Immagini della pagina
PDF
ePub

5 favore ac benevolentia complectentem. videbam quam inpar

esset sors, cum ille vobis bellum infestum pararet, vos ei

securam pacem praestaretis, quamquam mihi quidem non parare 6 sed gerere paene bellum videbatur. Abrupolim, socium atque

amicum vestrum, regno expulit. Arthetaurum Illyrium, quia 5

scripta ab eo quaedam vobis conperit, socium item atque 7 amicum vestrum, interfecit. Euersam et Callicritum Thebanos,

principes civitatis, quia liberius adversus eum in concilio Boeotorum locuti fuerant delaturosque ad vos quae agerentur

professi erant, tollendos curavit. auxilium Byzantiis adversus 10 8 foedus tulit, Dolopiae bellum intulit, Thessaliam et Doridem

cum exercitu pervasit, ut in bello intestino deterioris partis 9 auxilio meliorem adfligeret. confudit et miscuit omnia in Thessalia Perrhaebiaque spe novarum tabularum,

ut manu 10 debitorum obnoxia sibi optumates opprimeret. haec cum vobis 15

quiescentibus et patientibus fecerit, et concessam sibi Graeciam

esse a vobis videat, pro certo habet neminem sibi, antequam 11 in Italiam traiecerit, armatum occursurum. hoc quam vobis

tutum aut honestum sit, vos videritis: ego certe mihi turpe

esse duxi prius Persea ad bellum inferendum, quam me socium 20 12 ad praedicendum, ut caveretis, venire in Italiam. functus ne

cessario mihi officio, et quodam modo liberata atque exonerata fide mea, quid ultra facere possum, quam uti deos deasque precer, ut vos et vestrae rei publicae et nobis sociis atque amicis, qui ex vobis pendemus, consulatis ?"

Haec oratio movit patres conscriptos, ceterum in praesentia nihil praeterquam fuisse in curia regem scire quisquam potuit: eo silentio clausa curia erat, bello denique perfecto quaeque dicta ab regè quaeque responsa essent emanavere.

25

1. quam inpar esset sors] denn wenn
Rom nicht so ruhig aus der Ferne
zuschauen würde, so dürften es die
Griechischen Staaten kaum wagen,
sich so rückhaltslos für Perseus
auszusprechen. 4. Abrupolim]
Ein den Römern befreundeter Thra-
kischer Fürst, der einen Raubzug
nach Macedonien gemacht hatte.
5. Arthetaurum, év 'Ilavolois duvá-
στην. 7. interfecit] Wenigstens
gab er den Mördern Schutz in sei-
nem Lande.

8. principes civita

tis] Perseus schickte Truppen nach
Boeotien, angeblich um die Unruhen
zu unterdrücken, in der That um
der Volkspartei den Sieg zu ver-
schaffen. 10. Byzantiis] per spe-
ciem auxilii Byzantiis ferendi, re
ipsa ad terrorem regulis Thracum
iniciendum. Liv. 39, 35.
novarum tabularum] die Verarmung
in Thessaliotis und Perrhäbien war
ebenso gross wie in Aetolien, aber
hier wussten die Römer das Loos
der Verarmten zu erleichtern.

14. spe

C) Rede des Sp. Ligustinus bei der Aushebung in Rom (Liv. XLII, 34).

[ocr errors]

XXXIV. postquam consul quae voluerat dixit, Sp. Ligustinus ex eo numero, qui tribunos plebis appellaverant, a consule

et ab tribunis petiit, ut sibi paucis ad populum agere liceret. 5 permissu omnium ita locutus fertur. „Sp. Ligustinus tribus 2

Crustuminae ex Sabinis sum oriundus, Quirites. pater mihi iugerum agri reliquit et parvom tugurium, in quo

natus educatusque sum; hodieque ibi habito. cum primum in aetatem 3

veni, pater mihi uxorem fratris sui filiam dedit, quae secum 10 nihil adtulit praeter libertatem pudicitiamque, et cum his fecun

ditatem, quanta vel in diti domo satis esset. sex filii nobis, 4 duae filiae sunt, utraeque iam nuptae. filii quattuor togas viriles habent, duo praetextati sunt. miles sum factus P. Sul- 5

picio C. Aurelio consulibus. in eo exercitu, qui in Mace15 doniam est transportatus, biennium miles gregarius fui adver

sus Philippum regem; tertio anno virtutis causa mihi T. Quinctius Flamininus decumum ordinem hastatum adsignavit. devicto 6 Philippo Macedonibusque cum in Italiam reportati ac dimissi essemus, continuo miles voluntarius cum M. Porcio consule in

2. Als der Consul Licinius Veteranen und Centurionen ohne Rücksicht auf ihren früheren Rang ausheben liess, appellirten 23 Čenturionen (qui primos pilos duxerant) an die Volkstribunen. Diese veranstalten zunächst eine Cognition, um die Sache zu untersuchen: ad subsellia tribunorum res agebatur: eo M. Popillius consularis, advocatus centurionum et consul venerunt. consule inde postulante, ut in contione ea res ageretur, populus in contionem advocatus. pro centurionibus M. Popillius, qui biennio ante consul fuerat, ita verba fecit: militares homines et stipendia iusta et corpora et aetate et adsiduis laboribus confecta habere: nihil recusare tamen, quo minus operam rei publicae dent. id tantum deprecari, ne inferiores iäs ordines, quam quos cum militassent habuissent, adtribuerentur. P. Licinius consul senatus consulta recitari iussit, primum quo bellum senatus Persei iussisset, deinde quo veteres centuriones quam plurimos ad id bellum scribi censuisset nec ulli, qui non maior annis

quinquaginta esset, vacationem mi-
litiae esse. deprecatus est deinde,
ne novo bello tam propinquo Italiae
adversus regem potentissimum aut
tribunos militum dilectum habentes
inpedirent aut prohiberent consulem,
quem cuique ordinem adsignari e rep.
esset, eum adsignare (Liv. c. 33).
3. a consule et ab tribunis] die
Tribunen sind die Vorsitzenden der
Versammlung und ertheilen allein
das Wort, der Consul ist ja selbst
Partei; aber Ligustinus bittet auch
den Consal um seine Zustimmung

us Achtung vor ihm. 4. ad populum agere) zum V. sprechen;

]
vgl. cum pop. agere.

7. iugerum
agri] Also nicht einmal das ge-
wöhnliche heredium von 2 iugera,
d. h. er gehörte zu den Proletariern.
--- 8. in aetatem) das heirathsfähige
Alter, wie ndınla Thuc. II, 44.
13. P. Sulpicio C. Aurelio consulibus]

: .200 v. Chr. 17. decumum ordinem hastatum] die hastati, principes und triarii bildeten je 10 Manipel (= 30), jede Manipel hatte 2 Centurionen (prior und posterior) also die Legion 60. 19. cum M.

[ocr errors]

7 Hispaniam sum profectus. neminem omnium imperatorum,

qui vivant, acriorem virtutis spectatorem ac iudicem fuisse sciunt qui et illum et alios duces longa militia experti sunt.

hic me imperator dignum iudicavit, cui primum hastatum 8 prioris centuriae adsignaret. tertio iterum voluntarius miles 5

factus sum in eum exercitum, qui adversus Aetolos et Antiochum regem est missus. a M'. Acilio mihi primus princeps

’ 9 prioris centuriae est adsignatus. expulso rege Antiocho, sub

actis Aetolis reportati sumus in Italiam; et deinceps bis quae annua in Italia merebant legiones stipendia feci. bis deinde in 10

Hispania militavi, semel d. Fulvio Flacco, iterum Ti. Sem10 pronio Graccho praetore. a Flacco inter ceteros, quos virtutis

causa secum ad triumphum deducebat, deductus sum; a Ti. 11 Graccho rogatus in provinciam redii. quater intra paucos

annos primum pilum duxi, quater et triciens virtutis causa 15 donatus ab imperatoribus sum, sex civicas coronas accepi.

viginti duo stipendia annua in exercitu emerita habeo, et maior 12 annis sum quinquaginta. quodsi mihi nec stipendia omnia

emerita essent necdum aetas vacationem daret, tamen, cum quattuor milites pro me uno vobis dare, P. Licini, possem, 20

, 13 aecum erat me dimitti. sed haec pro causa mea dicta accipiatis

velim: ipse me, quoad quisquam, qui exercitus scribit, idoneum

militem iudicabit, numquam sum excusaturus. ordine quo me 14 dignum iudicent tribuni militum, ipsorum est potestatis: ne

quis me virtute in exercitu praestet, dabo ego operam, et 25

semper ita fecisse me et imperatores mei et qui una stipendia 15 fecerunt testes sunt.

vos quoque aecum est, commilitones, etsi appellatione vestrum vos usurpatis ius, cum adulescentes nihil adversus magistratuum senatusque auctoritatem usquam feceritis, nunc quoque in potestate senatus ac consulum esse, 30

wesen,

Porcio consule] 195 v. Chr. 4. primum hastatum prioris centuriae] also der Erste unter den Centurionen der hastati. Die Zwischenstufen des Avancements werden nicht angegeben, konnten auch wohl öfters (virtutis causa) übersprungen werden. 8. subactis Aetolis) 189 v. Chr. 10. annua stipendia] unter stipendium, dem Dienst der Legionen im Felde, versteht man regelmässig den einjährigen Dienst. Dies konnte aber nur bei dem Dienst in Italien selbst festgehalten werden, ausserhalb Italiens wurden die Soldaten in der Regel länger bei den Fahnen festgehalten oder blieben freiwillig. So war es mit Ligustinus in Grie

chenland, Spanien etc. bisher ge

Darum ist der Zusatz in Italia nöthig. – 11.Q.Fulvio Flacco etc.] 182-180. 15. primum pilum] d. h. er war primus centurio prioris centuriae, also primus pilus, denn der cent. pr. cent. führte den ganzen Manipel. – 17. viginti duo) Also

] 2 mehr als das maximum für den Dienst zu Fuss war. 20. quattuor milites] die Söhne. -- 22. quoad quisquam] so lange auch nur irgend ein Feldherr. - 23. ordine quo] attractio inversa

quo ordine, cf. Virg. Aen. 1, 573 urbeni quam statuo vestra est. Häufiger ist diese Form im Griechischen. – 30. in potestate senatus ac consulum] Beide Behörden verfügen

[ocr errors]

et omnia honesta loca ducere, quibus rem publicam defensuri sitis." haec ubi dixit, conlaudatum multis verbis consul ex 16 contione in senatum duxit. ibi quoque ei ex autoritate sena

tus gratiae actae, tribunique militares in legione prima primum 5 pilum virtutis causa ei adsignarunt. ceteri centuriones remissa

appellatione ad dilectum oboedienter responderunt.

D) Die neue Art der Römischen Politik (Liv. XLII, 47).

XLVII. Marcius et Atilius Romam cum venissent, legationem in Capitolio ita renuntiarunt, ut nulla re magis gloria10 rentur quam decepto per indutias et spem pacis rege. adeo 2

enim apparatibus belli fuisse instructum, ipsis nulla parata re, ut omnia opportuna loca praeoccupari ante ab eo potuerint, quam exercitus in Graeciam traiceretur. spatio autem indu- 3

tiarum sumpto aecum certamen futurum; illum nihilo paratio15 rem, Romanos omnibus instructiores rebus coepturos bellum.

Boeotorum quoque se concilium arte distraxisse, ne coniungi amplius ullo consensu Macedonibus possent. haec ut summa 4 ratione acta magna pars senatus adprobabat, veteres et moris

antiqui memores negabant se in, ea legatione Romanas agno20 scere artes. non per insidias et nocturna proelia, nec simulata 5

fuga improvisoque ad incautum hostem reditu, nec ut astu magis quam vera virtute gloriarentur, bella maiores gessisse. indicere prius quam gerere solitos bella, denuntiare etiam 6 interdum diem et locum finire in quo dimicaturi essent. eadem 7

mit einander über das Heerwesen:
Der Senat bestimmt die Zahl der
Legionen und die allgemeinen
Grundsätze der Aushebung, die
Consuln haben die Ausführung im
Einzelne

8. Das Römische Heer war (171) noch nicht gerüstet, u. zu schwach, um Perseus angreifen zu können; auch konnte man den Griechen im Rücken nicht völlig trauen. Marcius Philippus bewog daher den König

einem Waffenstillstand, Friedensverhandlungen zu betreiben, und Perseus liess sich dazu verleiten, statt seinen Vortheil auszunützen. Die Zeit benutzte die Römische Gesandtschaft, um die Griechen in Gährung zu bringen und die Parteien zu trennen, sich

selbst aber zu verstärken. - 13. exer-
citus] das Hauptheer unter P. Lici-
nius. 16. distraxisse) Sie wuss-
ten geschickt den Böotischen Bund
durch gegenseitige Eifersucht und
Furcht aufzulösen, nur Coronea
und Haliartus hielten an Macedo-
nien fest. 23. indicere priusquam
gerere] Cic. de rep. II, 17 Tullus
Hostilius sanxit fetiali religione, ut
omne bellum, quod denuntiatum in-
dictumque non esset, id iniustum
esse atque inpium iudicaretur.
24. et locum finire) Vgl. dagegen
Plut. Marius 25: BocãoĚ S È Ô V
Κίμβρων βασιλεύς προσιππεύσας το
στρατοπέδω προύκαλείτο τον Μά-
ριον ημέραν ορίσαντα και τόπον
προελθεϊν διαγωνίσασθαι περί της
χώρας. τού δε Mαρίου φήσαντος

zu

um

[ocr errors]

fide indicatum Pyrrho regi medicum vitae eius insidiantem; eadem Faliscis vinctum traditum proditorem liberorum. religionis haec Romanae exempla imitanda esse, non versutiarum

Punicarum neque calliditatis Graecae, apud quos fallere hostem 8 quam vi superare gloriosius fuerit. interdum in praesens tem- 5

pus plus profici dolo quam virtute, sed eius demum animum in perpetuum vinci, cui confessio expressa sit se neque arte

neque casu, sed collatis comminus viribus, iusto ac pio esse 9 bello superatum. haec seniores, quibus nova haec minus

placebat sapientia: vicit tamen ea pars senatus, cui potior 10 utilis quam honesti cura erat, ut conprobaretur prior legatio Marci, et eodem rursus in Graeciam cum tribus quinqueremi

bus remitteretur, iubereturque cetera, uti e re publica maxime 10 visum esset, agere. A. quoque Atilium miserunt ad occupan

dam Larisam in Thessalia timentes, ne, si indutiarum dies 15 exisset, Perseus praesidio eo misso caput Thessaliae in potestate haberet.

[ocr errors]

VI. Dritter Punischer Krieg (149—146).

A) Lage und Befestigung von Karthago und seiner Seehäfen (Appian

Libyka C. 95. 96).

+

95 'Ολίγων δ' ες ταύτα διατριφθεισών ημερών, οι μεν ύπατοι 20

προσήεσαν άμφω τη πόλει των Καρχηδονίων ές μάχην εσκευασμένοι και επεχείρουν. ήν δε η πόλις έν μυχό κόλπου μεγίστου, χερρονήσω τι μάλιστα προσεoικυία.

μάλιστα προσεoικυία. αυχήν γάρ αυτήν από της ηπείρου διεϊργεν, εύρος ών πέντε και είκοσι σταδίων. από δε του αυχένος ταινία στενή και επιμήκης, ημισταδίου 25 μάλιστα το πλάτος, επί δυσμάς εχώρει, μέση λίμνης τε και της θαλάσσης. και περιτετείχιστο της πόλεως τα μεν προς της ουδέποτε Ρωμαίοις συμβού - 20. ές ταύτα] περί δε αγοράς λοις κεχρήσθαι περί μάχης το στρατό και πάνυ εφρόντιζον, εκ τοϊς πολεμίοις, ου μην αλλά μόνης έχοντες 'Aδρυμητού και Λέχαριείσθαι τούτο Κίμβροις, ημέραν πτεως και Θάψου και Ιτύκης και μέν έθεντο την απ' εκείνης τρίτην, 'Αχόλλης" τα γαρ δή λοιπά Λιβύης χώραν δε etc. 6. sed eius demum ήν έτι πάντα υπό 'Ασδρούβα, όθεν animum etc.] vgl. Tac. Agr. 27: At εκείνος αγοράν ες Καρχηδόνα έπεμBritanni non virtute sed occa

οι μέν ύπατοι] Die Consuln sione et arte ducis se victos rati L. Marcius Censorinus und M.' Manihil adrogantia remittere, quo mi- nilius. - 23. αυχήν] Landenge =

. nus iuventutem armarent etc. Isthmus. 25. ταινία] Erdzunge 12. eodem] = ad idem officium. oder Landspitze. – 26. μέση λίμνης

. cum quinqueremibus] die Zahl ist τε και της θαλάσσης] Zwischen dem ergänzt.

See (Stagnum) von Tunis und dem

πεν.

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
« IndietroContinua »