asque de principibus Priamupsum corone ab imo Tum vero ingentem gemitum dat pectore ab imo, Haec dum Dardanio Aeneae miranda videntur, audetqueexsertae cingula "mlibus ardet, 495 qui, ut Hectoris filii corpus sepeliendum nit Wd. 3 a) Iliades et Minerva, b) Penreciperet, noctu adiit Achillem, et donis thesilea et Amazones. 4a) Achilles et et supplice voce usus est cf. Hom. II. 24, Priamus, b) Aeneas et Memnon. Quae 486 sq. quamquam disponere iuvat, non ad amus485. dat gemitum cf. 2, 698. sim res descripsit poeta; ita v. 488 8C 486. Spolia, currus, corpus amici quoque qua in tabula aut quibus in taHectoris, posita omnia in Achillis tentorio. bulis viderit non facile dixeris. Rb. 488. principibus permirtum Achivis. versus traiecit, ita ut post bibissent v. Itaque inter medios hostes versatur. Ae- 473 ponat Interea ad templum - teneneas enim apud Homerum fortitudine in bat 479 – 82 et adiungat Parte alia ter primores Troianorum excellit, cf. praef. hasla 174–78. Sc. ut Diomedis facta op- adgnovit M. al. - adgnoscit FR. ponantur supplicationi mulierum. Sed recte fortasse e v. 470. monet Ld. sic supplicationem factam esse 489. Eoae acies sunt Aethiopum, quo nocle, neque eam pertinuisse ad mortem Rhesi. Omnis in talibus rebus mutatio rum rex Memnon, de quo 751. vana est. . 490. Penthesilea, Amazonum regina, Troiae venisse auxilio poetae narrant, qui 494-519. Dido advenit, mox Aeneae scripserunt post Homerum. Cf. Iustin. l. socii. 2. Apud Homerum Amazones tempore, 494. Dum stupet, quod suorum fata quod fuit ante bellum, memorantur Il. 3, tam nota et celebrata sint in terra remo189. Artifices vero earum facta expri- tissima, et in hoc uno obtutu defixus est, mere certatim tentarunt. - Lunatis peltis ; advenit Dido. ita 11, 663 i. e. „,scutis brevissimis in 495. Defigere lumina cogitantis est cf. modum lunae iam mediae s. 226. i, 249. 492. Subnectens Penthesilea furens i. 496. Versus incedentem maiestate signat e. excitata, turbida, Amazones turmas reginam. suas ducit contra viros, dum tapfer und 4 97. stipante caterva: Proprium id schamhaft zugleich das zufällig herabglei- verbum; ita Liv. 42, 39 stipante turba, tende cingulum fest anheftet Wd. Sed et stipator, Trabant Cic. Off. 2, 7. nondum manus conseruit, ut idem W'd. 498. Diana et Lacedaemone et Deli explicat, medioque in certamine tempus imprimis colebatur, Eurotas notus ille non esse recte monens Ld., sine caussa to- Laconiae fluvius; Cynthus mons Deli, tum versum suspicatur esse spurium. - unde Cynthia dicitur Diana. - Qualis concurrere c. dat 10, 8. – Exsertus est recte iungitur cum voce Diana, non cum nudatus cf. 11, 649 de Camilla. Lersch verbo. Comparatur enim omnino Dido Rhein. Mus. 1851 p. 37 octo sumit ima- cum Diana maiestate, non actionibus; negines inter se oppositas in fronte fasti- que quae ad honorem deae augendam adgii 1 a) Victoria Troianorum et Hec- duntur singula trahuntur in comparationem; toris, b) Victoria Graecorum et Achillis. sed id modo dicitur, Didonem ea fuisse 2 a) Mors Troili, b) Mors Rhesi. 3a) Pri- pulchritudine, qua Diana est, quum maxime ami preces ad Achillem, b) Troianarum maiestate sua splendet. Valerius Probus ad Minervam. 4a) Mors Memnonis, b) Mors ap. Gellium 9, 9 hunc locum cum HomePenthesileae. Idem Ld. Paullo aliter dispo- rico comparat (Od. 6, 102) eumque illi 505 fortem aequore turbo rexerat oras. Meias e rexe inferiorem, A.Sstintiunture Quid igitur, si non imitatus est comparavit singula Sic . 13 Gr qui premit singula, Dido maiorem omnibus viris, lale ah Geneva non amatam esse citante v. 195 .50135 Duo Gr. eiicit el 190- 93 Amaro detrahat de pulchritud 199. e.rercet choros. Di. per magno est stipata mero. Hoc non ad net, sed est poeticae gatio,* s. Nec procul hinc Rhesi niveis tentoria velis o h i laborem Per terram, et verso 19 hebat; Interea ad templ edere magno Crinibus Iliader nque Cloanthum 510 Suppliciter + Diva solo to jde jos Ter cirr ercussus Achates Exanir urque 505. Foribus divae i. e. cellae et media scrum, f. testudine „,camera incurva, quae se Vgl.? cundum eos, qui scripserunt de ratione ni non templorum, ideo sic fit, ut simulacro caeli 3. 7, 674. imaginem reddat S. Senatus autem Roonem facit manus saepius in templis conveniebat ut de feminam Concordiae, Bellonae etc., neque tamen in affirmat, eii- ipso adyto, quod sacerdotibus modo adire clis templi. licebat, sed in locis, quae inaugurata e Penthesileae eodem tecto comprehendebantur; itaque sudine Didonis (!) recte in foribus divae sed media in Diana enim sem- testudine templi sedere dicitur Dido. Pl. nympharum nu- coni. divae media, a testudine templi, parationem perti- Rb. divae, media e te. te. Vides autem descriptionis eva. V glium non imitari Graecos mores sed inferre Romanos externis etiam gentibus. nphae, montium ha- 506. saepta armis „satellitum scililirices. – Pharetra per- cet S. 507. lura dare legesque regiae popet c. acc. 6, 857. 10, testatis signum est cf. Ov. M. 1, 576. In 3. 181 Tamen altior tribunali et ius dicit et quae ad urbem Ipsa dea (Diana) esl, condendam pertinent, ordinat, ut aut ex pereminet omnes. Cor- arbitrio rem constituat aut sorte. ,,aut cnitudine deorum spectatur sorte: ,,Hoc tractum a Romana consue tudine; nam praetores trahebant in expeolant gaudia pectus cf. 5, diendis negotiis sortes ex urna“ Pomp. 4255 G. "3, 250 vides, ut Sab. – De regia potestate cf. 5, 758 et memor pertentet equorum corpora. 759. oc verbum a Lucretio 6, 286 509. Quum subito saepius iungitur ut emor terras graviter pertental. 535. De indicativo cf. 3, 590. – Con um pcctus. Huius vocis vim ut cursu magno, multorum concursatione intelligas, observa matrem, liberos facta, qui peregrinos spectare cupiebant: animo intuentem; nihil loquitur, sed ut 519 clamor est non Troianorum, sed dia. quibus tota tenetur, facile sen- Troianos comitantium. Cf. Cic. oft 3. 11 Aristides in contionem magna er503. lacta. Vultu laetitiam indicans, spectatione sc. Atheniensium venit din quae oritur ex virtutis conscientia rerum- ritque. que gestarum memoria et adspectu, quas 512. oras acc. loci cf. 4, 106. futurarum omen habet. avererat MRP. sc. ab Aenea rec. In. 504. Instans cum dativo: dans Sedu- W'g. Rb. advexerat M2 rec. Hck. PL lam operam, ita Tac. Agr. 18, et excitans Lch. ad Prop. 4, 6, 63. averterat f operantes, 513. percussus FRP. perculsus M. 500. Oreades, nymph pilatrices et Venatrice petuum Dianae insigne 301. Supereminet 765. Cr. Ov. M. 3 illis (nymphis) Ipsa colloque tenus superem poris enim magnitud maiestas cf, 2, 772. 502. Pertentant er 828. 7, 355. tota tremor perta Sumptum hoc verbu inde tremor terras tacitum pectu plane intelliga defixo animo in tiuntur. 515 520 ciaque metuque; avidi coniungere dextras ebant, sed res animos incognita turbat. Asimulant, et nube cava speculantur amicti, Aae fortuna viris, classem quo litore linquant, uid veniant? Cunctis nam lecti navibus ibant, İrantes veniam et templum clamore petebant. 1 Postquam introgressi, et coram data copia fandi, Maximus Ilioneus placido sic pectore coepit: ) Regina, novam cui condere Iuppiter urbem ustitiaque dedit gentes frenare superbas, I'roes te miseri, ventis maria omnia vecti, Oramus: prohibe infandos a navibus ignes ; Parce pio generi, et propius res adspice nostras. Non nos aut ferro Libycos populare Penates 525 514. Obstupescunt, quod ii, quos dis- potentiam suam in debiliores, non modo, pelli et abstrahi viderant, iam coniuncti si peccatum commissum est cf. 3, 261. in urbe adsunt; laetantur, quod vident servatos, metuunt, quod in aliorum, quo- 520 – 560. Dioneus a Didone petit rum mens hostilis videtur, sant potestate; auxilium. nam capti adducuntur. - avidi ardebant cf. 5, 137. – ardebant c. inf. cf. 2, 105. 520. Idem v. 11, 248. 516. Dissimulant se adesse. - nube 521. marimus sc. natu ita 654. Jdem cava cf, 6, 293. est orator ad Latinum missus 7, 212 sq. 517. viris sc. sit cf. 5, 362. – lin Quod Teucrorum linguam intelligunt Poeni quant. De praesente cf. 4, 228. cf. 454. 518. quid veniant cf. 6, 389 Fare 522. In iis, quae sequuntur, inest caage, quid venias. Was kommst du? ptatio benevolentiae quae dicitur. Tu cui cf. Liv. 31, 39 L'enisse caduceatorem maxime benignum se praestitit Iuppiter, et quid venisset, nunciatum est. Quid non deeris miseris; quae iustitia regis gerimus tela A. 11, 735. - Quid subiectos, non eris iniusta in peregrinos; veniant cuncli. RF. Id verum non est, quae urbe condita hoc loco humanitatis cf. v. 633. cuncti Th.Sk. W'g. qui semina iecisti, non ostendes te inhumacuneti explicat in unam legationem con- nam. iuncti. Principes igitur et duces adsunt, 523. gentes, Afros non Poenos. neque ex v. 584 concludes, quod ibi di- 524. maria omnia. De acc. cf. 5, 235. citur: unus abest sc. Orontes, cunctos e 525. infandos: quos dicere et commenavibus adesse, sed cunctis e navibus morare non possum sine horrore cf. 2, 3. duces (Iccti), itaque abesse Orontem, qui Navibus enim amissis omnis salus videperierat, neque solus sed omnes simul batur adempta. socii. Hac voce cunctis satis indicatur, 526, pio generi, a quo tibi nihil est id quod opus erat, omnes esse servatas metuendum. Propius adspice, nam si naves. - veniant. Cunctis Mss. plur. hoc feceris, nos non perdes cf. 9, 209. ii etiam, qui cum Mediceo solent concor 527. Populare i. e. populari cf. 12, dare. In M. ipso est veniant. cuncti, quod 263. est incolis privare cf. Liv. 3, 6 urbs punctum pro littera s videtur obtinuisse, Romana morbo populatur. Cf. vastare cunctis Pl. Rb. Wd. Custodes igitur, qui 471. – Penates i. e. habitationes. Quama litore arcebant, permiserunt, ut Troiani quam enim Penates gentis et familiae, legatis missis a regina peterent veniam. Lares aedium sint tutores, quare illi cum Neque enim omnes Troiani ultro naves gente emigrant, cf. 378, non item Lares; inanes reliquissent, neque tanta erat custo- tamen saepius eorum nomina confundebandum multitudo, ut eos invitos abstrahere lur (ut 5, 744. Tib. 2, 5, 20 alibi) quum potuissent, neque capere eos, qui appule- iidem dii et Penates et Lares ab eadem rant, sed depellere debebant custodes. gente saepius colerentur. Inde etiam Pe 519. veniam. Cf. 4, 50 Posce deos nates ut Lares cf. 171, pro aedibus et veniam. 3, 144 veniam precari. 11, foco, cf. 704, dicebantur. Sic Ovidius 101. Eius igitur vocis usus est etiam, ausus est: Caelicolae ... suos poquando petitur a potentiore, ne exerceat suere penates i, e. domos. Non ea sibi Venimus aut raptas ad litora vertere praedas; 530 540 535 HWBIH licere intellexit Cicero, qui pr. RA. 8 M. 2, 215 Cumque suis totas populis nudum eiicit domo atque focis patriis incendia gentes in cinerem verlunt. diisque penatibus praecipitem exlurbat. 534. Hic Mss. fere omnes, huc P. sed 528. Venire cum infinitivo iunctum, qui nunc Rb. testatur in eo esse hic. consilium indicat, admodum est rarum; 535. Orion sidus tempestates movere legitur sic ap. Plaut. Bacch. 4, 3, 18 putabatur cf. Hor. C. 1, 28, 21. 3, 21, Parasitus modo venerat aurum petere, 17 iam apud Homerum, ut Il. 18, 486. Liv. 42, 25 quod alii super alios legati 22, 29. Inde est aquosus Orion 4, 52. venirent speculari dicta factaque sua, Cf. 4, 578. ,Multi superfluo quaerunt, Cf. 2, 33. – Ad litora , ut inde navi- cur ortus commemoretur Orionis, quum bus abducant. sit immissa a Iunone tempestas. Sed 530 — 33. lidem versus leguntur 3, 163. Ilioneus ista non novit, quae a poeta Hesperia omnis a Graecis ad occidentem supra dicta sunt, per Musam ut dixiterra dicitur ut 569. 2, 781. mus cognita. Et constat numina, nisi 531. Terra antiqua i. e. clara rerum inventa occasione, nocere non posse ... antiquitate ut 12. 2, 363. 3, 131. 10, quod in omni suo opere Vgl. diligenter observat“ s. Id est: A poeta deorum 719; et excellens incolarum fortitudine et interponitur interventus ita, ut cum rerum ubertate agrorum. - Uber dicitur pro ubertate, ut 3, 95. 7, 262. G. 2, 185. natura cohaereat. Cf. 4, 554. 5, 614, 234. 275. Tac. H. 3, 34 ubere agri 536. Caeca sara ut 5, 164 „incognita, latentia“ s. caecae undae 3, 200. Cf. floruit Cremona. 6, 715. – Ut procaces Austri h. 1. di532. Oenotri antiquus Italiae populus, cuntur, ita petulantes Euri Lucr. 6, 110, unde Italia etiam Oenotria tellus apud protervus Áfricus Hor. Ep. 16, 22, venta poetas dicitur. - Minores posteros dicit protervi c. 1, 26, 2. Oy. F. 5, 321. Vgl. ut 733. 8, 268; post eum 0. Tr. 4, Procar proprie petax est. Nam procare 10, 55. Iuven. 1, 148. 2, 146. 8, 234 al. est petere. Unde et proci petitores dicun 533. Italiam „Italus, rex Siciliae (Si- tur S. et petere virginem procus dicitur culorum cf. Thuc. 6, 2) ad eam partem 7, 51. 0. M. 9, 11. venit, in qua regnavit Turnus, quam a 537. superante salo cf. 122 vicit hiems suo nomine appellavit Italiam. Unde est et 2,311 Volcano superante. Fingitur (11, 317) fines super usque Sicanos' quasi certamen hominis cum elementis. S. et Dion. Hal. 1, 12 Oenotros ab ipso- 538. huc - vestris oris cf. 5, 609. rum rege Italo Italos narrat esse nuncu- Pauci, ut timendi non simus; et adnavipatos. De Italis et Sicanis cf. 7, 795. mus non voluntate ducti sed acti fluctibus. - Gentem potest referri ad v. Oenotri, 539. Quae patria, i. e. quae terra, ita ut Oenotros nunc Italos vocari diceret tam barbara est, ut hunc morem permilIlioneus, omisso accusativo subiecti eos tat? Patria autem dictum, ut terra quae ut 3, 201. Simplicior tamen ratio est patria esset moris. Wo ist diese Sitte gentem pro terra dictam accipere. Ut zu Hause? enim antiqui, nec soli Graeci et Latini, 540, „Litus iure gentium commune omet terrarum nomina pro populis et popu- nibus fuit ... Cicero in Rosciana (pr. R. lorum pro terris usurpabant cf. 2, 193, A. 26); Nam quid est tam commune, sic etiam vocabula appellativa terram et quam spiritus vivis, terra mortuis, mare gentem miscere licebat cf. 11, 325. Oy. fluctuantibus, litus ciectis ? Unde osten 545 Bella cient, primaque vetant consistere terra. 550 duntur crudeles, qui etiam a communibus quod omissae in parte prima negationis prohibent“ s. Attende etiam arenam dici, quae olim collegeram exempla, iam ex litus infecundum. Mss. correcta evanuerunt. Antea: quo 541. Bella cient homines hic habitan- nec iustior alter, nec maior pielate, les; simile 5, 585 belli simulacra ciere nec maior bello et armis interpretatus et Tac. H. 2, 24 irritare proelium. - sum. prima terra , i. e. in litore“ s. 546. vescitur aura ut 3, 339. 54%. Si humanitatem omnem exuistis, 547. occubat umbris. Sic 5, 371 tuneque hominum timetis vindictam, deos mulo occubat Hector, 10, 705 Paris certe veremini eosque metuite. – Temnere urbe paterna occubat. Umbrae crudeles simplex legitur 665. 6, 620. 10, 737 sunt, quod dilectum ducem eripuere. Quod apud Lucretium et Horatium; in prosa pluribus verbis idem dicit, quantopere eum oratione ap. Tac. H. 3, 47. Cf. 5, 154. ea res moveat, significat. Cf. 266. Sed 543. At cf. v. 4 at nunc cano. At recte Hck. monet ablativum cr. u. non particula, quae indicat, etiamsi sint ve- certam loci dare significationem, quare rissima et certissima, quae in protasi di- quum occumbere morti %, 62 sit mori, cantur, constare tamen ea quae in apo- melius erit cr. u. habere dativum. Ita dosi insunt. Cf. 555 – 7. Ter. Eun. 5, 2, explicat Wg. 27 si ego digna hac contumelia sum ma- 548. Iam apud Servium est, non metus zime, at tu indignus qui faceres. Legi- officio, nec. Non metus est officio i. e. mus etiam at post enuntiatum conditionale ex hoc quod praestabis officio nullum tibi cum imperativo iunctum, ut h. 1. Liv. 3, nascetur periculum, „nec tibi parum vi17 si vos vestri nulla cura tangit, at vos deatur prima beneficia praestitisse, quum veremini deos vestros ab hostibus captos; possis maiora recipere s., et nec dicitur et cum coniunctivo qui est pro imperativo esse in Mss. omnibus, recepere Rb. Wd. ut 4, 615. 6, 406. G. 4, 239. Liceat Hck. Nck. Ld. Contra non metus, of haec nobis, si oblivisci non possumus, ficio ne scribunt Pl. W'g. Hn. structura at tacere C. Fl. 25. Cf. Gr. S 483. - planiore, sententia eadem. Et nos illo Sperare cum acumine quodam dicitur pro amisso gratiam reddere possumus; sunt exspectare. Ita legitur 4, 419. 11, 275. enim nobis in Sicilia urbes, agri, et poFlor. 3, 1 Quis speraret post Carthagin pularis Acestes, qui gratiam habebit sernem aliquod in Africa bellum? Apud vatorum. Ciceronem similesque non videtur esse 550. arva M. al. arma R. al. prob. ea significatione nisi addita negatione. In Rb. Hck. et Serv. Si arma dicit, milocis Plautinis quos Serv. laudat deos natur iam, nisi salvos Dido dimiserit, quod sperare est diis confidere. inter preces tam aperte fieri non placet, 541. „Bene memores, quia etiamsi non neque convenit cum placido pectore, quo statim puniant crimina, sunt tamen me- Ilioneus locutus est. Contra quod arva mores. Ut Horatius (C. 3, 2, 31) Raro dicit, non sibi opus esse ostendit, ut cum antecedentem scelestum deseruit pede Tyriis de Africa contendant, sibi iam esse poena claudo.“ S. - Aeneas neque arva et urbes, quare a se Tyriis nihil pietate nec militaris rei scientia (bello) esse timendum. — Acestes cf. 195. „Bene aut fortitudine (armis ) cuiquam inferior. Troiano, ut necesse habeat, si passi Attribuit ei virtutes proprie Romanas. - fuerint iniuriam, vindicare cf. 11, 179, Hek. iunxit iustior pietate, et est pietas quod in principio bene tacuit." S. Rb. iustitia adversum deos C. ND. 1, 41, lacunam esse sumit post 550. quem nunc sequor post alios, maxime 551. subducere cf. 573. |