HISTORIÆ NATURALIS LIBRI XXXVII CUM SELECTIS PINTIANI, DALECAMPII, SALMASII, HARDUINI, BROTERII, QUIBUS ACCESSIT TENTAMEN CHRONOLOGICUM DE GRÆCIS SCULPTORIBUS AUCTORE EMERICO-DAVID REGIE ARTIUM ACADEMIE SOCIO, ETC. PARS SEXTA CONTINENS MINERALOGIAM CURANTE DELAFOSSE IN NORMALI SCHOLA NATURALIS HISTORIE PROFESSORE NATURALIS HISTORIÆ LIBER XXXIII. 1. METALLA ETALLA nunc, ipsæque opes, et rerum pretia di- 1 centur, tellurem intus exquirente cura multiplici modo: quippe alibi divitiis foditur, quærente vita aurum, argentum, electrum', æs: alibi deliciis gemmas et parietum' digitorumque pigmenta: alibi temeritati ferrum, auro etiam gratius inter bella cædesque. Persequimur omnes ejus fibras, vivimusque super excavatam, mirantes dehiscere aliquando, aut intremiscere illam : ceu vero non hoc etiam indignatione sacræ parentis exprimi' possit. Imus in viscera ejus, et in sede Manium opes quærimus, tamquam parum benigna fertilique, quaqua secatur. Et inter hæc mini-, mum remediorum gratia scrutamur; quoto. enim cuique fodiendi causa medicina est? Quanquam et hæc summa I. 1. Argentum, electrum, æs. Argenti genera, usus et experimenta, Noster indicabit infr. cap. 31 sqq. Quod autem electrum statim mox appellat, non est e succinorum generibus, quæ fusissime demonstrabuntur lib. XXXVII, cap. 11; sed metallum naturale, immo et ante factum, si auro quinta argenti portio addatur; conf. inf. c. 23. Eris metalla peculiariter dicentur lib. XXXIV, cap. 1-5. ED. 2. Et parietum, etc. Parietum quidem, aurum : nam, ut dicetur libri hujus cap. 18: « jam et ipsi tamquam vasa inaurantur. » Digi tora, gemmæ quo pertinet sci- quaqua sui parte tribuit, ut minime parca, facilisque in omnibus quæcumque prosunt. Illa nos premunt, illa nos ad inferos agunt, quæ occultavit atque demersit, illa quæ non nascuntur repente. Mens ad inane evolans reputet quæ deinde futura sit finis sæculis omnibus exhauriendi eam: quousque penetratura avaritia. Quam innocens, quam beata, immo vero et delicata esset vita, si nihil aliunde, quam supra terras, concupisceret; breviterque", nisi quod secum est! 6. Illa nos premunt, etc. Par elegantia in eodem argumento Se neca versatus, epist: xciv.p.419°: Aurum quidet et argentum inquit, et propter numquam pacem agens ferrum, quasi male nohis committerentur, abscondit. Nos in lucem, propter quæ pugnaremus, extulimus... nec erubescimus summa apud nos habere, quæ fuerant ima terrarum. » HARD. 7. Quæ occultavit. Horatii scitum illud huc pertinet : « Aurum irrepertum, et sic melius situm Quum terra celat, etc. » Od. lib. III, 3, vers. 49. HARD. 8. Ut repente mens ad inane evolans. Superfluit prima vox ex vet. cod. PINT. Illa quæ поп паscuntur repente. Qua tam leute natura gignit, ut illa ægre, non 9. Mens. Mens in cælum se paulisper efferens secum reputet, quis sit finis futurus umquam exhauriendi tellurem et quousque penetratura sit avaritia. HARD. Mens ad inane. Inane pro cælo, aere, familiare præsertim poetis, ac Plinio. Per inania, magnum inane, Maro: Lucretius, fundum inane, sæpe dixere. I. D " pro 10. Breviterque, nisi quod secum est. Reg. 2 et Colb. 3, «haberetque non nisi quod secum est, forte elegantius. H.- Sic quoque Bro terius scribendum censuit. ED. II. Eruitur aurum, et chrysocolla juxta, ut pretiosior videatur', non natura. Parum erat unam vitæ invenisse pestem', nisi in pretio esset auri etiam sanies3. Quærebat argentum avaritia boni consuluit interim invenisse minium, rubentisque terræ excogitavit usum. Heu prodigiosa ingenia! quot modis auximus pretia rerum? Accessit ars picturæ ad aurum et argentum, quæ cælando cariora fecimus. Didicit homo naturam provocare. Auxere et artem vitiorum irritamenta. In poculis libidines cælare juvit, ac per obscenitates bibere. Abjecta deinde sunt hæc, et sordere cœpere et auri argentique nimium fuit. Murrhina et crystallina ex eadem terra effodimus, quibus pretium D II. 1. Ut pretiosior videatur, non, etc. In Reg. 2, ut pretiosior videatur nomen natura. » Colb. 3, ⚫ videatur, non natura. Sane sincerius: ut sit sententia, pretiosiorem videri chrysocollam vicinitate auri, quam natura sua, quum nihil aliud sit quam auri sanies. Libri hactenus editi, «ut pretiosior videatur nomen ex auro custodiens. At illa, « ex auro custodiens, nulli MSS. habent. H. Eruitur aurum, etc. Quod nos hodieque Aurum nativum appellamus, ab omni ævo notum; neque est quod in eo diutius immoremur. ED. 2. Vitæ invenisse pestem. Aurum. Mox auri saniem chrysocollam vocat, ut est. HARD. De chrysocolla fusius Noster agit infra, cap. 26. ED. - A que cælando carius fuerit. » Ev. 4. In poculis libidines. Juvenalis, Satyr. II, vers. 95 : « Vitreo bibit ille Priapo. Elegans in primis in eam sententiam est OEnomai epigrainma, lib. IV Anthologia, 18, de Cupidine sculpto in caucalio : Εν κυήθῳ τὸν ἔρωτας τίνος χάριν; ἀρε κατὸν εἴνῳ Αίθεσθαι κραδίην· μὴ πυρὶ уε In cyatho cur sculptus Amorvino ardeat ut cor. Est satis ignem igni quis furor adjicere estampridius in Elagabalo, pag. 107: «Vasa deinde centenaria argentea sculpta, et nonnulla schematibus libidinosissimis inquinata.» HARD. . 5. Murrhina et crystallina ex ea. dem terra effodimus. Produnt hæc verba perspicue murrhina vasa e pretioso olim facta lapide, quum effodi ex æquo cum crystallinis monet. Sic crystallina simul ac murrhina jungit Mart. Ep. LXXXII, lib. II; Julius Capitol. in M. Antonino, pag. 29, aliique. Myrrhina et onychina, Ælius Lamprid. in Elagabalo, pag. 112. Unde intelli I |