Immagini della pagina
PDF
ePub

quam lingua; sed suo quisque periculo in commune consultum non volt.

forsitan ego quoque tacerem, si privatus essem: nunc praetori video aut non dandum concilium legatis fuisse,

aut III. die sine responso eos non dimittendos esse. respon- 2 5 dere autem, nisi ex vestro decreto, qui possum? et quoniam

nemo vestrum, qui in hoc concilium advocati estis, pro sententia quicquam dicere volt aut audet, orationes legatorum hesterno die pro sententiis dictas percenseamus, perinde ac 3

non postulaverint quae e re sua essent, sed suaserint quae 10 nobis censerent utilia esse. Romani Rhodiique et Attalus 4

societatem amicitiamque nostram petunt, et in bello, quod adversus Philippum gerunt, se a nobis adiuvari aequom censent. Philippus societatis secum admonet et iurisiurandi; et 5

modo postulat, ut secum stemus, modo, ne intersimus armis, 15 contentum ait se esse. nulline venit in mentem, cur qui non- 6

dum socii sunt, plus petant quam socius? non fit hoc neque modestia Philippi neque impudentia Romanorum, Achaei: fortuna et dat fiduciam postulantibus et demit. Philippi praeter 7

legatum_videmus nihil: Romana classis ad Cenchreas stat, 20 urbium Euboeae spolia prae se ferens; consulem legionesque

eius, exiguo maris spatio diiunctas, Phocidem ac Locridem pervagantis videmus: miramini, cur diffidenter Cleomedon le- 8 gatus Philippi, ut pro rege arma caperemus adversus Romanos,

modo egerit? qui, si ex eodem foedere ac iureiurando, cuius 9 25 nobis religionem iniciebat, rogemus eum, ut nos Philippus et

ab Nabide ac Lacedaemoniis et ab Romanis defendat, non modo praesidium quo tueatur nos, sed ne quid respondeat 10 quidem nobis sit inventurus, non hercule magis quam ipse

[ocr errors]
[ocr errors]

1. suo quisque periculo] der Einzelne will nicht auf seine Gefahr hin sich für eine bestimmte Politik aussprechen, welche für die Existenz des ganzen Bundes massgebend werden soll. Warum wendet sich Aristaenus an die principes Achaeorum? Vgl. 151, 9. – 5. decreto, ein Beschluss muss gefasst, also zunächst ein Antrag gestellt werden. 6. advocati] die einzelnen Gemeinden schickten also Deputirte: 'Ayoubov τους τας αρχάς έχοντας ες το συνέδριον ήξίουν συγκαλέσαι τους Αχαιous. Paus. VII, 9, 1.

pro sententia] als sein Votum, wie in Rom der Senator. 8. pro sententiis dictas] die Ro der emden Gesandten enthielten nur Anträge, Forderungen; da nun darüber keine

Ansichten der Achäer vorgebracht sind, so will Aristaenus diese Forderungen jetzt als die verschiedenen Ansichten der Achäer selbst behandeln. 13. et iurisiurandi] έτι γαρ ένορκος έμενε πάσιν η γεγενημένη συμμαχία δι' Αντιγόνου κατά τους Κλεομενικούς καιρούς Axalots. Polyb. IV, 9. Dieser Eid (für Aufrechterhaltung des Bünd-nisses mit Macedonien) war jährlich erneuert worden. 20. Euboeae] Oreus war von der Römischen Flotte zum zweiten Male verwüstet, Eretria und Karystos mit Gewalt genommen und gänzlich ausgeplündert worden, viele der trefflichsten Kunstwerke wanderten von da nach Rom. 24. modo, soeben, gestern. 25. iniciebat, vorhielt.

Philippus priore anno, qui pollicendo se adversus Nabidem

bellum gesturum cum temptasset nostram iuventutem hinc 11 in Euboeam extrahere, postquam nos neque decernere id sibi

praesidium neque velle illigari Romano bello vidit, oblitus

societatis eius quam nunc iactat, vastandos depopulandosque 5 12 Nabidi ac Lacedaemoniis reliquit. ac mihi quidem minime

conveniens inter se oratio Cleomedontis visa est. elevabat

Romanum bellum, eventumque eius eundem fore qui prioris 13 belli

, quod cum Philippo gesserint, dicebat. cur igitur nostrum ille auxilium absens petit potius quam praesens nos socios 10 veteres simul ab Nabide ac Romanis tueatur? nos dico? quid ita passus est Eretriam Carystumque capi? quid ita tot Thes

saliae urbes? quid ita Locridem Phocidemque? quid ita nunc 14 Elateam oppugnari patitur? cur excessit faucibus Epiri clau

strisque illis inexpugnabilibus super Aoum amnem, relictoque 15 15 quem insidebat saltu penitus in regnum abiit? si sua voluntate

tot socios reliquit hostibus diripiendos, qui recusare potest, quin et socii sibi consulant? si metu, nobis quoque ignoscat timentibus. si victus armis cessit, Achaei Romana arma sustinebimus, Cleomedon, quae vos Macedones non sustinuistis? 20

3. in Euboeam extrahere] Philipp
versprach den Krieg gegen Nabis zu
führen (200/199). Als die Achäische
Versammlung darüber sehr erfreut
war, fuhr er fort: „ita tamen aequum
est me vestra meis armis tutari, ne
mea interim nudentur praesidiis.
itaque, si vobis videtur, tantum pa-
rate militum, quantum ad Oreum
et Chalcidem et Corinthum (das
Letztere fügt er zum Schein hinzu!)
tuenda satis sit, ut meis ab tergo
tutis securus bellum Nabidi infe-
ram et Lacedaemoniis.non fefellit
Achaeos, quo spectasset tam benigna
pollicitatio: id quaeri, ut obsidem
Achaeorum iuventutem edu-
ceret ex Peloponneso ad inli-
gandam Romano bello gentem. Aehn-
liche Künste versuchte man 1866
in Frankfurt. 6. minime conve-
niens inter se] die Darstellung (ora-
tio) des Cleom. ist nicht frei von
starken Widersprüchen.
8. eundem fore] cf. XXXI, 29.
10. quam tueatur (für das seltnere
quam ut tueatur), woran er aber
nicht einmal denkt. 11. ac Ro-
manis] Achäa war freilich von Rom
noch nicht bedroht, aber die Stel-

lung der Flotte vor Korinth und
das Winterlager zu Antikyra konn-
ten als Bedrohung aufgefasst wer-
den. Dazu war Nabis immer bereit
zu Plünderungszügen in das Achäi-
sche Gebiet.

15. super Aoum amnem] die Consuln P. Sulpicius und P. Villius machten vergebliche Versuche, von der Illyrischen Gränze her über die Candavischen Gebirge in Macedonien einzudringen. T. Quinctius ging den Aous hinauf, um in Epirus einzudringen. Hier stand Philipp in einer Gegend, wo der Aous zwischen zwei steilen, hohen Felsen hindurch fliesst, in der Nähe der festen Stadt Antigo

Flamininus fand hier einen vornehmen Epiroten, der es unternahm, die Römische Armee auf einem Umwege den Macedoniern in den Rücken zu führen. Die Macedonier von einem panischen Schrecken ergriffen, verliessen den unüberwindlichen Pass und ergriffen die Flucht, so dass die Römer in Thessalien einrücken konnten (198). 20. Cleomedon] die fremden Gesandten waren in der Versammlung anwesend, durften sich aber an der

nea.

[ocr errors]

an tibi credamus Romanos non maioribus copiis nec viribus 16 nunc bellum gerere, quam antea gesserint, potius quam res ipsas intueamur? Aetolos tum classe adiuverunt; nec duce 17

consulari nec exercitu bellum gesserunt; sociorum Philippi 5 maritimae tum urbes in terrore ac tumultu erant; mediterranea

adeo tuta ab armis Romanis fuerunt, ut Philippus Aetolos nequiquam opem Romanorum implorantis depopularetur: nunc 18 autem defuncti bello Punico Romani, quod per XVI annos

velut intra viscera Italiae toleraverunt, non praesidium Aetolis 10 bellantibus miserunt, sed ipsi duces belli arma terra marique

simul Macedoniae intulerunt. tertius iam consul summa vi gerit bellum. Sulpicius in ipsa Macedonia congressus fudit 19 fugavitque regem, partem opulentissimam regni eius depopu

latus: nunc Quinctius tenentem claustra Epiri, natura loci 20 15 munimentis exercitu fretum, castris exuit; fugientem in Thes

saliam persecutus praesidia regia sociasque eius urbes prope in conspectu regis ipsius expugnavit. ne sint vera quae Athe- 21 niensis modo legatus de crudelitate avaritia libidine regis dis

seruit, nihil ad nos pertineant quae in terra Attica scelera in 20 superos inferosque deos sunt admissa, multo minus quae Ciani 22

Abydenique, qui procul ab nobis absunt, passi sunt; nostrorum ipsi volnerum, si voltis, obliviscamur, caedes direptionesque 23 bonorum Messenae in media Peloponneso factas, et hospitem

Cyparissiae Charitelen contra ius omne ac fas inter epulas 25 prope ipsas occisum, et Aratum patrem filiumque Sicyonios,

cum senem infelicem parentem etiam appellare solitus esset, interfectos, Polycratiam eius uxorem libidinis causa in Mace- 24 doniam asportatam; cetera stupra virginum matronarumque

oblivioni dentur: ne sit cum Philippo res, cuius crudelitatis 25 30 metu obmutuistis omnes: nam quae alia tacendi advocatis

in concilium causa est? cum Antigono, mitissimo ac iustissimo rege et de nobis omnibus optime merito, existimemus

Debatte am zweiten Tag nicht be- siae] Hafenstadt von Messene. theiligen. – 2. Der Augenschein 25. Aratum patrem] tòv yào zpelehrt, dass die Römer jetzt mit σβύτερον "Αρατον, δυσαρεστηθέντα grösserer Macht u. Energie auftre- τους υπ' αυτού πεπραγμένοις εν ten als im ersten Krieg. 3. classe] τη Μεσσήνη επανειλατο φαρμάκων nur mit einer Flotte.

Polyb. VIII, 14. Der Sohn wurde sulari] zu duce und exercitu gehörig. in Folge einer Vergiftung durch Die Wortstellung entspricht der Philipp wahnsinnig. Plut. Arat. 54. rhythmischen Form"us. Vgl. zu 27. Polycratiam] cf. XXVII, 31 Liv. I, 24. 7. depopularetur] uni etiam principi Achaeorum Arato cf. Liv. XXIX, 12. 9. intra adempta uxor nomine Polycratia ac viscera Italiae] im Herzen von Ita- spe regiarum nuptiarum in Macedolien. -- 13. partem opulentissimam ] niam asportata fuerat. 31. cum die fruchtbarsten (wohlhabendsten) Antigono] Doson (ó 40cv wegen Landstriche wie Lyncestis, Eordaea, der Leichtigkeit, mit der er VerElimiotis, Orestis. 24. Cyparis- sprechen gab). Er war Brudersohn

4. con

[ocr errors]

disceptationem esse: num id postularet facere nos quod fieri 26 non posset? paeninsula est Peloponnesus, angustis Isthmi

faucibus continenti adhaerens, nulli apertior neque opportunior 27 quam navali bello. si centum tectae naves et quinquaginta

leviores apertae et triginta Issaici lembi maritimam oram 5 vastare et expositas prope in ipsis litoribus urbes coeperint oppugnare, in mediterraneas scilicet nos urbes recipiemus,

tamquam non intestino et haerente in ipsis visceribus uramur 28 bello! cum terra Nabis et Lacedaemonii, mari classis Romana

urgebunt undique, regiam societatem et Macedonum praesidia 10 implorabimus? an ipsi nostris armis al hoste Romano tuta

bimur urbes, quae oppugnabuntur? egregie enim Dymas priore 29 bello sumus tutati! satis exemplorum nobis alienae clades

praebent, ne quaeramus, quem ad modum ceteris exemplo 30 simus. nolite, quia ultro Romani petunt amicitiam, id quod 15

optandum vobis ac summopere petendum erat, fastidire. metu 31 enim videlicet compulsi et deprensi in aliena terra, quia sub

un bra vestri auxilii latere volunt, in societatem vestram con

fugiunt, ut portibus vestris recipiantur, ut commeatibus utantur! 32 mare in potestate habent, terras, quascumque adeunt, extemplo 20

dicionis suae faciunt: quod rogant, cogere possunt; quia peper

cisse vobis volunt, committere vos cur pereatis non patiuntur. 33 nam quod Cleomedon modo tamquam mediam et tutissimam

vobis viam consilii, ut quiesceretis abstineretisque armis, osten34 debat, ea non media sed nulla via est. etenim praeterquam 25

quod aut accipienda aut spernenda vobis Romana societas est, quid aliud quam nusquam gratia stabili, velut qui eventum exspectaverimus, ut fortunae applicaremus nostra consilia,

praeda victoris erimus? nolite, si quod omnibus votis petendum 35 erat ultro offertur, fastidire. non quemadmodum hodie utrum- 30

que vobis licet, sic semper liciturum est. nec saepe nec diu 36 eadem occasio erit. liberare vos a Philippo iam diu magis

des Antigonus Gonatas. Vgl. Nieb. 12. Dymas] Oestlich vom KoVorl. Gr. Gesch. III, 400. 1. Po- rinthischen Meerbusen. Die Stadt lybius' Vertheidigung des Aristänus wurde von den Römern u. Aetolern gegen gegen den Vorwurf der rpo- zerstört, von Philipp wieder herdoola zeigt zur Genüge, dass die gestellt.

14. ceteris exemplo] anNationalpartei wenigstens die Ein- dern zur Warnung (schreckenden mischung Roms als einen Angriff Beispiel) werden. – 17. deprensi in auf die Freiheit u. Selbständigkeit aliena terra] Abgeschnitten auf Griechenlands betrachtete, ohne fremdem Boden. 22. cur pereajedoch zu wissen, wie man sich tis] sie wollen euch jeden Grund, ihrer erwehren konnte. Die Dar- Veranlassung zu eurem Verderben stellung des Aristaenus ist also benehmen. 27. gratia stabili, parteiisch. 5. Issaici lembi] Von ohne sicheren Rückhalt bei einer der Insel Issa an der Küste von der kriegführenden Parteien (nusDalmatien, deren Bewohner tüch- quam). 32. liberare vos] Antigotige Seeleute waren, so benannt. nus Doson hatte sich zugleich die

[ocr errors]
[ocr errors]

L6

5

[ocr errors]
[ocr errors]

voltis quam audetis. sine vestro labore et periculo qui vos in libertatem vindicarent, cum magnis classibus exercitibusque mare traiecerunt. hos si socios aspernamini, vix mentis sanae 37 estis: sed aut socios aut hostes habeatis oportet.

XXII. Secundum orationem praetoris murmur ortum aliorum cum adsensu, aliorum inclementer adsentientes increpantium; et iam non singuli tantum sed populi universi inter se 2 altercabantur. tum inter magistratus gentis damiurgos

vocant; decem numero creantur certamen nihilo segnius 10 quam inter multitudinem esse. quinque relaturos de societate 3

Romana se aiebant suffragiumque daturos; quinque lege cautum testabantur, ne quid, quod adversus Philippi societatem esset, aut referre magistratibus aut decernere concilio ius

esset. is quoque dies iurgiis est consumptus. 15 Supererat unus iusti concilii dies: tertio enim lex iubebat 4

decretum fieri. in quem adeo exarsere studia, ut vix parentes ab liberis temperaverint. Risias – Pellenensis erat filium 5 damiurgum nomine Memnonem habebat, partis eius quae de

cretum recitari perrogarique sententias prohibebat. is diu 6 -20 obtestatus filium, ut consulere Achaeos communi saluti pate

retur, neu pertinacia sua gentem universam perditum iret, postquam parum proficiebant preces, iuratus se eum sua manu 7 interempturum nec pro filio sed pro hoste habiturum, minis pervicit, ut postero die coniungeret iis se qui referebant. qui 8 Hegemonie über den Achäischen liegenden Falle geschehen sein. Bund übertragen lassen, das Bünd- Denn wollte man annehmen, dass niss war also Abhängigkeit.

die fremden Gesandten sofort in

den Landtag eingeführt wurden u. 9. decem numero] Ursprünglich dass der Bundesrath während der waren es 10 Bundesstaaten. Diese Versammlung einen Vorbeschluss Zahl der Damiurgen blieb nun be- fasste, so sieht man nicht ein, warstehen, auch als die Zahl der Bun- um dies nicht sofort am zweiten desstaaten grösser wurde. Livius Tage geschieht, ehe die Debatte erhat zwei verschiedene Dinge durch- öffnet wird. 11. suffragiumque einandergeworfen, den Bundesrath daturo8] zur Abstimmung bringen und die Landesversammlung. Daher lassen, dagegen suffragium ferre erklärt sich auch c. 21 die Anrede selbst abstimmen. 12. ne quid principes Achaeorum und die Be- referre aut decernere ius esset] Aehnzeichnung advocati, gleich als ob liche Bestimmungen wurden den Aristaenus vor dem Bundesrathe Gesetzen auch von den Athenern spräche. Dieser hat die Befugniss häufig beigefügt. Vgl. XXXI, 44, 8. ein apoßoúlevua zu fassen und nur 19. recitari) Zum Zweck der wenn sich die Mehrzahl für einen Relation. Der Ausdruck ist der RöAntrag an das Volk aussprach, mischen Sitte entlehnt, da die Volkskonnte der Strateg diesen zur Ver- tribunen in der Regel bei der handlung bringen. Eine Landes- Recitation gegen eine Rogation zu versammlung wurde aber nicht be- intercediren pflegten. – 21. perdirufen, ohne dass der Bundesrath tum iret, ebenso urtheilt Polyb. in schon vorher ein Probuleuma ge- der p. 144, 5 angeführten Stelle. fasst hat. Dies muss auch im vor- 24. referebant, den Antrag einge

« IndietroContinua »