[M. Tullii Ciceronis] oratio pridie quam in exsilium iret 1421 1423 Full M. TULLII CICERONIS PRO P. SULL A ORATIO AD IUDICES EX RECENSIONE CAROLI HALMI I. A = T V NOTARUM EXPLICATIO. lemmata Scholiastae Bobiensis. Schol. Cic. II, p. 359 sqq. codex Tegernseensis, in quo solo ex meliore codicum familia oratio tota servata est. Cum in oratione pro Caecina et in fragmento Pompeianae lectionibus usi simus quas Io. Chr. Harlessius in usum G. Garatoni ex codice exscribendas curaverat, ab hac inde oratione praestantissimo codice ipso uti licuit, qui postquam per dimidium fere saeculum delituit, nuper ex Hungaria, ut fertur, cum aliis codicibus Parisios delatus est ad bibliopolam E. Trossium, a quo eum mense Decembri a. 1853 redemit BAITERUS. Nunc in bibliotheca regia Monacensi asservatur. (Cod. Lat. 48787.) codex Vaticanus num. 1525, olim Palatinus (= Pal. nonus Gruteri). Fragmentum orationis in eo servatum (§. 4-43 med.) partim B. G. NIEBUHRIUS, partim FR. BLUMIUS Romae contulerunt, eiusque collationis apographum a se factum Niebuhrius cum WUNDERO communicavit, a quo primum hanc collationem accepi. Postea lectiones a Niebuhrio et a Blumio exscriptas in marginibus exempli Neapolitani, quod Niebuhrius possederat, inveni, cuius usu a CLASSENIO mihi concesso quaedam in apographo neglecta corrigere licuit. Praeterea in haud paucis locis, in quibus collatio parum accurata videbatur, codicem ipsum denuo CAR. PRIENIUS et LEOP. SCHMIDTIUS inspexerunt, quod propterea moneo, ne quis, in cuius manus exemplum Niebuhrianum pervenerit, novis lectionibus a nobis in commentario critico prolatis fidem deroget. E = codex Erfurtensis, nunc Berolinensis, in quo cum oratio saeculo XVI. integra exstitisset, nunc in uno folio relicto non superest nisi extrema orationis pars §. 81 sqq., foliis proximis superioribus temporum iniuria deperditis. B = codex Bruxellensis num. 9763, ab I. ROULEZ collatus. Huius codicis, qui foedissime ille quidem interpolatus et mendis omnis generis refertus est, sed persaepe lectiones melioris familiae habet, simillimus erat ille codex Parcensis, cuius lectiones a Levino Torrentio ad margines ed. Manutianae (Venet. 1554. 8.) exscriptas Orellius in Oratt. sell. XV (Turici 1836. 8.) nec tamen satis accurate publicavit. Num idem codex fuerit - nam aliquot locis lectiones Parcensis et Bruxellensis multum discrepant, propterea incertum est, quod Torrentius etiam altero Parcensi usus est. Nos aliquot proprias lectiones Parcensis, quae non exstant in B, proferendas putavimus, consentientes omnes praetermisimus. S = codex Salisburgensis aulicus n. 34, nunc cod. Monacensis Lat. 15734, a me collatus. = Lectiones ed. Lambinianae a. 1566 integras afferre supervacaneum visum est, quoniam Lambinus in hac oratione subsidio codicis bonae notae caruit. Nec quidquam bonae frugis Niebuhrius in codicibus a Lagomarsino collatis invenit, quippe qui omnes ad familiam deteriorem pertineant. CICERO T. II. 48 I. 1. Maxime vellem, iudices, ut P. Sulla et antea dignitatis suae splendorem obtinere et post calamitatem acceptam modestiae fructum aliquem percipere potuisset: sed quoniam ita tulit casus infestus, ut et amplissimo honore cum communi ambitionis invidia, tum singulari Au5 tronii odio everteretur, et in his pristinae fortunae reliquiis miseris et afflictis tamen haberet quosdam, quorum animos ne supplicio quidem suo satiare posset, quamquam ex huius incommodis magnam animo molestiam capio, tamen in ceteris malis facile patior oblatum mihi tempus esse, in quo boni viri lenitatem meam misericordiamque, notam quon10 dam omnibus, nunc quasi intermissam, agnoscerent, improbi ac perditi cives, redomiti atque victi, praecipitante re publica vehementem me fuisse atque fortem, conservata mitem ac misericordem faterentur. 2. Et quoniam L. Torquatus, meus familiaris ac necessarius, iudices, existimavit, si nostram in accusatione sua necessitudinem familiaritatemque 15 violasset, aliquid se de auctoritate meae defensionis posse detrahere, cum huius periculi propulsatione coniungam defensionem officii mei. Quo quidem genere non uterer orationis, iudices, hoc tempore, si mea solum interesset; multis enim locis mihi et data facultas est et saepe dabitur de mea laude dicendi: sed, ut ille vidit, quantum de mea auctoritate 20 deripuisset, tantum se de huius praesidiis deminuturum, sic hoc ego sentio, si mei facti rationem vobis constantiamque huius officii ac defensionis probaro, causam quoque me P. Sullae probaturum. 3. Ac primum abs te illud, L. Torquate, quaero, cur me a ceteris clarissimis viris ac principibus civitatis in hoc officio atque in defensionis iure secernas. Quid 25 enim est, quam ob rem abs te Q. Hortensii factum, clarissimi viri atque ornatissimi, non reprehendatur, reprehendatur meum? Nam si est initum vero B 8. patiar B - INSCRIPTIO. M. T. Ciceronis pro P. Sylla oratio ad iudices S; in T inscriptio deest. 1. ut] ait B Silla V; Sylla TBS, et sic fere semper. 2. obtinere ed. Crat.: optineret T; obtineret codd. reliqui. 3. percipere potuisset TV: pot. percipere RO ut et amplissimo scripsi: ut et in ampl. V; et ampl. (om. ut) Grillius in comment. inedito ad Cic. de Invent., qui exstat in cod. Bamberg. (affert ille verba sed quoniam · everteretur); ut amplissimo in TR O. Particulam partitivam et iam desideravit Fr. Sal. Huldricus in Progr. Gymn. Turicensis 1813; in autem delendum esse vidit Ernesti. 4. tum communi B S. autroni Grillius; Antronii S et sic plerumque. In B aut Antronius aut Antonius ubique scriptum est. 6. tamen] tum B 7. exsatiare B ex huiusmodi inc. B animi S michi T, ut fere semper, et sic etiam plerumque nichil tempus esse TV B: esse om. RO 9. meam miseric.] meannamque (sic) V; misericordiamque meam B quondam omnibus TV: omnibus quondam R 0— 10. inprobi T; improb 14. redomiti codd. praeter B, in quo est confusi (ex contusi?), et T, qui habet re domiti cum ed. Crat., quod probaverunt Garatoni in Cur. sec., Klotzius, M. Seyffertus (Epist. crit. ad C. Halmium p. 39. Berol. 1848). 12. conservatam B 14. in om. Bnecessitudinem TV: necessitatem RO— familiaritatem V · 17. non uterer orationis TB(?)S: orat. non uterer V et Parcensis 18. locis mihi et data TB: locis et data mihi V; mihi locis et data ROest facultas B 19. ut ille vidit T V, item B (sed habet hic vidit post deminuturum): ut ille iudices RO. 20. deripuisset TS, ut Lamb. primus scripsit: diripuisset VB- deminuturum TV, codd. alii: in aliis codd. speravit aut putavit (et sic SO) ex interpolatione additum est; de B v. supra. hoc om. V et cod. Oxon. H - 24. constantiam V me P. mei Syllae B 22. probavero V B 23. L. om. V a om. B 24. iure om. B ceternas V; secernatis B 25. Hortensi T clarissimi viri atque ornatissimi TV, cod. Pithoeanus: clar. atque ornat. viri B; clariss. viri atque ornat. civis RO. 26. reprehendatur semel habet Vest initum a P. S. consilium TV B: initum est cons. a P. Sulla RO. |
