Livius numero suo adverbium ad adiecisset, quod h. 1. factum non est. litteram vero aeque atque d librariorum incuria in his numeris nonnumquam praetermissam esse 1. 1. in proleg. ad T. Livi 1. xxx. docuimus.

In Lovel. 2. non llergetum sed Lergetum scriptum esse dicitur, quod, si de industria scriptum est, profectum esse non potest nisi ab homine Polybianarum historiarum perito: in Polyb. mss. enim «Δεργητῶν δὲ τριακοσίους“ b. l. inventum est, quod novissimus horum librorum editor I. Bekkerus recepit, cum I. Schweighäuserus Livium secutus 'Γλεργητών emendasset, in eadem Bekk, editione 3, 35. τὸ τῶν Ἰλουργητῶν vos legimus, quam gentem Strabo 3, 4. τῶν Ἐλεργετών nominat.

3. elephanti viginti unus: C]

Lovel. 5., in quo XXIIII inventum est, sed in cod. C eadem antiqua manus, quae reliqua scripserat, supra prius X addidit XI, ut verus numerus XXI, quem apud Polybium positum videmus, fieret. videtur igitur in antiquioribus libris Livianis co scriptum fuisse pro altero X, ex quo facili quodam mendo III fieri potuit, postremumque X tamquam altera quaedam interpretatio prioris numeri adiectum esse, nisi forte metathesi illa, qua tot locos corruptos videmus, et h. 1. numerorum signa confusa sunt. neque vero ex Polybio illum librarium restituere integrum numerum voluisse, vel inde sequi videtur, quod nullo praeterea loco quidquam eius generis in hoc codice C deprehendimus, cuius generis emendationes in recentissimis mss. permultae inveniuntur. Paulo ante non dubitavimus ex CM Cant. ,,ne quid terrestris deesset auxilii genus" Iac. Gronovium et I. Bekkerum secuti scribere, quod ne quid genus eodem dicendi modo quo illud Plautinum quid est tibi nomen" (Pseud. 2, 2. 634.) similiaque positum videri potest. in rell. codd.

1. ad tuendamaritumā orā (1⁄44, 32) antiqua m. in C scriptum est, quamquam antea eadem manus esse voluerat,,adtuende maritume orae". idem videtur primo etiam in M scriptum fuisse: sed extremis verborum litteris erasis nihil ibi invenimus nisi,, adtuenda† maritumae ora † quia“ cet. Cant. Lov. 1.:,,ad tuendae maritimae orae". Harl. Berol.:,,ad tuendam maritimam oram". Lov. 2.: „ad tuendum maritimam oram". Nisi similia menda aliis quoque locis invenirentur, ac nisi ad in melioribus omnibus codd. superesset, non dubitarem cum librariis codicum Lovell, 3. 4. 5. et Hafn. scribere,,tuendae maritimae orae". Ad verba "qua parte belli vicerant" cf. simile dicendi genus quo Livius 21, 17. usus est,,ea parte belli dimicaturum hostem". Quem ad modum igitur Romani non exspectabant fore ut Hannibal mari dimicare vellet, sic Hannibal verebatur, ne futurum esset

ut Romani mari, quo priore bello vicerant, rem gerere mallent. — Paulo post levi mendo scriptum est in M ,, triginta et duae quinqueremes erant et triremis quinq.“ Sensum huius loci esse, non omnes illas quinquaginta septem naves Hasdrubali attributas iam tum remigio instructas fuisse, sed tantum triginta septem earum, docet Polybius 3, 33. ita: xì dè τῆς Ἰβηρίας απέλιπεν Ασ δρούβα τἀδελφῷ πεντήρεις μὲν πεντήκοντα, τετρήρεις δὲ δύο καὶ τριήρεις πέντε τού των ἐχούσας πληρώματα πεντήρεις μὲν τριάκοντα δύο, τριήρεις δὲ πέντε.

6. redit: C] rediit (M rell.). Utrum L. redit pro perfecto an pro praesenti haberi voluerit nescio. Voss. Lovell, 1. 2. Berol. Hav.: a gadibus. Lov. 4. Berol.: ad hiberna rediit.

hen",

que dicimus,, einen Weg geeinen Weg einen führen". huius accusativi vim cum Iac. Gron. non perspiceret, ipse ablativum,, maritima ora“ poni voluit. Maritimamque vero, ita ut ad supplendum sit, nullo pacto probari posse nemo non intelligit, cum in ipsa illa ora Carthago sita esset. Ab Carthagine nova igitur profectus maritimam oram exercitum Hannibal ante duxit quam veniret in Edetanorum fines, quorum urbs Etovisa erat: superiore enim parte Hiberum traici multae causae iusserunt, illius urbis nomen ex Ptolemaei 1. 2, 6., ubi Ητόβησα nominatur, restituerunt, cum id quod antiquis Liv. codd. traderetur, integrum esse non posset. proxime hanc emendationem videtur id esse, quod in M invenimus,, pretomissam urbem": ut simili mendo h. 1. librarius erraverit, quo 21, 21. scripserat,, quandomos“ pro ,, quando domos", et „, desi

99

derantibuos" pro ,desiderantibus suos“. C: „preter omissa urbem". Cant. Voss. Lovell. 1. 2. 4. Berol. Gärtn.: ,,praeter omissam urbem". CM: ad hiberum. 1. ibi fama est in quiete uisum ab eo iuuenem: „da sei ihm, erzählt man, im Traume ein Jüngling von gött

licher Gestalt erschienen": in quiete enim idem est quod in somnis. cf. 2, 32.: ea frequentior fama est quam cuius Piso auctor est".

C m. 1.: „,qui missum se ab ione diceret ducem in italiam hannibali missum": sed prius missum inductum est. M m. 1.: in italia. m. 2.: ,,in italia". A:,,neque usquam a se deflecteret oculos". septem verba ab usquam ad nusquam, quae primo librarium codicis C fefellerant, ab eodem antiquo librario inter versus adscripta sunt. Persaepe negationem neque ita ut hoc loco a Livio positum esse notum videtur. cf. ex. gr. 1, 2.: ,,Aeneas ut animos Aboriginum sibi conciliaret, nec sub eodem iure solum sed etiam nomine omnes essent, Latinos utramque gentem appellavit". 2, 32.:,,indignatas reliquas partes spirasse inde, ne manus ad os cibum ferrent nec os acciperet datum nec dentes quae conficerent". 4, 4.: cur non sancitis, ne vicinus patricio sit plebeius nec eodem itinere cat, ne idem convivium ineat, ne in foro eodem consistat". 5, 3.:,,sic vos interdicitis patribus commercio plebis, ne nos comitate provocemus plebem nec plebs

con

nobis dicto audiens atque obediens sit". 3, 36.:,,foedus clandestinum inter ipsos iure iurando ictum, ne comitia haberent perpetuoque decemviratu possessum semel obtinerent imperium“: al. His similibusque locis id tamen apparere videtur, negandi particulam neve tum scriptam esse, cum nova aliqua res aut nova certe descriptae rei ratio ad id, quod relatum erat, adicienda videretur: copulativam particulam neque positam esse, cum id, quod altero loco diceretur, tamquam pro interpretatione eius, quod priore loco dictum esset, diligentioreve explicatione haberi posset, quod nihil novi afferretur nisi quo ex aliqua parte descripta res melius. certiusque et perciperetur et cognosceretur, sic igitur 2, 33. non cum antiquiore Harleiano nec cui sed cum PM scribendum est: concessum - in condiciones, ut plebi sui magistratus essent sacrosancti neve cui patrum capere eum magistratum liceret".

99

4. nequiuisse eum: CM Harl.

multique Drak. codd.] nequivisse, tum vidisse cet. Quamquam simili modo apud Ciceronem de divin. 1, 24., quo loco eiusdem somnii mentio

fit, scriptam legimus,,tum visam beluam vastam et in

manem , quacumque incederet, omnia arbusta virgulta tecta pervertere“, et quamquam ad transferendum in vernaculum sermonem particula eius generis deesse non posse videtur, tamen facere non potuimus quin antiquorum codd. scripturam, qua graviorem fieri vim verbi vidisse appareret, pluris haberemus, at Cicero saepius eodem illo loco particulam tum posuit, Livius ea in posteriore demum parte narrationis, in qua ipsa quanta maxima orationis vis ponenda erat, usus est. In minore nostra edit, verba eum vidisse iuncta voluimus, quod iam minus placebat. — CM: „uidisse post sese“. Rell, codd.: "post se". CM: „, respiceret“: C etiam „temperaret“: de quo librariorum mendo 21, 21. ad verba firmare eam statuit" locuti sumus.