8 tur,) ne de improviso aut noctu ad munitiones hostium multitudo advolaret; aut interdiu tela in nostros, operi destinatos, conjicere possent. Hoc intermisso spatio, duas fossas, XV pedes latas ", eadem altitudine perduxit: quarum interiorem, campestribus ac demissis locis, aqua ex flumine derivata complevit. Post eas aggerem" ac vallum XII pedum exstruxit. Huic loricam pinnasque adjecit, grandibus cervis eminentibus ad commissuras 15 pluteorum atque aggeris, qui ascensum hostium tarda 14 Sed difficile munitio dici potest corpus. Neque abnuerim, quin munitio tot membris conflata metaphorice corpus recte vocari possit. Nil muto. 8. Hoc intermisso spatio. Scilicet inter fossam xx pedum et munitionem, id est, aggerem et vallum. 9. Duas fossas, xv pedes latas. Non pari intervallo, ut apparet, etsi ea de re nil dicit auctor. Duas fossas propiores munitioni nobis ostendunt ichnographiæ præcedentium interpretum, quarum una sit, quæ vallum et aggerem omnino circumdet; iis assentior. Vid. Tab. munit. OS ante Ales. n. 6, 7. 10. Interiorem. Dicitur fossa interior, non ea quæ erat inter fossam xx ped. latam, et tertiam xv ped. ante castra, sed ea ipsa tertia quæ vallum et aggerem ambiret : (V. supra cit. tab. n. 6.) nam interius est quidquid centro propius accedit. 11. Post eas. Post tres fossas confectas. 13 sustentatur, ne corruat: jam monuimus. Secundum Guischard et Folard, un bon clayonnage mélé de troncs d'arbres et de piquets pour contenir la terre. At Vigenère dicit un gazonnage. Male : nam scriptor quidam de hujusm. munit. loquens, diserte ait: tum sepibus ductis, vel interpositis stipitibus, ramisque arborum, ne terra facile elabatur, agger erigitur. Is erat usus constans Romanorum in munitione conficienda. Porro tria h. 1. et alias passim sunt distinguenda, fossa, vallus, et agger; etsi inter se ita connectantur, ut unum, deficiente altero, inutile prorsus evadat. Pessime autem nonnulli in suis ichnographiis confundunt castella supra citata, c. 69, cum ista munitione, quæ suas peculiares habebat turres, uti infra dicetur. 13. Loricam et pinnas. Un parapet et des créneaux. Jam explicuimus. 14. Grandibus cervis. Cervi, stipites, seu trunci furcati. Guischard autem: Une fraise de palissades, avec leurs branches taillées en pointes, semblables aux bois des cerfs. (Se présentant horisontalement à l'assaillant.) 12. Aggerem ac vallum XII ped. exstruxit. Agger, hoc loco, terra egesta, quæ una cum fossa castra vel urbes cingit, munimenti vel obsidionis causa, le rempart, h. 1., le retranchement. Quam munition. Guischard vocat un terre-plein. Vallum. Pali quibus aggeris terra egesta terre-plein du rempart. 15. Adcommissuras. Scilicet in eo loco ubi lorica surgit super aggerem. A la jonction du parapet et du rent; et turres toto opere circumdedit", quæ pedes LXXX inter se distarent. LXXIII. Erat eodem tempore' et materiari, et frumentari, et tantas munitiones fieri necesse3, deminutis nostris copiis, quæ longius ab castris progrediebantur: ac nonnunquam opera nostra Galli tentare, atque eruptionem ex oppide pluribus portis summa vi facere conabantur. Quare ad hæc rursus opera addendum Cæsar putavit, quo minore numero militum munitiones defendi possent. Itaque truncis arborum haud admodum firmis ramis ab 5 16. Turres toto opere circumdedit. Noli confundere turres cum castellis supra memoratis. Turres cum aggere et vallo continuæ erant, et ad valli aditum defendendum constitutæ. Castra et castella pone locata. Repetamus ergo paucissimis verbis seriem operum jam confectorum. Ea autem est: Cæsar (c. 68) Alesiam pervenit, ibique castra fecit, castra scil. munita, sicuti constans Romanorum ferebat consuetudo. Prospecto urbis situ, urbem circumvallare instituit. Sed (cap. 69) circumvallatio quæ ipsi erat instituenda, complecti debebat X1 mill. pass. in circuitu, circiter 4 leuc. gallic. Porro castra ponit, v. gr. septem, aut octo, vel plura,opportunis locis,supra colles, vel potius tumulos proxime ambientesAlesiam.Præterea,interista castra majora, posita sunt castra minora, (lege autem supr. c. 69, not. 8. inter et non ante.) vel potius minima, castella, XXIII numero ad continendas cohortes, vel tantum cohortium quarumque partes, quæ signo dato paratæ essent ad auxilium ferendum, et ad hostem de vallo, si tentaret, propulsandum. Undequaque igitur jam urbs circumcincta videtur (bloquée), sed nondum circumvallata. Nec prius 6 ad circumvallationem se accingit, quam cap. 72, fossam priorem xx ped. latam, et a munitione instituenda cò ped. distantem circum urbem duxerit. Quam fossam dicerem la première parallèle. In hoc spatio CD ped., inter primam fossam et munitionem instituendam,duas alias ducit fossas minores, latitudine xv ped. quas dico, la deuxième et la troisième parallèles, et eam tertiam aqua ex flumine derivata complevit. Tres igitur sunt fossæ, quarum duæ ultimæ munitionem cingunt et defendunt. Tum munitio instituitur, quæ fuit qualis esse solebat, scil. agger cum vallo et fossa, ante castra tum majora, tum minima, additis 137 turribus 80 ped. inter se distantibus. Et hæc sequentia illustrabunt. CAP. LXXIII. 1. Eodem tempore. Recte ex nostris codd. Vulgat., uno. 2. Materiari. Ligna e sylvis extrahere et advehere. 3. Necesse. Alii male omittunt. 4. Ac nonnunquam opera nostra, etc. Et id necessario fieri oportebat, antequam opera perficerentur. 5. Itaque truncis arborum, etc. Primum genus operis ad munitionem aggeris et fossarum describitur. 6. Haud admodum firmis. Bene 8 scisis', atque horum delibratis atque præacutis cacuminibus, perpetuæ fossæ, quinos pedes altæ, ducebantur. Huc illi stipites demissi, et ab infimo revincti, ne revelli possent, ab ramis eminebant ". Quini erant" ordines, editt. priscæ, Vasc. Strab. Steph. Mam. Gryph. Plant. exhibent haud, et interpr. græc. ἀσθενεςέρους κλά doug. Dicit enim Cæsar truncos arborum, quorum rami firmi servabantur, haud admodum firmis abscissis, et superstitum cacuminibus delibratis atque præacutis, insertos fuisse in fossis perpetuis, etc. Da igitur truncum arboris quatuor vel quinque pedibus altum, e cujus summitate surgunt tres vel plures rami. Hos ramos denuda cortice et foliis, et ad mediocre intervallum a trunco quidquid excedit amputa, præacutis cacuminibus; deinde truncos in terram ad certam mensuram insere, hos juxta illos, ita ut rami præacuti emineant, et habebis speciem hujus impedimenti. (Vid. Tab. munition. Ales.) Berlinghieri, in suo libro de Alesia, Lucques, 1812, p. 80, vult hos truncos, inversa ratione in fossis insertos fuisse, scilicet ab ramis; ita ut ramis in terra insertis trunci præacuti eminerent. (Vid. Tab. munit. sec. Berlinghieri.) Nobis contra videtur prior modus multo commodior et efficacior; quapropter nil muto. 7. Abscisis. Non abscissis, ut nonnulli habent. Tamen parvi refert. 8. Delibratis. Id est, cortice nudatis ; ita codd. nostri, et optt. Oudendorpiani. Alii, dolabratis, dolabra aptatis et concisis. At veteres in eo sensu dicebant dolare, non dolabrare. Unde prætulerim delibratis. 9. Perpetuæ fosse. Sic idem Berlinghieri supra citatus, has describit fossas, p. 86 et 87. Perpetuæ fossæ, pour les distinguer, a scrobibus, (de quibus infra dicetur), qui sont aussi des fosses, mais coniques ou cylindriques, au lieu que le perpetuæ fossæ est une fosse longitudinale, ou un parallélipipède : par exemple, supposons que, dans une ligne de vingt pieds, il y eut dix trous cylindriques d'un pied de diamètre chaque, ils auraient entre eux neuf intervalles d'un pied chaque. J'appellerais d'abord ces trous scrobes; mais si j'enlevais le terrain qui forme les neuf intervalles, en établissant une communication entre les dix trous, j'aurais fait un fossé que j'appellerais en latin, fossa perpetua. » Non male certe : ita igitur perpetuæ fossa erunt oppositæ scrobibus infra descriptis, et in eo dissimiles, quod hæ distant inter se intervallis; illæ vero sunt continuæ. Hic autem magna inest difficultas. Cæsar ait perpetuæ fossæ, non perpetua fossa; unde oritur quæstio, an plures essent, an una tantum? Interpretes omnes unam fossam intelligunt, quinque pedibus profundam et tribus aliis parallelam, in qua essent quinque ordines truncorum: Berlinghieri contra plures vult fossas vel fossulas (cave ne istas fossas cum tribus aliis permisceas) et quidem quot ordines truncorum, totidem fuisse, quinque scil.; et ego illi prorsus assentior. 10. Ab ramis eminebant. Vid. n. 6. 11. Quini erant ordines. Interpretes omnes truncorum. Ego vero fossarum intelligo: nam supr. Cæsar ait perpetuæ fossæ, non perpetua fossa |