His ubi læta deæ permulsit pectora dictis, Jungit equos auro genitor, spumantiaque addit Frena feris, manibusque omnes effundit habenas. Cæruleo per summa levis volat æquora curru. Subsidunt undæ, tumidumque sub axe tonanti Sternitur æquor aquis; fugiunt vasto æthere nimbi. Tum variæ comitum facies,-immania cete, Et senior Glauci chorus, Inousque Palæmon, Tritonesque citi, Phorcique exercitus omnis: Læva tenent Thetis, et Melite, Panopeaque virgo, Nesæe, Spioque, Thaliaque Cymodoceque.
His patris Æneæ suspensam blanda vicissim Gaudia pertentant mentem; jubet ocius omnes Attolli malos, intendi brachia velis.
Una omnes fecere pedem; pariterque sinistros, Nunc dextros solvere sinus; una ardua torquent Cornua detorquentque: ferunt sua flamina classem. Princeps ante omnes densum Palinurus agebat Agmen ad hunc alii cursum contendere jussi. Jamque fere mediam cœli nox humida metam Contigerat placida laxarant membra quiete Sub remis fusi per dura sedilia nautæ ; Quum levis ætheriis delapsus Somnus ab astris Aëra dimovit tenebrosum, et dispulit umbras, Te, Palinure, petens, tibi somnia tristia portans Insonti: puppique deus consedit in alta, Phorbanti similis, funditque has ore loquelas : "Iaside Palinure, ferunt ipsa æquora classem ; Æquatæ spirant auræ ; datur hora quieti : Pone caput, fessosque oculos furare labori. Ipse ego paulisper pro te tua munera inibo." Cui vix attollens Palinurus lumina fatur: "Mene salis placidi vultum fluctusque quietos Ignorare jubes? mene huic confidere monstro? Enean credam quid enim fallacibus Austris*, Et cœli toties deceptus fraude sereni?"
Talia dicta dabat, clavumque affixus et hærens Nusquam amittebat, oculosque sub astra tenebat. Ecce deus ramum Lethæo rore madentem, Vique soporatum Stygia, super utraque quassat Tempora; cunctantique natantia lumina solvit. Vix primos inopina quies laxaverat artus: Et super incumbens, cum puppis parte revulsa, Cumque gubernaclo, liquidas projecit in undas Præcipitem, ac socios nequidquam sæpe vocantem. Ipse volans tenues se sustulit ales ad auras. Currit iter tutum non secius æquore classis, Promissisque patris Neptuni interrita fertur. Jamque adeo scopulos Sirenum advecta subibat, Difficiles quondam, multorumque ossibus albos; Tum rauca assiduo longe sale saxa sonabant: Quum pater amisso fluitantem errare magistro Sensit, et ipse ratem nocturnis rexit in undis, Multa gemens, casuque animum concussus amici. "O nimium cœlo et pelago confise sereno, Nudus in ignota, Palinure, jacebis arena!"
Sic fatur lacrimans, classique immittit habenas, Et tandem Euboicis Cumarum allabitur oris. Obvertunt pelago proras; tum dente tenaci Ancora fundabat naves, et litora curvæ
Prætexunt puppes; juvenum manus emicat ardens Litus in Hesperium; quærit pars semina flammæ Abstrusa in venis silicis; pars densa ferarum Tecta rapit, silvas, inventaque flumina monstrat. At pius Æneas arces, quibus altus Apollo Præsidet, horrendæque procul secreta Sibyllæ,
Antrum immane, petit; magnam cui mentem animumque Delius inspirat vates, aperitque futura. Jam subeunt Trivia lucos atque aurea tecta. Dædalus, ut fama est, fugiens Minoïa regna, Præpetibus pennis ausus se credere cœlo, Insuetum per iter gelidas enavit ad Arctos, Chalcidicaque levis tandem super adstitit arce. Redditus his primum terris tibi, Phoebe, sacravit Remigium alarum, posuitque immania templa. In foribus letum Androgeï: tum pendere pœnas Cecropidæ jussi, miserum! septena quotannis Corpora natorum; stat ductis sortibus urna. Contra elata mari respondet Gnosia tellus:
Hic crudelis amor tauri suppostaque furto Pasiphaë, mixtumque genus, prolesque biformis Minotaurus inest, Veneris monumenta nefandæ ; Hic labor ille domus, et inextricabilis error: Magnum reginæ sed enim miseratus amorem Dædalus, ipse dolos tecti ambagesque resolvit, Caca regens filo vestigia. Tu quoque magnam Partem opere in tanto, sineret dolor, Icare, haberes. Bis conatus erat casus effingere in auro; Bis patriæ cecidere manus. Quin protenus omnia Perlegerent oculis, ni jam præmissus Achates Afforet, atque una Phoebi Triviæque sacerdos, Deiphobe Glauci, fatur quæ talia regi: "Non hoc ista sibi tempus spectacula poscit. Nunc grege de intacto septem mactare juvencos Præstiterit, totidem lectas de more bidentes."
Talibus affata Enean-nec sacra morantur Jussa viri-Teucros vocat alta in templa sacerdos. Excisum Euboïcæ latus ingens rupis in antrum, Quo lati ducunt aditus centum, ostia centum ; Unde ruunt totidem voces, responsa Sibyllæ. Ventum erat ad limen, quum virgo, "Poscere fata Tempus," ait: "deus, ecce deus!" Cui talia fanti Ante fores subito non vultus, non color unus, Non comtæ mansere comæ ; sed pectus anhelum, Et rabie fera corda tument; majorque videri, Nec mortale sonans; afflata est numine quando Jam propiore dei. "Cessas in vota precesque, Tros," ait, "Enea? cessas? neque enim ante dehiscent Attonitæ magna ora domus." Et talia fata Conticuit. Gelidus Teucris per dura cucurrit Ossa tremor, funditque preces rex pectore ab imo : "Phoebe, graves Troja semper miserate labores, Dardana qui Paridis direxti tela manusque Corpus in acidæ ; magnas obeuntia terras Tot maria intravi, duce te, penitusque repostas
Massylum gentes, prætentaque Syrtibus arva ; Jam tandem Italia fugientis prendimus oras. Hac Trojana tenus fuerit fortuna secuta.
Vos quoque Pergameæ jam fas est parcere genti, Dique deæque omnes, quibus obstitit Ilium et ingens Gloria Dardaniæ. Tuque, o sanctissima vates, Præscia venturi, da, non indebita posco Regna meis fatis, Latio considere Teucros, Errantesque deos agitataque numina Troja. Tum Phobo et Triviæ solido de marmore templum Instituam festosque dies de nomine Phœbi. Te quoque magna manent regnis penetralia nostris ; Hic ego namque tuas sortes arcanaque fata, Dicta meæ genti, ponam, lectosque sacrabo, Alma, viros. Foliis tantum ne carmina manda; Ne turbata volent rapidis ludibria ventis : Ipsa canas, oro." Finem dedit ore loquendi. At Phœbi nondum patiens, immanis in antro Bacchatur vates, magnum si pectore possit Excussisse deum: tanto magis ille fatigat Os rabidum, fera corda domans, fingitque premendo. Ostia jamque domus patuere ingentia centum Sponte sua, vatisque ferunt responsa per auras: "O tandem magnis pelagi defuncte periclis! Sed terra graviora manent. In regna Lavinî Dardanidæ venient; mitte hanc de pectore curam; Sed non et venisse volent. Bella, horrida bella, Et Thybrim multo spumantem sanguine cerno. Non Simoïs tibi nec Xanthus, nec Ďorica castra Defuerint: alius Latio jam partus Achilles, Natus et ipse dea: nec Teucris addita Juno Usquam aberit. Quum tu supplex in rebus egenis Quas gentes Italum aut quas non oraveris urbes! Causa mali tanti conjux iterum hospita Teucris, Externique iterum thalami.
Tu ne cede malis; sed contra audentior ito,
« IndietroContinua » |