operis adesset, omnes sua sponte motam remittere industriam; praesenti vultus demittere, tacite praetereuntem execrari, ut in- 8 victus ille odio plebeio animus interdum moveretur. omni nequi- 9 quam acerbitate prompta nihil iam cum militibus agere, a centurionibus corruptum exercitum dicere, tribunos plebei cavillans interdum et Volerones vocare. Nihil eorum Volsci nesciebant, 59 instabantque eo magis, sperantes idem certamen animorum adversus Appium habiturum exercitum Romanum, quod adversus Fabium consulem habuisset. ceterum multo Appio quam Fabio 2 violentior fuit: non enim vincere tantum noluit, ut Fabianus exercitus, sed vinci voluit. productus in aciem turpi fuga petit castra nec ante restitit, quam signa inferentem Volscum munimentis vidit foedamque extremi agminis caedem. tum expressa 3 vis ad pugnandum, ut victor iam a vallo submoveretur hostis, satis tamen appareret capi tantum castra militem Romanum noluisse, alibi gaudere sua clade atque ignominia. quibus nihil in- 4 fractus ferox Appi animus cum insuper saevire vellet contionemque advocaret, concurrunt ad eum legati tribunique, monentes, ne utique experiri vellet imperium, cuius vis omnis in consensu oboedientium esset. negare vulgo milites se ad contionem ituros, 5 passimque exaudiri voces postulantium, ut castra ex Volsco agro moveantur. hostem victorem paulo ante prope in portis ac vallo adhortator, nur von L., aber von ihm mehrfach gebraucht; zur Sache s. 45, 37, 9: operis plus quam antea fecisti, cum ipse imperator ut exactor circumiret. sua sp. gehört zu motam: wenn sie von selbst sich in Thätigkeit gesetzt hatten, vgl. movere indignationem, bellum u. ä. praesenti, nachdrücklicher als praesente eo: ihm zum Hohn und Trotz, 1, 5, 6; ib. 37, 2. tacite gehört zu exsecrari. -prompta, angewendet. cavill. voc., s. c. 47, 6; vocab. n. eos, die Centurionen. - 59. 1-2. nihil eor., vgl. 33, 32, 9: nihil omnium bonorum. nescieb., c. 11, 6. certamen an., vgl. 4, 56, 9: magnoque certamine animorum rem actam; 6, 24, 10; 37, 10, 2 u. a., certamen wie c. 58, 6. Fabium, c. 43, 6. Appio Fabio, der sonst nicht gewöhnliche Dativ steht bei violentus, weil darin der Begriff der Erbitterung (in fuisse, ingentisque mali non suspicionem modo sed apertam spe6 ciem obversari ante oculos. victus tandem, quando quidem nihil praeter tempus noxae lucrarentur, remissa contione iter in insequentem diem pronuntiari cum iussisset, prima luce classico sig7 num profectionis dedit. cum maxime agmen e castris explicaretur, Volsci, ut eodem signo excitati, novissimos adoriuntur. a quibus perlatus ad primos tumultus eo pavore signaque et ordines turbavit, ut neque imperia exaudiri neque instrui acies pos8 set. nemo ullius nisi fugae memor. ita effuso agmine per stragem corporum armorumque evasere, ut prius hostis desisteret 9 sequi quam Romanus fugere. tandem collectis ex dissipato cursu militibus consul, cum revocando nequiquam suos persecutus esset, in pacato agro castra posuit; advocataque contione invectus haud falso in proditorem exercitum militaris disciplinae, deserto10 rem signorum, ubi signa, ubi arma essent, singulos rogitans, iner11 mes milites, signo amisso signiferos, ad hoc centuriones duplicawart des Redenden aus, wie oft naq. e. o., 1, 43, 2, die Fahnen, bei L., s. 1, 26, 11; ib. 28, 9. die auf dem Marsche vorangetragen mali, die Empörung speciem, ofwerden, und die Manipel hinter fenbare Erscheinung, wirkliche Ge- (unter) denselben. ullius, s. c. stalt; das zunächst hierauf bezogene Prädicat obvers. a. ocul. kann auch zu suspicionem, die blosse Vermuthung genommen werden, wie 35, 11, 3: memoria prope oculis obversabatur, vgl. Caes. B. G. 6, 37, 8: calamitatem ante oculos ponunt; Cic. Lael. 27, 102. quando etc. Aeusserung von Appius. tempus: nur Zeit, Aufschub. noxae, c. 54, 10. remissa, er erliess sie ihnen, verzichtete vorläufig auf dieselbe, obgleich er hätte darauf bestehen können, die Soldaten verpflichtet gewesen wären, ihn zu hören, vgl. Sueton. Div. Aug. 17: remisit tamen hosti iudicato necessitudines amicosque omnes etc., Tac. H. 4, 11; aus tempus lucrar. geht hervor, dass er seine Absicht nicht ganz aufgibt (omissa, wie vermuthet wird), sondern sie bei einer andern Gelegenheit ausführen will, vgl. § 9. 7-8. e castris expl. kurz st. e. c. eductus explicaretur, vgl. 3, 60, 10. excitati - velut si exc. essent, s. 21, 18, 5; 10, 4, 1; gewöhnlicher velut, tamquam. ut sig 47, 12; 42, 6, 7; nisi, weil der - 9. persec., verstärktes secutus, s. 5, 40, 4. in pac., auf dem röm. oder latinischen Gebiete. invect. h. f., vgl. 1, 35, 6: er zog mit vollem Rechte los gegen usw.; die wichtigsten Punkte des Tadels sind als attributive Bestimmungen ausgedrückt, 1, 50, 3; 28, 32, 2; 3, 48, 4. - proditor., s. 1, 7, 5; die Voranstellung und Trennung von disciplinae hebt deu Begriff; zur Sache, s. c. 4, 7. rogitans ist invectus coordiniert: indem er beim Schelten fragte; inerm. chiastisch auf proditor. rum bezogen. signif. signo 10-11. signo am. ist collectiv riosque, qui reliquerant ordines, virgis caesos securi percussit; Contra ea in Aequis inter consulem ac milites comitate ac 60 - - 60. 1-3. contra ea, hier adver- 1. - - - wohlthuender, er gab sich ihr um -- 4-5. efficiunt braucht L. bis- dignitatis, dadurch dass die Pa- 61 cilio submovendis, quam virium aut plebi additum est aut demptum patribus. Turbulentior inde annus excepit L. Valerio T. Aemilio consulibus, cum propter certamina ordinum de lege agraria tum 2 propter iudicium Appi Claudi, cui, acerrimo adversario legis causamque possessorum publici agri tamquam tertio consuli sus3 tinenti, M. Duillius et Cn. Siccius diem dixere. numquam ante tam invisus plebi reus ad iudicium vocatus populi est, plenus 4 suarum, plenus paternarum irarum. patres quoque non temere pro ullo aeque adnisi sunt: propugnatorem senatus maiestatisque concilio, - eo an Glanz und Würde. 61. Anklage des App. Claudius, Dion. 9, 54; Zon. 7, 17. 1-2. turbulentior, in Bezug auf c. 60, 4: discordia: ein noch stürmischeres; durch Voranstellung gehoben. excepit, folgte (unmittel bar); an u. St. absolut, s. 25, 23, 8; anders 1, 53, 4, vgl. 4, 52, 1. Valerio, s. c. 42, 7.— Aemilio, die besten Hss. und Cassiodor nennen ihn hier und 3, 1, 1 Titus. ordinum, die Senatspartei und die Plebs. lege agr., s. c. 54. possessor., c. 41, 2. tamquam t. c., der Vergleichungssatz (tamquam si esset, s. c. 53, 2, vgl. Cic. Tusc. 4, 23, 51) ist zu einer Bestimmung des Particips geworden, die Construct, wie c. 58. 5: se unico etc. -- 3-4. populi, aus plebi zu erklären; Appius wird also vor den Tribus angeklagt, nach L. wegen seines Auftretens gegen die lex agraria, als ob er dadurch die Plebs verletzte, so dass diese lex als eine lex sacrata angesehen würde, obgleich sie noch nicht einmal angenommen ist, s. zu c. 42, 1; andere Gründe gibt Dion. c. 56 an. plenus, wie 1, 25, 1. patern., c. 27, 1: gegen ihn und seinen V.; doch vertritt das Possessivpron. seltner den objectiven Genitiv, 5; c. 55, 10; 23, 42, 12: populatores nostros, oft das Adjectiv, c. 45, 5: externa· odia; 58, 8. non tem., nicht leicht. pro adnisi, zu seinem Nutzen, seiner Rettung, s. c. 55, 6; 22, 59, 11:. suarum vindicem suae, ad omnes tribunicios plebeiosque oppositum tumultus, modum dumtaxat in certamine egressum, iratae obici plebi. unus e patribus ipse Ap. Claudius et tribunos et plebem 5 et suum iudicium pro nihilo habebat. illum non minae plebis, non senatus preces perpellere umquam potuere, non modo ut vestem mutaret aut supplex prensaret homines, sed ne ut ex consueta quidem asperitate orationis, cum ad populum agenda causa esset, aliquid leniret atque submitteret. idem habitus oris, eadem 6 contumacia in vultu, idem in orationes piritus erat, adeo ut magna pars plebis Appium non minus reum timeret, quam consulem timuerat. semel causam dixit, quo semper agere omnia solitus 7 erat, accusatorio spiritu; adeoque constantia sua et tribunos obstupefecit et plebem, ut diem ipsi sua voluntate prodicerent, 5. non modo etc., weil der einfache Gedanke non modo vestem (non) mutabat, sed ne quidem leniebat, s. 25, 26, 10, von dem negativen Satze non-potuere abhängt und diesem nachfolgt, musste ut nach non modo und ne quidem gestellt werden, vgl. quae c. 8, 1. Der Ausdruck ist weniger deutlich als an anderen Stellen, s. 3, 24, 4; 6, 20, 2 u. a., weil zu non modo: ich will nicht sagen, 1, 40, 2, da hier die Negation zu modo gehört, das vorangestellte non-perpellere potuere, zu ne quidem aber nur perpellere potuere zu denken ist. Auch die Aufnahme von ex consueta zwischen ne quidem ist auffallend, da sich die Negat. nicht gerade auf diesen Begriff bezieht, vgl. 37, 53, 2; 34, 39, 3. Zur Form des Satzes vgl. 6, 34, 3; 24, 40, 12. ve stem m., statt der gewöhnlichen zeichnen, in denen nur verhandelt wird, hier die Anklagetermine, s. 30, 1, 5; 3, 10, 3; Gell. 13, 16, (15) 3, als Comitien, in denen etwas entschieden wird. auch das Volksgericht, s. 10, 31, 9; 40, 42, 9 u. a. aliquid, in dem negativen Satze: etwas wenigstens, was man hätte erwarten sollen, nicht das Geringste, c. 56, 4; 2, 2; quidquam wäre nur ein allgemeines Object. lenire und submittere (vgl. 38, 52, 2) sind mit ex verbunden, weil durch beide Thätigkeiten dem Gegenstande etwas entzogen wird. 7. semel c. d., er vertheidigte sich nur einmal. accusat. sp., in dem hochfahrenden Tone eines Anklägers; indem er, statt sich zu vertheidigen und das Volk für sich zu stimmen, die Tribunen und die Plebs angriff. sua vol. prod., ihm von freien Stücken einen weiteren Termin setzten, die Sache vertagten; vgl. 6, 20, 11; 38, 51, 4; ib. 52, 1; 3, 57; 59. Das, später wenigstens, in Volksgerichten regelmässige Verfahren war, dass nach der diei dictio, c. 35, 2, der blossen Ankündigung der Anklage, die Anklage selbst in drei weiteren Terminen (prodicta die) vorgetragen, und vor dem Volke, in einer contio, die Untersuchung geführt wurde, und erst nachdem diese dreimalige |