Immagini della pagina
PDF
ePub

4 laico concilio ageretur, decernerent extemplo, ut praetor sine

fraude, cum de bello et pace agere velit, advocet concilium, et quod tum referatur decernaturque, ut perinde ius ratumque

sit, ac si in Panaetolico aut Pylaico concilio actum esset. 5 dimissis ita suspensa re legatis egregie consultum genti aiebat: 5

nam utrius partis melior fortuna belli esset, ad eius societatem inclinaturos. haec in concilio Aetolorum acta.

C) Charakter der Athener (Liv. XXXI, 44).

XLIV. Classis a Corcyra eiusdem principio aestatis cum L, Apustio legato profecta, Malea superata, circa Scyllaeum 10 2 agri Hermionici Attalo regi coniuncta est. tum vero Athe

niensium civitas, cui odio in Philippum per metum iam diu

moderata erat, id omne in auxilii praesentis spem effudit. 3 nec umquam ibi desunt linguae promptae ad plebem conci

tandam; quod genus cum in omnibus liberis civitatibus, tum 15 praecipue Athenis, ubi oratio plurimum pollet, favore multitu4 dinis alitur. rogationem extemplo tulerunt, plebesque scivit,

ut Philippi statuae et imagines omnes, nominaque earum, item maiorum eius virile ac muliebre secus omnium tollerentur delerenturque; diesque festi, sacra, sacerdotes, quae ipsius maio- 20

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

nisse drängen. Darum wünscht der Strateg die Vollmacht, im dringenden Falle eine ausserordentliche Versammlung berufen zu dürfen zum Zwecke der Entscheidung 1. et Pylaico] Von einem zweiten Landtag, etwa zu Heraclea in den Thermopylen, ist sonst nichts bekannt. Ueber den Aetolischen Bund vgl. Schömann, Griechische Alterth. II, 101 - 106. Den Aetolern war das frühere Römische Bündniss so übei bekommen, dass sie anfänglich wenig Lust zum Kriege hatten und Beide, Aetoler und Römer, waren gegeneinander misstrauisch und unwil. lig, allein aus dem gemeinschaftlichen Interesse entstand doch bald wieder eine Verbindung unter ihnen. Vgl. Niebuhr, Vorl. gr. Gesch. III,

13. in auxilii spem] auf die Hoffnung hin

bei der Hoffnung naher Hülfe. – 17. tulerunt] i. e.

. linguae promptae. – 18. et imagines] Brustbilder (aus Marmor). nominaque] Auf den Basen der Statuen, cf. Cic. Verr. IV, 874 haec Diana erat posita sane excelsa in basi, in qua grandibus litteris P. Africani nomen erat incisum eumque Carthagine capta restituisse (Dianae simulacrum) perscriptum. item maiorum] Perdikkas, Alexander, Antigonus Doson etc. 20. dies festi] Seit Alexander M. war es auch in Griechenland Sitte geworden, die Könige wie Götter zu verehren, ihnen Tempel, Altäre, Priester zu widmen und jährliche Feste zu ihren Ehren anzuordnen. Vgl. Schömann, Gr. Alterth, I, 539. Cic. in Verrem II, § 52 tu Syracusanos unum diem festum Marcellis inpertire noluisti, at vero praeclarum diem illis reposuisti, Verria ut agerent, et ut ad eum diem quae sacris epulisque

459 sq.

11. Tum vero] Als die Römische und des Attalus' Flotte in den Attischen Gewässern erschien. 12. cui odio] Correlation: der Hass, den sie hatten zurückhalten müssen.

[ocr errors]

rumve eius honoris causa instituta essent, omnia profanarentur: loca quoque, in quibus positum aliquid inscriptumve honoris 5 eius causa fuisset, detestabilia esse, neque in iis quicquam po

stea poni dedicarive placere eorum, quae in loco puro poni 5 dedicarique fas esset. sacerdotes publicos, quotienscunque pro 6

populo Atheniensi sociisque, et exercitibus et classibus eorum precarentur, totiens detestari atque exsecrari Philippum, liberos eius regnumque, terrestres navalesque copias, Macedonum genus omne

nomenque. additum decreto, si quis quid postea, quod ad notam 7 10 ignominiamque Philippi pertineret, ferret, id omne populum Athe

niensem iussurum; si quis contra ignominiam prove honore 8 eius dixisset fecissetve, qui occidisset eum, iure caesurum. postremo inclusum, ut omnia quae adversus Pisistratidas de

creta quondam erant, eadem in Philippo servarentur. Athe- 9 15 nienses quidem litteris verbisque, quibus solis valent, bellum ad

versus Philippum gerebant.

[ocr errors]
[ocr errors]

[ocr errors]

opus essent in conpluris annos locarentur. 1. profanarentur] durch Aufhebung der consecratio, durch die resecratio, vgl. exauguratio. – 3. detestabilia] d. h. es wird die detestatio und exsecratio über diese Stätten ausgesprochen.

4. poni] Vom Bau von Tem. peln oder Altären etc. in loco puro] „purus autem locus dicitur, qui neque sacer neque sanctus est neque religiosus.

8. genus omne nomenque] Genauigkeit der Rechtssprache; denn nicht alle, welche Macedonier heissen, sind deswegen ihrer Abstammung nach Macedonier. 12. iure caesurum] d. h. der Antragsteller soll sacer sein. Sonst pflegten die Athener nur mit der Todesstrafe zu drohen, vgl. Dem. gegen das Theorikon. 13. adversus Pisistratidas, sind die Beschlüsse zu Ehren des Harmodios u. Aristogeiton, welche zugleich das Andenken der Pisistratiden entehren. 14. Athenienses quidem]

Wenn es auf die Athener freilich ankam, so hatte Philipp nicht viel zu fürchten; denn sie führten nur mit Volksbeschlüssen (ungiquata) und grossen Worten Krieg.

Uebrigens vgl. zur Beurtheilung des ganzen Verfahrens Cic. in Verr. II, 159 Rhodii, qui prope soli bellum illud superius cum Mithridate rege gesserunt omnisque eius copias acerrimumque inpetum moenibus classibusque suis exceperunt, tamen, cum ei regi inimici praeter ceteros essent, statuam eius, quae erat apud ipsos in celeberrimo urbis loco, ne tum quidem in ipsis urbis periculis attigerunt; ac forsitan vix convenire videretur, quem ipsum hominem cuperent evertere, eius effigiem simulacrumque servare, sed tamen videbam, apud eos cum essem, et religionem esse quandam in his rebus a maioribus traditam et hoc disputari, cum statua se eius habuisse temporis rationem, quo posita esset, cum homine eius, quo gereret bellum atque hostis esset. Ibid. § 51: Mithridates in Asia, cum eam provinciam totam occupasset, Mūcia (Q. Mucius praetor 100 v. Chr.) non sustulit; hostis et hostis in ceteris rebus nimis ferus et inmanis, tamen honorem hominis deorum religione consecratum violare noluit.

D) Verhandlungen auf dem Landtage der Achäer (Liv. XXXII, 19-23).

[ocr errors]
[ocr errors]

zu

XIX. Elateam obsidenti consuli rei maioris spes adfulsit, Achaeorum gentem ab societate regia in Romanam amicitiam 2 avertendi. Cycliadam principem factionis ad Philippum trahen

tium res expulerant; Aristaenus, qui Romanis gentem iungi 5 3 volebat, praetor erat. classis Romana cum Attalo et Rhodiis

Cenehreis stabat, parabantque communi omnes consilio Corin4 thum oppugnare. optimum igitur ratus est, priusquam eam

rem adgrederentur, legatos ad gentem Achaeorum mitti polli

centis, si ab rege ad Romanos defecissent, Corinthum eis 10 5 contributuros in antiquum gentis concilium. auctore consule

2. Elateam obsidenti consuli] den Aetolern nicht blos BefehlsWährend die vereinigte Flotte der haber des Bundesheeres, sondern Römer und des Attalus sich nach auch Präsident des Bundesrathes Kenchreae, dem östlichen Hafen von u. der allgemeinen Versammlungen. Korinth, wandte, um diese starke Der permanente Bundesrath, Festung zu bedrohen, rückte von aus Deputirten der Bundesstaaten der anderen Seite Flamininus in bestehend, hatte seinen Sitz Phokis ein und besetzte die Land- Aegium, entschied über minder schaft, in der nur Elatea eine län- wichtige Angelegenheiten und hatte gere Belagerung aushielt. Antikyra die wichtigeren für den Landtag am korinthischen Meerbusen war Forzabereiten (γερουσία, προβούzum Winterquartier (198/97) aus- hevuo). Die Landesversammersehen. 3. ab societate regia] lungen wurden jährlich zweimal die Achäer beobachteten bis jetzt gehalten, im Frühling und im Neutralität, standen aber mit Mace- Herbst. Der Ort wec te; Zu. donien seit den Zeiten des Aratos u. · tritt hatten alle Bürger der BunAntigonus Doson (seit der Schlacht desstädte, wenn sie das 30. Lebensvon Sellasia im Cleomenischen Krie- jahr erreicht hatten. Die Stimmen ge) im besten Einvernehmen. wurden nicht nach Köpfen, 4. Cycliadam] Nachfolger des Phi- sondern nach Städten gezählt, lopoemen. Der Grund seiner Ver- aber die erscheinenden Bürger der bannung aus der Peloponnes ist un- einzelnen Städte waren an keine bekannt, da die betreffende Stelle Instruction gebunden. Schöm. bei Polybius verloren gegangen ist. Alt. II, 106–114. 8. ratus est, - 5. Aristaenus) Polyb. XVII, 13 T. Quinctius; dagegen ist zu con(vertheidigt ihn gegen den Vorwurf tributuros als Subject legatos zu beder προδοσία): ει γαρ μη σύν καιρώ ziehen. 11. contributuros] Koτότε μετέρριψε τους Αχαιούς 'Αρί- rinth wieder dem Ach. Bunde σταινος από της Φιλίππου συμμα- einzuverleiben. Aratus hatte (252) χίας προς την Ρωμαίων, φανερώς Sicyon befreit und schon 251 geάρδην απωλόλει το έθνος. νύν δέ, lang es ihm, sich Korinths und der χωρίς της παρ' αυτόν τον καιρόν Akropolis zu bemächtigen. Bald ασφαλείας εκάστους περιγενομένης darauf trieb er die Macedonische αυξήσεως των Αχαιών ομολογουμέ- Besatzung auch aus Megara Nun νως

စ်

προειρημένος ανήρ κακείνο breitete sich der Achäische Bund το διαβούλιον αίτιος έδόκει γεγονέ- in der Peloponnes aus, auch Mega

διό και πάντες αυτόν ουχ ως lopolis, Mantinea und Argos traten προδότην αλλ' ως ευεργέτης και dem Bunde bei. Darauf standen sich σωτήρα της χώρας ετίμων. - 6.

. 6 Achäer und Spartaner, Aratos und praetor] der Strateg war, wie bei Cleomenes, einander entgegen. Nach

ναι.

legati a fratre eius L. Quinctio et Attalo et Rhodiis et Atheniensibus ad Achaeos missi. Sicyone datum est eis concilium. 6 erat autem non admodum simplex habitus inter Achaeos ani

morum: terrebat Nabis Lacedaemonius, gravis et adsiduus 5 hostis; horrebant Romana arma; Macedonum beneficiis et ve- 7

teribus et recentibus obligati erant; regem ipsum suspectum habebant propter eius crudelitatem perfidiamque, neque ex iis 8 quae tum ad tempus faceret aestimantes graviorem post bellum

dominum futurum cernebant. neque solum quid in senatu 9 10 quisque civitatis suae aut in communibus conciliis gentis pro

sententia dicerent ignorabant, sed ne ipsis quidem secum cogi- 10 tantibus, quid vellent aut quid optarent, satis constabat. ad homines ita incertos introductis legatis potestas dicendi facta

est. Romanus primum legatus L. Calpurnius, deinde Attali 11 15 regis legati, post eos Rhodii disseruerunt; Philippi deinde

legatis potestas dicendi facta est; postremi Athenienses, ut 12 refellerent Macedonum dicta, auditi sunt. ii fere atrocissime in regem, quia nulli nec plura nec tam acerba passi erant,

invecti sunt. et illa quidem contio sub occasum solis tot 13 20 legatorum perpetuis orationibus die absumpto dimissa est.

XX. postero die advocatur concilium; ubi cum per praeconem,

[ocr errors]

non esse.

dreimaliger Niederlage trat Aratos Bündniss der Römer und Achäer. mit Antigonus Doson, dem Vormund 6. et recentibus] denn im Jahr des Macedonischen Königs Philipp,

vorher (199) hatte Philipp den in Unterhandlung und räumte ihm Achäern Orchomenos, Heraeą und den Besitz von Akrokorinth ein Triphylien zurückgegeben, während und zugleich die Hegemonie über er Korinth besetzt hielt. 8. aestidie Achäer. Bei Sellasia (Frühling mantes] cernebant aestimandum 222) wurde Cleomenes gänzlich

9. in senatu] Vor dem geschlagen. Seit dieser Zeit blieb Landtag wurden allgemein wichtige Korinth, Orchomenus, Heraea und politische Fragen auch von dem Triphylien von Macedonien besetzt. Gemeinderath der einzelnen nóleis

1. L. Quinctio] Commandant behandelt. Solche Beschlüsse waren der Römischen Flotte. 2. Si- indessen nicht bindend. 10. in cyone] Wohl eine ausserordentliche communibus conciliis] denn die HalVersammlung im Spätherbst 198. - tung des Achäischen Bundes zwi.. 3. non admodum simples] die Stim- schen Rom und Macedonien war mung unter den Achãern war sehr schon auf früheren Landtagen zur getheilt: ihr Herz war für die Sprache gekommen. Bis jetzt genationale Sache, welche Philipp lang es mit der Neutralität, nun zu vertreten schien, ihr Verstand, aber drangen die Römer auf entder Selbsterhaltungstrieb machte sie schiedenen Anschluss zur einen oder einem Römischen Bündniss geneigt. der anderen Partei. 19. illa qui

4. Nabis] Nabis war mit den dem contio] Es war Gesetz, dass am Achäern im Krieg (agros finitimo- ersten Tag die Gesandten (Parteien) rum vastabat et iam urbibus quoque gehört, am zweiten die Fragen erat terribilis); da nun die Römer berathen, am dritten abgestimmt mit diesem abscheulichen Tyrannen wurde. ein Bündniss geschlossen hatten, 21. concilium, das Volk zur Beso erschwerte dieser Umstand ein rathung, im Gegensatz zur contio Histor. Quellenbuch. II, 2. 2. Aufl.

10

[ocr errors]

sicut Graecis mos est, suadendi, si quis vellet, potestas a

magistratibus facta esset, nec quisquam prodiret, diu silentium 2 aliorum alios intuentium fuit. neque mirum, si, quibus sua

, sponte volutantibus res inter se repugnantes obtorpuerant quodam modo animi, eos orationes quoque insuper turbaverant, 5

utrimqne quae difficilia essent, promendo admonendoque per 3 totum diem habitae. tandem Aristaenus praetor Achaeorum,

ne tacitum concilium dimitteret, „ubi" inquit ,illa certamina animorum, Achaei, sunt, quibus in conviviis et circulis, cum de

Philippo et Romanis mentio incidit, vix manibus temperatis? 10 4 nunc in concilio ad eam rem unam indicto, cum legatorum

utrimque verba audieritis, cum referant magistratus, cum 5 praeco. ad suadendum vocet, obmutuistis! si non cura salutis

communis, ne studia quidem, quae in hanc aut in illam partem

animos vestros inclinarunt, vocem cuiquam possunt exprimere? 15 6 cum praesertim nemo tam hebes sit, qui ignorare possit di

cendi ae suadendi quod quisque aut velit aut optimum putet nunc occasionem esse, priusquam quicquam decernamus: ubi

semel decretum erit, omnibus id, etiam quibus ante displicuerit, 7 pro bono atque utili fore defendendum.“ haec adhortatio 20

praetoris non modo quemquam unum elicuit ad suadendum, sed ne fremitum quidem aut murmur contionis tantae ex tot populis congregatae movit. XXI. tum Aristaenus praetor rursus , non magis consilium vobis, principes Achaeorum, deest

am vorhergehenden Tage. – 1. si- sie zu entlassen. 10. mentio incut Graecis mos est] Cf. Dem. de cidit] Warum Perfectum ? 11. cor. 8 169 τή δ' ύστεραία (den indicto, cf. XXXI, 25, wo Cycliadas Abend vorher war ein Bote ange- erklärt: non licere legibus Achaeolangt mit der Nachricht, dass Phi- ruim de aliis rebus referre, quam lipp Elatea genommen) άμα τη propter quas convocati essent. ημέρα οι μεν πρυτάνεις την βου- 14. ne studia quidem, ist nicht einλήν εκάλουν εις το βουλευτήριον, mal der Parteieifer im Stande, υμείς δ' εις την εκκλησίαν επορεύ- einem eine Aeusserung zu entringen? εσθε, και πριν εκείνην χρηματί- In erster Linie sollte freilich die σαι και προβουλεύσαι πάς ο δη- cura salutis communis entscheiden. μος άνω καθήτο. και μετά ταύτα 16. hebes, évaloontos. 21. ως εισήλθεν η βουλή και απήγγει- quemquam unum] Einen einzelnen λαν οι πρυτάνεις τα προσηγγελμένα Redner, gegenüber der Universa εαυτούς και τον ήκοντα παρήγαγον contio. κακείνος είπεν, ήρώτα μέν ο κή. 24. non magis consilium quam ev.& á yo Q & VELV Boule tai“ lingua] Es fehlt ihnen nicht an einer παρήει δ' ουδείς. πολλάκις δε τού bestimmten Ansicht, als vielmehr κήρυκος έρωτώντος ουδέν μάλλον der Muth, mit ihrer Ansicht heraviotat' údels. - 4. obtorpuerant] ’ .

vorzutreten. Der Vorsitzende ist Wir sagen: der Verstand steht mir verpflichtet, mit seiner Ansicht zustill. 8. dimitteret] der Strateg rückzuhalten, weil aber Niemand beruft die Versammlung nach Ver- das Wort ergreift, so ist er geständigung mit dem Bundesrath nöthigt, selbst über die vorliegen(Damiurgen) und hat das Recht, den Fragen sich auszusprechen.

[ocr errors]
« IndietroContinua »