1 quum in Celtiberia, quae media inter duo maria eft, brevi magnum hominum numerum armaffet; Scipio 5 adversus eum M. Silanum cum decem haud plus millibus militum, equitibus quingentis, misit. Silanus, quantis maximis potuit itineribus, (in- 6 pediebant autem et asperitates viarum, et anguftiae saltibus crebris, ut pleraque Hispaniae sunt, in tis misit] Pal. 1. M. Sillanum cum decem milibus seu plus militum, equitibus quingentis misit. tert. M. Sillanum cum X. milibus militum, quingentis equitibus misit. GEB. HARD. Put. cum decemiliauoplus millibus militum, equitibus. Reg. Vol. et Pall. unus cum decem mil. libus seu plus militum. Men. cum X milia seu plus militum. Etiam seu plus uterque Petavianus, sed militum melior. Pal. alter, cum X milibus militum, quingentis equitibus. Scribe resecta una litera paucisque apicibus mutatis ex optimo M Silanum cum decem haud plus millibus militum, equitibus quingentis misit. Vides,quam nullo coactu ex liano fecerimus haud. Vel, decem amplius, ut cap. seq. Duo haud amplius millia peditum. Caeterum et hic novum visum eft corruptoribus, equites non effe milites, atque hos ab illis separari. Caesar 5. de B. Gall. [7.] Idoneam tempeftatem nactus, milites, equites, conscendere naves jubet. Ibidem [c. 10.] Tri. partito milites equitesque in expeditionem misit. 1. 6, [39.] Hos sub. secuti calones equitesque eodem impetu militum virtute servantur. 7, [28.] Parsque ibi, quum angufto exitu portarum se ipsi premerent, a militibus, pars jam egreffa por. tis ab equitibus interfecta. 2. de Civ. [42.] Equites perpauci ex proe lio se recipiunt, milites ad unum omnes interficiuntur. 3, [47] Quum ipsi numero militum equitumque praeftarent. Nofter lib. praec. c. 38, 11. Octo millia Hispanorum Gallorumque et duo millia de legione militum, equitum mille. Sic οπλίτας ἱππεύσιν opponuntGraeci Plut. in Agesil. (p. 600.] Kat συνέβαινε τῷ ̓Αγεσιλάω ταχὺ πολλοὺς καὶ πολεμικούς ἔχειν ἱππεῖς ἀντὶ ψιλῶν ὁπλιτῶν. Ne que aliter exercitum equitatui opponunt. Caesar 2. [Gáll. 11.] Exercitum equitatumque caftris continuit. 7, [61.] Exercitus equitatusque, equitibus Romanis adminiftran. tibus, quos ei negotio praefecerat, celeriter transmittitur. Nofter 30, [36, 8.] Pars exercitus cum omni equitatu. 40, [52, 6.] in tabula M. Aemilii Regilli, Exercitu omni, equitatu, elephantisque. J. FR. GRON. Vulgatum, quod ante Gronov. edebatur, supereft in Lov. 2. Ber. Rec. Gaertn. et Hearnii D. Neque aliter ejus L. 1. nisi quod corruptius peditibus, pro peditum, legat. cum decem mil. libus seu plus militum Flor. Cant. Lov. 1. 3. 4. Harl. et Hearnii N. cum decem millibus militum Lov. 5. et Hav. Sed veram scripturam ex Put. veftigiis Gronovium restituisse credo, milites pro peditibus poni, et equitibus obponi, supra etiam dictum eft ad 26, 19, 10. §. 6. Inpediebant autem el asperitates] praepediebant autem eum et asperitates Brancal. Latinii. Si plures accederent codd. non dis. clusae) tamen non solum nuncios, sed etiam famam adventus sui praegreffus, ducibus indidem ex Celti7 beria transfugis, ad hoftem pervenit. Eisdem auctoribus compertum eft, quum decem circiter millia ab hofte abeffent, bina caftra circa viam, qua irent, effe: laeva Celtiberos, novum exercitum, supra novem millia hominum, dextra Punica tenere caftra. 8 haec ftationibus, vigiliis, omni jufta militari cuftodia tuta et firma effe: illa altera soluta neglectaque, ut barbarorum et tironum, et minus timentium, 9 quod in sua terra effent. Ea prius adgredienda ratus Silanus, signa quam maxime ad laevam jubebat ferri, necunde ab ftationibus Punicis conspiceretur. pliceret illud praepediebant. Eft enim Livio inprimis amatum verbum. Supra 7,36, 3. Pavore praepediti nec arma inpigre capere poterant. 8, 38, 13. Sine modo, inquit, se praeda praepediant. 9, 6, 4. Pu. dor praepediebat. c. 14, 14. Ni respectus equitum sexcentorum praepedisset animos. 44, 45, 10. Diceve incipientem quum lacrimae praepediffent. De verbo praepedire v. Nic. Heins. ad Nason. 14. Her. 18. et 1. Trift. 3, 42. Adde Cortium ad Sall. Jug. 28, 5. Anguftiae saltibus crebris etc. inclusae] Fortaffis inclusum, vel inclusos. nam anguftias saltibus inclusas non facile vel apud Livium, vel apud alios repertum iri credo. Livius 9, 3, 6. Ad Furculas Caudinas inter duos saltus clausos effe exercitus Romanos. Curtius 6, 3, 16. Non Ciliciae fauces et anguftiae (nos) includunt. Si inclusae abesset, anguftiae salti. bus crebris defendi poffet noto usu ablativorum absolutorum. Sed omnes scripti eam vocem videntur habere. DUK. §. 8. Haec ftationibus, vigiliis, omni jufta militari cuflodia tuta et firma effe] ea fationibus, vigiliis, omni jufta Flor. Cant. Voff. Lov. 1.4.5. Harl. Gaertn. Hav. Hear. nii L. 1. et edd. antt. ea ftationibus, vigiliisque, cum omni justa Lov. 1. ea ftationibus, vigiliis, omnique jufta Ber. Mox . seq. adgredienda effe ratus Ber. et edd. ante Frob. qui anno 1535. tò ese omisit, adftipulantibus reliquis meis. §. 1. Confragosa loca et obsita virgultis tenebant colles] Non dubium eft, quin tenebant de hoftibus dicatur. Sed non minus confragosa eft haec oratio, quam loca illa fuiffe dicit Livius. Poteft quidem quodammodo expediri ea ratione, quam Sanctius 4. Min. 4. in ellipsi v. ens, et ibi Perizon. oftendunt. Sed malo obsitos virgultis legere, quam eo decurrere. V. ad 1, 14, 7. DUK. obsiti virgultis Flor. et Cant. Eam. dem lectionem Crevier. in Put. invenit, et probavit hoc sensu: ipse, praemiffis speculatoribus, citato agmine ad hoftem pergit. II. Tria millia ferme aberat, quum hauddum 1 quisquam hoftium senserat. confragosa loca et obsita virgultis tenebant colles. Ibi in cava valle, at- 2 que ob id occulta, considere militem, et cibum capere jubet. interim speculatores, transfugarum dicta adfirmantes, venerunt. Tum, sarcinis in me- 3 dium conjectis, arma Romani capiunt, acieque justa in pugnam vadunt. Mille paffuum aberant, quum ab hofte conspecti sunt, trepidarique repente coeptum. et Mago ex caftris citato equo ad primum clamorem et tumultum advehitur. Erant autem in Cel- 4 SC. obsiti virgultis colles tenebant, c. regionem; hujus terrae faciem obtinebant. Eodem modo, quo supra cap. praec. dixit: laeva Celtiberos, dextrá Punica tenere caftra. Si tamen codd. accede. rent, non displiceret Dukeri obsitos virgultis tenebant colles, nempe hoftes, repetita voce ex prae cedenti. obsitis eft in Flor. a m. 2. §. 2. Ibi in cava valle, atque ob id occulta, considere militem] Pal. 3. ob id incultum. Mox pr. omittit To interim. GEBH. Malim atque ob id occultum considere militem. J. FR. GRON. occultum militem, ut 7, 34, 7. Vadit occultus per sal. tum. et 9, 31,8. Ingens hoftium exercitus itinera occultus insederat. Nec tamen in recepta scriptura quidquam vitii eft. Vallis, quae cava eft, ob id ipsum etiam occulta dici poteft. Curtius 7, 11, 18. Occultas subjectasque ipsis val. les rimantes. DÚK. 10, 14, 6. Non fefellere ad Tifernum hoftes, in occulta valle inftructi. 21, 32, 8. Adparuerunt inminentes tumulos insidentes montani: qui si valles occultiores insedissent. Mox interim exsulat etiam a Flor. Voff. Lov. 1. 2. 3. Harl. et Hav. §. 3. Mille passuum aberant, quum ab hofte conspecti sunt] Pal. pr. milleque passibus aberant. Deinde sec. et tert. cum ab hoflibus conspecti sunt. GEBH. milleque passuum Voff. Lov. quinque, et Hav. mille passum Flor. a m. 1. mille passibus a m. 2. Nihil muto. V. ad 5, 26, 5. Tum ab hoftibus Lov. 5. Sed v. ad 5, 50, 2. Mox et Mago edidit primus Jac. Gronov. quum priores omisiflent copulativam. Gronovio cum Hearnii L. 1. adsentiuntur omnes mei praeter Ber. a m. 1. et Gaertn. qui priscis edd. adhaerent. §. 4. Erant autem in Celtiberico exercitu quatuor millia scuta] Tu vide, nescutatorum sit legendum. nam paulo poft Celtiberorum, inquit, scutatis caesis. SAbell. Quidam scutata, pro scutatorum, reposuerunt, quod et ipsum non placet. Notavit hoc etiam Sabel tibero exercitu quatuor millia scutatorum et ducenti equites; hanc juftam legionem (et id ferme roboris erat) in prima acie locat: ceteros, levem arma5 turam, in subsidiis posuit. Quum ita inftructos educeret caftris, vixdum in egreflos vallo Romani 6 pila conjecerunt. Subsidunt Hispani adversus emissa tela ab hofte, inde ad mittenda ipsi consurgunt; quae quum Romani conferti, ut solent, densatis licus. GLAR. Pall. 2. et 3. in Celtiberorum exercitu. GEBH. Celti bero exercitu MSS. Tum Put. scutata et. Voff. scuta et. Lege scutati et ducenti equites.J.FR.GRON. in Celtiberorum exercitu primum adparuit in ed. Froben. anni 1535. pro quo Jac. Gronov. Celtibero subftituit, quemadmodum non modo edd. priores praeferunt, sed etiam cum Hearnii L. 1. et 1, N. omnes mei, nisi quod Celti Et id ferme, quod roboris erat, in prima acie locat] Haec clausu. la, pronomine quod expuncto, (neque enim in veteri volumine habetur) per parenthesin eft legenda hoc modo: hanc juftam legionem (et id ferme roboris erat) in prima acie locat. RHEN. Pall. 1.3. et vet. ed. et id ferme, quod roboris erat. Tum tert. in primam aciem locat. GEBH. Plerique codd. adftipulantur vett. edd. At cum Rhenano facit Flor. V. ad 27, 1, 2. Levem armaturam in subsidiis posuit] Reposuimus caeteros, levem armaturam appositive. RHENAN. MSS. caeteram levem arGRON. Primis editionibus admaturam, non caeteros. J. FR. sentitur Ber. ceterum levam arma turam Lov. 1. 2. Harl. et Hav. ceteram levem armaturam Lov. 3. Voff. et Hearnii L. 1. ceteros, levem armaturam Flor. Cant. Lov. 4. 5. et Gaertn. Eamdem se lectionem in Put. inveniffe, Crevier. teftatur. Miror itaque, Grodidiffe. Alteram lectionem revonov. hic ex suis Mftis ceteram eFlor. a m. 1. et Cant. in insidiis cavi. Praeterca insidiis posuit posuit Flor. a m. 3. Voff. Lov. 1. 2. 3. et Hav. Romani pila conjecerunt] Mire hie §. 5. Vixdum in egreffos vallo variant codd.vixdum ingreffos val. lo cos Romani Flor. a m. 1. vixdum egreffos vallo in eos Romani a m. 2. et Ber. vixdum vallo in eos Romani Lov. 2. vixdum ingressos vallo in eos Romani Lov. 4. vixdum egreffus vallo in eos Romani Harl. vixdum ingreffus vallum eos Romani Lov. 1. et Voff. inter versus. An forte legendum? vixdum in egrefos vallum Romani. Livium excepiffent scutis, tum pes cum pede conlatus, et gladiis geri res coepta eft. Ceterum asperitas lo- 7 corum et Celtiberis, quibus in proelio concursare mos eft, velocitatem inutilem faciebat; et haud iniqua eadem erat Romanis ftabili pugnae adsuetis; nisi quod anguftiae et internata virgulta ordines 8 dirimebant, et singuli binique, velut cum paribus, conserere pugnam cogebantur. Quod ad fugam in- 9 verbo egredi saepe casum quartum junxiffe, infra videbimus ad 29, 6, 4. Paullo ante educeret e caftris Flor. Voff. Lov. quinque, Harl. Ber. Gaertn. et edd. ante Froben. anni 1535. Ita interdum Livium loqui, infra videbimus ad 37, 30, 9. Verum et alibi in hac locutione praepositionem o. mittit. Ita hoc lib. c. 14, 3. Prior semper Poenus copias caftris educebat. 30, 5, 2. Educerent caftris legiones. Eligant igitur lectores, quid malint. §. 6. Inde ad emittenda ipsi consurgunt] Vet. lib. ad remittenda. probe. SIG. remittenda ab Sigonio eft. Put. Pet. Reg. Men. Pal. ad mittenda. J. FR. GRON. Ita et omnes mei cum Hearnii L. 1. et N. V. ad 6, 8, 3. Conferti, ut solent, densatis excepissent scutis] Lipsius 1. Poliorc. 5. scribit, Romanos non nimis saepe in pugnando teftudine usos effe, quia ordines non divelle. bant, et unum profert exemplum ex Ammiano. Aliud indicant haec verba Livii, ut solet. Mirum tamen eft, si hic Romanis mos erat in proeliis, eum tam raro memorari. De oppugnationibus urbium obvia sunt exempla. Sed dici poteft, quum in proelio den. sabantur ordines, simul densata fuiffe scuta, atque ita teftudi. nem factam. 30, 34, 8. Densatis ordinibus in cornua ejecere. 33, 8, 14. Simul et densari ordines jussit, ut vir viro, arma armis jungerentur. DUK. Romani confertim Voff. Lov. 2.3. et Hearnii L. 1. confertim Romani Lov. 1. 5. Harl. Ber. et edd. ante Aldum. conferti Romani Gaertn. ct Hav. Pes cum pede conlatus] Pal. 3. pes pede collatus. Infra c. 33, 5. Gladios nudant, et collato pede de collatus etiam Lov. 2. quod dires coepta geri eft. GEBH. pes pectum videri poteft, ut caftra caftris conferre, de quo v. ad 10, 32, 5. Sed nihil muto. 1, 33, 4. Exercitus Latinus cominus cum Romanis signa contulerat. §. 7. Asperitas locorum et Celtiberish To et deeft in Flor. Cant. Voff. Lovel. 2. 3. 5. Harl. Ber. Gaertn. Hav. Hearnii L. 1. et edd. vett. quod primus addidit Froben. anno 1535. Mox inique ademerat Romanis Flor. Cant. Voff. Lov. 1. 2. 4. Harl. Hafn. et Hav. manifefta scribarum aberratione, qui disjungenda conjunxerunt. §. 9. Id ad caedem eos, velut vinctos, praebebat] Hae duae voces id ad erant omiffae in exemplari Spirensi. defectum indicabat lacunula vacua. Fortaffe melius effet reponere et ad caedem eos, quod mihi magis probarctur. RHEN. Vet. lib. id ad caedem eos. SIG. Concinunt Flor. et omnes |