U. C. 560. bellum ordiretur, consultabat. Optimum visum est, Chalc dem, frustra nuper ab Ætolis tentatam, primum adgredi : celeritate in eam rem magis, quam magno conatu et adparat opus esse. Itaque cum mille peditibus rex, qui ab Dem triade secuti erant, profectus per Phocidem est : et alio itiner principes Ætoli, juniorum paucis evocatis, ad Chæroneam o currerunt, et decem constratis navibus secuti sunt. Rex, a Salganea castris positis, navibus ipse cum principibus Ætol rum Euripum trajecit, et, quum haud procul portu egressu esset, magistratus quoque Chalcidensium et principes an portam processerunt. Pauci utrimque ad conloquium congres sunt. Etoli magnopere suadere, ut, salva Romanorum am citia, regem quoque adsumerent socium atque amicum. Neqy enim eum inferendi belli, sed liberandæ Græciæ, caussa in Europa trajecisse; et liberandæ re", non verbis et simulatione, quo fecissent Romani. Nihil autem utilius Græciæ civitatibus ess quam utramque complecti amicitiam. ita enim ab utriusqu injuria tutam alterius semper præsidio et fiducia fore. Nam non recepissent regem, viderent, quid patiendum iis extemp foret: quum Romanorum procul auxilium, hostis Antiochus, c resistere viribus suis non possent, ante portas esset. Ad ha Mictio, unus ex principibus, Mirari se, dixit, ad quos libera dos Antiochus, relicto regno suo, in Europam trajecisset. Nu lam enim civitatem se in Græciæ nosse, quæ aut præsidium he beat, aut stipendium Romanis pendat, aut fœdere iniquo adligat quas nolit, leges patiatur. Itaque Chalcidenses neque vindi libertatis ullo egere, quum liberi sint, neque præsidio, quu pacem ejusdem populi Romani beneficio et libertatem habean Amicitiam regis non adspernari, neque ipsorum Ætolorum. 53. primum eos pro amicis facturos, si insula excedant, atque a eant. nam ipsis certum esse, non modo non recipere mænibu sed ne societatem quidem ullam pacisci, nisi ex auctoritate R manorum. 54 XLVII. Hæc renunciata regi ad naves, ubi restiterat, quu u trajecisse; liberandæ vero re Gron. Crev. 53 • Id primum eos] Vid. not. ad XXIV. 47. 54 Placuit Achæos et Amynandrum] Certissimum est, quod observavit Perizonius, excidisse hic Bœotos. Hoc probant ea quæ sequuntur, in quibus distincte narratur, et quid impulerit Etolos, ut Bootos, Achæos, Amynandrum tentarent, et quid apud singul eorum effecerint. 55 Brachyllæ morte] Vid. 1. XXXIII. c. 2 et seq. invisumque esse Quinctio credebant. Amynander uxorem U. C. 560. Apamiam, filiam Alexandri cujusdam Megalopolitani, habe- A. C. 192. bat: qui, se oriundum a Magno Alexandro ferens, filiis duobus Philippum atque Alexandrum, et filiæ Apamiam nomina inposuerat: quam, regiis inclitam nuptiis, major ex fratribus Philippus secutus in Athamaniam fuerat. Hunc, forte ingenio vanum, Ætoli et Antiochus inpulerant in spem, " quod is vere regum stirpis esset, regni Macedoniæ, si Amynandrum Athamanesque Antiocho conjunxisset. et ea vanitas promissorum non apud Philippum modo, sed etiam apud Amynandrum, valuit. 56 Ætolorum XLVIII. In Achaia legatis Antiochi Ætolorumque, coram Legati T. Quinctio, Ægii datum est concilium. Antiochi legatus Antiochi et prior, quam Ætoli, est auditus. Is, ut plerique, quos opes ad Achæos. regiæ alunt, vaniloquus, maria terrasque inani sonitu verborum complevit. Equitum innumerabilem vim trajici Hellesponto in Europam, partim loricatos, quos cataphractos vocant; partim sagittis ex equo utentes, et, a quo nihil satis tecti sit, aversos refugiente equo certius figentes. His equestribus copiis quamquam vel totius Europa exercitus in unum coacti obrui possent, adjiciebat multiplices copias peditum, et nominibus quoque gentium vix fando auditis terrebat: Dahas, Medos, Elymæosque et Caddusios a adpellans. Navalium vero copiarum, quas nulli portus capere in Græcia possent, dextrum cornu Sidonios et Tyrios, sinistrum Aradios, et ex Pamphylia Sidetas tenere; quas gentes nullæ umquam nec arte, nec virtute navali æquassent. Jam pecuniam, jam alios belli adparatus referre, supervacaneum esse. scire ipsos, abundasse semper auro regna Asia. Itaque non cum Philippo, nec Hannibale rem futuram Romanis, principe altero civitatis, altero Macedoniæ tantum regni finibus incluso; sed cum magno Asiæ totius partisque Europa rege. Eum tamen, quamquam ab ultimis orientis terminis ad liberandam Græciam veniat, nihil postulare ab Achæis, in quo fides eorum adversus Romanos, priores socios atque amicos, lædatur. Non enim, ut secum adversus eos arma capiant, sed ut neutri parti sese conjungant, petere. Pacem utrique parti, quod medios deceat amicos, optent: bello se non interponant. Idem ferme et Ætolorum legatus Archidamus petiit, ut, quæ facillima et tutissima esset, quietem præstarent, spectatoresque belli fortunarum alienarum eventum sine ullo discrimine rerum suarum opperirentur. Provectus deinde est intemperantia linguæ in maledicta, nunc communiter Romanorum, nunc proprie ipsius Quinctii: ingratos adpellans, et exprobrans non victoriam modo de Philippo virtute Ætolorum partam, sed etiam с a Cadusios, et sic infra, Kreyss. Bekk. b auro semper Bekk. c add. unius Kreyss. Bekk. 56 Quod is vere regum stirpis esset] His verbis non res affirmatur, sed refertur sermo Etolorum et Antiochi abutentium misero Phi lippi errore, et ad ejus mentem verba sua accommodantium. U. C. 560. Responsum salutem; ipsumque et exercitum sua opera servatos. quo eni illum umquam imperatoris functum officio esse? Auspicanter inmolantemque, et vota nuncupantem sacrificuli vatis modo acie vidisse, quum ipse corpus suum pro eo telis hostium obj ceret. XLIX. Ad ea Quinctius, " Coram quibus magis, quam apr quos, verba faceret, dicere, Archidamum rationem habuiss Achæos enim probe scire, Ætolorum omnem ferociam in verbi non in factis, esse: et in conciliis magis concionibusque, quam acie, adparere. itaque parvi Achæorum existimationem, quib notos esse se scirent, fecisse: legatis regis, et per eos absenti re eum se jactasse. Quod si quis antea ignorasset, quæ res Ant ochum et Ætolos conjunxisset, ex legatorum sermone potuis. adparere mentiendo in vicem jactandoque vires, quas non hab rent, inflasse vana spe, atque inflatos esse: 58 dum ii ab se Ph lippum victum, sua virtute protectos Romanos, et quæ mod audiebatis, narrant; vos ceterasque civitates et gentes sua sectam esse secuturos: rex contra peditum equitumque nube jactat, et consternit maria suis classibus. Est autem res simi lima cane Chalcidensis hospitis mei, hominis et boni, et sci convivatoris. apud quem 59solstitiali tempore comiter accep quum miraremur, unde illi eo tempore anni tam multa et vari venatio; homo non, quam isti sunt, gloriosus, renidens, cond mentis, ait, varietatem illam et speciem ferinæ carnis ex mansuet sue factam. Hoc dici apte in copias regis, quæ paullo ante jac tatæ sint, posse. Varia enim genera armorum, et multa nomin gentium inauditarum, Dahas, et Medos, et Caddusios, et Ely mæos, Syros omnes esse: haud paullo mancipiorum meliu. propter servilia ingenia, quam militum genus. et utinam subjicer oculis vestris, Achæi, possem concursationem regis magni a Demetriade, nunc Lamiam in concilium Ætolorum, nunc Cha cidem! Videretis vix duarum male plenarum legiuncularu instar in castris regis: videretis regem, nunc mendicantem prop frumentum ab Ætolis, quod militi admetiatur: nunc mutud pecunias fœnore in stipendium quærentem: nunc ad porto Chalcidis stantem: et mox inde exclusum, nihil aliud quar Aulide atque Euripo spectatis, in Etoliam redeuntem. Ma crediderunt et Antiochus Ætolis, et Ætoli regiæ vanitati. Qu minus vos decipi debetis," sed expertæ potius spectatæque R dhi Crev. Bekk. 57 Coram quibus.... apud quos] Prius intelliguntur legati regis, qui tantummodo præsentes adsunt orationi Ætolorum; in altero membro designantur Achæi, ad quos etiam dirigitur oratio. 58 Dum hi] Reposuimus hi pro ii, auctore Vict. libro: quod genus mendi jam aliquammultis ex locis sustulimus. Parva sunt hæc, sed non inutilia ad elegantiam claritatemque sermonis. 59 Solstitiali tempore] Estivo. Quamvis e et del. Gron. f toties Gron. enim duo sint solstitia, tamen veteres solst tium æstivum simpliciter solstitium appell bant; hibernum, brumam vel brumale solstit um. Virgilius septima Ecloga, v. 47, solstitiu pecori defendite: et Georg. l. I. v. 10 Humida solstitia atque hiemes orale serenas. 60 Sed expertæ potius] Sic olim legebatu Mutaverat postea Sigonius, dederatque se expertæ toties. Sed pro vetere lectione sta Modii liber, et noster Vict. Itaque eam rev candam duximus. manorum fidei credere. Nam quod optimum esse 61 dicant. U. C. 560. non interponi vos bello: nihil immo tam alienum rebus vestris A. C. 192. est. Quippe sine gratia, sine dignitate, præmium victoris eritis. L. Nec absurde adversus utrosque respondisse visus est, et facile erat orationem apud faventes æquis auribus accipi. nulla enim nec disceptatio, nec dubitatio fuit, quin omnes, eosdem genti Achæorum hostes et amicos, quos populus Romanus censuisset, judicarent, bellumque et Antiocho, et Ætolis nunciari juberent. Auxilia etiam, quo censuit Quinctius, quingentorum militum Chalcidem, quingentorum Piræeum extemplo miserunt. Erat enim haud procul seditione Athenis res, trahentibus ad Antiochum quibusdam spe largitionum venalem pretio multitudinem; donec ab iis, qui Romanæ partis erant, Quinctius est adcitus, et accusante Leonte quodam, Apollodorus auctor defectionis damnatus, atque in exsilium est ejectus. Et ab Achæis quidem cum tristi responso legatio ad regem rediit. Boeoti nihil certi responderunt: quum Antiochus in Baotiam venisset, tum, quid sibi faciundum esset, se deliberaturos esse. Antiochus, quum ad Chalcidis præsidium, et Achæos et Eumenem regem misisse audisset, maturandum ratus, ut et prævenirent sui, et venientes, si possent, exciperent, Menippum cum tribus ferme millibus militum, et cum omni classe Polyxenidam mittit. ipse paucos post dies sex millia suorum militum, et ex ea copia, quæ Lamiæ repente colligi potuit, non ita multos Ætolos ducit. Achæi quingenti, et ab Eumene rege modicum auxilium mis- Præsidium sum, duce Xenoclide Chalcidensi, nondum obsessis itineribus. missum. tuto transgressi Euripum, Chalcidem pervenerunt. Romani milites, quingenti ferme et ipsi, quum jam Menippus castra ante Salganea ad Hermæum, qua transitus ex Boeotia in Eubœam insulam est, haberet, venerunt. Mictio erat cum iis, legatus a Chalcide ad Quinctium, ad id ipsum præsidium petendum, missus. qui postquam obsessas ab hostibus fauces vidit, omisso ad Aulidem itinere, Delium convertit, ut inde in Eubœam transmissurus. 62 Chalcidem Romani. LI. Templum est Apollinis Delium, inminens mari: quin- Ad Delium que millia passuum ah Tanagra abest. minus quatuor millium cæsi milites inde in proxima Eubœæ est mari trajectus. Ūbi "2 et in fano lucoque, ea religione et eo jure sancto, quo sunt templa, quæ i asyla Græci adpellant, et nondum aut indicto bello, aut ita commisso, ut strictos gladios, aut sanguinem usquam factum 8 dicunt Crev. hab Kreyss. Bekk. 63 61 Dicunt, non interponi vos bello] Primo reposuimus dicunt, pro dicant, auctore Gronovio, qui ita habere scriptos et vett. editos testatur; et postulante Latinæ structuræ ratione. Deinde scripti etiam Gronoviani cum Victorino præferunt, non interponendi: ubi necesse foret intelligi consilium, aut aliquid tale. Gronovius quibusdam allatis exemplis id tueri conatur. i quæ del. Gron. Crev. Nobis durum videtur. 62 Et in fano lucoque ... et nondum aut indicto bello] Duæ erant causæ, ob quas Romani securi palarentur: quia nempe et erant in fano lucoque sanctissimo, et bellum nondum indictum erat. 63 * Aut sanguinem... factum] Sic 1. II. c. 30. Plus sanguinis... factum. U. C. 560. ses Antio cho portas aperiunt. 64 audissent, quum per magnum otium milites, alii ad specta lum templi lucique versi, alii in litore inermes vagarent magna pars per agros lignatum pabulatumque dilapsa ess repente Menippus, palatos passim adgressus, eos ceci ad quinquaginta vivos cepit. perpauci effugerunt, in quil Mictio parva oneraria nave exceptus. Ea res Quinctio Ron nisque, sicut jactura militum molesta, ita ad jus infere Antiocho belli adjecisse aliquantum videbatur. Antioch admoto ad Aulidem exercitu, quum rursus oratores, partim Chalciden- suis, partim Ætolos, Chalcidem misisset, qui eadem illa, q nuper, cum minis gravioribus agerent, nequidquam con Mictione et Xenoclide tendentibus, facile tenuit, ut portæ s aperirentur. Qui Romanæ partis erant, sub adventum re urbe excesserunt. Achæorum et Eumenis milites Salgar tenebant. Et in Euripo castellum Romani milites pauci c todiæ caussa loci communiebant. Salganea Menippus, ipse castellum Euripi obpugnare est adortus. Priores Ach et Eumenis milites, pacti, ut sine fraude liceret abire, præsi excesserunt. pertinacius Romani 65 Euripum tuebantur. quoque tamen, quum terra marique obsiderentur, et jam n chinas tormentaque comportari viderent, non tulere obsi onem. Quum id, quod caput erat Eubœæ, teneret rex, ceteræ quidem ejus insulæ urbes imperium abnuerunt. m noque principio sibi orsus bellum videbatur, quod tanta ins et tot opportunæ urbes in suam ditionem venissent. 64 Eos cecidit] In voce eos suspicamur latere mendum: et Livium exprimere voluisse numerum eorum qui cæsi sunt. 65 Euripum] Intellige castellum Eu quod modo nominatum est. |