maximis itineribus poterat, ad collegam ducebat, relicto Q. Catio legato, qui caftris praeeffet. XLIV. Romae haud minus terroris ac tumultus L erat, quam fuerat biennio ante, quum caftra Punica objecta Romanis moenibus portisque fuerant. neque satis conftabat animis, tam audax iter consulis laudarent vituperarentne. Adparebat (quo z nihil iniquius est) ex eventu famam habiturum. Ca cenum, hoc est, iter arripuit, quod non in Lucanos, ut exclamari jussit, sed in Picenum ducebat, etiamsi id adhuc longe diftabat. Verum paulo ante populi, per quos cundum erat, enumerati sunt: ergo in Picenum tandem, ut dixi, ventum est. GLAR. Id est, ut in Pice num tenderet. SIGON. Q. Tatio legato] Vet. lib. Q. Catio, qnod probo. Supra enim [c. 6.) Q. Catium quoque aedilem curulem nominavit. SIG. Fuerat aedilis plebis, non curulis, supra c. 6, 19. DURERUS. Priscam iectionem Q. Tatio servant Lov. 5. Ber. Gaertn. et Hearnii L. 1. Q. Tacio Lov. 2. Q. Cassio Hav. Q. Cautio Harl. Q. Catio Flor. et reliqui mei. Similiter Pighius legit in Ann. ad ann. 13xxxIII. p. 138. V. etiam Sigon. ad 28, 45, 13. Paullo ante quantis maximis itineribus poterat, pro poterat itineribus, Flor. Voff. Lov. 1.3.4. Gaertn. Hav. Ber. et edd. ante Froben. anni 1535. quantum maximis itineribus poterat Lov. 2. quantum maxime itineribus poterat Harl. Sed quantis maximis, auctoribus plerisque et optimis codd. servandum. Vide ad 7, 9, 8. et 9, 10, 10. §. 1. Romae non minus terroris ac tumultus erat, quam fuerat biennio ante] Pro non, quidam haud reposuerunt. At id pusillum. Cae terum cum Hannibal ante urbem fuerit anno octavo hujus belli, atque hic sit annus duodecimus, quis non vidit legendum quadriennio, pro biennio? GLAR. quadriennio legendum effet, nisi extremos annos omiffos effe intelligeremus. Id enim factum est anno DXXXIX. SIG. Iterum Silius [15, 580.) At Roma adversi tantum mala gliscere belli etc. MOD. Vera est Glareani censura. Nam, secundum ipsius Sigonii chronologiam, Hannibal ad urbem Romam accessit anno V. 13XXXIX. nunc autem agebatur annus XLIII. Jam vero omitte extremos annos, et non biennium, sed triennium, remanet. Inprovide igitur Doujatius Sigonio adsentitus est. Contra recte Crevierius sententiam Glareani adoptavit, licet eum non nominet, et vitium potius librariorum esse credidit, quam Livii in re tam clara tamque recenti incuriam. Mox neque satis conftabat, animum tam audacis consulis laudarent Lov. 2. neque satis conftabat animis, tam audacem consulem lau darent Hafn. §. 3. Quod floris fuerat ] Antiqua lectio quod floris fuerit: quae quum melior sit, et nos cam secuti sumus. RHEN. Nisi fallor, fuerit est in Flor. Cant. et Lov. 1 stra prope Hannibalem hoftem relicta sine duce cum exercitu, cui detractum foret omne, quod roboris, quod floris fuerit; et consulem in Lucanos oftendisse iter, 3 quum Picenum et Galliam peteret, caftra relinquentem nulla alia re tutiora, quam errore hoftis, qui ducem 4 inde atque exercitus partem abesse ignoraret. Quid futurum, si id palam fiat? et aut insequi Neronem, cum sex millibus armatorum profectum, Hannibal toto exercitu velit, aut caftra invadere, praedae relicta, sine 5 viribus, sine imperio, sine auspicio? Veteres ejus belli clades, duo consules proximo anno interfecti terrebant. Et ea omnia accidisse, quum unus imperator, 4. Reliqui fuerat praeferunt. Sed tiores propagatus. Quemadmoalterum probo. §. 3. Qui ducem inde atque exercitus partem abesse ignoraret] Scripsimus abisse. RHEN. abiile Lov. 3. abesse servant Flor. Voff. Lov. 1. 2. 4. 5. Harl. Ber. Gaertn. et Hav. Saepe esse et isse, abesse et abisse in Mftis confundun. tur. V. ad 2, 31, 11. c. 41,4. 3, 38, 11. c. 49, 6. c. 61, 4. 10, 38, 10. 25, 14, 11. Adde viros doctos ad Ovid. 1. Am. 7, 2. N. Heins. ad Ovid. 2. Met. 78. Barth. ad Statii 1. Theb. 474. Cel. Burm. ad Calpurn. Ecl. 2, 99. et quac notavi ad Silii 15, 151. Hoc loco et abesse, et abisse commodum sensum praebent; verius itaque est, ut tot codd. fide nisam le. ctionem revocemus. §. 4. Sine imperio, sine auspicio Quia imperium auspicium que consulis erat, qui disceffe rat. SIGON. §. 5. Et eo omnia accidisse] Repone ex optimis Et ea omnia. J. FR. GRON. Error est ex ultima Gruteri ed, per quasdam recen dum autem Gronov. emendat, non modo optimi, verum etiam omnes codd. omnesque priores edd. exhibent. Mox Punica bella, trajectis dictionibus, Lov. 2. 3. 4. 5. Harl. Ber. et Gaertn. cum edd. ante Aldum. §. 6. Per tot in Hispania annos Romano exercitum bello] Pal. 2. per tot annos in Hispania Romano exercitum bello, duobus exercitibus. Pro exercitum Pal. 1. et vet. ed. exhibent exercitatum. GEBH. Cantabr. exercitatum. Quod ego, licet invitis forte aliis membranis, effe auctoris censeo potius, quam vulgatum. 29, 30, 9. Prudentia inter Romana et Punica arma exercitati ducis. 36, 17, 6. Rex illa bellicosissimus, exercitatus jam bellis. 39, 1, 4. Asperius paulo iter inde ab juventa finitimis Thracum in Thracia et exercitatior hoftis. JAC. GRON. exercitatum bello etjam Flor. Voll. Lov. 3. 5. Harl. Ber. Gaertn. Hav. Brancal. Latinii, Doujatii Colbert. Hearnii L. 1. omnesque edd. ante Froben. anni 1535. quin et, Put, eamdem unus exercitus hoftium in Italia esset : nunc duo bella Punica facta, duos ingentes exercitus, duos prope Hannibales in Italia esse. quippe et Hasdrubalem, patre eo- 6 dem Hamilcare genitum, aeque inpigrum ducem, per tot in Hispania annos Romano exercitatum bello, gemina victoria insignem, duobus exercitibus cum clarissimis ducibus deletis. Nam itineris quidem celeritate 7 ex Hispania et concitatis ad arma Gallicis gentibus multo magis, quam Hannibalem ipsum, gloriari posse. quippe in iis locis bunc coëgisse exercitum, quibus ille 8 majorem partem militum fame ac frigore, quae miserrima mortis genera sunt, amisiffet. Adjiciebant etiam 9 lectionem firmare, de ejus scriptura consulenti respondit Cl. Sallier. Cum Crevierio itaque, quia ita quoque in omnibus suis invenit, exercitatum recepi. Cic. pro Font. 14. Usu bellorum gerendorum, inprimis eorum hominum, qui nunc sunt, exercitatus. Ita nunc ex Matis editum; olim vulgatum fuerat exercitus. Solent autem bac Voces saepe in Mftis commutari. V. ad 1, 56, 3. 5, 3, 1. Casaub. ad Sueton. Tib. 6. Cortium ad Sall. Jug. 71. et Cel. Dukerum ad Flori 1, 3, 2. Plures similes hujusmodi errores v. ad 10, 37, 2. Insuper vox annos deest in Flor. Voff. et Lov. 1. Deest etiam in Lov. 2. verum hic simul legit per totam Hispania Romano. Eadem voce trajecta, per tot annos in Hispania exhibent Lov. 3. 4. Harl. Gaertn. et Hav. Paullo ante zo ducem exsulat ab Lov. 3. Gemina victoria insignem] P. et Cn. Corneliis interfectis in Hi. spania. SIG. Haec verba, quae in Pal. 2. deeffe Gebh. ad verba praecedentia notavit, in omnibus noftris exftant. Duobus exercitibus cum clarissimis ducibus deletis] Pal. sec. cum duobus ducibus deletis. tert. cum duobus clarissimis ducibus deletis. GEBH. duobus ducibus cum clarissimis exercitibus deletis Voff. Lov. quinque, Ber. Gaertn.Hearnii L. 1. et edd. ante Aldum. S. 7. Concitatis ad arma Gallicis gentibus] Vet. lib. et concitatis ad arma. SIG. Voculam additam ignorant Voff. Lov. 1.2.3.4.Gaertn. Contra Flor. aliique eam adoptaet Ber. a m. 1. cum Hearnii L. 1. runt. Praeterea excitatis Gaertn. cedentibus vir doctus ad margireliquis invitis. In verbis praenem ed. Curionis scribendum conjecit jam itineris quidem celeritate, pro nam. Sed vulgatum in omnibus libris superest. §. 9. Haud cum ignoto duce C. Nerone congressurum] Hac de re scripsit lib. priore [c. 17.] SIG. Put. haud cum ignoto cum duce C. Nerone. Dele prius cum, aut scribe haud jam ignoto cum duce. J. FR. GRON. Lectio haec primum apud Ald. aparuit. Omnes priores ediderunt haud cum ignoto eo periti rerum Hispaniae, baud cum ignoto duce C. Nerone congressurum: sed quem in saltu inpedito deprebensus forte, haud secus quam puerum, conscribendis 10 fallacibus conditionibus pacis frustratus elusisset. Omnia majora etiam vero praesidia hoftium, minora sua, metu interprete, semper in deteriora inclinato, ducebant. XLV. Nero, poftquam jam tantum intervalli ab hofte fecerat, ut detegi consilium satis tutum effet,pau2 cis milites adloquitur. Negat ullius consilium imperatovis in speciem audacius, re ipsa tutius fuiffe, quam suum. 8 Ad certam eos se victoriam ducere. quippe ad quod bel duce C. Neronem: quod in uno Gaertn. inveni. Neronem etiam servant Brancal. Latinii, Lov. 2.4. et Ber. a m. 1. Aldo proximi haud cum ignoto duce Claudium Neronem vulgarunt. Claudio Nerone est in Lov. 5. haud cum ignoto eorum duce C. Nerone in Hearnii L. 1. Forte ex hujus, sed inprimis Put. veftigiis scribendum haud cum ignoto eum duce C. Ne rone congressurum. Quod etiam Cl. Crevierio in mentem venit. Solent autem voculae cum et eum paflim in Mftis confundi. V. ad 4, 19, 2. et 10, 7, 3. In saltu inpedito deprehensus] in alio inpedito Flor. Voff. et Lov. 2. in loco in quo deprehensus Hafn. in loco inpedito Voff. in marg. Lov. 1. et Hav. Male. Supra 26, 17, 4. Hujus saltus fauces Nero occupavit. Hasdrubal, ne in arto res esset, etc. V. etiam Front. 1, 5, 19. §. 10. Metu interprete, semper in deteriora inclinato] To inclinato citra sententiae damnum abeffe poterat. Statius haec respexit 3. Theb. 5. tunc omnia versat Pessi. mus in dubiis augur timor. Infra 29, 3, 9. Omnia in majus metu augente accipiebant. GEBH. in deteriora inclinante Brancal. Latinii. tum intervalli To jam rejieit Pal. §. 1. Nero, poftquam jam tan1. Sed tert. Nero jam poftquam tantum intervalli.GEBH.Particula jam abest etiam a Voff. Lov. 2. 3. 5. Harl. Ber. et Hav. Sed intercepta est ab ultimis literis vocis praecedentis. V. ad 38, 4, 7• edd. Rom. anni 1472. ac Parm. Mox . seq. ad speciem audacius §. 3. Ad certam eos se victoriam ducere, quippe ad quod bellum] Pal. riam ducere. ad quod bellum etc. 2. Ad certamen eos se, ad victoGEBHARDUS. §. 4. Nam, ne ante audiretur, daturum operam] Scribe audia. tur. RHEN. Sic [audiatur] jubet Rhenanus. At Put.omnesque Gall. et Voll. audiretur. J. FR. GRON. Cum Rhenano facit Hearnii D. cujus reliqui codd. ut et omnes mei alteram scripturam tuentur. Alterum consulem et alterum ex lum collega non ante, quam ad satietatem ipsius peditum atque equitum datae ab senatu copiae fuissent majoves inftructioresque, quam si adversus ipsum Hannibalem iret, profectus sit, eo ipsos, quantumcumque virium momentum addiderint, rem omnem inclinaturos. Audi-4 tum modo in acie (nam, ne ante audiretur, daturum operam) alterum consulem et alterum exercitum adveniffe, baud dubiam victoriam facturum. Famam bel-5 lum conficere, et parva momenta in spem metumque inpellere animos. Gloriae quidem ex re bene gefta partae fructum prope omnem ipsos latuvos. Semper, quod 6 poftremum adjectum sit, id rem totam videri traxiffe. ercitum advenisse] Priora tria vo- 9. 5. Famam bellum conficere] Senec. epist. 13. Plerumque enim suspicionibus laboramus, et inlu. dit nobis illa, quae conficere bellum solet, fama. Gloriae quidem ex re bene gesta partae fructum prope omnem ipsos laturos] Vet. ed. et Pall. 2. 3. Gloriae quidem ex re bene gesta partem. recte amplius secundus fru ctumque omnem ipsos laturos. Pal. vero 1. Gloriae quidem ex re bene geftae pares. GEBH. Scripti par. tes, pares, partem: quod poftremum editiones ab Andrea ad Moguntinos. Aldus primum parte, Juntas partae. Sed videtur le. gendum speratae. J. FR. GRON. Haud scio, an non necessaria sit emendatio: quia gloriae, quae adhuc speratur, vel nullus, vel certe non magnus, fructus est; sed, ut aliarum rerum jam par. tarum, ita etiam gloriae jam partae. Cic. pro Marc. 1. Ille quidem fructum omnis ante actae aetatis hodierno die maximum cepit. Et pro Archia c. 10. Si quis minorem gloriae fructum putat ex Graecis versibus percipi, quam ex Latinis. id est, ex facultate jam parta Graecorum versuum faciendorum. Nec obest, quod gloria parta dicitur, quae adhuc sperabatur: nam hic est frequens usus perfecti, quemadmodum etiam in eo, quod dicit ex ve bene gefta, id est, si res bene gefta fuiffet: de quo non dubitabat Nero, qui jam certam victoriam animo praesumserat. Sed et parte propius accedit ad scripturam MSS. quam speratae, et parere gloriam, laudem usitatiflima sunt. Liv. 3, 70, 15. Qui Sabini etiam belli perfecti gloriam pepererant. Phaedr. Prol. 1. 5. Mihi parta laus est. DUK. Mei etiam partem, parem, partes, pares praeferunt. pariae autem |