Immagini della pagina
PDF
ePub
[ocr errors]

Naupacti legibus vestris per magistratus a vobis creatos concilium habetis, socium hostemque libere quem velitis lecturi, pacem ac bellum arbitrio habituri vestro, sic Siculorum civi

tatibus Syracusas aut Messanam aut Lilybaeum indicitur con5 cilium: praetor Romanus conventus agit; eo imperio evocati 9

conveniunt; excelso in suggestu superba iura reddentem, stipatum lictoribus vident; virgae tergo, secures cervicibus imminent; et quotannis alium atque alium dominum sortiuntur. nec 10

id mirari debent áut possunt, cum Italiae urbes, Regium Ta10 rentum Capuam, ne finitimas, quarum ruinis crevit urbs Roma,

nominem, eidem subiectas videant imperio. Capua quidem, 11 sepulcrum ac monumentum Campani populi, elato et extorri ipso populo superest, urbs trunca, sine senatu sine plebe sine

magistratibus prodigium, relicta crudelius habitanda quam si 15 deleta foret. furor est, si alienigenae homines, plus lingua et 12

moribus et legibus quam maris terrarumque spatio discreti, haec tenuerint, sperare quicquam eodem statu mansurum. Philippi 13 regnum officere aliquid videtur libertati vestrae: qui cum

merito vestro vobis infensus esset, nihil a vobis ultra quam 20 pacem petiit, fidemque hodie pacis paetae desiderat. adsuefacite

his terris legiones externas et iugum accipite: sero ac nequiquam, 14 cum dominum Romanum habebitis, socium Philippum quaeretis. Aetolos Acarnanas Macedonas, eiusdem linguae homines, leves 15 ad tempus ortae causae diiungunt coniunguntque: cum alienigenis, fascibus] der Prätor hatte das Recht Alba. 14. prodigium] Unding, über Leben und Tod, da den Pro- cf. p. 90, 28. relicta crudelius) vinzialen das Recht der provocatio das Adverb. gehört zu relicta. nicht zustand. Vgl. Cicero's Verri- 15. plus] denn die locale Trennung

5. conventus] Gerichtstage, wäre nur gering. - Polyb. IX, 37: cf. Caes. b. g. I, 54. Doch behielten τότε μεν γαρ υπέρ ηγεμονίας και die Städte ihre communale Selbst- δόξης εφιλοτιμείσθε προς 'Αχαιούς verwaltung: Siculi hoc iure sunt, και Μακεδόνας ομοφύλους και τον ut quod civis cum cive agat, domi τούτων ηγεμόνα Φίλιππον νύν δε certet suis legibus; quod Siculus περί δουλείας ενίσταται πόλεμος cum Siculo non eiusdem civitatis, ut τοίς "Ελλησι προς αλλοφύλους ανde eo praetor iudices ex P. Rupilii θρώπους, ούς ομείς δοκείτε μεν decreto sortiatur, quod privatus a επισπάσθαι κατα Φιλίππου, λελήpopulo petit aut populus a privato, θατε δε κατά σφών αυτών επsenatus ex aliqua civitate qui iudi- εσπασμένοι και κατά πάσης Ελλάδος, cet datur, quod civis Romanus a 16. haec tenuerint] die Herrschaft Siculo petit, Siculus iudex datur, in Hellas. 18. officere, im Wege quod Siculus a civi Romano, civis stehen. 19. merito vestro] Weil Romanus datur; ceterarum rerum sie den Frieden von Naupactos nach iudices selecti ex conventu dem Bundesgenossenkriege (217) civium Romanorum proponi so- nicht gehalten. 20. petiit, im lent. Civ. Verr. II, § 32 sqq. eo] Friedensschluss von 205 v. Chr. dahin, inperio evocati opp. fidem pacis] die treue Erfüllung des arbitrio suo. 6. in suggestu] eingegangenen Friedens und Bündde sella curuli ac loco superiorc ius pisses. 24. ad tempus, momendicit. Cic. 10. finitimas] z. B. tane Veranlassungen trennen sie u.

nen.

[ocr errors]
[ocr errors]

cum barbaris aeternum hominibus Graecis bellum est eritque.

natura enim, quae perpetua est, non mutabilibus in diem 16 causis hostes sunt. sed unde coepit oratio mea, ibi desinet.

hoc eodem loco idem homines de eiusdem Philippi pace triennio ante decrevistis, isdem improbantibus eam pacem [Romanis], 5 qui nunc pactam et compositam turbare volunt. in qua consultatione nihil fortuna mutavit, cur vos mutetis non video.“

XXX. Secundum Macedonas ipsis Romanis ita concedentibus iubentibusque Athenienses, qui foeda passi iustius in

crudelitatem saevitiamque regis invehi poterant, introducti sunt. 10 2 deploraverunt vastationem populationemque miserabilem agro

neque id se queri, quod hostilia ab hoste passi forent; esse enim quaedam belli iura, quae ut facere, ita pati sit fas: 3 sata exuri, dirui tecta, praedas hominum pecorumque agi,

misera magis quam indigna patienti esse; verum enim vero 15 4 id se queri, quod is, qui Romanos alienigenas et barbaros

vocet, adeo omnia simul divina humanaque iura pollue

priore populatione cum infernis deis, secunda cum superis 5 bellum nefarium gesserit. omnia sepulcra monumentaque di

ruta esse in finibus suis, omnium nudatos manès, nullius ossa 20 6 terra tegi. delubra sibi fuisse, quae quondam pagatim habi

rum.

2

einigen sie wieder; weil zwischen Klage führen. 17. polluere, Hohn ihnen Verwandtschaft besteht, 80 sprechen, oder: mit Füssen treten, können momentane Verstimmungen stärker als violare. 19. bellum wohl momentane Feindseligkeiten gesserit] durch Zerstörung der Graberwecken, aber nie eine dauernde mäler und Tempel: cum priorem Entzweiung, unter ihnen sind es populationem sepulchris circa nur geringe Veranlassungen, welche urbem diruendis exercuisset, ne quid sie entzweien u. wieder zusammen inviolatum relinqueret, templa deum, führen, Rom gegenüber handelt es quae pagatim sacrata habebant, dirui sich um einen dauernden National- atque incendi iussit. XXXI, 26. kampf. In disiungunt coniunguntque, 20. Cic. Fin. V, 5: id quidem infidem aeternum bellum gegenüber

nitum est in hac urbe, quacumque steht, ist der Begriff von simultates enim ingredimur, in aliqua historia ad tempus exercent (non perpetuas) vestigium ponimus. Wenn die Atheenthalten. 2. natura, Abl. mit ner muthwillig Krieg begannen u. hostes sunt zu verbinden. 5. sich dann hinter ihre Mauern zuisdem, die Athener, Attalus und rückzogen, so mussten sie sich die Römer.

Verheerung von Attika wohl

ge10. Der Ausdruck introducti, der fallen lassen. Die Lacedämonier officiellen Sprache entlehnt, passt machten es nicht besser als die nicht für das Auftreten in einer Macedonier. 21. pagatim] in öffentlichen Landesversammlung. Demen. Ueber den συνοικισμός unNach v. 16 hatten die Gesandten ter Theseus vgl. Thukyd. II, 15 Athens die voranstehende Rede mit επί γαρ Κέκροπος και των πρώτων angehört. – 11. populatio, Plünde- βασιλέων ή Αττική ές Θησέα αεί rung 13. esse enim quaedam belli κατά πόλεις ωκείτο πρυτανεία iura] denn es gebe ein Kriegs- τε εχούσας και άρχοντας. ο δε Θηrecht. 15. verum enim vero] Nun σεύς καταλύσας των άλλων πόλεων aber müssten sie leider darüber τα τε βουλευτήρια και τας αρχάς

[ocr errors]
[ocr errors]

tantes in parvis illis castellis vicisque consecrata ne in unam urbem quidem contributi maiores sui deserta reliquerint. circa 7 ea omnia templa Philippum infestos circumtulisse ignes; sem

usta truncata simulacra deum inter prostratos iacere postes 5 templorum. qualem terram Atticam fecerit, exornatam quon- 8

dam opulentamque, talem eum, si liceat, Aetoliam Graeciamque omnem facturum. urbis

quoque suae similem deformitatem , futuram fuisse, nisi Romani subvenissent. eodem enim scelere

urbem colentis deos praesidemque arcis Minervam petitam, 10 eodem Eleusiniae Cereris templum, eodem Piraei Iovem Miner

vamque: sed ab eorum non templis modo sed etiam moenibus 10 vi atque armis repulsum in ea delubra, quae sola religione tuta fuerint, saevisse. itaque se orare atque obsecrare Aetolos, 11

ut miseriti Atheniensium, ducibus diis inmortalibus, deinde Ro15 manis, qui secundum deos plurimum possent, bellum susciperent.

XXXI. Tum Romanus legatus „totam orationis meae formam Macedones primum, deinde Athenienses mutarunt. nam et Macedones, cum ad conquerendas Philippi iniurias in 2

tot socias nobis urbes venissem, ultro accusando Romanos, 20 defensionem ut accusatione potiorem haberem effecerunt; et 3

Athenienses in deos inferos superosque nefanda atque inhumana scelera eius referendo quid mihi aut cuiquam reliquerunt, quod obicere ultra possim? eadem haec Cianos Abydenos Aenios 4

Maronitas Thasios Parios Samios Larisenses Messenios hinc ex 25 Achaia existimate queri; graviora etiam acerbioraque eos, qui

[ocr errors]

ες την νύν πόλιν ούσαν εν βουλευτήριον αποδείξας και πρυτανείον ξυνώκισε πάντας etc. 10. Piraei Iovem] θέας δε άξιον των εν Πειραιεί μάλιστα 'Αθηνάς έστι και Διός (του σωτήρος) τέμενος. Pausanias.

12. sola religione] und nicht durch Mauern wie die im Innern der Stadt oder des Piräeus.

17. formam] Plan, Concept. 23. Cianos] der Tod des Ptolemäus Philopator (205) vereinigte Philipp und Antiochus zu einem Bündniss, welches die Zertrümmerung Aegyptens zum Zwecke hatte. Gegen sie vereinigten sich Rhodus und Attalus von Pergamon und mit ihnen Chios und Mitylene. Philipp wandte sich zunächst an die Küsten der Propontis, wo er die in der Aetolischen Sympolitie stehende Stadt Kios durch Verrath nahm. Sie war mit seinem Schwiegervater Prusias in Febde, nun plünderte er die

Stadt und verkaufte die Einwohner als Sklaven. Die Gebäude übergab er dem Prusias, der nachher hier Prusa baute. Wenig besser erging es den Orten an der thracischen Küste, welche unter Aegyptischer Hoheit oder wie Lysimachia in Aetolischer Sympolitie standen. So eroberte er Aenus und Maronea_und legte Truppen nach Thasos, Paros und Samos (tiv tõv Θασίων πόλιν φιλίαν ούσαν εξηνdparodioato Pol.). Das Schicksal von Abydos ist schon oben erwähnt, das von Larisa ist nicht bekannt. In Messenien hetzte Ph. die demokratische und aristokratische Partei gegeneinander, wobei viele Aristokraten ermordet oder vertrieben wurden. 24. hinc ex Achaia] denn Achaia ist von Naupactos nur durch

Kori schen Meerbusen getrennt. 25. eos quibus) diejenigen unter den genannten zółels, welche

[ocr errors]

5 bus nocendi maiorem facultatem habuit. nam quod ad ea

attinet quae nobis obiecit, nisi gloria digna sunt, fateor ea

defendi non posse. Regium et Capuam et Syracusas nobis 6 obiecit. Regium Pyrrhi bello legio a nobis Reginis ipsis ut

mitteremus orantibus in praesidium missa urbem ad quam 5

defendendam missa erat, per scelus possedit. comprobavimus 7 ergo id facinus? an bello persecuti sceleratam legionem, in

potestatem nostram redactam tergo et cervicibus poenas sociis

pendere cum coegissemus, urbem agros suaque omnia cum 8 libertate legibusque Reginis reddidimus? Syracusanis oppressis 10

ab externis tyrannis, quo nil indignius est, cum tulissemus opem, et fatigati prope per triennium terra marique urbe munitissima oppugnanda essemus, cum iam ipsi Syracusani

servire tyrannis quam capi a nobis mallent, captam isdem 9 armis et liberatam urbem reddidimus. neque infitias imus Si- 15

ciliam provinciam nostram esse, et civitates quae in parte Carthaginiensium fuerunt et uno animo cum illis adversus nos bellum gesserunt, stipendiarias nobis ac vectigales esse: quin

contra hoc et vos et omnes gentes scire volumus, pro merito 10 cuique erga nos fortunam esse. an Campanorum poenae, de 20

qua ne ipsi quidem queri possunt, nos paeniteat? hi homines,

cum pro iis bellum adversus Samnites per annos prope septua11 ginta cum magnis nostris cladibus gessissemus, ipsos foedere

primum, deinde conubio atque cognationibus, postremo civitate

nobis coniunxissemus, tempore nostro adverso primi omnium 25 12 Italiae populorum, praesidio nostro foede interfecto, ad Han

nibalem defecerunt; deinde indignati se obsideri a nobis, Han13 nibalem ad oppugnandam Romam miserunt. horum si neque

urbs ipsa neque homo quisquam superesset, quis id durius 14 quam pro merito ipsorum statutum indignari posset? plures 30

sibimet ipsi conscientia scelerum mortem consciverunt, quam ab nobis supplicio adfecti sunt. ceteris ita oppidum, ita agros ademimus, ut agrum locumque ad habitandum daremus, urbem

innoxiam stare incolumem pateremur, ut qui hodie videat eam, 15 nullum oppugnatae captaeve ibi vestigium inveniat. sed quid 35 dederimus? magis illud est periculum, ne nimis facile victis 16 ignoscendo plures ob id ipsum ad experiundam adversus nos fortunam_belli incitemus. haec pro nobis dicta sint, haec 17

ego Capuam dico, cum Carthagini victae pacem ac libertatem nicht so stark waren wie Achaia, armis ist mit captam et liberatam z. B. Kios, Abydos, Thasos etc. zú verbinden: die Stadt, welche 4. Regium] Vgl. Polyb. I, 7. wir zugleich erobert u. befreit hat7. an, oder haben wir nicht viel- ten. 18. stipendiarias] „quarum mehr etc., rhetorische Frageform civitatum ager cum esset populi R., für tantum abest ut conprobaverimus,

tamen illis est redditus: is ager a ut reddiderimus. 10. Syracusa- censoribus locari solet.“ Darauf benis] cf. Liv. XXV, 31, 5.

zieht sich stipendiarius, während nil indignius est] Wegen externis das vectigal im jährlichen Zehnten tyrannis, denn an domestici tyranni der Feldfrüchte bestand. - 21. queri war Syracus gewöhnt. 14. isdem possunt] ist barbarische Ironie, cf.

11. quo

adversus Philippum; cuius domestica parricidia et cognatorum 5 amicorumque caedes et libidinem inhumaniorem prope quam

crudelitatem vos, quo propiores Macedoniae estis, melius nostis. quod ad vos attinet, Aetoli, nos pro vobis bellum suscepimus 18 adversus Philippum, vos sine nobis cum eo pacem fecistis.

et forsitan dicatis, bello Punico occupatis nobis coactos metu 10 vos leges pacis ab eo qui tum plus poterat accepisse: et nos, 19

cum alia maiora urgerent, depositum a vobis bellum et ipsi omisimus. nunc et nos deum benignitate Punico perfecto bello 20 totis viribus nostris in Macedoniam incubuimus, et vobis

restituendi vos in amicitiam societatemque nostram fortuna 15 oblata est, nisi perire cum Philippo quam vincere cum Romanis mavoltis.“

XXXII. Haec dicta ab Romano cum essent, inclinatis omnium animis ad Romanos Damocritus praetor Aetolorum

pecunia, ut fama est, ab rege accepta nihil aut huic aut illi 20 parti adsensus, rem magni discriminis consiliis nullam esse 2

tam inimicam quam celeritatem dixit; celerem enim paenitentiam, sed eandem seram atque inutilem sequi, cum praecipitata raptim consilia neque revocari neque in integrum restitui pos

sint. deliberationis eius, cuius ipse maturitatem exspectandam 3 25 putaret, tempus non iam statui posse; itaque, cum legibus

cautum esset, ne de pace belloque nisi in Panaetolico et Py

[ocr errors]

p. 91, 4.

4. domestica parricidia] δωροδοκίας επιπολαζούσης και του der Tod des Demetrius fällt in spä- μηδένα μηδέν δωρεαν (amsongt) tere Zeit; allein er war einer der πράττειν, και του χαρακτήρος übermüthigsten und frevelhaftesten τούτου νομιστευομένου (= imNaturen, die jenes freche Zeitalter . veteratus) na tois Alto lois. erzeugt hat. Es schien fast, als 22. Dem schnellen (unüberlegseien seine Götter die Gottlosigkeit ten) Entschluss folgt schnell die (Asebeia) und der Frevel (Parano- Reue, die aber dann doch zu spät mia). Mommisen I, 703 ff. Weder u. zugleich unnütz ist. 24. Der das Leben seiner Rathgeber (ami- Augenblick oder der richtige Zeitcorum) und der Begünstiger seiner punkt (tempus) der Ueberlegung Pläne, noch seiner nächsten Ver- oder Entscheidung (deliberationis), wandten war vor ihm sicher. Pol. deren Zweckmässigkeit (maturita17, 7.

15. nisi perire mavoltis] tem) man noch abwarten müsse, damit wird das Schicksal den Aeto- lasse sich sofort (iam) nicht belern drohend angedeutet, das ihrer stimmen. 26. nisi in Panaetolico] wartet, wenn sie sich Philipp an- die Versammlung war eine lanätoschliessen.

lische (c. 29), Damocritus will aber 19. pecunia ab rege accepta] Po- als Vorsitzender der Versammlung lybius (XVIII, 17) erzählt, wie die noch keine Entscheidung herbeiAetoler Flamininus Unbestechlich- führen. Man müsste also bis zur keit gar nicht begreifen konnten: nächsten Versammlung warten. Unήδη γαρ κατά την Ελλάδα της terdessen können aber die Ereig

« IndietroContinua »