faceret ipsa fragilitas. Hoc argumentum opum,

hæc vera

luxuriæ gloria existimata est, habere quod posset statim totum perire. Nec hoc fuit satis: turba gemmarum potamus, et smaragdis teximus calices: ac temulentiæ causa tenere Indiam juvat: et aurum jam accessio est.

I III. (1.) Utinamque posset e vita in totum abdicari, sacrum fame', ut celeberrimi auctores dixere, proscissum conviciis ab optimis quibusque, et ad perniciem vitæ repertum : quantum feliciore ævo, quum res ipsæ1 permutabantur inter se, sicut et Trojanis temporibus factitatum Homero3 credi convenit. Ita enim, ut opinor, commercia victus gratia invecta. Alios coriis boum, alios ferro capti

gas e fossili materia murrhina fuisse, non fictilia ea quæ porcellanea nostra ætas vocat, ut visum Cardano, Scaligeroque in Cardan. Exercit. 92. pag. 327; non e concharum genere aliquo, ut Bellonio: non ex

Et aurum jam accessio est. Præcipua jam, inquit, irritamenta luxuriæ sunt gemmæ accessoria tantum aurum argentumque, quæ nunc sordent. HARD.

-

III. 1. Aurum, sacra fames. Proindurata myrsha, coloribusque pį...babilior lectio, « auri sacra fames.» eta, ut Mercato, quem laudotau..: u alludat ad notum Virgilii carctor Annalium Ecclesiasticorum; men. PINT. Sacrum fame. Sic ad annum Christi: 34, num. 83 Reg. 2, eleganter : non, ut editi, non ipsum esse by chem, ut Agricole, de Natur Tostil. lib. VI, pag. 296. Sed de his opportunius, lib. XXXVII, cap. 8. HARD.

aurum, sacra fames. » Nam vox ea aurum abest et a Chiffl. cod. et ex antecedente capite subintelligenda est. Hard. Sacrum fame. Brot. ex MSS. Reg. 3 et ed. principe, abdicari auri sacra fames; et mox, addita vocula, ex eodem exemplari, proscissum est conviciis, etc. ED.

2. Quum res ipsæ. Paulus, Dig. lib. XVIII, tit. de contrahenda emptione : Origo emendi vendendique a permutationibus cœpit, etc. » HARD.

3.Homero. Iliad. H, v. 472 : Ěvôɛv ἄρ' οἰνίζοντο καρηκομόωντες Αχαιοί, ἄλλοι μὲν χαλκῷ, ἄλλοι δ' αἴθωνι στο δήρω, Ἄλλοι δὲ ῥινοῖς, ἄλλοι δ' αὐτῇ

visque rebus mutasse tradit: quanquam et ipse mirator auri, æstimationes rerum ita fecit, ut centum boum arma aurea' permutasse Glaucum diceret cum Diomedis armis novem boum. Ex qua consuetudine multa legum antiquarum pecore constat, etiam Romæ.

IV. Pessimum vitæ scelus fecit, qui id primus' induit 1 digitis. Nec hoc quis fecerit traditur. Nam de Prometheo omnia fabulosa arbitror, quanquam illi quoque ferreum anulum dedit antiquitas: vinculumque id, non gestamen, intelligi voluit. Mida quidem anulum, quo circumacto

habentem nemo cerneret, quis non etiam fabulosiorem fateatur? Manus et prorsus sinistræ maximam auctoritatem conciliavere auro, non quidem romanæ, quarum , mere ferreum id erat, ut virtutis bellicæ, insigne. De regibus romanis non facile dixerim. Nullum habet Romuli in Capitolio statua, nec præter Numæ Serviique Tullii alia, ac ne Lucii quidem Bruti. Hoc in Tarquiniis maxime miror, quorum e Græcia fuit origo, unde hic anulorum usus venit, quanquam etiam nunc Lacedæmone ferreo utuntur. Sed et a Prisco Tarquinio' omnium primo filium, quum in prætextæ annis occidisset hostem, bulla aurea' donatuin constat unde mos bullæ duravit, ut eorum qui1o equo

8

de Offic. lib. III, num. 38 : « Hinc inde Gyges inducitur a Platone... Is quum palam ejus anuli ad palmam converterat, a nullo videbatur, ipse autem omnia videbat : idem rursus videbatur, quum in lucem anulum inverterat. » HARD.

4. Sinistræ. Infelices. Sic omen sinistrum dicimus. Etsi manum quidem lævam intelligit, tamen in verbo ludit: ut et infelicis id auspicii fuisse admoneat. H. Quarum mere ferreum id erat. Broter. ex MSS. Regg. 2, 3, et ed. pr. quar. in more f. id e. Frustra in recentioribus emendatum, q. mere f. ED.

5. Nullum habet... statua. Statuas anulo ornari solitas, testatur etiam Cicero ad Attic. lib. IV, epist. 1, ubi ex statu, imagine, amictu, anulo, colligit ejusdem Scipionis Africani statuam esse, et quæ ad Opis, et quæ ad Pollucis ædem posita esset. HARD.

6. Quorum e Gracia fuit origo. Tarquinii Prisci pater Demaratus Corinthius fuit. DAL. Quorum e Græcia. Fuit enim Tarquinius

Priscus Demarati Corinthii filius, ejus qui in Etruriam commigravit. Aurel. Victor, lib. de Viris illustr. cap. 6; Plinius ipse, lib. XXXV, cap. 5. HARD.

7. Sed et a Prisco Tarquinio. Hæc totidem verbis Macrobius, Saturn. lib. I, cap. 6, p. 208. HARD.

8. In prætextæ annis. Ante an

num

ætatis quintum decimum. Vide quæ de toga pura et prætexta diximus lib. VIII, cap. 74. H. — In prætextæ annis. Ante annum quintum decimum; anno enim quarto decimo completo, bulla suspendebatur Laribus. BROt.

9. Bulla aurea. Festus : « Bulla aurea insigne erat puerorum prætextatorum, quæ dependebat eis a pectore, etc.» Asconius Pedianus :

Bulla suspendi in collo infantibus ingenuis solet aurea, libertinis, scortea, etc.» Bulla cordis effigiem referebat. HARD.

10. Eorum qui equo meruissent. Merere equo, merere pedibus, est in militia alterutro modo stipendia facere. HARD.

16

15

meruissent filii, insigne id haberent", cæteri" lorum. Et ideo miror Tarquinii ejus statuam sine anulo esse. 3 Quanquam et de nomine ipso ambigi video: Græci a digitis" appellavere, apud nos prisci ungulum" vocabant postea et Græci, et nostri symbolum "5. Longo certe tempore ne senatum quidem Romanorum habuisse aureos manifestum est. Siquidem his tantum qui legati ad 4 exteras gentes ituri essent, anuli publice dabantur: credo, quoniam ita exterorum honoratissimi intelligebantur. Neque aliis uti mos fuit, quam qui ex ea causa publice accepissent: vulgoque sic triumphabant. Et quum corona ex auro Etrusca" sustineretur a tergo, anulus tamen in digito ferreus erat, æque triumphantis, et servis fortasse

11. Insigne id haberent. Quod jam puberes facti, solemni festo laribus suspendebant, ut puellæ nubiles puppas suas Veneri. Rhodig. lib.V, cap. 18. DAL.

12. Cæteri lorum. Sine bulla. Ita Macrobius, loc. cit. Vel, ut Pedianus, cum bulla tantum scortea, hoc est, e pellibus facta. Id apposite Juvenalis expressit, Satyra V, vers. 164 Etruscum puero si contigit aurum, Vel nodus tantum, et signum de paupere loro. Lorum intellige id ligamentum, cum nodo, ex quo bulla pendebat : quale nunc gestant e serico equites Melitenses, unde crux pendet. HARD.

13. Græci a digitis appellavere. Δακτύλιον, ἀπὸ τοῦ δακτύλου, a dis gito. HARD).

14. Ungulum. « Ungulus, inquit Festus, Oscorum lingua, anulus: » idque gemino Paruvii testimonio comprobat. HARD,

15. Symbolum, Credo id nomen

coronam sustinentis. Sic triumphavit de Jugurtha C. Marius: aureumque' non ante tertium consulatum sumpsisse 5 traditur. Hi quoque, qui ob legationem acceperant aureos, in publico tantum utebantur his : intra domos vero, ferreis. Quo argumento etiam nunc sponsæ muneri ferreus"" anulus mittitur, isque sine gemma". Equidem nec Iliacis temporibus ullos fuisse anulos video: nusquam certe Homerus dicit, quum et codicillos missitatos" epistolarum gratia indicet, et conditas arcis" vestes, ac vasa aurea argenteaque", et ea colligata nodi, non anuli, nota. Sortiri

ros, levis Ulpiano. Kai yaş, inquit Arist. III, φυσικῆς ἀκροάσεως, δακτυλίους ἀπείρους φασὶ τοὺς μὴ ἔχοντας apevdovav. Huic contrarius est gemmatus Livio. Vide Rhodig. lib. VI, cap. 12; Alexand. ab Alexand. lib. II, cap. 5. DAL. Nec Iliacis temporibus. Muito ante Iliaca tempora, Hebræi anulos habuere. Cf. Genes. XXXVIII, 18 et 25. In picturis Herculanensibus anulum habet Theseus. Vid. Pitt. ant. d'Ercolano, t. I, tab. 5, et t. III, tab. 14, n. 6. BR.