15

quo vobis spectare videtur? Thessaliam deinde peragravit: quod sine ullius eorum quos oderat noxa, hoc magis tempta- 15 tionem metuo. inde litteras ad nos cum muneris specie misit,

et cogitare iubet, quo modo in relicum hoc munere non 5 egeamus, hoc est ut decretum, quo arcentur Peloponnenso

Macedones, tollamus, rursus legatos regios et hospitia cum 16 principibus et mox Macedonum exercitus, ipsum regem denique a Delphis quantum enim interfluit fretum ? - traicientem

in Peloponnensum videamus, inmisceamur Macedonibus armanti10 bus se adversus Romanos. ego nihil novi censeo decernendum 17

servandaque omnia integra, donec ad certum redigatur, vanusne hic timor noster an verus fuerit. si pax inviolata inter Mace- 18 donas Romanosque manebit, nobis quoque amicitia et commercium sit: nunc de eo agere periculosum et inmaturum videtur.“

XXIV. Post hunc Archo, frater Xenarchi praetoris, ita disseruit: „difficilem orationem Callicrates et mihi et omnibus, qui ab eo dissentimus, fecit: agendo enim Romanae societatis 2 causam ipse temptarique et oppugnari dicendo, quam nemo

neque temptat neque oppugnat, effecit, ut qui ab se dissen20 tiret, adversus Romanos dicere videretur. ac primum omnium, 3

tamquam non hic nobiscum fuisset, sed aut ex curia populi Romani veniret aut regum arcanis interesset, omnia scit enuntiatque quae occulte facta sunt. divinat etiam quae futura 4

fuerint, si Philippus vixisset, quid ita Perseus regni heres sit, 25 quid parent Macedones, quid cogitent Romani. - nos autem, 6

qui nec ob quam causam nec quem ad modum perierit Demetrius scimus, nec quid Philippus, si vixisset, facturus fuerit, ad haec quae palam geruntur consilia nostra accommodare oportet.

ac scimus Persea regno accepto regem ab populo Romano 6 30 appellatum; audimus legatos Romanos venisse ad regem et

eos benigne exceptos. haec omnia pacis equidem signa esse 7 iudico, non belli, nec Romanos offendi posse, si ut bellum gerentes eos secuti sumus, nunc quoque pacis auctores sequa

cur quidem nos inexpiabile omnium soli bellum adversus

8 regnum Macedonum geramus, non video. opportuni propin

quitate ipsa Macedoniae sumus? an infirmissimi omnium, tamquam, quos nuper subegit, Dolopes ? immo contra ea vel

viribus nostris, deum benignitate, vel regionis intervallo tuti. 9 sed simus aeque subiecti ac Thessali Aetolique: nihilo plus 5

fidei auctoritatisque habemus adversus Macedonas apud Romanos, qui semper socii atque amici fuimus, quam Aetoli, qui paulo ante hostes fuerunt? quod Aetolis, quod Thessalis, quod

Epirotis, omni denique Graeciae cum Macedonibus iuris est, 10 idem et nobis sit. cur exsecrabilis ista nobis solis velut dis- 10 11 tortio iuris humani est? fecerit aliquid Philippus, cur adver

sus eum armatum et bellum gerentem hoc decerneremus: quid Perseus, novus rex, omnis iniuriae insons, suo beneficio paternas

simultates oblitterans, meruit, cur soli omnium hostes ei simus? 12 quamquam et illud dicere poteram, tanta priorum Macedoniae 15

regum merita erga nos fuisse, ut Philippi unius iniurias, si 13 quae forte fuerunt, utique post mortem obscurent; meministis

cum classis Romana Čenchreis staret, consul cum exercitu

Elateae esset, triduum nos in concilio fuisse consultantes, utrum 14 Romanos an Philippum sequeremur. nihil metus praesens ab 20

Romanis sententias nostras inclinarit: fuit certe tamen aliquid, quod tam longam deliberationem faceret. illud quid erat?

vetusta coniunctio cum Macedonibus, vetera et magna in nos 15 regum merita. valeant nunc eadem illa, non ut praecipue

amici, sed ne praecipue inimici simus. ne id quod non agitur, 25 Callicrates, simulaverimus agi. nemo novae societatis aut novi

foederis, quo nos temere inligemus, conscribendi est auctor; 16 sed commercium tantum iuris praebendi repetendique sit, ne

interdictione finium nostrorum nos quoque ipsos regno arceamus, 17 ne servis nostris pateat quo fugere liceat. quid? hoc adversus 30

Romana foedera est? quid rem parvam et apertam magnam 18 et suspectam facimus?

quid vanos tumultus ciemus? quid ut ipsi locum adsentandi Romanis habeamus, suspectos alios invisosque efficimus? si bellum erit, ne Perseus quidem dubitat,

quin Romanos secuturi simus. in pace etiam si non finiuntur 35 19 odia, at intermittantur.“ cum iidem huic orationi, qui litteris

regis adsensi erant, adsentirentur, indignatione principum, ,

quod quam rem ne legatione quidem dignam iudicasset Perseus, 20 litteris paucorum versuum impetraret, decretum differtur. legati

bile, ακήρυχτος πόλεμος. – 1. op

, . . portuni propinquitate] so dass wir für die Unabhängigkeit Achaia's zu fürchten hätten. - 5. subiecti] dem Perseus preisgegeben, wie opportuni.

deinde postea missi ab rege, cum Megalopoli concilium esset; dataque opera est ab eis, qui offensionem apud Romanos timebant, ne admitterentur.

B) Eumenes Anklage im Römischen Senat (Liv. XLII, 11-13).

5

XI. Eumenes ut Romam venit, exceptus cum tanto honore 2 quantum non meritis tantum eius sed beneficiis etiam suis, ingentia quae in eum congesta erant, existimabant deberi, a praetore in senatum est introductus. causam veniendi sibi 3

Romam fuisse dixit praeter cupiditatem visendi deos homines10 que, quorum beneficio in ea fortuna esset, supra quam ne

optare quidem auderet, etiam ut coram moneret senatum ut Persei conatis obviam iret. orsus inde a Philippi consiliis 4 necem Demetrii filii rettulit adversantis Romano bello. Bastar

narum gentem excitam sedibus suis, quorum auxiliis fretus in 15 Italiam transiret: haec illum volutantem in animo oppressum 5

fato regnum ei reliquisse, quem infestissimum esse sensisset Romanis. itaque Persea hereditarium a patre relictum bellum et simul cum imperio traditum septimum iam annum alere ac

fovere omnibus consiliis. florere praeterea iuventute, quam 6 20 stirpem longa pax ediderit, florere opibus regni, florere etiam

aetate. atque cum corporis robore ac viribus vigeat, animum 7 esse inveteratum diutina arte atque usu belli. nam inde a

puero patris contubernio Romanis quoque bellis, non finitumis

tantum adsuetum, missum a patre in expeditiones multas 8 variasque. iam ex quo ipse accepisset regnum, multa, quae 5

non vi, non dolo Philippus omnia expertus potuisset moliri, 9 admirando rerum successu tenuisse. adcessisse ad vires eam,

quae longo tempore multis magnisque meritis pareretur, auctoritatem non apud Macedonas tantum, sed apud Graeciae atque Asiae civitates.

XII. vereri maiestatem eius omnes; nec 10 2 pro quibus meritis, pro qua munificentia tantum ei tribuatur,

cernere, nec dicere pro certo posse, utrum felicitate id quadam eius accidat, an, quod ipse vereatur dicere, invidia adversus

Romanos favorem illi conciliet. inter ipsos quoque reges in3 genti esse auctoritate: Seleuci filiam duxisse eum non peten- 15

tem sed petitum ultro, sororem dedisse Prusiae precanti atque 4 oranti; celebratas esse utrasque nuptias gratulatione et donis

innumerabilium legationum et velut auspicibus nobilissumis 5 populis deductas esse. Boeotorum gentem, captatam Philippo,

numquam ad scribendum amicitiae foedus adduci potuisse: 20 tribus nunc locis cum Perseo foedus incisum litteris esse, uno

3. ρα

des

kräftigsten Mannesalter.
tris contubernio] Perseus hatte be-
reits unter Philipp den Römischen
Krieg mitgemacht. 5. ιαm, vol-
lends. -- 10. civitates, Republiken.

.
10. Ueber den Charakter
Perseus vgl. Polyb. XXVI, 5: ο δε
Περσεύς ανανεωσάμενος την φιλίαν
την προς Ρωμαίους ευθέως ελληνο-
κοπείν επεβάλλετο, κατακαλών εις
την Μακεδονίας και τους τα χρέα
φεύγοντας και τους προς καταδίκας
εκπεπτωκότας και τους επί βασιλι-
κοις εγκλήμασι παρακεχωρηκότας.
και τούτων εξετίθει προγραφάς είς
τε Δήλον και Δελφούς και το της
Ιτωνίας Αθηνάς Γερόν, διδούς ου
μόνον την ασφάλειαν τους καταπο-
ρευομένοις αλλά και των υπαρχόντων
κομιδήν, αφ' ων έκαστος έφυγεν.
παρέλυσε δε και τους εν αυτή τη
Μακεδονία των βασιλικών οφειλη-
μάτων, αφήκε δε και τους εν ταίς
φυλακαίς έγκεκλεισμένους επί βασι-
λικαίς αιτίαις. ταύτα δε ποιήσας
πολλούς εμετεώρισε, δοκών καλάς
ελπίδας υποδεικνύναι πάσι
τοίς "Έλλησιν εν αυτώ. επέφαινε
δε και κατά την εν τω λοιπώ βίω

προστασίαν το της βασιλείας αξίωμα: κατά τε γαρ την επιφάνειαν ήν ικανός και προς πάσαν σωματικήν χρείαν εύθετος, κατά τε την επίφασιν είχεν επισκύνιον και τάξιν ουκ ανοίκειον της ηλικίας. επεφεύγει δε και την πατρικήν ασέλγειαν την τε περί τας γυναίκας και την περί τους πότους, και ου μόνον αυτός μέτριον έπινε δειπνών, αλλά και οι συνόντες αυτώ φίλοι. 15. filiam] Laodice. 18. velut auspicibus] der auspex nuptiarum ist zunächst der pontifex maximus, welcher die Formel des Gebets vorspricht, in welchem die Götter der Ehe (Juno, Tellus, Ceres etc.) indigitirt werden; dann aber sind die auspices nupt. alle Zeugen und Gäste, welche schliesslich die Braut im festlichen Zuge (deductio) in das neue Haus geleiten. Vgl. Becker's Gallus II,

a

Thebis, altero ad Delium, augustissimo et celeberrumo in templo, tertio Delphis. in Achaico concilio vero nisi discussa 6 res per paucos Romanum imperium intentantes esset, eo rem

prope adductam, ut aditus ei in Achaiam daretur. at hercule 7 5 suos honores, cuius merita in eam gentem privatim an pu

blice sint maiora vix dici possit, partim desertos per incultum ac neglegentiam, partim hostiliter sublatos esse. iam Aetolos quem ignorare in seditionibus suis non ab Romanis, sed a

Perseo praesidium petisse? his eum fultum societatibus atque 8 10 amicitiis eos domesticos apparatus belli habere, opibus ut

externis non egeat. triginta milibus peditum quinque milibus equitum, in decem annos frumentum praeparare: ut abstinere et suo et hostium agro' frumentandi causa possit. iam pecu- 9

niam tantam habere, ut decem milibus mercennariorum militum 15 praeter Macedonum copias stipendium in totidem annos prae

paratum habeat, praeter annuum, quod ex metallis regiis capiat, vectigal. arma vel tribus tantis exercitibus in arma- 10 mentaria congessisse. iuventutem, ut iam Macedonia deficiat,

velut ex perenni fonte unde hauriat, Threciam subiectam esse. 20 XIII. reliquom orationis adhortatio fuit. „non ego haec“ in

„ quit ,incertis iactata rumoribus et cupidius credita, quia vera esse de inimico crimina volebam, adfero ad vos, patres conscripti, sed comperta et explorata nuntio, haud secus quam

si speculator missus a vobis subiecta oculis referrem; neque 2 25 relicto regno meo, quod amplum et egregium vos fecistis,

mare tantum traiecissem, ut vana ad vos adferendo fidem abrogarem mihi. cernebam nobilissimas Asiae et Graeciae 3 civitates in dies magis denudantes iudicia sua, mox, si per

mitteretur, eo processuras, unde receptum ad paenitendum non 30 haberent. cernebam Persea non continentem se Macedoniae 4

regno, alia armis occupantem, alia, quae vi subigi non possent,

1. augustissimo in templo] to terwerfung fehlten den Aetolern alle της Ιτωνίας Αθηνάς Γερόν? Die Ro- Mittel zu ihrer Unterhaltung, die mer wussten das Bündniss bald Noth brachte das Volk zur Verwieder zu sprengen. — 2. discussa, zweiflung. Es erfolgten schreckliche vereitelt. 3. intentantes] drohend Auftritte, an welchen Perseus, von entgegenhalten. – 5. suos honores] seinen Anhängern um Hülfe angeNatürlich schon des Attalus, des sprochen, Theil nahm. Die Römer Vaters des Eumenes. Alle Statuen dagegen sahen nicht ungern, wie und Ehrenzeichen des Eumenes soll- das wilde Volk im Kampfe gegen ten im Peloponnes entfernt werden, sich selbst seine letzten Kräfte verschliesslich εγράφη δόγμα προστάτ- zehrte; sie begnügten sich, von beiτον τοϊς άρχουσι πάσας αποκατα- den Parteien Geisseln zu nehmen. στήσαι τας Ευμένους του βασιλέως 21. vera esse . . volebam] denn τιμάς, πλήν εί τινες απρεπές was man wünscht, glaubt man gern. τι περιέχουσι το κοινό τω Αχαιών

Caes. b. g.

28. denudantes] wie ñ na pávouov. Polyb. XÝVÍII, 7. sie von Tag zu Tag mehr ihre

7. iam Aetolos] Šeit ihrer Ún-· Ansicht und Absicht enthüllen.