15 quo vobis spectare videtur? Thessaliam deinde peragravit: quod sine ullius eorum quos oderat noxa, hoc magis tempta- 15 tionem metuo. inde litteras ad nos cum muneris specie misit, et cogitare iubet, quo modo in relicum hoc munere non 5 egeamus, hoc est ut decretum, quo arcentur Peloponnenso Macedones, tollamus, rursus legatos regios et hospitia cum 16 principibus et mox Macedonum exercitus, ipsum regem denique a Delphis quantum enim interfluit fretum? traicientem in Peloponnensum videamus, inmisceamur Macedonibus armanti10 bus se adversus Romanos. ego nihil novi censeo decernendum 17 servandaque omnia integra, donec ad certum redigatur, vanusne hic timor noster an verus fuerit. si pax inviolata inter Mace- 18 donas Romanosque manebit, nobis quoque amicitia et commercium sit: nunc de eo agere periculosum et inmaturum videtur.“ XXIV. Post hunc Archo, frater Xenarchi praetoris, ita disseruit: „difficilem orationem Callicrates et mihi et omnibus, qui ab eo dissentimus, fecit: agendo enim Romanae societatis 2 causam ipse temptarique et oppugnari dicendo, quam nemo neque temptat neque oppugnat, effecit, ut qui ab se dissen20 tiret, adversus Romanos dicere videretur. ac primum omnium, 3 tamquam non hic nobiscum fuisset, sed aut ex curia populi Romani veniret aut regum arcanis interesset, omnia scit enuntiatque quae occulte facta sunt. divinat etiam quae futura 4 fuerint, si Philippus vixisset, quid ita Perseus regni heres sit, 25 quid parent Macedones, quid cogitent Romani. -nos autem, 5 qui nec ob quam causam nec quem ad modum perierit Demetrius scimus, nec quid Philippus, si vixisset, facturus fuerit, ad haec quae palam geruntur consilia nostra accommodare oportet. ac scimus Persea regno accepto regem ab populo Romano 6 30 appellatum; audimus legatos Romanos venisse ad regem et eos benigne exceptos. haec omnia pacis equidem signa esse 7 iudico, non belli, nec Romanos offendi posse, si ut bellum gerentes eos secuti sumus, nunc quoque pacis auctores sequamur. cur quidem nos inexpiabile omnium soli bellum adversus 8 regnum Macedonum geramus, non video. opportuni propinquitate ipsa Macedoniae sumus? an infirmissimi omnium, tamquam, quos nuper subegit, Dolopes? immo contra ea vel viribus nostris, deum benignitate, vel regionis intervallo tuti. 9 sed simus aeque subiecti ac Thessali Aetolique: nihilo plus 5 fidei auctoritatisque habemus adversus Macedonas apud Romanos, qui semper socii atque amici fuimus, quam Aetoli, qui paulo ante hostes fuerunt? quod Aetolis, quod Thessalis, quod Epirotis, omni denique Graeciae cum Macedonibus iuris est, 10 idem et nobis sit. cur exsecrabilis ista nobis solis velut dis- 10 11 tortio iuris humani est? fecerit aliquid Philippus, cur adversus eum armatum et bellum gerentem hoc decerneremus: quid Perseus, novus rex, omnis iniuriae insons, suo beneficio paternas simultates oblitterans, meruit, cur soli omnium hostes ei simus ? 12 quamquam et illud dicere poteram, tanta priorum Macedoniae 15 regum merita erga nos fuisse, ut Philippi unius iniurias, si 13 quae forte fuerunt, utique post mortem obscurent; meministis cum classis Romana Cenchreis staret, consul cum exercitu Elateae esset, triduum nos in concilio fuisse consultantes, utrum 14 Romanos an Philippum sequeremur. nihil metus praesens ab 20 Romanis sententias nostras inclinarit: fuit certe tamen aliquid, quod tam longam deliberationem faceret. illud quid erat? vetusta coniunctio cum Macedonibus, vetera et magna in nos 15 regum merita. valeant nunc eadem illa, non ut praecipue amici, sed ne praecipue inimici simus. ne id quod non agitur, 25 Callicrates, simulaverimus agi. nemo novae societatis aut novi foederis, quo nos temere inligemus, conscribendi est auctor; 16 sed commercium tantum iuris praebendi repetendique sit, ne interdictione finium nostrorum nos quoque ipsos regno arceamus, 17 ne servis nostris pateat quo fugere liceat. quid? hoc adversus 30 Romana foedera est? quid rem parvam et apertam magnam 18 et suspectam facimus? quid vanos tumultus ciemus? quid ut ipsi locum adsentandi Romanis habeamus, suspectos alios invisosque efficimus? si bellum erit, ne Perseus quidem dubitat, quin Romanos secuturi simus. in pace etiam si non finiuntur 35 19 odia, at intermittantur." cum iidem huic orationi, qui litteris regis adsensi erant, adsentirentur, indignatione principum, quod quam rem ne legatione quidem dignam iudicasset Perseus, 20 litteris paucorum versuum impetraret, decretum differtur. legati deinde postea missi ab rege, cum Megalopoli concilium esset; dataque opera est ab eis, qui offensionem apud Romanos timebant, ne admitterentur. 5 B) Eumenes Anklage im Römischen Senat (Liv. XLII, 11—13). XI. Eumenes ut Romam venit, exceptus cum tanto honore 2 quantum non meritis tantum eius sed beneficiis etiam suis, ingentia quae in eum congesta erant, existimabant deberi, a praetore in senatum est introductus. causam veniendi sibi 3 Romam fuisse dixit praeter cupiditatem visendi deos homines10 que, quorum beneficio in ea fortuna esset, supra quam ne optare quidem auderet, etiam ut coram moneret senatum ut Persei conatis obviam iret. orsus inde a Philippi consiliis 4 necem Demetrii filii rettulit adversantis Romano bello. Bastarnarum gentem excitam sedibus suis, quorum auxiliis fretus in 15 Italiam transiret: haec illum volutantem in animo oppressum 5 fato regnum ei reliquisse, quem infestissimum esse sensisset Romanis. itaque Persea hereditarium a patre relictum bellum et simul cum imperio traditum septimum iam annum alere ac fovere omnibus consiliis. florere praeterea iuventute, quam 6 20 stirpem longa pax ediderit, florere opibus regni, florere etiam cretum differtur] der Beschluss muss doch soweit gegangen sein, Gesandte des Perseus überhaupt zuzulassen, was vorher nicht gestattet war. 2. ab eis qui etc.] Die römische Partei scheint im Bundesrathe unterdessen die Majorität erlangt zu haben. Vgl. 201, 2. Ueber die Parteien in Griechenland vgl. XLII, 30: In liberis gentibus populisque egens ubique multitudo omnis ferme, ut solet, deteriori rei favebat, ad regem Macedonasque inclinata; principum diversa cerneres studia. pars ita in Romanos effusi erant, ut auctoritatem immodico favore corrumperent, pauci ex iis iustitia imperii Romani capti, plures ita, si praecipuam operam navassent, potentes sese in civitatibus suis futuros rati. pars altera regiae adulationis erat, quos aes alienum et desperatio rerum suarum eodem manente statu praecipites ad novanda omnia agebat; quosdam ventosum ingenium, quia cum Perseo magis aura popularis erat. tertia pars, optuma eadem et prudentissima, si utique optio domini potioris daretur, sub Romanis quam sub rege malebat esse: si liberum isdem arbitrium fortunae esset, neutram partem volebant potentiorem altera oppressa fieri, sed illibatis potius viribus utriusque partis pacem ex aequo manere: ita inter utrosque optimam condicionem civitatum fore protegente altero semper inopem ab alterius iniuria. haec sentientes certamina fautorum utriusque partis taciti · ex tuto spectabant. 15. in Italiam transiret] Vgl. zu XLI, 23, aber auch XXXI, 7. 18. septimum iam annum]_Philipp starb 179, die Rede des Eumenes fällt in das Jahr 172. 19. florere] abundare; iuventus ἐν τῇ ἡλικίᾳ ὄντες. etiam aetate] er selbst = = ἡλικία, οι 20. florere stehe im aetate. atque cum corporis robore ac viribus vigeat, animum 7 esse inveteratum diutina arte atque usu belli. nam inde a puero patris contubernio Romanis quoque bellis, non finitumis tantum adsuetum, missum a patre in expeditiones multas 8 variasque. iam ex quo ipse accepisset regnum, multa, quae 5 non vi, non dolo Philippus omnia expertus potuisset moliri, 9 admirando rerum successu tenuisse. adcessisse ad vires eam, quae longo tempore multis magnisque meritis pareretur, auctoritatem non apud Macedonas tantum, sed apud Graeciae atque Asiae civitates. XII. vereri maiestatem eius omnes; nec 10 2 pro quibus meritis, pro qua munificentia tantum ei tribuatur, cernere, nec dicere pro certo posse, utrum felicitate id quadam eius accidat, an, quod ipse vereatur dicere, invidia adversus Romanos favorem illi conciliet. inter ipsos quoque reges in3 genti esse auctoritate: Seleuci filiam duxisse eum non peten- 15 tem sed petitum ultro, sororem dedisse Prusiae precanti atque 4 oranti; celebratas esse utrasque nuptias gratulatione et donis innumerabilium legationum et velut auspicibus nobilissumis 5 populis deductas esse. Boeotorum gentem, captatam Philippo, numquam ad scribendum amicitiae foedus adduci potuisse: 20 tribus nunc locis cum Perseo foedus incisum litteris esse, uno kräftigsten Mannesalter. 3. patris contubernio] Perseus hatte bereits unter Philipp den Römischen Krieg mitgemacht. 5. iam, vollends. 10. civitates, Republiken. 10. Ueber den Charakter des Perseus vgl. Polyb. XXVI, 5: ὁ δὲ Περσεὺς ἀνανεωσάμενος τὴν φιλίαν τὴν πρὸς Ῥωμαίους εὐθέως ἑλληνοκοπεῖν ἐπεβάλλετο, κατακαλῶν εἰς τὴν Μακεδονίαν καὶ τοὺς τὰ χρέα φεύγοντας͵ καὶ τοὺς πρὸς καταδίκας ἐκπεπτωκότας καὶ τοὺς ἐπὶ βασιλικοῖς ἐγκλήμασι παρακεχωρηκότας. καὶ τούτων ἐξετίθει προγραφὰς εἰς τε Δῆλον καὶ Δελφοὺς καὶ τὸ τῆς Ιτωνίας Αθηνᾶς ἱερόν, διδοὺς οὐ μόνον τὴν ἀσφάλειαν τοῖς καταπορευομένοις ἀλλὰ καὶ τῶν ὑπαρχόντων κομιδήν, ἀφ ̓ ὧν ἕκαστος ἔφυγεν. παρέλυσε δὲ καὶ τοὺς ἐν αὐτῇ τῇ Μακεδονίᾳ τῶν βασιλικῶν ὀφειλημάτων, ἀφῆκε δὲ καὶ τοὺς ἐν ταῖς φυλακαῖς ἐγκεκλεισμένους ἐπὶ βασιλικαῖς αἰτίαις. ταῦτα δὲ ποιήσας πολλοὺς ἐμετεώρισε, δοκῶν καλὰς ἐλπίδας ὑποδεικνύναι πᾶσι τοῖς Ἕλλησιν ἐν αὐτῷ. ἐπέφαινε δὲ καὶ κατὰ τὴν ἐν τῷ λοιπῷ βίῳ προστασίαν τὸ τῆς βασιλείας ἀξίωμα· Thebis, altero ad Delium, augustissimo et celeberrumo in templo, tertio Delphis. in Achaico concilio vero nisi discussa 6 res per paucos Romanum imperium intentantes esset, eo rem prope adductam, ut aditus ei in Achaiam daretur. at hercule 7 5 suos honores, cuius merita in eam gentem privatim an publice sint maiora vix dici possit, partim desertos per incultum ac neglegentiam, partim hostiliter sublatos esse. iam Aetolos quem ignorare in seditionibus suis non ab Romanis, sed a Perseo praesidium petisse? his eum fultum societatibus atque 8 10 amicitiis eos domesticos apparatus belli habere, opibus ut externis non egeat. triginta milibus peditum quinque milibus equitum, in decem annos frumentum praeparare: ut abstinere et suo et hostium agro frumentandi causa possit. iam pecu- 9 niam tantam habere, ut decem milibus mercennariorum militum 15 praeter Macedonum copias stipendium in totidem annos praeparatum habeat, praeter annuum, quod ex metallis regiis capiat, vectigal. arma vel tribus tantis exercitibus in arma- 10 mentaria congessisse. iuventutem, ut iam Macedonia deficiat, velut ex perenni fonte unde hauriat, Threciam subiectam esse. 20 XIII. reliquom orationis adhortatio fuit. „,non ego haec“ inquit,incertis iactata rumoribus et cupidius credita, quia vera esse de inimico crimina volebam, adfero ad vos, patres conscripti, sed comperta et explorata nuntio, haud secus quam si speculator missus a vobis subiecta oculis referrem; neque 2 25 relicto regno meo, quod amplum et egregium vos fecistis, mare tantum traiecissem, ut vana ad vos adferendo fidem abrogarem mihi. cernebam nobilissimas Asiae et Graeciae 3 civitates in dies magis denudantes iudicia sua, mox, si permitteretur, eo processuras, unde receptum ad paenitendum non 30 haberent. cernebam Persea non continentem se Macedoniae 4 regno, alia armis occupantem, alia, quae vi subigi non possent, terwerfung fehlten den Aetolern alle Mittel zu ihrer Unterhaltung, die Noth brachte das Volk zur Verzweiflung. Es erfolgten schreckliche Auftritte, an welchen Perseus, von seinen Anhängern um Hülfe angesprochen, Theil nahm. Die Römer dagegen sahen nicht ungern, wie das wilde Volk im Kampfe gegen sich selbst seine letzten Kräfte verzehrte; sie begnügten sich, von beiden Parteien Geisseln zu nehmen. 21. vera esse . . volebam] denn was man wünscht, glaubt man gern. Caes. b. g. 28. denudantes] wie sie von Tag zu Tag mehr ihre Ansicht und Absicht enthüllen. |