centi eo proelio ceciderunt: vulnerata amplius tria millia hominum. minus cruenta victoria fuiffet, si patentiore campo, et ad fugam capessendam facili 3 foret pugnatum. Indibilis, abjectis belli consiliis, nihil tutius in adflictis rebus experta fide et clementia Scipionis ratus, Mandonium fratrem ad eum 4 mittit: qui, advolutus genibus, fatalem rabiem temporis ejus accusat, quum velut contagione quadam peftifera, non llergetes modo et Lacetani, sed caftra quo5 que Romana insanierint. Suam quidem et fratris et praeferrent Put. et Reg. Consentiunt ex meis Lov. 5. et Hav. Ex Flor. in excerptis nihil notatur, quia itidem commiffus eft cum ed. quae ad mille CC lege. bat. V. quae ad eumdem Liv. locum notavi. Mox amplius XXX hominum, pro tria millia, Flor. Voff. et Lov. 1. 2. ac 4. Sed per notas scriptum fuiffe patet amplius∞∞∞ hominum. Mil. lenarii autem numeri notam saepe in notam denarii X mutatam effe ab indoctis librariis, infra videbimus ad 33, 14, 5. amplius triginta hominum Hav. amplius triginta millia hominum Hearnii N. amplius tria hominum Lov. 5. et Gaertn. §. 3. Nihil tutius in adflictis rebus]Legendum nihil tutius afflictis rebus, ut afflictis rebus dativi sint casus. Quod si quis ablativos effe contenderit, subintelligetur in praepositio. RHEN. Pal. 1. et vet. ed. nihil tutius in afflictis rebus. GEBH. Rhenano praepositionem in ejicienti paruerunt omnes editores usque ad Cl. Jac. Gronovium, qui eam iterum reftituit. Et sane superest non tantum in Hearnii L. 1. et N. sed et in omnibus meis praeterquam in Harl. qui solus camdem igno rat. Paullo ante Indibilis post pugnam abjectis belli consiliis Hearnii D. Mox to Scipionis deest in Harl. Mandonium fratrem ad eum mittit] Hic habemus, ut videtur, hos duos regulos, quorum toties nunc mentio facta est, fra. tres fuiffe. Nisi quis putet, alium Mandonium effe, Indibilis fratrem juniorem quempiam: nam alioqui cur non ipse Indibilis iret deprecatum apud victorem hoftem, cum Mandonius in eadem erat culpa? Quamquam et ea quoque subit cauffa, quod Indibilis adversus Scipionis parentem pugnaverat, unde odii adhuc favilla timeri poterat. GLAREAN. S. 4. Sed caftra quoque Romana insanierint] Scripsimus sed caftra Romana, dictione quoque deleta. RHEN. Sed dictionem illam servant omnes mei. §. 5. Aut servati bis uni debitam vitam] Archetypon Spirense habet aut servatibus uni devitam pro eo in perpetuum devoveant. Lego aut servati bis uni debitum pro eo inp. ut referatur ad spiritum. Erit enim nunc sententia planior: ut aut, si ita videatur, reliquorum popularium eam conditionem esse, ut aut, si ita videatur, reddant spiritum P. Scipioni, ab eodem illo acceptum: aut servati bis uni debitam vitam pro eo in perpetuum devoveant. Antea in caussa sua 6 fiduciam sibi fuiffe, nondum experta clementia ejus: nunc contra, nullam in caussa, omnem in misericordia victoris spem positam babere. Mos vetuftus erat Ro- 7 manis, cum quo nec foedere, nec aequis legibus jungeretur amicitia, non prius imperio in eum tamquam pacatum uti, quam omnia divina humanaque reddant spiritum proconsuli Scipioni, ab eodem illo acceptum, aut servati bis uni debitum pro eo in perpetuum devoveant. subaudi spiritum. Caftigator olim hic setor. sit. Nam quum non quadraret debitam foeminini generis, addidit vocabulum vitam. Et erat alioqui debitam scriptum, u pro 5 posito, devitam. RHEN. Approbe bis uni debitam vitam cernitur in antiquiffima editionum: poft quam Rhenanus, cornicum oculos confixurus, reponit aut servati bis uni debitum pro eo in p. Pal. 1. ut aut, si ita videatur, reddant spiritum P. Scipioni, ab eodem illo acceptum, aut servati debitam vivam pro eo in perpetuum devoveant. sec. ut aut, si ita vi. deatur, reddant spiritum proconsuli Scipioni, ab eodem bello acceptum, aut servantibus bis uni debitam pro eo in perpetuum devov. tert. aut servati bis unde vitam pro eo in perpetuum devov. GEBH. Emendationem Rhenani recepit Vascos. et poft eum pauci. Nam recte jam Gryph. et Basileens. ambo anno 1554. veterem scripturam revocarunt. Certe omnes, quibus usus sum, membranae to vitam agnoscunt. Verius itaque est, Rhenanum incidiffe in codicem corruptum, cujus §. 6. In misericordia victoris spem positam habere] Emendavimus spem repositam habere. RHEN. Nunc tamen Put. Cantabr. Voff. Ita sane non semel alibi Livius. positam. Et sic 30, 23, 6. Scipionem in eo positam habuisse spem pacis. et c. 35, 6. In quo plurimum spei ponerent. JAČ. GRON. positam non tantum Flor. omnesque alii mei, sed et quatuor illi, quos Cl. Crevier. adhibuit, qui recte hac auctoritate motus le ctionem illam revocavit. Vox victoris deerat in edd. Rom. anni 1472. ac Parm. §. 7. Cum quo nec foedere, nec aequis legibus jungerentur amicitia] Placet antiqua lectio, quae habet jungeretur amicitia. RHEN. Hoc explicant Sigonius 1. de Ant. dedidiffet, obsides accepti, arma ademta, praesidia 8 urbibus inposita forent. Scipio, multis invectus in praesentem Mandonium absentemque Indibilem verbis, illos quidem merito periffe ipsorum maleficio, aït victu9 ros suo atque populi Romani beneficio. Ceterum, se neque arma is ademturum, (quippe ea pignora timentium rebellionem effe, se libera arma relinquere, solutosque 10 metu animos) neque se in obsides innoxios; sed in ipsos, si defecerint, saeviturum: nec ab inermi, sed ab ar jur. Ital. 1. et Salmas. in Observ. ad Jus Att. et Rom. c. 26. p. 601. qui ex hoc loco citant jungeretur. DUK. jungeretur amicitia legendum, etiam docet Gro nov. ad 35, 12, 9. et 36, 28, 5. Eamdem lectionem probat, et in Put. supereffe teftatur Crevier. Consentiunt Flor. Voff. Lov. 1. 2. 3. 5. Harl. Ber. a m. 2. et Hav. De ipsa locutione plura v. ad priorem locum Livii. Et obsides accepti, armaque ad. emta, et praesidia urbibus inpo. sita forent] Tres particulas connectentes hic summovimus, quibus non est usus Livius, ut indicat volumen scriptum. RHEN. In edd. principibus particula copulans tantum primo loco addi. ta erat; duobus sequentibus eas inseruit ed. Mog. In codd. meis eaedem particulae tribus lo. cis omiffae erant, nisi quod priori loco tantum unus habeat Ber. §. 8. Illos quidem merito periisse ipsorum maleficio] Fortaffis etiam legi poffet illos quidem merito perituros fuisse ipsorum ma. leficio. RHEN. Omnis vetus le. ctio perisse ipsorum. Dixerat Rhe. nanus: Fortaffis etiam legi posset perituros fuisse. Id continuo nescio quis in contextum, et prope seculum per libros regnare passi sunt editores. Exspecto, ut, quum apud comicos legitur: Pr rii, occidi, nullus sum, veniat, qui fortaffis etiam legi poffe censcat peribo, occidam, nullus ero. Quomodo autem hic ferat, quod apud Cic. 2. de Divin. [35.] dicitur, avem inclusam cavea et fame enectam in offam invaders? Quomodo apud Petronium [c. 7.] Aeque lassus ac moriens Ascyltos? J. FR. GRON. Crebrum est in Livio suus ipsorum. 5, 38, 7. Ter ga caesa suomet ipsorum certamine in turba impedientium fugam. 7, 38, 6. Neque immerito suum ipsc. rum exemplum in eos versuram. 10, 16, 4. Omnia expertos esse, si suismet ipsorum viribus tolerare tantam molem belli possent. 28, 19, 10. Suus ipsorum ex conscientia culpae metus. 30, 20, 7. In se quoque et suum ipsius caput exsecratus. Varietas scripturae suspicionem nonnullam parit, hic quoque scriptum fuisse, illos quidem merito perisse suo ipsorum maleficio. DÚK. Vascosanos est, qui Rhenani conjecturam primus in contextum recepit; quam me. rito Gronov. inde iterum ejecit. Omnes enim etiam mei con. ftanter perisse, vel periisse. Victures suo atque populo Ro mano beneficio] Pudet quaedam observare, quae incuria potius, mato hofte, poenas expetiturum. Utramque fortunam expertis permittere sese, utrum propitios, an iratos, babere Romanos mallent. Ita dimiffus Mandonius; 11 pecunia tantummodo imperata, ex qua ftipendium militi praeftari posset. ipse, Marcio in ulteriorem 12 Hispaniam praemisso, Silano Tarraconem remis 80, paucos moratus dies, dum imperatam pecuniam llergetes pernumerarent, cum expeditis Marcium jam adpropinquantem oceano adsequitur. quam inscitia, depravari contigiffe crediderim. 'Verum, quia vulgo mendose illa notata reperio, haud supervacuum duxi, ea in integrum reftituere, ne errorem error pariat. Nemini itaque non apparet, hic suo atque populi Romani beneficio scribi ́oportuiffe. SABELLICUS. §. 9. Ceterum, se neque arma iis ademturum, (quippe ea pignora timentium rebellionem esse) se libere arma relinquere, solutosque metu animos] Reposuimus se libera arma relinquere. RHEN. Voces se neque arma iis ademturum desunt in Flor. Cant. Vol. Lov. 1. 5. Harl. et Hav. Deinde libe. rim arma, pro sed libera arma, Put. ut ex Cl. Sallier. didici. Ti berim arma Flor. Voff. et Lov. 1. juberi arma Hav. libera arma Gaertn. Hinc solutus enim os, pro solutosque metu animos, Flor. et Cant. solutos enim hos Voff. Lov. 1.5. et Harl. solutos enim eos Hav. solutos, reliquis omiffis, Lov. 2. solutos animos Lov.3.4. et Gaertn. Ceterum, quae nunc vulgo ex. ftat lectio, sed libera arma relinquere, ut et interpunctio, primum adparuit in ultima Gruteri ed. antea vulgabatur: Ceterum se neque arma iis ademturum (quip. pe ea pignora timentium rebellio. nem esse, se libera, vel libere, arma relinquere, solutosque metu animos) neque se etc. Eam autem lectionem recepi. Nam sed libera arma in nullo apud me est cod. quum contra se libera arma legant Lov. 3. 4. Ber. et Gaertn. Praeterea in optimis quidem to se non reperitur, verum ibi interceptum est ab ultima syllaba vocis praecedentis esse. V. ad 34, 11, 7. §. 11. Ex qua ftipendium militi praeftari posset] Pal. 1. praesidium militi pr. p. GEBH. 'Put. Reg. Men. Pal. Voff. ex qua praesidium militi. Forte legendum ex qua residuum militi praeftari posset. Nemo non intelligit, ftipendium subaudiri: et residuas pecunias alibi nofter. notaque sunt residua jurisconsultorum. J. FR. GRON. praesidium etiam Flor. lat a Lov. 5. Doujatius praesidium Lov. 1. et Harl. tota vox exsude veftibus aliisque commodis sed vellem, simili loco genus militum intelligi poffe exiftimat : loquendi inluftraffet. Rectius Crevier. vulgatum defendit, et al. terum ex aberratione scribarum natum putat. §. 12. Silano Tarraconem remisso] Tria haec vocabula desunt in Flor. Cant. Voff. Lov. 1. 5. Harl. et Hav. quac neglegentia scribarum exciderunt propter XXXV. Inchoata res jam ante de Masinissa aliis atque aliis de caussis dilata erat, quod Numida cum ipso utique congredi Scipione volebat, atque ejus dextra fidem sancire. ea tum itineris tam 2 longi ac tam devii caussa Scipioni fuit. Masinilla quum Gadibus esset, certior adventare eum a Marcio factus, cauflando corrumpi equos inclusos in insula penuriamque omnium rerum et facere cete3 ris, et ipsos sentire, ad hoc equitem marcescere desidia, Magonem perpulit, ut se trajicere in con tinen vocem praecedentem praemisso. Lov. 1. 2. 4. 5. Harl. Gaertn. et V. ad 9, 11, 11. §. 1. Inchoata res jam ante] Pal. 1. Jam inchoata res. Vet. ed. Ideo inchoata res. GEBH. Jam inchoata res ante Voss. Lov. 1. 2. 4. 5. Harl. Ber. et Hav. Ideo jam inchoata res ante Gaertn. Ideo inchoata res ante edd. ante Aldi nam. Atque ejusdem dextra fidem sancire] Scripsimus atque ejus dextra f. sancire. RHEN. Pall. 1. et 2. ejusdem dextra fidem sane. GEBH. ejusdem dextra Voss. Lov. 2.4.5. Harl. Ber. Gaertn. et Hav. eidem dextra Hearnii N. Ceteri mei ejus dextra. Deinde fidem sanare Rec. et Gaertn. sed literae ci coaluerunt in a, quale exemplum etiam supra habuimus ad 9, 37, 4. Itineris tam longi ac tam devii] Put. et veteres scripti omnes ac tantum devii. Videntur spreviffe, qui hac locutione non utebantur, nisi addita particula in. Sed revise ad 26, 31. JAC. GRON. Ita et legunt Flor. Lov. 4. Harl. et Hav. Idem etiam Crevier. in Reg. invenit, et non rejiciendum judicat. Mox fuit Scipioni Hav. §. 2. Ad haec equitem marcescere desilia]Scripsimus ad hoc equitem. RHEN. adhuc equitem Lov. 1. ad haec equitem Lov. 2. 3. 5. Ber. et Gaertn. reliqui ad hoc. V. ad 31, 52, 10. Paullo ante in insula inclusos alio ordine Voff. Lov. quin. que, Harl Ber. Gaertn. Hav, et edd. ante Frob. anni 1535. Prac. terea omnium rerum et facem et eris Voll. et Lov. 1. omnium renium rerum facere et eos ipsos ́sexrum et ferri ceteris Hearnii N. omtire Hav. §. 3. Ad populandos proximos Hispaniae agros] Scripsimus ad depopulandos prox. Hisp. agros. RHEN. ad populandos Lov. 4. et Ber. ad depopulandos reliqui mei, cum Putean. ut ex Cl. Sallier. didici. V. ad 10, 12, 7. Deinde, primos Hispaniae agros in Cant. Voff. et Gud. effe, Jac. Gronov. supra docuit ad 2, 33, 7. quod et inveni in Lovel. quinque, et Harl. Solent hae voces passim Matis confundi. V. ad 5, 47, 5. Infra hoc cap. dicit Liv. Populatus proximos agros Gades rediit. Gruterus ad proximos Hi |