poëtae acclamavit: "Dimidium tibi dōnābō praemi prōmissi, reliquum ab hērōibus tuis, quos aequē laudāvistī, postulābis." Cēlāvit iram poēta. Paulo post Simōnidi nuntiat servus : "Duo iuvenes ad ianuam stantēs māgno5 pere tē ēvocant." Obtemperavit1 poēta nuntiō, sed ante fragōre conturbatur. Retro versat oculos, nihil spectat nisi ingentem et tristissimam ruinam; obrutus est tyrannus cum convivis 2 omnibus, mirificē servātus est pius poëta. IO 6. The Roman Dinner. 3 Quam diū Rōmānī priscōs mōrēs retinēbant, omnes domestici in ātriō ūnā cēnābant. Sed postquam Rōmānī dīvitēs facti sunt, mōs erat domino cum hospitibus in tricliniō cēnāre. Triclinium rē vērā lectus erat in quo très convivae accumbere poterant, nam Rōmānī ad mensam accum15 bere solebant. Tria erant triclinia, quae novem omninō convivis spatium dabant. In tris partis Romāni cenam dividebant. Prima pars gustus vocabatur, cena altera, tertia mensae secundae. Romānis erat in proverbiō, "Ab ōvō usque ad māla." Cenam ministrabant structor, scissor, 20 alii servi. Non solum pauperēs sed etiam divitēs ēlegantesque Rōmāni cibum digitis capiebant. 2 Cf. 1 obtemperāvissem, p. 3, l. 17. —2 convīvārum, 3, 23.—3 cēnābat, 3, 20.- convivis, 1. 9. 1 7. Augustus and the Veteran. Imperator Augustus saepe per urbem pedibus ibat summaque1 comitate adeuntis excipiebat. Convenit eum forte miles veterānus qui, quod in ius vocatus erat, auxilium ab Imperatore petivit. Statim Augustus unum e comitibus" 4 FIG. 6. COIN OF AUGUSTUS. ēlēgit patronum, eumque militem comitări iussit. Tum 5 veterānus exclāmāvit: "At non ego bello Actiaco vicărium quaesivi, sed ipse prō tē pūgnāvi," simulque dētēxit cicātrīcēs. Erubuit Augustus et ipse patronus pauperis veterāni factus est. 6 8. The Wolf and the Dog. 8 Lupus canem videns bene sagīnātum, "Quanta est," 10 inquit," "felicitas tua! Tu, ut videris, lautē vivis, at ego fame enecor." Tum canis, "Licet," inquit, "mēcum in urbem venias et eadem felicitāte fruāris." Lupus condiciōnem accepit. Dum ūnā eunt, animadvertit lupus in collō canis attritōs pilōs. "Quid hoc est?" inquit. "Num 15 iugum sustines? cervix enim tua tōta est glabra." "Nihil est," canis respondit, "sed interdiu mē adligant, ut noctu sim vigilantior; atque haec sunt vestigia collaris quod cer 5 Cf. 1 summō, p. 3, 1. 23.-2 petebant, 2, 15.- 3 comitis, 3, 12. — 4 patrōnōs, 3, 26.- quaerebant, 2, 16.-6 pauperēs, 4, 20.-7 7 inquit, 3, 16.8 ūnā, 4, II. vici circumdari solet.'" Tum lupus, "Valē,"" inquit, “amīce! nihil moror felicitātem servitūte ēmptam." 9. The Lion and the Mouse. 8 Old Fable. Circum leōnem dormientem mūsculi petulantēs cursābant. E quibus cum unus per casum dormientis caput offendisset, 5 ē somnō excitātus est leō eumque comprehendit. Iam devorātūrus erat bēstiolam, miserābiliter tamen ōranti benīgnē vitam condōnāvit. Paulo post cum per silvās nōn satis cautē praedam vestīgāret, in vēnātōris laqueōs incidit leō. Frūstrā studēns sē liberāre furibundus rugiēbat. Procul 10 eum audivit musculus celeriterque adventāvit. Iam cum inrētitum eum spectāvisset, cui ipse vitam libertatemque dēbēret, grātō animō ad laqueōs adrēpsit eōsque conrōsit. Ita leō omni periculō est liberātus praeclārumque misericordiae suae praemium reportavit.9 15 In Italiā 8 10. The Dancing Horses. 7 Old Fable. prope sinum Tarentinum inter alias Graecās urbis erat Sybaris, cuius incolae divitiis" et luxuriā ferē 12 1117 2 3 superabant Corinthiōs. Artem bellicam contemnebant,1 contrā summō cum studiō omnibus lūdicrīs vacābant. Lepidē igitur etiam equōs ita instituerant ut inter epulās ad tibiārum numerum saltārent. Sciebant id Crotōniātae finitimi. Itaque cum aliquandō bellum gererent cum illis, in aciem 5 nōn tubās et tubicinēs sed tibias et tibicines secum duxērunt. Proeli initio quam diū ēminus pūgnābātur, silēbant illi; ubi vērō ad ferrum et manūs rēs est adducta, subitō cantāvērunt numerōs ad saltandum aptōs. Vix autem hōs audiverant equi Sybarītārum, cum, tamquam mediis in con- 10 viviis essent, saltāre coeperunt et dominis stragem concitāvērunt tristissimam." 5 II. Augustus and the Raven. 6 13 Post Actiacam victōriam, quã Caesar Octāviānus Augustus, superātō Antōniō anno ante Christum nātum trīcēsimō primō, tōtius imperi Romāni principatum occupavit, occurrit 15 triumphanti illi quidam inter gratulantis corvum tenens, quem instituerat 10 ut diceret: "Avē," Caesar, victor, imperator." Mirātus Caesar officiōsam avem viginti milibus sestertiūm ēmit.12 Paulo post salūtātus similiter a psittacō etiam hunc emi iussit. Eadem arte in pīcā animadversā 13 hanc 20 quoque emit. His exemplis commōtus pauper quidam sūtor corvum sibi comparāvit, ut ad eandem vōcem eum institueret. Fatigātus autem labōre saepe avi nōn respondenti dicebat: "Oleum et operam perdidi." Sic enim apud Rōmānōs exclāmābant ei qui frūstrā operam cōnsumpserant. Tandem 25 aliquando corvus suum illud, "Avē, Caesar, victor, imperātor" didicerat.15 Iam properat sūtor ad Augustum ut avem vēn 4 14 Cf. 1 contempsi, p. 3, l. 16. —2 igitur, 3, 14.- 3 aliquandō, 3, 20. quam diu, 4, 10. cantāvit, 3, 23.- dominō, 4, 12.—7 trīstissi 8 5 12 6 mam, 4, 8. superābant, 1. 1.—9 quidam, 3, 10. — 10 instituerant, avē, 3, 8. ēmptam, 6, 2. 18 animadvertit, 5, 14. 14 frūstrā, 6, 9. 15 discō, I, 9. 1. 3. 11 - deret. At ille audītā vōce, "Iam satis," inquit, "domi habeō tālium salūtātōrum." Tum corvus tristem domini sui voltum animadvertēns crocitat: "Oleum et operam perdidi." Quae rēs rīsum excussit Augustō tantamque praebuit 5 laetitiam ut statim tanti emeret avem quanti etiam tum ēmerat nullam. 2 12. The Wolf and the Lamb. Lupus et agnus sitientēs ad eundem rīvum vēnerant. Superior lupus, longē inferior āgnus stābat. Tunc improbus latrō iūrgi causam quaerēns,3 "Cūr," inquit, "bibenti mihi 10 turbulentam reddidisti aquam?" Agnus timēns, "Quō modo possum?" inquit; "ā tē enim aqua ad mē dēcurrit." Ille vēritāte rei repulsus: "Hūius anni initiō mihi maledixisti." "Tum,” inquit agnus, "equidem nātus nōndum eram.' 'Hercle etiam," respondet lupus, "pater tuus contumēliōsē quondam 15 dixit dē aviā meā." Atque ita āgnum dīlaniat. 20 25 13. The Wolf and the Lamb. 99 66 Old Fable. Ad rívum eundem lúpus et ágnus véneránt "Cür," ínquit, "túrbuléntam fécistí mihí Aquám bibénti?" Lánigér contrá timéns : "Qui póssum, quaésō, fácere quód quererís, lupé? Repúlsus ílle véritátis víribús, "Ante hós sex ménsis mále,” ait, “díxistí mihí.” Cf. 1 satis, p. 6, 1. 7. — 2 lupus, 5, 10.—3 quaerēbant, 2, 16. tum, 7, 14. 4 nā |