phum, nec adeptus erat: pro fratre germano, non patruele, se petere, ajebat: pro legato & participe adminiftrati belli. fe terra, fratrem mari, rem geffiffe. His obtinuit, ut præferretur candidato, quem Africanus frater ducebat; quem Cornelia gens, Cornelio confule comitia habente; quem tantum præjudicium fenatus, virum e civitate optimum judicatum, qui matrem Idæam Peffinunte venientem in urbem acciperet. L. Quinctius & Cn. Domitius Ahenobarbus confules facti. adeo ne in plebejo quidem confule, cum pro C. Lælio niteretur, Africanus valuit. Poftero die prætores creati L. Scribonius Libo, M. Fulvius Centumalus, A. Atilius Serranus, M. Bæbius . Tamphilus, L. Valerius Tappo, Q. Salonius Sarra. Edilitas infignis eo anno fuit M. Æmilii Lepidi & L. Emilii Paulli. Multos pecuarios damnarunt: ex ea pecunia clypea inaurata in faftigio Jovis ædis pofuerunt. Porticum unam extra portam Trigeminam, emporio ad Tiberim adjecto; alteram a porta Fontinali ad Martis aram, qua in Campum iter effet, perduxerunt.

XI. Diu nihil in Liguribus dignum memoria geftum erat. Extremo ejus anni bis in magnum periculum res adducta eft. nam & caftra confulis oppugnata, ægre funt defenfa : & non ita multo post per faltum anguftum cum duceretur agmen Romanum, ipfas fauces exercitus Ligurum infedit. qua cum exitus non pateret, converfo agmine redire inftitit conful: & ab tergo fauces faltus occupatæ a parte hoftium erant, Caudinæque cladis memoria non animis modo, fed prope oculis, obver

fabatur. Numidas octingentos ferme equites inter auxilia habebat. eorum præfectus confuli pollicetur, Se parte, utra vellet, cum fuis erupturum. Tantum uti diceret, utra pars frequentior vicis effet. in eos fe impetum facturum : & nihil prius quam flammam tectis injecturum, ut is pavor cogeret Ligures excedere faltu, quem obfiderent, & difcurrere ad opem ferendam fuis. Collaudatum eum conful spe præmiorum onerat. Numidæ equos confcendunt, & obequitare stationibus hoftium, neminem laceffentes, cœperunt. Nihil primo afpectu contemtius. equi hominefque paululi & graciles: difcin&tus & inermis eques, præterquam quod jacula fecum portat: equi fine frenis, deformis ipfe curfus rigida cervice & extento capite currentium. Hunc contemtum de induftria augentes, labi ex equis, & per per ludibrium fpectaculo effe. Itaque, qui primo intenti paratique, fi lacefferentur, in ftationibus fuerant, jam inermes fedentefque pars maxima fpectabant. Numidæ adequitare, dein refugere, fed propius faltum paulatim evehi: velut quos impotentes regendi equi invitos efferrent. poftremo fubditis calcaribus inter medias ftationes hoftium erupere: &, in agrum latiorem evecti, omnia propinqua viæ teca incendunt. proximo deinde vico inferunt ignem, ferro flammaque omnia pervastant. Fumus primo confpectus, deinde clamor trepidantium in vicis auditus, poftremo feniores puerique refugientes tumultum in caftris fecerunt. itaque fine confilio, fine imperio, pro fe quifque currere ad fua tutanda: momentoque temporis caftra relicta

erant, & obfidione liberatus conful, quo intenderat, pervenit.

XII. Sed neque Boji, neque Hifpani, cum quibus eo anno bellatum erat, tam inimici infeftique erant Romanis, quam Ætolorum gens. li poft deportatos ex Græcia exercitus primo in fpe fuerant, & Antiochum in vacuam Europæ poffeffionem venturum; nec Philippum, aut Nabin quieturos. Ubi nihil ufquam moveri viderunt, agitandum aliquid mifcendumque rati, ne cunctando fenefcerent confilia, concilium Naupa&tum indixerunt. Ibi Thoas prætor eorum, conqueftus injurias Romanorum ftatumque Ætoliæ, quod omnium Gracia gentium civitatumque inhonoratiffimi poft eam victoriam effent, cujus caufa ipfi fuiffent, legatos cenfuit circa reges mittendos, qui non folum tentarent animos eorum, fed fuis quemque ftimulis moverent ad Romanum bellum. Damocritus ad Nabin, Nicander ad Philippum, Dicæarchus frater prætoris ad Antiochum eft miffus. Tyranno-Lacedæmonio Damocritus, ademtis maritimis civitatibus enervatam tyrannidem, dicere. inde militem, inde naves navalefque focios habuiffe. inclufum fuis prope muris Achæos videre dominantes in Peloponnefo. nunquam habiturum recuperandi fua occafionem, fi eam, quæ tum effet, prætermififfet. Nullum exercitum Romanum in Gracia effe: nec propter Gythium, aut maritimos alios Laconas, dignam caufam exiftimaturos Romanos, cur legiones in Græciam rurfus transmittant. Hæc ad incitandum animum. tyranni dicebantur, ut, cum in Græciam Antiochus trajeciffet, confcientia viola

tæ per fociorum injurias Romanæ amicitiæ, conjungeret fe cum Antiocho. Et Philippum Nicander haud diffimili oratione incitabat. erat etiam major orationi materia, quo ex altiore faftigio rex, quam tyrannus, detractus erat, quoque plures ademtæ res. Ad hoc vetufta regum Macedoniæ fama, peragratufque orbis terrarum victoriis ejus gentis referebatur. Et tutum vel incepto, vel eventu fe confilium afferre. nam neque, ut ante fe moveat Philippus, quam Antiochus cum exercitu tranfierit in Græciam, fuadere ; &, qui fine Antiocho adverfus Romanos Etolofque tamdiu fuftinuerit bellum, ei, adjuncto Antiocho, fociis Ætolis, qui tum graviores hoftes, quam Romani, fuerint, quibus tandem viribus refiftere Romanos poffe? Adjiciebat de duce Hannibale, nato adverfus Romanos hofte, qui plures & duces & milites eorum occidiffet, quam quot fupereffent. Hæc Philippo Nicander. Alia Dicæarchus Antiocho: & omnium primum, prædam de Philippo Romanorum effe, dicere, victoriam Ætolorum, & aditum in Graciam Romanis nullos alios, quam Etolos, dediffe; & ad vincendum vires eofdem præbuiffe. deinde quantas peditum equitumque copias præbituri Antiocho ad bellum effent: quæ loca terreftribus copiis, quos portus maritimis. Tum de Philippo & Nabide libero mendacio abutebatur: paratum utrumque ad rebellandum effe: & primam quamque occafionem recuperandi ea, quæ bello amififfent, arrepturos. Ita per totum fimul orbem terrarum Ætoli Romanis concitabant bellum. reges tamen aut non moti, aut tardius moti funt.

XIII. Nabis extemplo circa omnes vicos maritimos dimifit, ad feditiones in iis mifcendas: & alios principum donis ad fuam caufam perduxit, alios pertinaciter in focietate Romana manentes occidit. Achæis omnium maritimorum Laconum tuendorum a T. Quinctio cura mandata erat. itaque extemplo & ad tyrannum legatos miferunt, qui admonerent fœderis eum Romani, denuntiarentque, ne pacem, quam tantopere petiffet, turbaret: & auxilia ad Gythium, quod jam oppugnabatur a tyranno, & Romam, qui ea nuntiarent, legatos miferunt. Antiochus rex, ea hieme Raphiæ .in Phoenice Ptolemæo regi Ægypti filia in matrimonium data, cum Antiochiam fe recepiffet, per Ciliciam, Tauro monte fuperato, extremo jam hiemis Ephefum pervenit: inde principio veris, Antiocho filio miffo in Syriam ad cuftodiam ultimarum partium regni, ne quid, abfente fe, ab tergo moveretur, ipfe cum omnibus terreftribus copiis ad Pifidas, qui circa Sidam incolunt, oppugnandos eft profectus. Eo tempore legati Romani P. Sulpicius & P. Villius, qui ad Antiochum (ficut ante dictum eft) miffi erant, juffi prius Eumenem adire, Elæam venere; inde Pergamum (ibi regia Eumenis fuit) efcenderunt. Cupidus belli adverfus Antiochum Eumenes erat, gravem, fi pax effet accolam tanto potentiorem regem credens; eundem, fi motum bellum effet, non magis parem Romanis fore, quam Philippus fuiffet: & aut funditus fublatum iri: aut, fi pax victo daretur, multa illi detracta fibi acceffura: ut facile deinde fe ab eo