Immagini della pagina
PDF
ePub

ret dies, tempus pugnae differretur. Nero non 8 suadere modo, sed summa ope orare inftitit, ne consilium suum, quod tutum celeritas fecisset, temerarium morando facerent. Errore (qui non diuturnus fu- 9 turus esset) velut torpentem Hannibalem, nec caftra sua sine duce relicta adgredi, nec ad sequendum se iter intendisse. antequam se moveat, deleri exercitum Hasdrubalis posse, redireque in Apuliam. Qui prolatando 10 spatium bofti det, eum et illa caftra prodere Hannibali, et aperire in Galliam iter, ut per otium, ubi velit, Hasdrubali conjungatur. Extemplo signum dandum, 11

aït. GEBH. summa opera inftitit Harl. et Gaertn. summa opere inftitit Lov. 5. et Ber. a m. 1. summopere inftitit a m. 2. summa opera rem stetit Voll, a m.1. summa opera reftitit a m. 2. et Lov. 1. Omnium, aut certe plerarumque, harum lectionum fontem indicat scriptura Flor. exhibentis summa operare infletit am. 1. et summa opera inftitit a m. 2. quum potius unica litera adscripta ope orare emendandum foret. Nihil itaque muto. summa ope infra inluftrabimus ad 45, 13, 3. Verbum inftitit 28, 46, 11.

§. 9. Nec ad sequendum se iter intendisse] Delevimus se. RHEN. Pronomen id non agnoscunt etiam Ber. a m. 1. et edd. antt. Aldus demum addidit, cui favent ceteri, quos adhibui, codices.

Antequam se moveat, deleri exercitum Hasdrubalis posse, redireque in Apuliam] Vetus lectio delere, subaudi se. RHEN. Prius, ni fallor, fuit deleri, sed subjecit illud [delere] Rhenanus, jubetque subaudiri se. Atqui verba sunt indigna Nerone consule, ut, ubi alterius consulis, ubi praetoris tantum momentum futurum

erat, ibi is sibi attribuat in consilio totam gloriam, et dicat se posse delere. Certe sanus hic locus non est. Put. Reg. Men. Voff. consensu delerique in Apuliam. Mediorum nulla veftigia, Mitius conciliaremus, antequam se moveat, debellari posse redirique in Apuliam. J. FR. GRON. delere, quod Rhenanus volebat, soli habent Lov. 2. et Hearnii D. dele. rique in Apuliam, mediis omiffis, Flor. Lov, 1. Hav. Colbert. reliqui Hearnii Mfti, et omnes Crevier. praeter solum Victor. Sed, illa librariorum culpa excidiffe, recte idem Crevier. censet, qui tamen Gronovii redirique probat. Doujatius conjicit deferrique. Verum,

ex

ne quid gravius dicam, peffime. Quid enim erit, antequam Hannibal se moveat, ercitum Hasdrubalis poffe deleri, deferrique in Apuliam? Lov. 5. legit delerique exercitum Hasdrubalis posse, rediri in Apuliam.

§. 10. Qui prolatando spatium Gebhardus ex conjectura hic reholi det] protelando Hav. quod fiituendum censuit supra ad 7, 21, 2. Sed vide, quae ibi notantur.

§. 11. Signum dandum, et ex

et exeundum in aciem: abutendumque errore boftium absentium praesentiumque; dum neque illi sciant cum paucioribus, nec bi cum pluribus et validioribus rem effe. 12 Consilio dimisso, signum pugnae proponitur, confeftimque in aciem procedunt.

1 XLVII. Jam hoftes ante caftra inftructi ftabant. moram pugnae adtulit, quod Hasdrubal, provectus ante signa cum paucis equitibus, scuta vetera hoftium notavit, quae ante non viderat, et ftrigosiores equos. multitudo quoque major solita visa est. 2 Suspicatus enim id, quod erat, receptui propere

eundum in aciem] et eundum Flor. Voff. et Lov. 1. 2. 3. 5. quorum Lov. 2. insuper in aciem eundum exhibet. Verum syllaba ex a praecedenti et elisa est; quod et alibi evenisse, vidimus ad 5, 32, 4. et ineundum in aciem Hav. Mox hoftium praesentiumque, media voce omiffa, Flor. Voff. et Lov. 1. 2. 5. quod, in Put. ac Victor. etiam repertum, recte iterum inertiae scribarum tribuit Cl. Cre. vier. ad cap. praec. Id etiam colligi potest ex Lov. 2. qui, quam. vis cam vocem omiserit, tamen in seqq. praefert dum neque illi, s. absentes, sciant cum paucioribus, hi, s. praesentes, cum plu

ribus etc.

§. 1. Hasdrubal, profectus ante signa] Poëta [Silius 15, 604.]

At non Asdrubalem fraudes la

tuere recentum etc.

MOD. Melius Put. et Gall. pro-
vectus. J.FR.GRON. Unus Gaertn.
profectus. Reliqui scripti mei,

Hearnii Oxonn. et omnes edd. re-
cte provectus, quod demum Fran.
cof. anni 1578. male in profectus
mutavit. V. ad 21, 2, 4.

Scuta vetera hoftium notavit] ve

tera qui dicere potuit, si jam advenerant? Sed vere vetera videbat scuta, quae antea non viderat; quae etiam nova non minus commode dixiffet, opinor. GLAR. Fruftra Glareanus in re aperta ac clara difficultatem quaerit. Hasdrubal sagaciter conjecit, novas copias in caftra M. Livii advenisse, quia videbat scuta vetera, quibus milites jam diu usi fuerant, quae tamen numquam antea viderat. Si autem nova fuis. sent, exiftimare potuiffet, ea pro usu detritis data esse.

Strigosiores equos] Sic Frontin. 1,2. SIG. V. Victor. 4. Var. lect. 24. Gronov. ad vitam Horatii. DUK. Charis. 1. Inft. Gramm. p. 85. Strigosi dicuntur corpore macilento. V. Tennul. ad Front. 1, 2, 9.

[blocks in formation]

cecinit, ac misit ad flumen, unde aquabantur: ubi et excipi aliqui poffent, et notari oculis, si qui forte aduftioris coloris, ut ex recenti via, effent; simul circumvehi procul caftra jubet specularique, 3 num auctum aliqua parte sit vallum: et ut adtendant, semel bisne signum canat in caftris. Ea 4 quum ordine omnia relata effent, caftra nihil aucta errorem faciebant. Bina erant, sicut ante adventum consulis alterius fuerant: una M. Livii, altera L. Porcii: neutris quidquam, quo latius tenderetur, ad munimenta adjectum. Illud veterem ducem 5

autem major solita multitudine. Ita supra Gron. legebat 1, 3, 2. Quis enim rem tam veterem pro certa adfirmet? intellige pro re certa. ubi alia vide. Hac ratione olim apud Silium vulgatum defendi 7, 5. Sed mens humana ma. jor, id est, humana mente major. ubi Barthius ex veftigiis cod. Oxon. legebat, Sed mente humano major. V. etiam ad Liv. 8, 9, 10.

§. 2. Suspicatus id, quod erat] Pal. 1. Suspicatus enim id, quod erat. Mox tertius et ubi exciti aliqui possent.Iterum pr. si quid forte aduftioris coloris.GEBH.Scripti Suspicatus enim id, quod erat. Praeterea si quid forte aduftioris

coloris, ut ex recenti via, essent. J.

FR. GRON. Illud enim non adpa

ret in Lov. 2. Ber. Hav. et Hearnii D. Ceteri noftri cum Hearnii L. 1.

et N. cam vocem interponunt. Paullo poft unde adaquabantur Hav.De quo verbo v. Voff. de Vit. Serm.1.7. p. 371. Nihil tamen muto. Reliqui enim ftant pro vulgato. Deinde adaquari vix hujus seculi videtur; certe, me alibi apud Livium legere, non memini, qui tamen simplex a. quari non semel usurpavit. Su

pra 22, 44, 3. Ex minoribus tamen caftris liberius aquabantur Romani. 31,42,2. Turmatim equites aquatum ire et prandere jubet. 44, 40, 4. Ex quo (flumine) et Macedones et Romani aquabantur. Tum ubi excipi aliqui Lov. 1. Sed vocula et excidit ob vocis scquentis syllabam initialem. V. ad 30, 6, 7. Insuper si quid forte adustioris coloris Flor.Harl. et Gaertner. Id si placet, quid hic iterum post si abundabit, de quo supra v. ad 3, 48, 4.

§. 3. Et ut adtendant, semel bisne signum] Correximus et attendant.Subauditur enim ut.RHE.

NAN. Pall. 1. cum antiqua ed.

et ut adtendant. GEBH. Omnes

etiam, quibus utor, codd. zo ut retinent. Paullo ante procul aberat a Voff. Lov. 1. 2. 3. Gaertdus primus addidit, cui consenner. Ber. et edd. antt. quod Altiunt mei ceteri.

§. 4. Ea quum ordine omnia relata essent] Tò omnia deeft in Harl. relata in Flor. Cant. Voff. Lov, 1. et Hav. omnia ordine relata legit Ber. ordine relata omnia Lov. 2. ordine omnia exsecuti Hafn. et. Branc. Latinii.

adsuetumque Romano hofti movit, quod semel in praetoriis caftris signum, bis in consularibus referebant cecinile. duos profecto consules esse, et, quonam modo alter ab Hannibale abscessisset, ca6 ra angebat. Minime id, quod erat, suspicari poterat, tantae rei fruftratione Hannibalem elusum, ut, ubi dux, ubi exercitus effet, cum quo caftra 7 conlata haberet, ignoraret. Profecto haud mediocri clade abfterritum insequi non ausum. magnopere vereri, ne perditis rebus serum ipse auxilium venisset: Romanisque eadem jam fortuna in Italia, quae

Una Livii, altera L. Porcii: nextris quidquam] Correximus una M. Livii, addita litera praenominis. RHEN. Literam praenominis M. omittunt Voff. Lov. 1.2.3.5. Harl. Ber. Hav. et Hear. nii L. 1. quam tamen reliqui agnoscunt. Licet autem supra ad 4, 49, 1. docuerim, duobus plu

ribusve memoratis, unius interdum praenomen omitti, hic nihilominus melioribus id Livio addentibus ac Rhenano consentio. Insuper male neutri Flor. Voll. Lov. 2. 3. 5. Harl. Gaertn. et Hav.

§. 5. Adsuetumque Romano hofti] Libri omnes assuetumque Romano hofte. GEBH. In nullo ex meis ea lectio comparet: sed contra uno ore vulgatum tuentur. Nihil itaque innovandum puto. Quamvis enim adsuetus recte cum casu sexto jungi concedam, sacpe tamen et tertium adsciscit. V. Cl. Duker. ad Livii 10, 17, 10. Mox in praetoris caftris, pro praetoriis, Flor. Voff. Lov. 1. 2. 3. Harl. Ber. et Hav. V. ad 36, 19, 2. Mox voces bis in consularibus referebant cecinisse. duos profecto consules esse desunt in Lov.

1. sed quatuor tantum pofieriores in Flor. Cant. Voff. et Hav.

buerit] Correximus, cum quo ca§. 6. Cum quo caftra conlata haAra collata haberet. RHEN. Cum Rhenano faciunt edd. Aldina priores: at habuerat legit Lov. 5. haIlarl. et Hav. quod etiam Clarif. buerit Flor. Voff. Lov. 1. 2. 3. 4.

Crevierius in Put. et Victor. invenit, et revocavit. Hoc enim tempore, quum Hasdrubal baec Hannibalem caftra collata cum secum volutabat, non habuisse Nerone, aut cum eo exercitu, quem Nero secum abduxerat. Mox §. seq. magno opere, pro magnopere, Lov. 3. Ita saepe Livium locutum effe, saepe ctiam librarios id in magnopere mutaffe, infra videbimus ad 28, 18,4. unum tamen cod. et quidem non primae notae, sequi, temerarium foret.

§. 8. Signa effervi jussit ]'Antiqua lectio signa ferri jussit. RHENAN. efferri servant Lovel. 2. 4. Ber. et Hav. Reliqui mei ftant pro Rhenano, nisi quod fieri, codem tamen adludens, dederit Voff. Solent autem fieri et ferri pallim commutari. V. ad 5,

in Hispania, effet. interdum, literas suas ad eum 8 non pervenisse, credere: interceptisque iis, consulem ad sese obprimendum adceleraffe. His anxius curis, exftinctis ignibus, vigilia prima dato signo, ut taciti vasa conligerent, signa ferri jussit. In trepidatione et nocturno tumultu duces parum 9 intente adservati, alter in deftinatis jam ante animo latebris subsedit, alter per vada nota Metaurum flumen tranavit. ita desertum a ducibus agmen primo per agros palatur; fellique aliquot somno ac vigiliis fternunt corpora pallim, atque infrequentia

54, 6. Ferri signa autem, ut 2, 49, 3. Acceptus in medium signa ferri jubet. 9, 14, 5. Signa inde ferri jussit, et copias eduxit. 26, 13, 11. Ad ipsam urbem Romam infefta signa ferri jussit. 28, 16, 1. Praemisso equitatu, signa ferri jubet. (*41, 3, 8.)

S. 9. Duces parum intenti iter adservare] Vitiatus locus est. Legendum autem duces parum intente adservati. RHEN, intente asservati est ab Rhenano. Vulgo olim parum intente iter asservare. Put. parum inte adservat. Reg. Fet. Men. parum iter adservant. Pal. parum iter adseverant, et asservati. Valde tamen probabiliter Rhenanus. Bini duces itineris quum minus diligenter adservarentur, aufugere: alter abscondit se in deliinatis olim latebris; alter Metaurum natatu transiit. ita deftitutum ab ducibus agmen in regione ignota. Veget. 3, 6. Praeterea debet sub periculo eligendarum viarum duces idoneos scientesque percipere, eos que cuflodiae mancipare, addita poenae oftentatione vel praemii. Erunt enim utiles, cum intelligent, nec fugiendi copiam sibi superesse,

et fidei praemium, perfidiaeparata supplicia. Haee de sententia Alb. Rubenii. Legendum autem apud Vegetium ex MSS. sub periculo eligentium, viarum duces. id est, pro quorum fide caveant, qui cos elegerunt. J. FR. GRON. parum iter adservant Veff. Lov. 1. 2. 3. 5. Hav. Hafn. et Branc. Latinii. parum iter affeverant Lov. 5. parum asseruerant Hearnii L. 1. parum intenti iter asservant Ber. in quo tamen tò intenti manus altera expunxit. parum intenti asservari Gaertn. parum intente asserva Harl. parum inte adservat Flor. Gronov. in prima ed. not. emendationem Rhenani ferri non poffe putabat: nam sequentia demonftrare, non ab exercitu solum, duces non adservante, sed in ipsis quoque ducibus aliquid peccatum, quum alter deftinatum tenuerit, alter errore vagatus sit: conjiciebat itaque parum intente iter adservani, vel parum itinera servant. Puto tamen rectius in repetita editione illa omisiffe.

In deftinatis jam inde ante animo latebris] Delevimus particu lam inde. RHEN. Noftri omnes

« IndietroContinua »