pugnavit. Quo diutius trahebatur bellum, et varia

Polyb. 6, [24.] Пpar¶éktoi ddeka aрXоvτes рoßεẞnuevo VÃÒ TOV VRÁTwv. oi tots væάτοις τοὺς ἐπιτηδειοτάτους πρὸς τὴν ἀληθινὴν Χρείαν ἐκ τῶν παραρεγονότων συμμάχων ἱππεῖς τε καὶ πεζοὺς ἐκλέγουσι τους ἐπικαλουμένους ¿κτpаoрdwαρίους, ὃ μεθερμηνευόμενον ἐπιλέκτους δηλοί. SIGON.

Tumultuario exercitu coacto] Put. -Pet. exercitu açtu coacto. Forte exercitu ad id coacto. J. FR. GRON. In pr. ed. not. legebat Gronov. exercitu raptim coucto. In Flor. est exercitu acto coacto. Voces justi ducis speciem nactus tumultuario desunt in Cant. Paullo ante aliquot prosperis populationibus Voll. Lov. 2. 4. 5. Harlej. Ber. Gaertn. Hav. et edd. ante Aldum.

S. 4. Quod praefectus inter ceteros est captus] Videntur abundare duae voculae, et opportuna epexegesi scripsiffe Livius: minimumque jacturae fuit praefectus inter caeteros captus. J.FR.GRON. Voculas illas omitti potuiffe, non diffiteor. Codicum tamen nihil mutantium auctoritas ef

ficit, ne Gronov. adsentiri audeam. Quinctil. Decl. 2, 1. Sentio, judices, pudori juvenis, pro quo minimum est, quod parricida non est, gravissimum videri, quod absolvendus est contra novercam. Non omnia delenda esse, quae sine detrimento sensus abeffe poterant, vidimus ad 23, 34, 15.

Ante publicanus] Hinc apparet, praefectos sociorum cives Romanos fuiffe: neque enim alii, ut puto, quam cives, ad publica conducenda admittebantur. Idem ex 27, 41. 33, 36. 34, 47. et 35, 5. colligitur. Adde infra ad c. 14, 4. DUKER.

§. 5. Haud ullum dignum memoratu fecit] Vet. lib. haud ulla digna memoria fecit. SIG. haud ullo digna memoratu Pall. sec. haud ullo indigna memoratu tert. GEBH. haud ulla digna memoratu Harl. haud ullum dignum memoria Hav. Reliqui in vulgatam lectionem conspirantes eam etiam veriorem effe evincunt.

§. 6. Ut aut homines, aut Dii repente alii viderentur facti] us

« IndietroContinua »