tinentem ad depopulandos proximos Hispaniae agros pateretur. Transgressus tres principes Numi- 4 darum praemittit, ad tempus locumque conloquio ftatuendum; duos pro obsidibus retineri a Scipione jubet. remisso tertio, qui, quo jussus erat, adduceret Masinissam, cum paucis in conloquium venerunt. Ceperat jam ante Numidam ex fama rerum 5 geftarum admiratio viri: subftitueratque animo speciem quoque corporis amplam ac magnificam. ce- 6 terum major praesentis veneratio cepit; et, praeterquam quod suapte natura multa majeftas inerat,

spanos agros in poftrema ed. sub. ftituit. Sed quidquid vidi codi cum una cum Put. et Hearnii N. ac L. 1. conftanter Hispaniae. Alterum igitur, patientius, quam par erat, ultra seculum a viris doctis toleratum, iterum ejeci. Ceterum paullo ante vocem Ma. gonem ignorant Flor. Voff. Cant. Lov. 1. 2. 3. 4. Harl. Ber. Gaertn. Hav. et edd. ante Moguntinam.

§. 4. Remisso tertio, qui, quo jussus erat, adduceret] et remisso tertio Ber. Gaertn. et typis excusi ante Aldum. remissus ter

tius Rec. et Hearnii L. 1. ac N.
Deinde qui cum jussum erat Flor.
et Lov. 2. qui cum jussu erat Voll.
et Lov. 1. sed in priore additae
notae indicant, ultimam vocem
delendam esse. qui quo miserat
Lov. 5. qui, ut jussus erat,
eum adduceret Hav.

ad

1.5. Subftitueratque animo speciem] Antiqua lectio suftituera atque animo. Tu scribe praeftitueratque animo speciem quoque corporis amplam ac magnificam. RHEN.subftituerat dixiffe videtur, pro conceperat; quamquam haud scio, an ita sit in usu. Beatus legit praeftituerat. GLAR. Quanta hic mihi materia

Liv. Tom. VIII.

effet, si lubido inceleret invehendi in Rhenanum, qui hunc locum, nulla cauffa, nec ullius codicis veftigiis inductus, depravat, substituens praeftitueratque: qua re ma. nifeftum fecit, se ad hujus loci non penetraffe mentem. Illuftro e Curtii 6, 5. Interrito vultu regem Thaleftris intuebatur, habi. tum ejus haud quaquam rerum famae parem oculis perluftrans. Quipmajeftate veneratio est, magnorumpe omnibus barbaris in corporum que operum non alios capaces putant, quam quos eximia specie do Eadem significatione subftituere nare natura dignata est. GEBH. dixit Ovid. Rem. Amor. 573.

Ut possis odisse tuam, Pari, funera fratrum

Debueras oculis subftituiffe tuis. Heinsio quidem ibi placet proAtituisse. DUK. subftituerat animo posuisse. Nec tamen damnat subGaertn. sine copula, quam alii omnes agnoscunt. Paullo ante ceperat jam maxime ante Numidam Hearnii L. 1.

§. 6. Adornabat promissä cae. saries] prolixa caesaries Hav. quomodo variarunt etiam librarii Ooo

7

9

adornabat promissa caesaries, habitusque corporis non cultus munditiis, sed virilis vere ac militaris, et aetas in medio virium robore; quod plenius nitidiusque ex morbo velut renovatus flos juventae fa8 ciebat. Prope adtonitus ipso congressu Numida, gratias de fratris filio remiffo agit. Ex eo tempore, adfirmat, eam se quaefiffe occafionem, quam tandem oblatam Deum inmortalium beneficio non omiserit. Cupere se illi populoque Romano operam navare, ita ut nemo unus externus magis enise adjuverit rem Romanam. 10 Id se, etiamsi jampridem vellet, minus praeftare in Hispania, aliena atque ignota terra, potuiffe: in qua autem genitus educatusque in spem paterni regni esset, fa11 cile praeftaturum. Siquidem eumdem Scipionem ducem in Africam mittant Romani, satis sperare perbrevis ae

supra 2, 23, 4. et 5, 41, 9. quo utroque loco de voce promissa videnda sunt, quae notantur. (*v. ad 38, 17, 3.)

Sed virilis vere ac militaris] Vet. lib. sed virilis, ac vere militaris. SIG. Put. Reg. duo Pall. sed virilis vere, ac militaris. Statim Put. et Men. carent top erat. Et sine eo integra oratio est: adornabat promissa caesaries, ha. bitusque corporis non cultus munditiis, sed virilis vere ac militaris, et aetas in medio virium robore. J. FR. GRON. Lectioni Sigonii favent Vol. et Lov. 2. 45 Ei vero, quam Gronov. reduxit, Flor. aliique, cum Hearnii L. 1. virilis ac militaris vere Ber. et Hav. virilis ac militaris, una voce omiffa, Gaertn. virilis ac militaris naturae edd. Rom. anni 1472. ac Parm. Mox aetas erat in medio soli Ber. et Gaertn. Reliqui zò crat non agnoscunt.

§.7. Velut renovatus flos juventae] Archetypon habet velut renovatus juvente faciebat.Conjicio scriben dum, velut renovata juventa faciebat.ŔHEN.Venuftatem hujus loci foede contaminaffe Rhenanum, exiftimat Gebhard. ad Livii 3, 51, 7. Et omnes mei tò flos servant, quod neglegenter omiserat librarius codicis, quo Rhe nanus usus est. Flos juventat, ut 7, 7, 5. Hunc eximium florem juventutis spei animorumque im plevere. 8, 8, 6. Haec prima frons in acie florem juvenum pubes en tium ad militiam habebat. 37, 12, 7. Quod floris, quod roboris in juventute fuerat, amiserant. 40, 6, 4. Medio juventae robore ille, kic flore. Ita etiam flos aetatis supra 8, 28, 3. 21, 2, 3. 3, 4. 28, 21, 9. flos virium 42, 15, 2. et similia plura.

§. 8. Numida, gratias de fra, tris filio remisso agit] Praecedente

vi Karthaginem effe. Laetus eum Scipio vidit audi- 12 vitque; quum caput rerum in omni hoftium equitatu Masinissam fuisse sciret, et ipse juvenis specimen animi prae se ferret. Fide data acceptaque, profectus retro Tarraconem est. Masinissa permillu Romanorum, ne sine caussa trajeciffe in continentem videretur, populatus' proximos agros Ga. 13

des rediit.

XXXVI. Magoni, desperatis in Hispania rebus, in 1 quarum spem seditio primum militaris, deinde defectio Indibilis animos ejus suftulerant, paranti trajicere in Africam, nunciatum ab Karthagine eft, jubere senatum, ut classem, quam Gadibus haberet, in Italiam trajiceret: conducta ibi Gallorum ac Ligurum quanta z maxima poffet juventute, conjungeret se Hannibali:

libro [c. 19.] Masanilla avunculus dicitur ejus juvenis, quo de hic agitur. Ergo legendum hic videtur sororis filio, nisi vel sororis maritum fratrem appellarit, vel apud barbaros frater sororem habuerit in uxorem. GLAR. Silius congreffum hunc et utriusque orationem luculen. ter describit [16, 136.] nisi quod versus ejus vulgo corruptiimi sunt, quos sic emenda:

Aurora obscuri tergebat nubila coeli etc.

MOD. Omisi plusculos, qui apud Modium sequebantur, Silii versus: commode enim apud ipsum illum poëtam videri possunt, praesertim quum errorum in vulgatis editionibus exftantium emendationes, quas jactat Modius, nullas repererim. Ceterum unde factum sit, ut Masiniffa Massivam fratris filium vocet, quum 1. 27, 19, 9. Masini¶a ejus avun

culus dicatur, v. Jac. Gronov. ad eum Livii locum. Mox quaesiisse edd. Rom. anni 1472. ac Parm.

§. 10. In Hispania, terra aliena atque ignota] Hearne auctor est, vocem terra deesse in Oxon. N. et ed. Rom. principe. aliena asque ignota terra legunt Flor. Voll. Lov. quinque, Harl. Ber. Gaertn. Hav. et edd. eam secutae usque ad Froben. qui ordinem muta. vit. Sed libros potius praeeuntes secutus sum. Mox in qua ante genitus, pro autem, Voff. Lov. 5. Gaertn. et Hav V. ad 27, 35, 7.

J. 11. Eumdem Scipionem ducem in Africam mittant Romani] To ducem omittit Hav. Deinde Romani mittant legunt Florent. et

Lov. 4.

§. 1. Jubere senatum, ut clas sem, quam Gadibus haberet] Pal. 3. teneret. GEBH. Haec omnia,

neu

senescere bellum, maximo inpetu, majore 3 fortuna coeptum, sineret. Ad eam rem et a Karthagine pecunia Magoni advecta est: et ipse, quantam potuit, a Gaditanis exegit, non aerario modo eorum, sed etiam templis spoliatis, et privatim omnibus coactis aurum argentumque in publicum 4 conferre. Quum praeterveheretur Hispaniae oram, haud procul Karthagine Nova expositis in terram militibus, proximos depopulatus agros, inde ad ur5 bem classem adpulit. ibi quum interdiu milites in navibus tenuisset, nocte in litus expositos ad partem eam muri, qua capta Karthago ab Romanis fuerat, ducit: nec praesidio satis valido urbem te

usque ad pecunia Magoni advecta est, desunt in L. 1. Cui errori committendo ansam librario dedit vocum ab Karthagine repetitio. V. ad 9, 11, 11.

§. 3. Conductaque ibi Gallorum ac Ligurum quanta maxima posset juventute ] Pall. tres conducta ibi Gallorum. Amplius tert. quan. ta maxima multitudine conjungeret se Annibali. GEBH. Copula tiva prior in Gallicanis omnibus et Voff. desideratur. J. FR. GRONOV. Unus tantum Ber. conductaque. Reliqui cum Hearnii 0xonn. copulam nesciunt. tria et

iam vocabula Gallorum ac Ligu. rum ignorat Lov. 5. Mox conjungeret Hannibali, omisso medio pronomine se, Flor. Voff. Lov. 4.5. et Harl. Deinde ne senescere Flor. Volf. Lov. 1.3.4.5. Harl. Gaertn. et Hav..nec senescere Lov. 2. V. ad 2, 15, 2.

§. 3. Ad eam rem et a Kartha gine pecunia Magoni advecta est] Pal. 3. Magoni adjecta est. GEBH. Ad eam rem a Karthagine pecu

nia Magoni adducta est Harl. V. ad 27, 38, 12. Mox quantum potuit Lov. 4. Ber. a m. 1. et edd. ante Aldum, quanta potuit Gaertper. Deinde corum deeft in Flor. et Harl.

S. 4. Proximos depopulatus agros] depopulatur Flor. Lov. 3. 5. et Hav. Mox classe appulit Lov. 3. Hinc §. seq. Ibi quum diu, pro interdiu, Flor. Voff. Lov. 1.1.5. Harl. et Hav.

§. 7. Nec sine caussa erectam ante urbem stationem] Caftigavimus electam. Hanc lectionem scri

pti codicis confirmant ea, quae manis loquitur, ut puto. Sed, mox praecedunt. RHEN. De Ro

ut haec verba sese sequantur, suspensum faciunt lectorem.GLAR. Sed sine dubio verum est, quod erectam ftationem solus scrvat Rec, Rhenan. reposuit, electam ftationem, quod servant Flor. Cant. Lov. 4. et Ber. a m. 1. proxime verum electa ftatione Vol. Lov. 1. 2. Harl. et Hav. electa ftatio Lov. 5. et Ber. a m. 2. Alibi ele

neri ratus, et aliquos oppidanorum ad spem novandi res aliquid moturos. Ceterum nuncii ex a- 6 gris trepidi simul populationem agreftiumque fugam et hoftium adventum adtulerant: et visa interdiu 7 classis erat, nec sine caussa electam ante urbem ftationem adparebat. itaque instructi armatique intra portam, ad stagnum ac mare versam, continebantur. Ubi effusi hoftes, mixta inter milites na- 8 valis turba, ad muros tumultu majore, quam vi, subierunt, patefacta repente porta, Romani cum clamore erumpunt, turbatosque hoftes, et ad pri- 9 mum incursum conjectumque telorum aversos, usque ad litus cum multa caede persequuntur. nec, 10

hoftem, si invaderet, repellere poffent, ad portam, quae in hoItem ducebat, suos inftructos armatosque continuerunt.

§. 8. Effusi hoftes, mifta inter milites navali turba] Omnes mi

xta inter milites navalis turba.

Recte per epexegesin. J. FR. Harl. et Ber. reliqui mei cum GRON. navali tantum inveni in Hearnii L. 1. et N. navalis legunt. navali ideo non displicebat Doujatio, quia lectio illa per auferendi casum intellectu facilior

ctus et erectus in Mftis commutantur. V. supra ad 7, 12, 9. et Delrium ad Sencc. Hippol. 1139. Cauffa erat perpetua confusio literarum L. et R. de qua v. Gronov. in pr. edit. Observ. 1, 13. Diatr. Stat. c. 52. p. 346. Nic. Heins. ad Silii 13, 4. Markl. ad Statii 1. Silv. 2, 267. et Oudend. ad Lucani 5, 55. Hinc etiam permutantur inter se voces legio et regio. V. ad 8, 24, 4. legere et regere. V. ad Epit. Liv. 18. palma et parma. V. ad 22, 1, 9. lex et rex. V. ad Epit. Liv. 89. Ceterum ejectam ftationem habet Lov. 3. Ita etiam commutantur in Mftis delectus et dejectus. V. ad Livii 5, 21, 10. adiectus et adjectus. V. ad 35, 2, 9. inlectus et injectus. V. Nic. Heins. ad Silii 6, 32. et Cel. Burm. ad Suet. Ca. lig. 38. conlectus et conjectus. V. ad 36, 12, 4. sublectus et subjectus. V. ad 23, 23, 4. In sensu autem nulla est difficultas: adparebat Romanis, subeffe caussam, cur Poeni cum claffe ad §. 10. Superfuisset_pugnae ac urbem subftiterint. Ut itaque fugae quisquam] Put. Men. Voff.

est. Eadem ratione probare poterit omnia scribarum gloffemata, quibus minus tritas et obvias optimorum scriptorum locutiones exponere conati sunt. Praeterea turma Ber. Rec. Gaertn. Hearnii N. et edd. Aldina priores. V. ad 25, 16, 15. Vulgatum verius efle, tà effusi, et socii navales militibus mixti docent, quao non turmae, sed turbae, conveniunt.