Immagini della pagina
PDF
ePub

Ludi deinde Scipionis magna frequentia et favore spectan- 12 tium celebrati. legati Delphos ad donum ex praeda Hasdrubalis portandum missi M. Pomponius Matho et Q. Catius. tulerunt coronam auream ducentum pondo et simulacra spoliorum ex mille pondo argenti facta.

Scipio cum, ut dilectum haberet, neque impetrasset neque 13 magnopere tetendisset, ut voluntarios ducere sibi milites liceret tenuit, et quia inpensae negaverat rei publicae futuram clas- 14 sem, ut quae ab sociis darentur ad novas fabricandas naves acciperet. Etruriae primum populi pro suis quisque facultatibus consulem adiuturos polliciti: Caerites frumentum sociis 15 navalibus commeatumque omnis generis, Populonienses ferrum, Tarquinienses lintea in vela, Volaterrani interamenta navium 16 et frumentum, Arretini tria milia scutorum, galeas totidem, pila gaesa hastas longas, milium quinquaginta summam pari cuiusque generis numero expleturos, securis rutra falces alveolos molas, quantum in quadraginta longas naves opus esset, tritici 17 centum et viginti milia modium, et in viaticum decurionibus remigibusque conlaturos; Perusini Clusini Russellani abietem 18

[blocks in formation]

=

=

13. haberet] mit phraseologischem Verbum im Deutschen habere liceret und § 14 acciperet accipere liceret; vgl. 39, 21 spectatum irent. ut tenuit],,er setzte durch", vgl. 23, 20, 9 tenuerunt optimates ut; mit ne: 24, 19, 7 tenuit, ne abiretur. 4, 30, 16.

14. Etruriae populi] da dieselben stets von schwankender Haltung während des Krieges gewesen sind (27, 24), so dürfte die Lieferung keine freiwillige, sondern eine zur Strafe ausgeschriebene gewesen sein.

15. lintea in vela] Linnen zu Segeln; für in mit dem Accus. vgl. c. 12, 5 pecunia in stipendium. 1, 20, 5 in eos sumptus pecunia.

[blocks in formation]

16. gaesa] als Wurfspeer der Gallier mehrfach genannt; vgl. 26, 6, 5.

pari cuiusque generis numero],,bei gleicher Stückzahl jeder Sorte."

rutra],,Schaufeln"; wie auch securis und falces zeigt, werden Dinge geliefert, deren man bei Landungen, zum Fouragieren oder zu Feldbefestigungen bedurfte.

alveolos] Schanzkörbe zur Wegschaffung ausgegrabener Erde; molas Handmühlen, um sich das in Körnern gelieferte Getreide selbst zu mahlen.

17. in viaticum decurionibus],,zur Wegzehrung der Dek."; es scheint die bei Einschiffung oft verlangte Verproviantierung mit coctis cibariis gemeint zu sein; vgl. 26, 35, 3 remiges darent cum stipendio cibariisque dierum triginta. decuriones sind Aufseher der Ruderer; sonst unbekannt.

conlaturos] ,sie würden beisteuern"; absolut gebraucht wie c. 3, 5 oppugnaret = stürmte.

19 in fabricandas naves et frumenti magnum numerum. abiete ex publicis silvis est usus. Umbriae populi et praeter hos Nursini et Reatini et Amiternini Sabinusque omnis ager milites polliciti; Marsi Paeligni Marrucinique multi voluntarii 20 nomina in classem dederunt. Camertes, cum aequo foedere cum Romanis essent, cohortem armatam sescentorum hominum 21 miserunt. triginta navium carinae, viginti quinqueremes decem quadriremes, cum essent positae, ipse ita institit operi, ut die quadragesimo quinto, quam ex silvis detracta materia erat, naves instructae armataeque in aquam deductae sint.

46 Profectus in Siciliam est triginta navibus longis volunta2 riorum septem ferme milibus in naves inpositis. et P. Licinius in Bruttios ad duos exercitus consulares venit. ex iis 3 eum sibi sumpsit, quem L. Veturius consul habuerat; Metello, ut, quibus praefuisset legionibus, iis praeesset, facilius cum 4 adsuetis imperio rem gesturum ratus, permisit. et praetores diversi in provincias profecti. et, quia pecunia ad bellum deerat, agri Campani regionem a fossa Graeca ad mare versam 5 vendere quaestores iussi, indicio quoque permisso, qui ager civis Campani fuisset, uti is publicus populi Romani esset; indici praemium constitutum, quantae pecuniae ager indicatus

18. frumenti magnum numerum] vgl. c. 38, 5 signati argenti magnum numerum; ebenso 21, 48, 9 magnum frumenti numerum, weil man die Vorräte geordnet zu denken hat.

19. abiete ex publicis silvis] der kollektive Gebrauch von abies wie § 18 abietem; vgl. silice oder lapide sternere, saxo quadrato substruere, tegulam publice praebere u. a. Zu ex wird ein Particip vermifst, etwa detracta; vgl. 27, 45, 8 victoria ex hostibus erg. lata. Es scheint, als habe Scipio die Lieferungen an Bauholz nicht angenommen.

nomina in classem dederunt] nomina dare = sich melden, seinen Namen zur Eintragung angeben vgl. c. 43, 11; für in mit Accus. vgl. 26, 18, 7 in Hispaniam imperium accipere.

20. Camertes] die Bewohner von Camerium an der Grenze von Picenum; das aequum foedus verpflichtet sie zur Hülfeleistung; zur Konstruktion vgl. 21, 3, 6 vivere aequo iure cum ceteris.

detracta materia] im Sinne von:

[blocks in formation]

esset pars decuma. et Cn. Servilio praetori urbano negotium 6 datum, ut Campani cives, ubi cuique ex senatus consulto liceret habitare, ibi habitarent, animadverteretque in eos, qui alibi habitarent.

Eadem aestate Mago Hamilcaris filius ex minore Baliarium 7 insula, ubi hibernarat, iuventute lecta in classem imposita, in Italiam triginta ferme rostratis navibus et multis onerariis duodecim milia peditum duo ferme equitum traiecit, Genuam- 8 que, nullis praesidiis maritumam oram tutantibus, repentino adventu cepit. inde ad oram Ligurum Alpinorum, si quos ibi motus facere posset, classem appulit. Ingauni Ligurum ea gens est bellum ea tempestate gerebant cum Epanteriis Montanis. igitur Poenus Savone, oppido Alpino, praeda de- 10 posita et decem longis navibus in statione ad praesidium relictis, ceteris Carthaginem missis ad tuendam maritumam oram, quia fama erat Scipionem traiecturum esse, ipse societate cum 11 Ingaunis, quorum gratiam malebat, composita Montanos instituit oppugnare. et crescebat exercitus in dies, ad famam nominis eius Gallis undique confluentibus. ea (res) litteris 12 cognita Sp. Lucreti, ne frustra Hasdrubale cum exercitu deleto biennio ante forent laetati, si par aliud inde bellum duce tantum mutato oreretur, curam ingentem accendit patribus. ita- 13 que et M. Livium proconsulem ex Etruria volonum exercitum admovere Ariminum iusserunt, et Cn. Servilio praetori negotium datum, ut, si e re publica censeret esse, duas urbanas legiones, imperio cui videretur dato, ex urbe duci iuberet. M. Valerius Laevinus Arretium eas legiones duxit.

[merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]

14

Eisdem diebus naves onerariae Poenorum ad octoginta circa Sardiniam ab Cn. Octavio, qui provinciae praeerat, captae. eas Coelius frumento misso ad Hannibalem commeatuque onustas, Valerius praedam Etruscam Ligurumque Montanorum 15 captivos Carthaginem portantis captas tradit. in Bruttiis nihil ferme anno eo memorabile gestum. pestilentia incesserat pari clade in Romanos Poenosque, nisi quod Punicum exercitum 16 super morbum etiam fames adfecit. propter Iunonis Laciniae templum aestatem Hannibal egit, ibique aram condidit dedicavitque cum ingenti rerum ab se gestarum titulo, Punicis Graecisque litteris insculpto.

=

15. nihil ferme],,beinahe nichts"; ferme kommt bei Liv. oft in Verbindung mit Negationen vor; vgl. 27, 29, 7 nullo ferme obvio armato; besonders haud ferme nicht sehr, nicht eben. pestilentia pari clade],,eine Krankheit mit gleich verheerender Wirkung"; vgl. 24, 20, 9 cum maxima omnium clade. 4, 25, 4 magna tamen clades hominum pecorumque pernicie accepta; so ist oft clades Schaden, Verlust.

-

=

16. propter Iunonis Laciniae templum] der Tempel der Juno auf dem Lacinischen Vorgebirge südlich von Kroton erfreute sich einer ungemeinen Verehrung und entsprechenden Besuches von allen italischen Völkern. Dies der Grund für das Verfahren Hannibals.

insculpto.] nämlich in columna, wie durch Polybius u. a. bezeugt ist; vgl. 39, 37, 16 monumentis litterarum in lapide insculptis.

Periocha libri XXVIII.

Res in Hispania prospere gestae a Silano et ab Scipionis legato L. Scipione1) fratre adversus Poenos, a Sulpicio procos. socio Attalo rege Asiae adversus Philippum regem Macedonum pro Aetolis referuntur. cum M. Livio et Claudio Neroni coss. triumphus decretus esset, Livius, qui in provincia sua rem gesserat, quadrigis invectus est, Nero, qui in collegae provinciam ut victoriam eius adiuvaret, venerat, equo secutus est, et in hoc habitu plus gloriae reverentiaeque habuit; nam et plus in bello quam collega fecerat. ignis in aede Vestae neglegentia virginis, quae non custodierat, extinctus est; caesa est flagro. P. Scipio in Hispania cum Poenis debellavit XIV anno eius belli, quinto post anno quam ierat, praeclusisque in totum possessione provinciae eius hostibus Hispanias recepit; et a Tarracone in Africam ad Syphacem regem Masaesuliorum2) transvectus foedus iunxit. Hasdrubal Gisgonis ibi cum eo in eodem lecto cenavit. munus gladiatorium in honorem patris patruique Carthagine Nova edidit, non ex gladiatoribus, sed ex his, qui aut in honorem ducis aut ex provocatione descendebant; in quo reguli fratres de regno ferro contenderunt. cum Astapa3) urbs oppugnaretur, oppidani liberos et coniuges rogo extructo occiderunt et se insuper praecipitaverunt. ipse Scipio, dum gravi morbo implicitus est, seditionem in parte exercitus motam confirmatus discussit rebellantesque Hispaniae populos coegit in deditionem venire. et amicitia facta cum Masinissa rege Numidarum, qui illi auxilium, si in Africam traiecisset, pollicebatur, cum Gaditanis quoque post discessum inde Magonis, cui Carthagine scriptum erat ut in Italiam traiceret, Romam reversus consulque creatus. Africam provinciam petenti contradicente Q. Fabio Maximo Sicilia data est, permissumque ut in Africam traiceret, si id e re publica esse censeret. Mago Hamilcaris filius a minore Baleari insula, ubi hiemaverat, in Italiam traiecit.

1) Roell; a Silano Scipionis legato et ab L. Scipione. N.
2) Nach Liv. c. 17; Massyliorum. N.

3) Nach Liv. c. 22. Gisia. N.

« IndietroContinua »