in multa varietate terram marique versatum, totum ab hoc expressum est: qui" libri non modo° L. Lucullum, fortissimum et clarissimum virum, verum etiam populi Romani nomen illustrant. Populus enim Romanus aperuit, Lucullo 5 imperante, 10Pontum, et regiis quondam opibus et ipsa natura regionis vallatum: populi Romani exercitus, eodem duce, "non maxima manua innumerabiles Armeniorum copias fudit: populi Romani laus est, urbem amicissimam Cyzicenorum ejusdem consilio ex omni impetu regio ac totius belli ore 10 ac faucibus ereptam esse atque servatam: nostra semper feretur et praedicabitur, L. Lucullo dimicante, cum interfectis* ducibus depressa hostium classis et incredibilis apud Tenedum pugna illa navalis; nostra sunt tropaea, nostra monumenta, nostri triumphi: quae quorum ingeniis feruntur, ab iis 15 populi Romani fama celebratur. 22. Carus fuit 15 Africano superiori noster Ennius; itaque etiam 16in sepulchro Scipionum putatur is esse constitutus ex marmore." At "iis laudibus certe non solum ipse, qui laudatur, sed etiam populi Romani nomen ornatur. In coelum 18hujus 19proavus Cato tollitur: 20 magnus honos populi Romani rebus adjungitur. Omnes denique illi 20Maximi, Marcelli, Fulvii non sine communi" omnium nostrum laude decorantur. X. 'Ergo illum, qui haec fecerat, Rudinum hominem, majores nostri in civitatem receperunt: nos hunc Heraclien25 sem,a multis civitatibus expetitum," in hac autem legibus constitutum, de nostra civitate ejiciemus? 23. Nam si quis 'minorem gloriae fructum putat ex Graecis versibus percipi quam ex Latinis, vehementer errat, propterea quod "Graeca leguntur in omnibus fere gentibus, K. IX. 91, 8.-110, R. 5. —o 102, 2, a), 4). —P100, R. 3. 41.38, Exc. 3.-102, R. 2.-100, R. 1.—"38, Exc. 2. -37, 9, a). X. 86, R. 6. — 254, R. 2, (b). — " 206, (17). —° 277, R. 10. — P 257, R. 7. ૧ - 4 88, 1. —161, 3. — 198, 1, R. (b).—274, R. 5, (a).—"61. - Latina suis finibus, exiguis sane, continentur. Quare si res eae, quas gessimus, orbis terrae regionibus definiuntur, cupere debemus, quo 'manuum nostrarum tela pervenerint, eodem gloriam famamque penetraref; quod quum ipsis populis, de quorum rebus scribitur,i haec ampla sunt, tum iis certe, 'qui 5 de vita gloriae causa dimicant, hoc maximum et periculorum1 incitamentum est et laborum. 24. Quam multos 10scriptores rerum suarum magnus ille Alexander secum habuisse dicitur! Atque is tamen, quum "in Sigeo ad Achillis tumulum adstitisset, "O fortunate," 10 inquit," "adolescens, qui tuae virtutis Homerum praeconem inveneris"!" Et vere; nam nisi Ilias illa exstitisset, idem tumulus, qui corpus ejus contexerat, nomen etiam obruisset. Quid? noster hic Magnus, qui cum virtute fortunam adaequavit, nonne 14Theophanem Mitylenaeum,* scriptorem rerum 15 suarum, in concione militum civitate donavit, et nostri illi fortes viri, sed rustici ac milites, dulcedine' quadam gloriae commoti, quasi participes ejusdem laudis," magno illud clamore* approbaverunt? 25. Itaque, credo, si civis Romanus Archias legibus non 20 esset, ut ab aliquo imperatore civitate donaretur, perficere non potuit"! Sulla, quum Hispanos et Gallos donaret," credo, hunc petentem repudiasset! quem nos in concione vidimus, quum ei libellum malus poëta de populo subjecisset, quod epigramma in eum fecisset tantummodo alternis versibus lon- 25 giusculis, statim ex iis rebus, quas tunc 19vendebat, jubere" ei praemium tribui, sed ea conditione, ne quid postea scriberet. 14 19 K.-X. 82, 3.91, 1, c). 96, 1, b). —106, 2, c). — 102, 2, a), 4). — 90, 1.—177, 4.-190, 5, & R. 9. - — 88, R. 7. —188, R. 11. 106, R. 5. — 110, 3, b), 5). — ° 117, R. 1.—P 89, 7, a). — 116, 3, b, b). — '91, 4. —ʼ88, 6. — 91, 5. -"84, R. 8; 113, R. 1.-113, R. 3; 106, 2, a). What is quem the subject of? — 88, 9. 100, 2, d). — 14 13 1 A. & S.-X. 205, R. 7, (1). — 248. — 271.-239; 271, R. 4. -277, R. 9. — 222, 3. — 1184, 2, (a), & 248, R. 1, (1).—1227, & R. 4. -247, R. 2, (a).—1211, R. 12. 271, R. 2. — 264, 8, (1). —° 279, 6.230. 198, 11, R. (c). —1 248, 3, & (d). (2) 263, 5. II. 14 19 213.-247, 2.—" 259, R. 20 Qui sedulitatem mali poëtae duxerit" aliquo "tamen praemio dignam hujus ingenium et virtutem in scribendo et copiam non expetisset? 26. Quid? a Q. Metello Pio, familiarissimo suo, qui civitate multos donavit, neque per se neque per Lu5 cullos impetravisset? qui praesertim "usque eo de suis rebus scribi cuperet," ut etiam Cordubae natis poëtis, "pingue quiddam sonantibus atque peregrinum, tamen aures suas dederet. XI. 'Neque enim est hoc dissimulandum, quod obscurari 10 non potest, sed prae nobis ferendum: trahimur omnes studio laudis et optimus quisque maxime gloria ducitur. Ipsi illi philosophi etiam in iis libellis, quos de contemnenda gloria scribunt, nomen suum inscribunt: in eo ipso, in quo praedicationem nobilitatemque despiciunt, praedicari de se ac 15 nominari volunt. 27. Decimus quidem Brutus, summus vir et imperator, 'Attii, amicissimi sui, carminibus templorum ac monumentorum aditus exornavit suorum. Jam vero ille, qui cum Aetolis, Ennio comite, bellavit, 10 Fulvius, non dubitavit Martis manubias Musis consecrare. Quare, in qua 20 urbe "imperatores prope armati poëtarum nomen et Musarum delubra coluerunt, in ea non debent togati judices a Musarum honore et a poëtarum salute abhorrere. 28. Atque ut id libentius faciatis, jam 12me vobis, judices, indicabo, et de meo quodam amore gloriae, nimis acri fortasse, 25 veruntamen honesto, vobis confitebor. Nam, quas res nos in consulatu nostro vobiscum simul pro salute hujus urbis atque imperii et pro vita civium proque universa re publica gessimus, attigit hic versibus atque inchoavit; quibus auditis, quod mihi magna res et jucunda visa est, hunc ad perfici30 endum 15adornavi. Nullam enim virtus aliam mercedem laborum periculorumque desiderat praeter hanc laudis et K.-X. 91, R. 1.—192, 1. XI. 94, 12. 77, 4. — 91, R. 1.-4100, R. 3.-110, R. 3.107, 1.698, 3.38, Exc. 5. A. & S.-X. 247, R. 4. b - 221. XI. 207, R. 35, (b). — 248, R. 1, (1). — ° 249, III. — a 257, R. 7. — 206, R. 19, (3) & (a). —1 262. —6 275, III. R. 3. —1 61, 1. gloriae; qua quidem detracta, judices, "quid est quod in hoc tam exiguo vitae curriculo et tam brevi tantis nos in laboribus exerceamusi? 20 29. Certe, si 18nihil animus praesentiret in posterum, et si, quibus regionibus vitae spatium circumscriptum est, eisdem 5 omnes cogitationes terminaret suas, nec tantis se laboribus frangeret neque tot curis vigiliisque angeretur neque totiens 19de vita ipsa dimicaret. Nunc insidet "quaedam in optimo quoque virtus, quae noctes ac dies animum gloriae stimulis concitat atque admonet, non cum vitae tempore esse dimit- 10 tendam commemorationem nominis nostri, sed cum omni posteritate adaequandam. с 22. XII. 30. 1An vero tam parvi animia videamur esse omnes, qui in re publica atque in his vitae periculis laboribusque versamur, ut, quum usque ad extremum spatium nullum 15 tranquillum atque otiosum spiritum duxerimus, nobiscum simul moritura omnia arbitremurs? 'An statuas et imagines, non animorum simulacra, sed corporum, studiose multi summi homines reliquerunt, consiliorum relinquere ac virtutum nostrarum effigiem nonne multo malle debemus, summis ingeniis 20 'expressam et politam? Ego vero omnia, quae gerebam, jam tum 'in gerendo spargere me ac disseminare arbitrabar in orbis terrae memoriam sempiternam. Haec vero sive1 a meo sensu post mortem abfutura est, sive, ut sapientissimi homines putaverunt, ad aliquam mei partem pertinebit, nunc qui- 25 dem certe cogitatione quadam 'speque delector. 31. Quare conservate, judices, hominem pudore eo, "quem* amicorum videtis comprobari quum dignitate, tum etiam vetustate, ingenio autem tanto, quantum id convenitTM existi K. - XI. 110, 3, b), 4). — 101, 2, a). — XII. 88, 9.b 85, 2, a). — ° 78, I. 2. — 1.- — 107, 2, b). — 91, 3, a). —1 102, 2, c), & 2, a).1 106, 2, d). — 77, 3. k 89, 5. 86, 3. — e R. 6. — 78, III. 7. —'111, 101, 2, a). — * 106, 236. A. & S.- -XI. 1264, 7, N. 3.-192, II. 4, N. 1, last sentence. XII. 211, R. 6, & R. 8, (2). — 260, R. 5. — 187, II. 1, (a) & (d). -4205, R. 17. 128, I. 4.-263, 5. 10 — 262. — 256, R. 16, (3). 198, 2, R. (e).— 192, II. 4, N. 1, last sentence. -1239; 269, R. 2. — 184, (a) & (b). · (2) 211, R. 6. — 239. 8 mari, quod summorum hominum ingeniis expetitum esse videatis," causa° vero ejusmodi, quae "beneficio legis, auctoritate 16municipii, testimonio Luculli, tabulis Metelli, comprobetur. Quae quum ita sint, petimus a vobis, judices, si qua 5 non modo humana, verum etiam divina in tantis ingeniis commendatio debet esse, ut eum, qui vos, qui vestros imperatores, qui populi Romani res gestas semper ornavit, qui etiam 17his recentibus nostris vestrisque domesticis periculis aeternum se testimonium laudis daturum esse profitetur estque ex 10 eo numero, qui semper apud omnes sancti sunt habiti itaque dicti, sic in vestram accipiatis fidem, ut humanitate vestra levatus potius quam acerbitate violatus esse videatur. 32. Quae de causa pro mea consuetudine breviter simpliciterque dixi, judices, ea confido probata esse omnibus: quae non fori, 15 neque judiciali consuetudine, et de hominis ingenio, 18et communiter de ipsius studio locutus sum, ea, judices, a vobis spero esse in bonam partem accepta; 19ab eo, qui judicium exercet, certo scio. K. XII. " 117, 3.88, 9. V. -PObject of what verb?-990, R. 1. n Caes. III. 13, n. 6.—110, 3, b). 90, R. 3. 266, 2.-211, R. 6, (5).—264, 1, (a). —P Ob A. & S.-XII. ject of what verb? - 223.- * 225 II. |