mi et certamine laboris ac periculi, atque ipsō inter se conspectu. Itaque tanto ardore certamen 15 initum est, ut domitor ille totius Hispaniae exercitus, ab unius oppidi juventute saepe repulsus a muris, haud satis decoro proelio trepidaret. Id ubi 16 vidit Scipio, veritus, ne vanis conatibus suorum et hoftibus cresceret animus, et segnior miles fiesibimet conandum ac partem periculi capessen ret, liquis scriptis, servarunt secuti editores. in uno Harl. est augebatur sollemni scribarum errore. V. ad 27, 9, 11. De locutione agitur libertas v. ad 27, 34, 7. et Sigonium ad 28, 33, 5. Mox tantum displicet Crevier. quia praecedit solum, et paullo ante modo, tantum. Sed omnes scripti eam particulam servant. Sed ultima omnibus supplicia, et foeda mors ob oculos erat] Gallici omnes optimusque Pall. et Voll. omnium. Cujus sensus est, non tantum suam quemque, sed aliorum etiam, primo propinquorum, dein amicorum et ci. vium vicem miseratum, et futuram calamitatem animo praccepiffe. J. FR. GRON. omnibus soli Ber. Gaertn. et Hearnii D. Reliqui, et mei, et Oxonn. Gronovio consentiunt. §. 15. Haud satis decoro proelio trepidaret] Scripsimus haud satis decoro proelio trepidarit.RHEN. Omnes mei tuentur trepidaret; quod Crevier. quoque de Put. et Victor. et Hearniùs de Oxon. L. 1. teftantur. Id igitur Livio reddidi. §. 16. Veritus, ne vanis tot conatibus suorum hoftibus cresceret animus] In exemplari Spirensi duntaxat est: veritus ne vanis tot conatibus cresceret animus. Fortaffe legendum est: veritus ne vanis tot conatibus decresceret aniLiv. Tom. VIII. mus, et segnior miles fieret. Ita bene haberet sententia. RHENANUS. veritus ne vanis conatibus suorum hoftibus cresceret animus Put. et omnes Gall. optimusque Pal. et Voff. secus atque voluit Rhenanus, omisso interim t tot. J. FR. GRON. Cantabrig. et hoftibus cresceret animus. JAČ. GRON. ne vanis conatibus tot suorum Ber. et edd. principes ante Asc. anni 1513. quae dedit vanis tot conatibus. ne vanis tot suorum conatibus Rec. ne vanis conatibus ut suorum Gaertn. Omnes reliqui ignorant voculam tot. Voces suorum hoftibus, quas Rhenanus ejecit, supersunt in omnibus meis, et Hearnii Oxonn. et ex Spirensi tantum excidiffe videntur neglegentia scribae ob similitudinem ultimarum syllabarum in vocibus conatibus et hoftibus. Ceterum hoftium cresceret animus Vol. Lov. quinque, Harl. Ber. Gaertn. Rec. Hav. Hearnii L. 1. N. Brancal. Latinii, et edd. principes. Sic supra 10, 14, 17. Crevit ex eo hoftium animus. 38, 54, 1. Morte Africani crevere inimicorum animi. 42, 57, 2. Regis creverunt animi vaftatione concessa. Sed hoftibus cresceret animus, ut Aldus edidit, Flor. et Cant. quod longe Livio frequentius, et simul elegantius est. 2, 27, 7. Plebi creverant animi. c. 47, 7. Tuscis crescit audacia. c. 50, 3. Multo successu Falii dam esse ratus, increpita ignavia militum, ferri scalas jubet: se ipsum, si ceteri cunctentur, escen17 surum minatur. Jam subierat haud mediocri peri culo moenia, quum clamor undique ab sollicitis vicem imperatoris militibus sublatus, scalaeque 18 multis simul partibus erigi coeptae. Et ex altera biis audaciam crescere. 3, 60, 6. Crevit extemplo Romanis animus. 5,26,3. Camillo gloria in Fuliscis crevit. 25, 41, 4. Itaque et Romanis crevit animus. 31, 36, 7. Ut cresceret simul et neglegentia cum audacia hofti. 40, 32, 2. Unde illis terror, inde Romanis animus crevit. 44, 11, 1. Hac virium accessione ani mus crevit praetori. V. supra ad 7, 7, 4. Insuper et hoftibus cresceret. etiam Flor. quod Crevier. similiter in Put. et Reg. supereile monuit, et recte eorum fide recepit. Sibimet conandum ad partem periculi capessendam esse] Emendavimus ac partem periculi c. esse. RHEN. Pal. pr. ac partem a manu emendatrice, quod in sec. initio scriptum est. Tert. sibimet conandum hanc partem periculi. vet. ed. ad hanc partem. GEBH. Non dubito, quin verius Rhenanus: sibimet conandum, ac partem pe riculi capessendam esse ratus. J. FR. GRON. ad partem periculi Flor. Voff. Lov. 5. Gaertn. et Hav. ad hanc partem periculi Ber. et edd. vett. Placet tamen Rhe nani emendatio. Solent autem voculae ac et ad passim in Matis confundi. V. ad 21, 32, 2. Se ipsum, si ceteri cunctentur, ascensurum minatur] Pal. 3. se ipsum, si caeteri contemnat, oflensurum min. GEBH. seque ipsum Lov. 4. et se ipsum Flor. Cant, Voff. Lov. 2. 3. Harl. Ber. Gaertn. Hav. Hearnii L. 1. N. et edd. antt. Primus Froben. hanc par ticulam anno 1535. omisit. sed operarum culpa excidiffe potuit ob vocis prioris literas finales. V. ad 35, 41, 7. Deinde ascensurum plerique meorum. ascensam Lov. 1. assensurum Ber. et edd. principes. At Gronov. ad 2, 28, 6. quum in aliis oftensurum, in aliis et scensurum reperiffet, escon surum legendum conjecit, idque etiam in contextum recepit. Tum minitatur Hav. Eadem varietas supra erat 2, 43, 2. Alībi saepe frequentativa et illa, unde formantur, commutari, supra vidimus ad 5, 40, 3. §. 18. Laelius inflat. Tum victa oppidanorum vis, dejectisque propugnatoribus occupantur muri] Antiqualectio: Laelius inflitit. Tam victa oppidanorum exercitui premari, pugnatoribus occupantur Mendosus locus est. Caftigator, quum non poffet se explicare, sensum utcumque reddidit. Diu luctatus sum cum depravato vocabulo exercitui, priusquam germanam, ut spero, lectionem deprehenderim, quam arbitror hit. jusmodi fuiffe: Tum victa oppidanorum extrema vi ab oppugnate ribus occupantur muri. RHEN. Tunc victo oppidanorum exercitu propugnatoribus occupantur mari Pal. 3. ex qua depravata scriptura Rhenanus Tum, victa oppidsnorum extrema vi, ab oppugnare ribus occupantur muri. Caullam non video, qua vulgata lectio, caeterorum MSS. codd. consen. su nixa, exterminetur. GEBH. F parte Laelius inftat. Tum victa oppidanorum vis, dejectisque propugnatoribus occupantur muri. arx etiam ab ea parte, qua inexpugnabilis videbatur, inter tumultum capta est. XX. Transfugae Afri, qui tum inter auxilia Ro- 1 mana erant, et oppidanis in ca tuenda, unde peri Omnes MSS. alii manifefte sic babent, alii leviter corrupti eodem tendunt, Et ex altera parte Laelius inftat. Tum victa oppida. norum vis, dejectisque propugnatoribus occupantur muri, ut fuit ante Rhenanum. J. FR. GRON. institit soli tantum praeferunt Ber. et Hearnii D. cum editis ante Aldum. Praeterea Ex ea altera parte lentius instat. victa oppidanorum vis, dejectisque oppugnatoribus occupantur muri Lov. 4. Reliqui mei, et Oxonn. Hearnii lectionem, quac ante Rhenanum obtinuit, "defendunt. inex Ab ea parte, qua inexpugnabilis videbatur] Scripsimus quae pugnabilis videbatur. RIEN. Siiniliter Lov. 4. Reliqui priscam lectionem recte tuentur. §. 1. Et oppidanis in ea tuenda, unde periculum videbatur, versis] Put. in ea tatuenda. Fortaffe in ea tantum tuenda. J. FR. GRON. Quum forte, pro tantum tuenda, per compendium ac non diftin. ctis vocibus scriptum fuiffet tatūtuenda, inde, omiffa duarum literarum vel unius syllabae repetitione, facile fieri potuifle tatuenda non diff.teor. Videndum tamen, an non potius scriben. dum sit in ea tutanda, ut tatuenda natum sit ex conjunctione dua. rum lectionum tutanda et tuenda. Saepiffime autem 7 tutari Livius usus est. Exempla v. ad 5, 32, 4. Adde 31, 9, 4. Tutari socios populo Romano in animo esse. c. 25, 6. Ita tumen aequum est, in quit, me veftra meis armis tutari. hoc cap. Quam urbem non Hispani modo convenue tutabantur. 34, 31, 14. Possum quidem et in hoc me jure temporis tutari. 35, 11, 13. Pro se quisque currere ad sua tutanda. 43, 19, 10. Moenia sua oppidani tutabantur. 44, 28, 2. Naves Macedoniam cum frumento petentes tutarentur. Solent autem verba tueri et tutari in Matis commutari. V. ad 5, 32, 4. 10, 45, 12. 21, 25, 14. 23, 28, 2. c. 37, 3. c. 42, 10. 30, 30, 14. 34, 62, 8. 40, 25, 7. et alibi. Et hoc iterum exemplum est, frequentativa cum illis, unde formantur, commutari. V. ad 5, 40, 3. Et Romanis subeuntibus scalis moenia, qua adire poterant] Duo verbascalis moenia quispiam inseruit; quasi vero non bene dictum sit, er Romanis subeuntibus, qua adire poterant. nos submovimus. RIEN. Bene Pal. 2. subeuntibus, qua adire. At pr. subeuntibus S. C. tr. quam adire. tert. subeuntibus que adire poterant. Vet. ed. subeuntibus scalis moenia, qua adire. GEBH. subeuntibus scalis moenia, qua adire Ber. subeuntibus scalis turrim, quam adire Hafn. et Hav. subeuntibus scalis,quam adire Lov. 5. subeuntibus S. C. Ro. qua adire Gaertn. subeuntibus S. C. qua adire Lov. 2. subeuntibus S. C. Tr.quam, vel qua adire Flor. Vol. et Lov. 1. ac 4. subeuntibus quam adire liarl. §.2. Editifimam urbis partem,quae rupe praealta tegebatur, neque optre culum videbatur, versis, et Romanis subeuntibus, 2 qua adire poterant, conspexerunt editiffimam urbis partem, quia rupe praealta tegebatur, neque opere 3 ullo munitam, et ab defensoribus vacuam. levium corporum homines, et multa exercitatione pernicium, clavos secum ferreos portantes, qua per in4 aequaliter eminentia rupis poterant, scandunt. sicubi nimis arduum et leve saxum obcurrebat, clavos per modica intervalla figentes, quum velut gradus fecis5 sent, primi sequentes extrahentes manu, poftremi sublevantes eos, qui praeirent, in summum evadunt. inde decurrunt cum clamore in urbem jam 6 captam ab Romanis. Tum vero adparuit, ab ira ulio munitam] Legendum est quia rupe p. 1. RHEN. quia non in. terpolandum. Reddit enim ra tionem, cur nullo opere munita, atque ab defensoribus vacua. At tamen Pall. duo, et vet. ed. quae rupe praealta tegebatur. GEBH. Omnes Gall. Voll. duoque Pall. quae rupe praealta. J. FR. GRON. quae rupe Flor. Lov. 2. 3. 5. Harl. Ber. Rec. Gaertn. Hav. Hearnii L. 1. N. et Branc. Latinii. Do. ctiflimum Crevierium decepit er. ror operarum, in plerisque notarum Rhenani edd. commiflus, ut crederet, eum legiffe qua rupe, et lectionem illam probaret. At prima ed. earum legit, non qua, sed quia; et ita ex mente Rhenani etiam Froben. anno 1535. edidit in contextu Livii, quod in hunc diem obtinet. Idem et iam editissimam arcis partem le. exftrui solebant. Practerca rupe peralta Branc. Latinii. rupe alia Lov. 1. 2. 3. 5. Harl. Ber. Gaertn. Hav. Hearnii L. 1. N. et edd. ante Aldum. Male. In deliciis Livio fuiffe vocem praealtus, dictum est ad Epit. Liv. 7. Ita praealti montes supra hoc lib. c. 6, 10. §. 3. Qua per inaequaliter eminentia rupis poterant, scandunt] Pal. 3. quia inaequaliter eminentia rupis poterat, scandendum. GEBH. inaequabiliter quaedam ex edd. vetuftis. §. 4. Sicubi nimis arduum et leve saxum obcurrebat] Vir do ctus, qui ad Curtium corrigit Laeve, non meminerat, levis proJ. FR. GRON. Freinshem. est, ducta priore syllaba dici a Xɛios. qui ita corrigit ad Curtii 5, 3, 10. 20. et 7, 11, 15. Praeterea sed ubi nimis Lov. 5. Male. 42, 64, Modico intervallo sequentes, sicubi sparsos et dissipatos invadere possent. §. 5. Primi sequentes extraken et ab odio urbem obpugnatam effe. nemo capiendi vivos, nemo, patentibus ad direptionem omnibus, praedae memor est. Trucidant inermes juxta atque armatos, feminas pariter ac viros: usque ad infantium caedem ira crudelis pervenit. Ignem 7 deinde tectis injiciunt, ac diruunt, quae incendio absumi nequeunt: adeo veftigia quoque urbis exftinguere, ac delere memoriam hoftium sedis, cordi est. Castulonem inde Scipio exercitum ducit:8 quam urbem non Hispáni modo convenac, sed Punici etiam exercitus ex diffipata paffim fuga reliquiae tutabantur. sed adventum Scipionis praevenerat fama cladis Illiturgitanorum, terrorque inde ac despera tes manu] Legendum est primi insequenteis extrahentes. RHEN. primum insequentes Lov. 2. 4. pri mum sequentes Harl. et Hav. primi sequentes Flor. Lov. 1. 3. Ber. et Gaertn. quod pro insequentes rè. vocavi. Sublevantes eos, qui pracirent] Legendum est qui prae se irent. RHEN. Pal. pr. et vet. ed. praeirent. tert. per se irent, in sinum evadunt. GEBH. Put. Reg. Men, Voff. Andreas atque Aldina qui pracirent. J. FR. GRON. qui prae se irent Harl. et Hearnii D. qui perirent Lov. 5. qui praeirent reliqui omnes. Mox in urbe jam capta Hearnii L. 1. §. 6. Nemo etc. praedae memor est] Legendum videtur praedae memor, non praedae memor est. Nam id elegantius subauditur. RHEN. To est tamen agnoscunt uno ore omnes noftri. Paullo ante ab ira et odio typis descri. pti ante Aldum. Male. V. ad 6, 28, 6. §. 8. Ex dissipata passim fuga】 Invet. est. et dissipata pass. fuga. Poteris legere e vel ex dissipata passim fuga. RHEN. et dissipata etiam Lovel. 4. ex dissipata Flor. Voff. Lov. 1. 2. 3. 5. Harl. Ber. Gaertn. et Hav. Quid igitur e dissipata mutaffe adtinuit? Paullo ante quam urbem non Hispani modo avenerant Hav. quam urbem non Hispani modo convenerant Voff. Lov. 1. 2. 3. Harl. et Gaertn. in quam urbem non Hispani modo convenerant Lov. 5. Male. De voce convena v. ad 2, 1, 4. §. 9. Terrorque deinde ac desperatio invaserat] Scripsimus ter. rorque inde ac desperatio. RHEN. Vet. lib. invaserat omnes SIG. Vox ultima [omnes] adjecta est in Sigoniano codice ab iis, qui mirabantur, verbum invaserat intransitive poni. Nam nec in Voff. nec in ullo Gall. aut Pall. apparet. Salluftius ad Caesarem [2,7] Nam ubi cupido divitiarum invasit, neque disciplina, neque artes bonae, neque ingenium alium satis pollet. Livius 33, [36, 9.J 9 |