EPITOME LIBRI XXXVI. 3 MAN. Acilius Glabrio consul 'Antiochum, apud Thermopylas, Philippo rege adjuvante, victum, Græcia expulit, idemque 1Œtolos subegit. P. Cornelius Scipio Nasica consul ædem matris Deúm, quam ipse in Palatium intulerat, vir optimus a senatu judicatus, dedicavit; idemque Boios Gallos victos in deditionem accepit, et de iis triumphavit. Præterea navalia certamina prospera adversus præfectos Antiochi regis referuntur. 1 Antiochum apud Thermopylas, Philippo rege adjuvante, victum] Hic merito carpit epitomarum harum scriptorem Perizonius, Animadv. Hist. c. 9, quod a Livio suo discedat. Ex Livii enim narratione Philippus non adfuit Romanis adversus Antiochum apud Thermopylas bellantibus: et c. 25 infra congressus cum consule, excusat quod morbo impeditus bello non interfuisset. quaque verum aut accuratum est. Ætoli enim ab Acilio consule non subacti sunt, sed datis ad mittendos Romam legatos induciis discessum est ab eorum regione. Vid. infra c. 35. 3 P. Cornelius Scipio Nasica consul ædem matris deûm ... dedicavit] Tertium hoc est, in brevissima epitome, ejus qui illam scripsit erratum. Non enim Nasica consul, sed M. Junius Brutus eam ædem dedicasse memoratur 2 Etolos subegit] Hoc quoque non usque- infra c. 36. T. LIVII PATAVINI LIBER XXXVI. U. C. 561. M'. Acilio tiochum de P. CORNELIUM Cn. filium Scipionem et M'. Acilium Gla onem consules, inito magistratu, Patres, priusquam de vinciis agerent, res divinas facere majoribus hostiis jusser in omnibus fanis, in quibus 'lectisternium majorem par anni fieri solet: precarique, quod senatus de novo bell animo haberet, ut ea res senatui populoque Romano bene feliciter eveniret. Ea omnia sacrificia læta fuerunt, pri que hostiis perlitatum est: et ita aruspices responderunt bello terminos populi Romani propagari, victoriam ac tri phum ostendi. Hæc quum renunciata essent, solutis relig Bellum a P. animis, Patres rogationem ad populum ferri jusserunt: Ve R. in An- juberentne cum Antiocho rege, quique sectam ejus secuti ess bellum iniri? si ea rogatio perlata esset, tum, si ita vider consulibus, rem integram ad senatum referrent. P. Corne eam rogationem pertulit. tum senatus decrevit, ut cons Provincia Italiam et Græciam provincias sortirentur; cui Græcia et exercitus. nisset, ut præter eum numerum militum, quem L. Quinc in eam provinciam ex auctoritate senatus scripsisset in rassetve, ut eum exercitum acciperet, quem M. Babius pra anno priore ex senatusconsulto in Macedoniam trajecis Et extra Italiam permissum, ut, si res postulasset, auxilia sociis, ne supra quinque millium numerum, acciperet. Quinctium superioris anni consulem legari ad id bellum cuit. Alter consul, cui Italia provincia evenisset, cum B jussus bellum gerere, utro exercitu mallet ex duobus, o cernitur. 3 a in del. Gron. b atque Kreyss. Bekk. 1 Lectisternium majorem partem anni fieri solet] Hactenus lectisterniorum modo extra ordinem placandæ deûm iræ indictorum mentio facta a Livio est. Ex hoc loco intelligimus fuisse et statis temporibus indici solita lectisternia. Hujus generis lectisternium notatur in Kalendario Idibus Novembribus, his verbis: Epulum indictum, nempe diis. De lectisternio vid. not. 48 ad V. 13. 2 Primisque hostiis perlitatum est] In primis statim hostiis ea inventa sunt signa, ex quibus judicabatur deos esse propitios. Hoc c ejus sectam Ea ideo observat Livius, quia sæpe comp hostiæ immolabantur, quum primæ no felicia eventa prænunciare videbantur, qu usque perlitatum foret. Vid. hujus rei e plum infra XLI. 15. 3 Ut præter eum numerum . . . ut eum citum] Notanda geminatio particulæ ut. supra XXII. 11, et XXVIII. 9. 4 Scripsisset imperassetve] Scripsisset. telligendum est de Romanis; imperasse sociis: ut patet ex c. 3 infra. e 6 5 superiores consules habuissent; alterum ut mitteret Romam, U. C. 561. eæque urbanæ legiones essent paratæ, quo senatus censuisset. A. C. 191. II. His ita in senatu ad id, quæ cujus provincia foret, decretis, tum demum sortiri consules placuit. Acilio Græcia, Cornelio Italia evenit. Certa deinde sorte senatusconsultum factum est: quod populus Romanus eo tempore duellum jussisset esse cum rege Antiocho, quique sub imperio ejus essent, ut ejus rei caussa supplicationem imperarent consules: utique M'. Acilius consul ludos magnos Jovi voveret, et dona ad omnia pulvinaria. Id votum in hæc verba, præeunte P. Licinio pontifice maximo, consul nuncupavit: Si duellum, quod cum Antiocho rege sumi populus jussit, id ex sententia senatus populique Romani confectum erit; tum tibi, Jupiter, populus Romanus ludos magnos dies decem continuos faciet; donaque ad omnia pulvinaria dabuntur de pecunia, quantam senatus decreverit. Quisquis magistratus eos ludos quando ubique faxit, hi ludi recte facti, donaque data recte sunto. Supplicatio inde ab duobus consulibus edicta per biduum fuit. Consulibus sortitis provincias, extemplo et prætores sortiti sunt. M. Junio Bruto jurisdictio utraque evenit, A. Cornelio Mammulæ Bruttii, M. Emilio Lepido Sicilia, L. Oppio Salinatori Sardinia, C. Livio Salinatori classis, L. Æmilio Paullo Hispania ulterior. His ita exercitus decreti. A. Cornelio novi milites, conscripti priore anno ex senatusconsulto a L. Quinctio consule, dati sunt; jussusque tueri omnem oram circa Tarentum Brundisiumque. L. Emilio Paullo in ulteriorem Hispaniam præter eum exercitum, quem a M. Fulvio proprætore accepturus esset, decretum est, ut novorum militum tria millia duceret, et trecentos equites; ita ut in iis duæ partes sociûm Latini nominis, tertia civium Romanorum esset. Idem supplementi ad C. Flaminium, cui imperium prorogabatur, in Hispaniam citeriorem est missum. M. Æmilius Lepidus a L. Valerio, cui successurus esset, simul provinciam exercitumque accipere jussus: L. Valerium, si ita videretur, pro prætore in provincia retinere, et provinciam ita dividere, ut una ab Agrigento ad Pachynum esset, altera a Pachyno Tyndarium. Eam maritimam oram L. Valerius viginti navibus longis custodiret. Eidem prætori mandatum, ut ' duas decu U. C. 561. mas frumenti exigeret: id ad mare comportandum dev dumque in Græciam curaret. Idem L. Oppio de alteris mis exigendis in Sardinia imperatum. Ceterum no Græciam, sed Romam, id frumentum portari placere. C vius prætor, cui classis evenerat, cum triginta navibus p trajicere in Græciam primo quoque tempore jussus, et at lio naves accipere. veteres naves, quæ in navalibus era reficeret et armaret, M. Junio prætori negotium datum e in eam classem socios navales libertinos legeret. 9 III. Legati terni in Africam ad Karthaginienses et in midiam ad frumentum rogandum, quod in Græciam I retur, missi; pro quo pretium solveret populus Rom Adeoque in adparatum curamque ejus belli civitas in fuit, ut P. Cornelius consul ediceret, Qui senatores e * quibusque in senatu sententiam dicere liceret, quique mi magistratus essent, ne quis eorum longius ab urbe Roma a quam unde eo die redire posset ; neve uno tempore quinque tores ab urbe Roma abessent. In comparando inpigre cla C. Livium prætorem contentio, orta cum colonis mari paullisper tenuit. Nam, quum cogerentur in classem, t nos plebei adpellarunt: ab iis ad senatum rejecti sunt. natus ita, ut ad unum omnes consentirent, decrevit, vacati rei navalis 10 his colonis non esse. Ostia, et Fregenæ, et trum novum, et Pyrgi, et Antium, et Tarracina, et Mint et Sinuessa fuerunt, quæ cum prætore de vacatione cer runth. Consul deinde M'. Acilius ex senatusconsulto a legium fecialium retulit: Ipsine utique regi Antiocho in retur bellum, an ad præsidium nunciaretur? et num quoque separatim indici juberent bellum? et num prius so eis et amicitia renuncianda esset, quam bellum indicen Fecialium Feciales responderunt: Jam ante sese, quum de Philippo sententia de sulerentur, decresse, nihil referre, ipsi coram, an ad præsi nunciaretur. 12 Amicitiam renunciatam videri, quum le toties repetentibus res, nec reddi, nec satisfieri æquum ce sent. 13 Ætolos ultro sibi bellum indixisse, quum Demetri ratione indicendi belli. 11 f plebis Gron. Crev. plebi Bekk. 8 Quibusque in senatu sententiam dicere liceret] Vid. supra, 1. XXIII. c. 32, et not. 46 ad 1. XXII. c. 49. 9 Quique minores magistratus essent] Magistratus majores erant censores, consules, prætores, iique comitiis centuriatis creabantur. Reliqui magistratus, puta ædiles, quæstores, tribuni, minores vocabantur, et creabantur tributis comitiis. Vid. A. Gell. 1. XIII. c. 14. 10 Eis colonis] Sic edi jussimus ex Vict. codice, et Andreæ editione, quum vulgati haberent his minus proprie. : 11 * Eis] Hoc pronomen non in solos Ætolos necessario cadit, sed et de Antiocho 8 eis Crev. Bekk. h certarent aliquod ejus nunciare? Gron. Crev. Bekk intelligi potest, qui diu ante socius et Romanorum nuncupatur, supra XXXII. 12 Amicitiam renunciatam videri] declaratum videri nullam jam amicitiam Romano neque cum Antiocho, neque Ætolis esse, quum legatis Romanis totie tentibus res, et conquerentibus injurias Romano factas, rex et Ætoli nec red satisfieri æquum censuissent. 13 Ætolos ultro sibi bellum indixisse] opus esse bellum Ætolis ab Romanis denunciatione indici, quum Ætoli ip per hostilia in Romanos facta bellum erint. sociorum urbem, per vim occupassent; Chalcidem terra marique U. C. 561. obpugnatum issent; regem Antiochum in Europam ad bellum A. C. 191. populo Romano inferendum traduxissent. Omnibus jam satis comparatis, M'. Acilius consul edixit: Ut, quos L. Quinctius milites conscripsisset, et quos sociis nominique Latino imperasset, quos secum in provinciam ire oporteret, et tribuni militum legionis primæ et tertiæ, uti omnes Brundisium Idibus Maiis convenirent. ipse ante diem quintum Nonas Maias paludatus urbe egressus est. Per eosdem dies et prætores in provincias profecti sunt. 18 14 Ptolemæo. frumentum IV. Sub idem tempus legati 15 ab duobus regibus, Philippo Legati a Macedoniæ et Ptolemæo Egypti', Romam venerunt, polli- Philippo et centes ad bellum auxilia, et pecuniam, et frumentum. ab Ptolemæo etiam 16 mille pondo auri, viginti millia pondo argenti adlata. Nihil ejus acceptum. Gratiæ regibus actæ. et, quum uterque se cum omnibus copiis in Ætoliam venturum, belloque interfuturum polliceretur, Ptolemæo id remissum: Philippi legatis responsum, gratum eum senatui populoque Romano facturum, si M'. Acilio consuli non defuisset. Item ab KarthaginiKarthaginiensibus et Masinissa rege legati venerunt. Kartha- enses et ginienses "tritici modiûm mille, hordei quingenta millia ad Masinissa exercitum, dimidium ejus Romam adportaturos polliciti sunt: et hordeum id ut ab se munus Romani acciperent, petere sem. et classem mittunt. suorum suo sumtu comparaturos: et stipendium, quod pluribus pensionibus in multos annos deberent, præsens omne daturos. Masinissæ legati quingenta millia modiûm tritici, trecenta hordei ad exercitum in Græciam; Romam trecenta millia modiûm tritici, ducenta quinquaginta hordei; equites quingentos, elephantos viginti regem ad M'. Acilium consulem missurum. De frumento utrisque responsum, ita usurum eo populum Romanum, si pretium acciperent. De classe Karthaginiensibus remissum; præterquam si quid navium ex fœdere deberent. de pecunia item responsum, nullam ante diem accepturos. V. Quum hæc Romæ agebantur, Chalcide Antiochus, ne Gracie solcessaret per hibernorum tempus, partim ipse sollicitabat civi- licitat. 1 add. rege Gron. Kreyss. Bekk. * Macedonia del. Gron. m sese Kreyss. Bekk. 14 Uti omnes] Lege, ut hi omnes : quemadmodum, L. XXII. c. 11, ut, quibus oppida castellaque immunita essent, ut hi in loca tuta commigrarent. Vid. et infra, 1. XXXVII. c. 4. De geminatione particulæ ut modo monuimus. 15 Ab duobus regibus, Philippo Macedoniæ, et Ptolemæo Egypti] Hæc est ipsa scriptura Vict. codicis, in qua nihil deest, nihil superest. - Nec dubitamus, quin et alii MSS. idem teneant, si editores observare non neglexissent. Vulgata lectio manifeste vitiosa est: ab duobus regibus, Philippo et Ptolemæo Ægypti rege. Antiochus civitates Græciæ 16 Mille pondo auri] Selibras nostrates 1562 cum unciis 4. Viginti millia pondo argenti sunt selibræ nostrates 31,250. 17 Tritici modiúm mille] Sigonius observavit hanc tritici summam mendosam procul dubio esse. Hoc intelligitur statim ex summa a Masinissa oblata. Ceterum quingenta millia modium Romanorum efficiunt modios nostrates circiter 385,416, trecenta millia, 231,250, ducenta quinquaginta millia, 192,706. 18 Suorum] Vacat hæc vox. |