Nox ubi iam media est, somnoque silentia præbet,
Et canis, et variæ conticuistis aves;
Ille memor veteris ritus, timidusque Deorum,
Surgit: habent gemini vincula nulla pedes.
Signaque dat digitis medio cum pollice iunctis;
Occurrat tacito ne levis umbra sibi.
Terque manus puras fontana perluit unda;
Vertitur, et nigras accipit ore fabas.

Aversusque iacit: sed dum iacit, Hæc ego mitto;
His, inquit, redimo meque meosque fabis.

Hoc novies dicit, nec respicit. Vmbra putatur
Colligere, et nullo terga vidente sequi.

Rursus aquam tangit, Temesæaque concrepat æra:
Et rogat, ut tectis exeat umbra suis.
Cum dixit novies, Manes exite paterni;
Respicit, et pure sacra peracta putat.
Dicta sit unde dies, quæ nominis exstet origo,
Me fugit. Ex aliquo est invenienda deo.

*

*

Mox etiam Lemures animas dixere silentum;
Hic verbi sensus, vis ea vocis erat.
Fana tamen veteres illis clausere diebus,
Ut nunc ferali tempore operta vides.

Nec viduæ tædis eadem, nec virginis apta

Tempora. Quæ nupsit, non diuturna fuit.
Hac quoque de causa, si te proverbia tangunt,
Mense malas Maio nubere vulgus ait.

Sed tamen hæc tria sunt sub eodem tempore festa
Inter se nullo continuata die.

XVIII.

FASTI. I I. 639.

TERMINUS.

Nox ubi transierit, solito celebretur honore,
Separat indicio qui Deus arva suo.

11 Somnosque, or somnumque sil. præbent. 15 Iuncto-sumptis-one victis. 17 So three of the best MSS.-the others quumque manus, and so K. 17 Pure. 18 Many MSS. ante fabas, and so B. and K. 23 One good MS. aqua, and so B. 30 Four MSS. hinc verbi-two hic, and so H. and B. 30 Two of the best MSS. and two others verbis. 31 Many MSS. tamen lemures. 32 Very many MSS. vident. 35 Two MSS. convivia. 36 All the best MSS. malas-others have malum. 37 One of the best MSS. and seven others nomine festa.

Termine, sive lapis, sive es defossus in agro
Stipes ab antiquis, sic quoque numen habes:
Te duo diversa domini pro parte coronant;
Binaque serta tibi, binaque liba ferunt.
Ara fit: huc ignem curto fert rustica testu
Sumtum de tepidis ipsa colona focis.
Ligna senex minuit, concisaque construit alte;
Et solida ramos figere pugnat humo.
Dum sicco primas irritat cortice flammas:
Stat puer, et manibus lata canistra tenet.
Inde, ubi ter fruges medios immisit in ignes,
Porrigit incisos filia parva favos.
Vina tenent alii: libantur singula flammis.
Spectant, et linguis candida turba favent.
Spargitur et cæso communis Terminus agno;
Nec queritur, lactens cum sibi porca datur.
Conveniunt, celebrantque dapes vicinia supplex
Et cantant laudes, Termine sancte, tuas.
Tu populos, urbesque, et regna ingentia finis:
Omnis erit sine te litigiosus ager.
Nulla tibi ambitio est: nullo corrumperis auro.
Legitima servas credita rura fide.

Si tu signasses olim Thyreatida terram;
Corpora non leto missa trecenta forent:

25

Nec foret Othryades congestis lectus in armis.
O quantum patriæ sanguinis ille dedit!

Quid, nova cum fierent Capitolia? nempe Deorum
Cuncta Iovi cessit turba, locumque dedit.

30

Terminus, ut veteres memorant, inventus in æde,
Restitit: et magno cum Iove templa tenet.
Nunc quoque, se supra ne quid nisi sidera cernat,
Exiguum templi tecta foramen habent.

4 Many MSS. nomen. 4 Most MSS. tu quoque. 5 De parte. 6 Dona ferunt. 7 Curta, v. curva....testa-curto....testo, v. texto, v. tecto. 9 One of the best MSS. destruit. 9 One of the best MSS. alte, we find in others arte-arce-two apte-one aræ. 10 Eleven MSS. tentat. 11 All the MSS. except one, tum. 17 One MS. casa...agna, and so B. 19 Simplex in many MSS., and so B. 21 One MS. signas. 24 Two MSS. iura. 27 Very many MSS. coniectis-two have contextis-all have tectus, and so B., for which the best editors have adopted lectus, a conj. founded on a line in Stat. Theb. IV. 47, Et Lacedæmonium Thyre lectura cruorem. 31 Five MSS. conventus,

and so B.

Termine, post illud levitas tibi libera non est:
Qua positus fueris in statione, mane.
Nec tu vicino quidquam concede roganti;
Ne videare hominem præposuisse Iovi.
Et seu vomeribus, seu tu pulsabere rastris;
Clamato, Meus est hic ager, ille tuus.
Est via, quæ populum Laurentes ducit in agros,
Quondam Dardanio regna petita duci.
Illac lanigeri pecoris tibi, Termine, fibris
Sacra videt fieri sextus ab Vrbe lapis.
Gentibus est aliis tellus data limite certo;
Romanæ spatium est Vrbis et orbis idem.

XIX.

FASTI. I V. 901.

35

40

45

ROBIGO.

Sex ubi quæ restant, luces Aprilis habebit;
In medio cursu tempora veris erunt.
Et frustra pecudem quæres Athamantidos Helles:
Signaque dant imbres: exoriturque Canis.
Hac mihi Nomento Romam cum luce redirem,
Obstitit in media candida pompa via.
Flamen in antiquæ lucum Robiginis ibat,
Exta canis flammis, exta daturus ovis.
Protinus accessi, ritus ne nescius essem.

Edidit hæc Flamen verba, Quirine, tuus:
Aspera Robigo, parcas Cerealibus herbis;
Et tremat in summa læve cacumen humo.

5

10

36 Very many MSS. fueras and manes. 40 Tuus....suus ;-tuus.... tuus;-suus...tuus. 43 One MSS. illac-very many illa-others illic.

1 The best MSS. restant-the rest restent. 4 One of the best MSS. occidit atque different critics propose occuliturque-effugietque-occideritque, &c. 5 One MS. mihi nam memini. 5 One MS. rure-two forte. 6 Many MSS. candida turba. 7 Lucem in the ed. of B., apparently a typog. error. 7 Very many MSS. Rubiginis. 12 Two of the best MSS. and many others premat-two tremet. 12 Lene.

Tu sata sideribus cœli nutrita secundi

Crescere, dum fiant falcibus apta, sinas.

Vis tua non levis est. Quæ tu frumenta notasti; 15

Moestus in amissis illa colonus habet.

Nec venti tantum Cereri nocuere, nec imbres;

Nec sic marmoreo pallet adusta gelu;
Quantum, si culmos Titan incalfacit udos.

Tum locus est iræ, Diva timenda, tuæ,

20

Nec teneras segetes, sed durum contere ferrum

Parce, precor, scabrasque manus a messibus aufer;
Neve noce cultis: posse nocere sat est.

Quodque potest alios perdere, perde prior.

Vtilius gladios et tela nocentia carpes.
Nil opus est illis: otia mundus agit.

25

K.

Sarcula nunc, durusque bidens, et vomer aduncus,
Ruris opes niteant: inquinet arma situs.

Conatusque aliquis vagina ducere ferrum;
Adstrictum longa sentiat esse mora.

At tu ne viola Cererem; semperque colonus
Absenti possit solvere vota tibi.
Dixerat. A dextra villis mantele solutis,
Cumque meri patera turis acerra fuit.
Tura focis vinumque dedit, fibrasque bidentis,
Turpiaque obscœnæ, vidimus, exta canis.
Tum mihi, Cur detur sacris nova victima, quæris?
Quæsieram: caussam percipe, Flamen ait:
Est Canis, Icarium dicunt, quo sidere moto
Tosta sitit tellus, præcipiturque seges.
Pro cane sidereo canis hic imponitur aræ:
Et, quare pereat, nil nisi nomen habet.

30

3365

40

13 Secundis, and so K. 18 Ten MSS. si. 18 Four MSS. messis adusta. 23 Two of the best MSS. contere the rest amplectere, and so 24 Very many MSS. prius-many precor. 28 Some of the best MSS. opus. 33 Ad dextram-one of the best and two others at dextra. 40 Tota. 40 Two of the best MSS. præciditur—others præripitur. 42 Quare fiat.

XX.

FASTI. I V. 721.

PALILIA.

Nox abiit, oriturque Aurora. Palilia poscor.
Non poscor frustra; si favet alma Pales.
Alma Pales, faveas pastoria sacra canenti;
Prosequor officio si tua festa pio.

Certe ego de vitulo cinerem, stipulasque fabales,
Sæpe tuli plena, februa casta, manu.

Certe ego transsilui positas ter in ordine flammas;
Udaque roratas laurea misit

aquas.

Mota Dea est; operique favet. Navalibus exit
Puppis: habent ventos iam mea vela suos.

I, pete virginea, populus, suffimen ab ara:

Vesta dabit.

Vestæ munere purus eris.

Sanguis equi suffimen erit, vitulique favilla.
Tertia res, duræ culmen inane fabæ.

5

10

Pastor, oves saturas ad prima crepuscula lustra,

15

Unda prius spargat, virgaque verrat humum.
Frondibus, et fixis decorentur ovilia ramis;
Et tegat ornatas longa corona fores.
Coerulei fiant vivo de sulfure fumi;
Tactaque fumanti sulfure balet ovis.

Vre maris rores, tædamque, herbasque Sabinas:
Et crepet in mediis laurus adusta focis.

Libaque de milio milii fiscella sequatur:
Rustica præcipue est hoc Dea læta cibo.

20

1 Many MSS. Parilia. 4 Tua facta meo. 6 Several MSS. tostatwo of the best fercula tosta. 8 Heins. conj. virgaque, and so B. 8 Rorantes-rorales. 9 Heins. conj. exi, in consequence of two of the best MSS. having tua vela in next line, and so B. 10 Tua vela, B.one habet...mea cymba-one vela bonos. 12 Three good MSS. and two others tutus-one totus-one mundus. 13 One of the best MSS. equæ. 15 Many good MSS. lustrat-others lustret. 16 One of the best MSS. uda, and so B. 18 One MS. multa corona. 19 Many MSS. 20 Many MSS. tectaque. 21 Many MSS. mares oleas, and so B.-others maris rorem. 24 Quo Dea læta cibo est, a conj of H., and -one of the best MSS. cibo est.

puro.

so B.