cuique rei tribuens pro dignitate cuiusque; fortitudo est rerum magnarum appetitio et rerum humilium contemptio et laboris cum utilitatis ratione perpessio; modestia est in animo continens moderatio cupiditatum.

III 4 Prudentiae partibus utemur in dicendo, si commoda cum 6 incommodis conferemus, quom alterum sequi, vitare alterum cohortabimur; aut si qua in re cohortabimur aliquid, cuius rei aliquam ad disciplinam scientiam poterimus habere, quo modo aut qua quidque ratione fieri oporteat; aut si suadebi10 mus quippiam, cuius rei gestae aut praesentem aut auditam memoriam poterimus habere; qua in re facile id, quod velimus, exemplo adlato persuadere possimus. iustitiae partibus utemur, si aut innocentium aut supplicum dicemus misereri oportere; si ostendemus bene merentibus gratiam referri 15 convenire; si demonstrabimus ulcisci male meritos oportere; si fidem magnopere censebimus conservandam; si leges et mores civitatis egregie dicemus oportere servari; si societates atque amicitias studiose dicemus coli convenire; si, quod ius in parentes deos patriam natura conparavit, id religiose co20 lendum demonstrabimus; si hospitia clientelas cognationes ad

ius re e

12

1. rei tribuens 1,a'tcq2,3 retribuens h1k1μ2fno1 tribuens a1q uniuscuiusque vo2 2. r. humanarum c cumtentio contemptio u 4. cupiditatem hu1gr1 2 5. cum om. fnto1 6. conferamus μ2,2(a1),tr alt. vit. cbo123 7. cohortabimur c,3 cohortemur 5 ('coart.' q2) cu8. aliquam om, t1 ('aliquid' t2,mg) aliquem cb disciplinam SC. π disc. sc. hpk' disc. aut scientiam egr12 disciplinabilem sententiam u disciplinabilem scientiam 5(μ2k2) et habere 0,3 habere et cop 9. qua quid rat. f qua quodque rat. dla quidque om. q1v fieri possit ostendemus c,3,vo1 possit ost. fieri p1(pr. m., del. alt. m.) f. oport. ostendamus v ut si hp1π 10. praesentis aut auditae tul3cvọ1 11. fac. in quid b 12. possimus eu possimus vel poterimus a ('vel pot. add. alt. m.) poterimus 13vo2 possumus 5- 13. innocentiam ha innocentum u2atr,3 supplicium hak1l1vo1 dicim. T 14. in inmerentibus h1 ('bene mer.' alt. m.) inmerentibus en merentibus p2 (cum rasura 4 litt.) u,2,r referre l3vo3v conferri ub ref. oportere e 15. male mer. ulc. cbo2 ulc. male mer. h3 16. magno opere 28 leges et om. t 17. maiores л aegregiae p1 egregiae f servare v 18. amicitiam dic. stud. opb

conservari op

oport, om. b

colligi e coli om. d 19. parentis hрñμ1· in patr. e 20. demon

stravimus b

telam he

sed hosp. ospitia h'c officia q2

cognitione h1 cognationem h2

clientela h1 clien

finitates caste colendas esse dicemus; si nec pretio nec gratia nec periculo nec simultate a via recta ostendemus deduci oportere; si dicemus in omnibus aequabile ius statui convenire. his atque huius modi partibus iustitiae si quam rem in contione aut in consilio faciendam censebimus, iustam esse ostendemus, con- 5 trariis iniustam: ita fiet, ut isdem locis et ad suadendum et ad dissuadendum simus conparati. sin fortitudinis retinendae 5 causa faciundum esse dicemus, ostendemus res magnas et celsas sequi et appeti oportere, et item res humilis et indignas viris fortibus vel viros fortis propterea contemnere oportere 10 nec idoneas dignitate sua iudicare; item ab nulla re honesta periculi aut laboris magnitudine deduci oportere; antiquiorem mortem turpitudine habere; non ullo dolore cogi, ut ab officio recedatur; nullius pro rei veritate metuere inimicitias; quodlibet pro patria parentibus hospitibus amicis iis rebus, quas iusti- 15 tia colere cogit, adire periculum et quemlibet suscipere laborem. modestiae partibus utemur, si nimias lubidines honoris pecuniae similium rerum vituperabimus; si unam quamque

1. colenda hep1ñа2r2

col. esse cumaste h

caste om. 0

esse

ne precio u nec pr. om. dl* ne gr. μl 2. nec peric. similitudine b a vera via et recta c ded, ost. T op. aequale rvo3g3v fatui u

3. dicimus b

conv. stat. t

aut conc. o, idem h1p1

dem q3v

7. sumus b

constitui 03

stat. oportere co2 4. huiuscemodi z contione heob 5.
('cons.') concil. h2p1o facienda
6. contrarii h1
isdem h2e,2 his isdem μ (sic) iisdem p2 hisdem co12bð hiis-
et ad suad. et diss. 114,3 et ad diss. om. vo3 et diss. ❤
parati vo3o2 si fort. '(pr. m.) 8. causae h1 fac.
faciundum eрrfnvo1 faciendum ua, quid faciendum

esse dic. 1,2,rbl'

ost, b

et excels.

V

fac. quid vo1 dicamus e dicemus (suprasc. ostendemus') μ res magn. 9. hum. res b 10. viris fortibus vel viros fortes 1,a (vel' eras. a2) pal.4,c vir. fort. viros fortes s propterea om. ftl13v02012 praeterea cont. pal. 15v03 contempnere a contempni

c idoneos e idonea hvo3 11. ab nulla ekanb ac lab. 3 et lab. d doloris t1

i

pericula u

12.

antiquorum ul

morem 1

13.

ha

habere hp
nullo s 14.

15. ospit. u

sine turpitudine u (sic) turpitudinem en turpitudini t beri eup2af2to1v,3 non ullo in nullo hep1o in ullo recedant o pro om. e quamlibet uf quilib. cb iis rebus πe,l13 ('eis') his reb. hpant Lamb. pro his reb. u rebus ƒ et hiis reb. 03 et his reb. 5 iustia h1 17. honores hb hon. om. d 18. pecc. u pecunias b pecuniarum 11203dvo3,c ('pecc.') similiamque

rem certo naturae termino definiemus; si, quoad cuique satis sit, ostendemus; nimium progredi dissuadebimus; modum uni cuique rei statuemus.

6 Huius modi partes sunt virtutis; amplificandae, si suade5 bimus, omnibus verbis attenuandae, si ab iis dehortabimur, ut haec attenuentur, quae supra demonstravi. nam nemo erit, qui censeat a virtute recedendum: verum aut res non eius modi dicatur esse, ut virtutem possimus egregiam experiri, aut in contrariis potius rebus quam in his virtus con10 stare, quae ostendantur; ita, si quo pacto poterimus, quam is, qui contra dicet, iustitiam vocarit, nos demonstrabimus ignaviam esse et inertiam ac pravam liberalitatem; quam prudentiam appellarit, ineptam et garrulam et odiosam scientiam esse dicemus; quam ille modestiam dicet esse, eam nos 15 inertiam et dissolutam neglegentiam esse dicemus; quam ille fortitudinem nominarit, eam nos gladiatoriam et inconsideratam appellabimus temeritatem.

quouth quod 13

trl3 et similium 14, Lamb. 1. difin. u diffin. hang satis om. d 2. et nimium pc,d ('nimirum'). et in nim. v nimiumque modum 1,2,092 modo v et si mod. tl'vo11 et mod. 5 3. statuamus he 4. huius part. q3 partes sunt omnibus verbis attenuandae 1,2,/1 (pr. m.),vo3 (om. 'atten.') part. s. om. verb. amplificandae si suadebimus, att. 14 part. s. amplif. si hortabimur om. vero verb. att. 13 part. s. virtutis amplif. si suadebimus, om. verb. att. q2 part. s. virt. ampl. si dissuadebimus omnib. verb. att. si ab his dehort. c part. virt. s. ampl. si suad. att. r part. s. virt. ampl. si suad. att. 5 ('si dissuad.' b) 5. et ab π si om. h ab is f ab his s 6. et ut 13 adt. hu attenuent 7. erit n. qui censet b verum aut om. t ver. ut dic. r. non h. dicantur un ut om. h posuimus

t

esse t 8. huiusm. cq2vt,3

he

...

poss. exp. egr. r egr. poss. exp. b 9. reb. pot. co2

iis ❤

1

virtus const. quae ostendantur hep' virtutem constare ostendemus μ1 virtus const. ostendatur (μ2; ostendetur l3, Lamb. v. const. videatur f v. dicatur const. c) 10. item C. Sc.: ita si eo π quod is co1 11. his qui μ contradicit 3 лрaftevо20'(pr. m.)

vocavit hep'rl134v013 12v,3 vocabit 12. parvam u1cb liber

demonstravimus h

tatem ndl⭑cv, Lamb. quod co1 qui dl appellant un appellat v appellavit 28

13. inpr. u

14. esse om. r

appellaret h

mod. dicit

esse u mod. esse dicet t dicet mod. esse opp Fo: dixerit esse iner

Laudabile est, quod conficit honestam et praesentem IV 7 et consequentem conmemorationem. hoc non eo separavimus, quod partes, quae subiciuntur sub vocabulum recti, hanc honestam conmemorationem non dare soleant, set quod quom ex recto laudabile nascatur, tamen in dicendo 5 seorsum tractandum est hoc ab illo: neque enim solum laudis causa recta sequi convenit, set si laus consequitur, duplicatur recti appetendi voluntas. quom igitur erit demonstratum rectum esse, laudabile esse demonstrabimus aut ab idoneis hominibus, ut si qua res honestiori ordini placeat, quae a 10 deteriore ordine inprobetur; aut aliquibus sociis aut omnibus civibus exteris nationibus posterisque nostris.

Quom huius modi divisio sit locorum in consultatione, breviter aperienda est totius tractatio causae. exordiri licebit vel a principio vel ab insinuatione vel isdem rationibus, 15 quibus iudicialem causam. si cuius rei narratio incidet, eadem

2. hoc non eo modo separavimus partes eo2 hoc n. e. m. sep. ut partes hрn (nos')af,μ ('partes add. μ2),n ('separab.') hoc n. eo sep. ut part. t hoc n. e. sep. a recto, ut part. r ('he veritates' r2 suprase.) hoc n. separamus a recto, quod hae quatt. part. dl hoc nos eo separav. a recto non quod hae IIII part. 3,0p ('eo nos') hoc non eo modo sep. a recto ut part. c hoc nos eo m. separamus a r. non quod hee qu. part. v, 113 (a r. sep.') hoc nos non separav. a r. part. o1(pr. m., 'eo modo' pro 'non' alt. m.). Sc.: hoc non eo separavimus, quod partes 3. partes om 012 vocabulo s

subiciuntur euan sub vocabulum hep opbl2 sub

4. hanc honestatem he honestam hanc u honestatis hanc 2 hanc honestatis 5 non dare sol. p2μ,2,tc dare soleant hep1 dare. non soleant s sed quamquam C. Sc.: set quod quom 5. nascatur u,2,ropc,q1(pr. m.)2v,3, Lamb. nascitur hеpr 6. hoc om. n 7. recta 1,2(a1),to2 rectum s consequi c plicatur cp,3,p3 placatur hep1n placet up2,2 app. 2f recta app. recti t

voluptas rb1

consequetur vol dupl. magis x 8. recte demonstratum erit unto,3 9. rectum esse hep1 dem. hoc modo 10. honestior h

et

erit demonstrandum hepл,f,a (vel ratum') pal.co2
μ2,2,tvo2c rectum 5 demonstrabitur odl1 3401,3
aut idoneis dl4 ut ab idon. ul aut id a1
ordine h qua det. t 11. deteriori et hordine ordine om. vo3
aut quibus hep1n aut qualibus μ1 secus π 12. civibus om. b
ceteris r extraneis b 13. div. sit loc. 1,ancop div. loc. sit s
brev. tot. tr. caus. ap. erit e tract. tocius co2b
apperiendae sit happerietur f aperiendum est t
vel ins. 1 ins. hisdem p2 vel isdem heu 'b
hiisdem 3 vel eisdem v vel ab isdem q'do 16.

14.

15.

Lamb. tractio h
exordio hep1
vel hisdem paftrc vel
quibus iudicalē causā h

8 ratione narrari oportebit. quoniam in huius modi causis finis est utilitas et ea dividitur in rationem tutam atque honestam, si utrumque poterimus ostendere, utrumque pollicebimur nos in dicendo demonstraturos esse: si alterum, quod dicturi 5 sumus, ostendemus, ac si nostram rationem tutam esse dicemus, divisione utemur in vim et consilium, nam, quod in docendo rei dilucide magnificandae causa dolum appellavimus, id in dicendo honestius consilium appellabimus; si rationem nostrae sententiae rectam esse dicemus et omnes partes recti 10 incident, quadripertita divisione utemur, si non incident, quot erunt, tot exponemus. in dicendo confirmatione et confutatione utemur, ut enim nostri loci, quos ante ostendimus, confirmandi sunt, contrarii sunt confutandi. argumentationis ar

in

qu. in iudicialem causam ep1 qu. in iuridiciale causa p2,v ('iuridiciali') qu. in iudiciali causa 5 ratio л ead. narratione ro1 1. op. narrare e narr. om. 12 vo3 et quon, op, Lamb. 2. et hon. cvd hon. utrumque pot. ost. si 1 3. ost. pot. co2vbq3 ost. si cuius rei narratio incidet hos in dic. demonstr. esse μl pollicemur μ2,2(a1)r,v ('polluc.') 4. si alt. 1,2, ('si' om. h1) si alt. erimus demonstraturi simpliciter roo123b (plerique 0) si alt. dem. er. simpl. vð si alt. dem. simpl. vo3 si alt. erimus dem, quod dict. er. simpl. c sin a. quid dict. sum, ost. simpl. x quid heup12 quidem v 5. simus q1 ac si v at si b aut si 5 regionem b dixerimus t 6. divisionem л dicendo hep1al2 vo3 q2 7. dilucide magnificandi πek1μ2a1f dilucidae magnificanda hpu1 dilucide magnificandae bo3 magnificandae a (dilucide' eras.) 12vo2o1 manifestandae k2g2 delucidandae v dilucidandae et magnificandae dilucidandae oc dol. appellabimus a'f appell. om. o 8. id om. hdl vo3 honestiore vocabulo 3,01(alt. m.) honesti cons. b sin rat. r rationem nostrae sententiae ebol ratione nostram sententiam h racionem sententiae v narratione sententiae rationem g3 rationis nostrae sententiam (p) 9. rectum b partes recte h ("rectae') ριπμη 10. inciderint r quadripert. u quod h11 quot eras. al suprasc. a quotquot o 11. erunt divisiones μ tot et exp. p1

cons.

in dic. exp. co2 in dic. in conf. obvo3 12. utemur. ut enim nostri loci confirmandi sunt, ita contrarii sunt confutandi l3co3 ('loci nostri' Q3 'confut. sunt' c) utem. ut enim 1. n. confirm. s. ita contr. confut. dl48 ut enim nostris locis confirmandis contrariis confutandis p1,h ('contr. cogitandis'), ('nostri' 'contr. coucitandis') utemur nostris loc. conf. contr. conf. ep2,u ('et confut.'),2,l'vo3q,r ('loc. nostr.')b confirm. contr. conf. om. 12 ut. nostros locos confirmando contrarios confutando vol 13. arg. artificiose tr. ho artificiosae tractanda e tractandae artificiose r

-