Me. Neque hércle ego uxorem hábeo, neque ego Erótio
Dedí, nec pallam súrpui. Pe. Satin' sánus es?
Occísa est haec res! Nón ego te indutúm foras
Exíre vidi pálla? Me. Vae capití tuo!
Tun' méd indutum fuísse pallam praédicas?

Pe. Ego hércle vero. Me. Nón tu abis, quo dígnus es,
Aut té piari iúbes, homo insaníssume !

Pe. Numquam édepol me quisquam éxorabit, quín tuae
Uxóri rem omnem iám, uti sit gesta, éloquar.
Omnés in te istaec récident contuméliae.

Faxo haud inultum prándium coméderis.

Plaut., Men., III. ii. 29–55.

8. A Butler who yields to Temptation.

Palaestrio, chef de maison; Lucrio, under-butler.

Pa. Eho, an dórmit Sceledrus íntus? Lu. Non nasó quidem: Nam eo mágnum clamat. Tétigit calicem clánculum: Demísit nardini ámphoram cellárius.

Pa. Eho, tú sceleste, qui ílli suppromús's, eho!

Lu. Quid vís? Pa. Qui lubitum est ílli condormíscere?
Lu. Oculís, opinor. Pa. Nón te istuc rogitó, scelus.
Procéde huc: periistí iam, nisi verúm scio.
Promsísti tu illi vínum? Lu. Non promsí.
Lu. Nego hércle vero: nam ílle me vetuit dícere.
Neque équidem heminas ócto expromsi in úrceum,
Neque ille hic calidum exbibit in prándium.

Pa. Negas?

Pa. Neque tú bibisti? Lu. Dí me perdant, sí bibi,
Si bíbere potui. Pa. Quí iam? Lu. Quia enim obsórbui:
Nam nímis calebat, ámburebat gútturem.

Pa. Alii ébrii sunt, álii poscam pótitant!

Bonó suppromo et prómo cellam creditam !

Lu. Tu hercle ídem faceres, sí tibi esset crédita
Quoniam aémulari nón licet, nunc ínvides.

Pa. Eho an únquam promsit ántehac? respondé, scelus!
Atque, út tu scire póssis, edicó tibi:

Si falsa dixis, Lúcrio, excruciábere ?

Lu. Ita véro? ut tu ipse mé dixisse délices,
Posteá sagina ego éiciar cellária;

Ut tibi, si promtes, álium suppromúm pares.

Pa. Non édepol faciam: age, éloquere audactér mihi.

Lu. Nunquam édepol vidi prómere; verum hóc erat:
Mihi ímperabat; égo promebam postea.

Pa. Hui, illic crebro cápite sistebánt cadi!
Lu. Non hércle tam istic válide casabánt cadi,
Sed in célla erat paullúm nimis loculi lúbrici :
Ibi erát bilibris aquális, hic proptér cados;
Ea saépe decies cómplebatur dé die.
Eam plénam atque inánem fieri máxumam
Vidi; úbi hama bacchabátur, casabánt cadi.
Pa. Abi, abi íntro iam. Vos ín cella vinária

Bacchánal facitis: iam hércle ego herum adducam á foro. Plaut., Mil. Gl., III. ii. 8-44.

Ar. Quid in Cappadocia, úbi tu quingentós simul,
Ni hebés machaera fóret, uno ictu occíderes?
Py. At péditatus relíquiae erant, si víverent.
Ar. Quid tibi ego dicam, quód omnes mortalés sciunt,
Pyrgópolinicem te únum in terra vivere

Virtúte et forma et fáctis invictíssumis?

Amánt te omnes mulieres, neque hercle iniúria,
Qui sís tam pulcer; út vel illae, quae here pállio
Me réprehenderunt. Py. Quíd here dixerunt tibi ?
Ar. Rogitábant: Hiccine Achilles est, inquít, tibi?
Imo éius frater, ínquam. Innuit áltera :
Ergó mecastor púlcer est, inquít mihi,

Et líberalis. Víde, caesaries quám decet.

Nae illaé sunt fortunátae, quae cum istó cubant!

Py. Itane aíbat tandem? Ar. Quaé me ambae obsecráverint,
Ut te hodie quasi pompam íllac praeterdúcerem.

Py. Nimia ést miseria, púlcrum esse hominém nimis.
Ar. Moléstae sunt mihi: órant, ambiunt, óbsecrant,

Vidére ut liceat; ád sese arcessí iubent:

Ut tuó non liceat óperam dare negotio.

Plaut., Mil. Gl., I. i. 52-71.

10. A Braggart Captain (another Portrait).

Ly. Sed, quaéso, ubinam illic restitit milés modo,
Qui hanc mihi donavit, quem égo vocavi ad prándium?
Sed éccum incedit. An. Ita, ut occepi dícere,

Lenúlle, de illac púgna Pentethrónica,
Qua séxaginta millia hominum unó die
Voláticorum mánibus occidí meis.

Ly. Ehem voláticorum hóminum? An. Ita dicó quidem.
Ly. An, óbsecro, usquam súnt homines volátici?
An. Fuére; verum ego ínterfeci.

Ly. Quomodo

Potuísti? An. Dicam. Víscum legioni dedi
Fundásque; eo praesternébant folia fárferi.

Ly. Quoi réi? An. Ne ad fundas viscus adhaerésceret.
Ly. Perge: óptume hercle péieras. Quid póstea?
An. In fúndas visci indébant grandiculós globos;

Eo illós volantes iússi funditárier.

Quid múlta verba? quémquem visco offénderant,
Tam crébri ad terram décidebant, quám pira.
Ut quisque acciderat, eúm necabam illico
Per cérebrum pinna súa sibi, quasi túrturem.
Ly. Si hercle istuc unquam fáctum est, tum me Iúpiter
Faciát, ut semper sácruficem, nunquám litem.

An. An mi haec non crédis? Ly. Crédo, ut mi aequom

crédier.

Age, eámus intro, dum éxta referuntúr. An. Volo
Narráre tibi etiam únam pugnam. Ly. Nihil moror.

Plaut., Poen., II. i. 22–45.

11. The Danger of making Love by Proxy.

est

Ag. Iam hércle tu perísti, ni illam mihi tam tranquillám facis,

Quám mare est olim, quum ibi alcedo púllos educít suos
Mi. Quid faciam? Ag. Exorá, blandire, expálpa! Mi
Faciam sédulo;

Séd vide, sis, ne tu óratorem hunc púgnis pectas postea.
Ag. Nón faciam. Ad. Nos eámus nunc. Etiám morare?
Mále facis :

Béne promittis múlta ex multis; ómnia incassúm cadunt.
Líberare iúravisti me haúd semel, sed cénties.

Dúm te exspecto, néque usquam aliam míhi paravi cópiam, Néque istuc usquam apparet. Ita nunc sérvio nihiló minus. I, soror. Abscéde tu a me. Ag. Périi! Eho, quid agis, Milphio?

Mi. Méa voluptas, méae deliciae, méa vita, mea amoénitas, Méus ocellus, méum labellum, méa salus, meum sávium, Méum mel, meum cor, méa colostra, méus molliculus caseus.

Ag. Méne ego illaec patiár praesente dici? Discruciór miser,
Nísi ego illum iubeó quadrigis cúrsim ad carnuficém rapi!
Ag. Nón ego homo trióboli sum, nísi ego illi mastígiae
Exturbo oculos átque dentes! Hém voluptatém tibi!
Hém mel! hem cor! hém colostram! hém salutem! hem
sávium!

Mi. Impias, here, te! óratorem vérberas. Ag. Iam istóc magis!

Et iam ocellum addam, ét labellum, et línguam! Mi. Ecquid faciés modi?

Ag. Síccine ego te oráre iussi? Mi. Quómodo ergo orém? Ag. Rogas?

Síc enim dicerés, sceleste: Húius voluptas, te óbsecro,

Húius mel, huius cor, húius labellum, húius lingua, huius sávium,

Húius colostra, húius dulciculus cáseus, mastígia;

Omnia illa, quaé dicebas tua ésse, ea memorarés mea.

Mi. Obsecro hercle té, voluptas húius atque odiúm meum,
Húius amica mámmeata, méa inimica et málevola,
Oculus huius, líppitudo méa, mel huius, fél meum,
Ut tu huic iráta ne sis; aút, si id fieri nón potest,
Cápias restim ac té suspendas cúm hero et vostra fámilia :
Nám mihi iam videó propter te víctitandum sórbilo,
Itaque iam quasi óstreatum térgum ulceribus géstito,
Própter amorem vóstrum. Ad. Amabo, mén' prohibere
póstulas,

Né te verberét, magis quam ne méndax me advorsúm siet?
Ad. Vérum. Etiam tibi hanc amittam nóxiam unam,
Agorástocles.

Nón sum irata. Ag. Nón es? Ad. Non sum. Ag. Da érgo, ut credam, sávium.

Ad. Móx dabo, quum ab ré divina rédiero. Ag. I ergo strénue.

Plaut., Poen., I. ii. 145-159, 171-194.

12. "Diamond cut Diamond."

So. Paégnium, delíciae pueri, sálve: quid agis? út vales?
Pa. Sóphoclidisca, dí me amabunt. So. Quíd me? utrum?
Pa. Hercle néscio.

Sed, si, ut digna es, fáciant, odio hercle habeant et faciánt

male.

Sa Mitte male loquí Pa. Quum, ut digna es, díco, bene, non mále, loquor.

So. Quid agis! Pa. Feminám scelestam te, ádstans contra, cóntuor.

So. Certe equidem puerum peiorem, quám te, novi néminem. Pa. Quid mali facio, aut cuí male dico! So. Cuí pol cunque occásio est.

P1. Nemo homo unquam ita árbitratust. So. At pol multi esse íta sciunt.

Pa. Heia! So. Heía! Pa. Tuo éx ingenio móres alienós probas.

So. Fateor ego profecto me esse, ut décet lenonis fámiliae. Pa Sátis iam dictum habeó. So. Sed quid tu? cónfitere, ut te aútumo?

Pa. Fátear, si ita sim. So. Iám abi: vicisti. Pa. Abi nunc iam. So. Ergo hoc mi éxpedi,

Qué agis! Pa. Quo tu! So. Die tu. Pa. Die tu.

Pa. At póst scies.

So.

Prior rogavi. So. Eo ego hine haud lónge. Pa. Et quidem ego haúd longe. So. Quo ergó, scelus?

Pa. Ní sciero prius ex te tu éx me núnquam hoc, quod rogitás, scies.

So. Nunquam ecastor hódie scibis, príusquam ex ted audívero.
Pa. Itane est! So. Itane est? Pa. Mála es. So. Scelestus.
Pa. Décet me. So. Me quidem haúd decet.
Pa. Quid ais! Certumne ést celare, quó iter facias, péssuma?
So. Obfirmastin' óccultare, quó te immittas, péssume?
Pa. Pár pari respóndes dicto: ábi iam, quando ita cérta, res 'st.
Nihili facio scire. Valeas. So. Adsta!
Pa. At propero.

So. Et pól ego item.

Pa. Ecquid habes! So. Ecquid tú? Pa. Nihil equidem. So. Cedo manum ergo. Pa. Estne haec manus?

So. Ubi illa altera est furtífica laeva? Pa. Dómi eccam: huc nullam áttuli.

So. Hábes nescio quid. Pa. Né me attrecta, súbagitatrix! So. Sín te amo?

Pa. Mále operam locás. So. Qui? Pa. Quia enim nihil amas, quum ingrátum amas.

So. Temperi hanc vigiláre oportet fórmulam atque aetátulam: Ne, úbi capillus vérsipellis fiat, foede semper sérvias.

Tú quidem haud etiam es octoginta póndo. Pa. At confidéntia Illa militia mílitatur múlto magis, quam póndere.

At ego hanc operam pérdo. So. Quid iam? Pa. Quía peritis praédico,