Immagini della pagina
PDF
ePub

titulus, Toroqlav лowrη. Atque ut hic in secundo libro γραφῆς τὸ δεύτερον, ita ibi Ἱστοριών δευτέρα· eadem tituli ma utrobique servata et in sequentibus libris. Sic vero et a Herodotum Ἱστοριών πρώτη, quae et de Musae nomine eodemque modo Torogiav devrépa, quae et Euterpe; et ita inceps. Sed quum novem librorum unusquisque Historia cetur, videndum an et totum opus ex tot libris constans storiam, ac non potius Historias, vocare debeamus. Histor quidem certe vocat iste titulus, Ηροδότου Αλικαρνασσέως τα ρία, ἐν ἐννέα τμήμασιν, ἃ καὶ Μούσας καλεῖ. Atque haec graphe, in qua lorogia non iorogia legimus, confirmari po videtur ex primis ipsius Herodoti verbis, Ηροδότου Αλικαρν σῆος ἱστορίης ἀπόδεξις ἥδε. Sed non dubium est, quin, ut tum opus appellare historiam possumus, intelligendo gene lem historiam, ita et unumquemque librum tanquam particu rem et sibi peculiarem historiam complectentem. Interim men mihi non placet in uno eodemque titulo fotogía ita po ut usum utrumque habeat. † [Haec nihil huc pertinent.] Qu autem ad priorem illam librorum Thucydidis epigraphen attin Συγγραφῆς τὸ πρῶτον, et τὸ δεύτερον, atque ita deinceps, bum Evvéreaue, quo utitur initio, pro ea facere videri pos Quod Valla quidem unico verbo conscripsit est interpretat at Vitus studiose et diligenter conscripsit, Graecum nimiru Scholiastem in hac interpretatione sequens, qui vult ovyyod esse τὸ μετ ̓ ἐπιμελείας καὶ σπουδαίως συντάξαι. — Sed fide Scholiastae de differentia, quam inter hoc compositum vyye a et simplex yeawat constituit, minime habere debuit; potius et ipsum et Scholiastem considerare oportuit verbu Evryçaya scriptioni historicae adeo conveniens esse, ut ex factum nomen guyyoapɛús de scriptore historiae, qui alioq verbo uno ex eodem sermone sumpto historicus vocatur, qu dam velut praerogativa passim in usu sit. [Add. quae ad illu Evvéygaye c. 1. in adnot. et ad Thuc. et ad Schol. dicentu -Verum quod ad vocabulum istud guyyeaon attinet titul librorum Thucydidis adhibitum, est aliud, de quo te commo nefaciam, legi nimirum in superioribus typographicis edition bus, quae meas praecesserunt, Θουκυδίδου ξυγγραφῆς πρώτη itidemque Θουκυδίδου ξυγγραφῆς δευτέρας, eodemque in cete ris libris modo illi genitivo vyroa❤ns alterum genitivum ad iici; qui tamen nullo admitti modo potest, quum nihil sit quo cum iungatur. Nec vero talem inscriptionem ex ullo veter profectam esse libro putandum est, verum ex alicuius imperi tia, qui quum ξυγγραφῆς πρώτη, itidemque δευτέρα, et τρίτη atque ita deinceps scriptum invenisset, (subaudito videlicet no minativo βίβλος, vel ἱστορία,) ita mutandam scripturam puta

, ut hae voces, casu inter se antea discordes, contra in eo lille inter se concordes essent." STEPH.

ΤΑ ΠΡΩΤΟΝ. » Alicubi legitur, ΤΩΝ ΕΙΣ ΟΚΤΩ ΤΟ POTON quam loquendi formam et in quibusdam aliis tituto observavi, (et quidem aliud eius exemplum paulo post propouam,) quum alioqui videri possit dicendum potius esse, tov

TO MOTOV. Ceterum ad numerum librorum Thucydidis quod attinet, discimus ex Diodoro Siculo quosdam eius historiam non in octo tantum libros, sed in novem partitos esse. Serbit enim libro XIII. [p. 573.] suae Historicae Bibliothecae, τῶν δὲ συγγραφέων Θουκυδίδης μὲν τὴν ἱστορίαν κατέστρεψε, περιλαβὼν χρόνον ἐτῶν κδ' ἐν βίβλοις ὀκτώ· τινὲς δὲ διαιροῦσιν· divia. Et vero qui ista, quae huic editioni adiuncta sunt, Scholia scripsit, quosdam in XIII libras Thucydideam historiam divisisse tradit, atque huius divisionis non uno in loco mentionem facit. In haec enim verba (quae libro IV. leguntur mp. 78.) Βρασίδας δὲ κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον τοῦ θέρους που μενόμενος ἑπτακοσίοις καὶ χιλίοις ὁπλίταις ἐς τὰ ἐπὶ Θράκης, ἐπειδὴ ἐγένετο ἐν Ἡρακλείᾳ τῇ ἐν Τραχ., adnotat, opere Thucydidis in tredecim historias diviso, finem hic sextae esse ac principium septimae. Eius verba sunt, τῶν ἐς τριςκαίδεκα τέλος τῆς ἕκτης, ἀρχὴ τῆς ἑβδόμης. Ubi si quaerat quispiam, quidnam cam articulo tov subaudire debeamus, non male responsurus mihi videor, si genitivum fotoqrav dixero, quum, uti antea sebam, in quibusdam veteribus libris, atque adeo in meo, hic Litulus legatur, ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ἹΣΤΟΡΙΩΝ ΠΡΩΤΗ. Se quendo enim hunc titulum, ista illius verba, tov és tọisnaídexa Télos Tns Extns, perinde accipimus, ac si dictum esset, Θουκυδίδου ἱστοριῶν τῶν εἰς τριςκαίδεκα διῃρημένων τέλος τῆς Έκτης, videlicet ἱστορίας, ibidemque ἀρχὴ τῆς ἑβδόμης, subaudito eodem illo genitivo forogías. Verum illam tituli brevitatem assequi Latina lingua non potest, vel eam ob causam, quod articulo Latinitas careat, ideoque, quod paucioribus ibi verbis dicitur, pluribus dicere necesse haberemus, ea, quae subaudienda relinqui dixi, ponendo; hoc pactó: THUCYDIDIS HISTORIARUM IN TREDECIM DIVISARUM EINIS SEXTAE, INITIUM SEPTIMAE. Sed Latinis valde insolens hic titulus esset, etiamsi Graecam illam brevitatem non retineat, quemadmodum dixi; praesertim vero in tali usu appellationis HISTORIARUM atque HISTORIAE insolentia, ut opinor, fuerit. Neque enim morem hunc Latinitati esse puto, unum unius historicum opus historias vocare; multo etiam minus (nam fieri ta~ men posset, ut alicubi talem usum plurale istud haberet,) praum librum primam historiam, sccundum secundam, atqui ita deinceps appellare. Esse autem intelligenda, ut docui, ille

patris addit, intervenit articulus. Ita enim [V, 16.] MOT ἀναξ ὁ Παυσανίου, et [III, 91.] Νικίας ὁ Νικηράτου, et [V, 50 Λείχας ὁ ̓Αρκησιλάου, item [VIII, 6.] Καλλίγειος ὁ Λαοφῶντος καὶ Τιμαγόρας ὁ Αθηναγόρου, apud eum leguntur; et in geni tivo [I, 107.] Πλειστοάνακτος τοῦ Παυσανίου, item [IV, 102 "Ayvavos tov Nixíov. Eodemque modo in accusandi casu [I 21.] Πλειστοάνακτα τὸν Παυσανίου, et [III, 115.] Σοφοκλέα τὸ Σωστρατίδου, [ΙΙΙ, 80.] Εὐρυμέδοντα τὸν Θουκλέους, aliaqu quam plurima interiecto articulo legimus. Verum duo sunt, qua his posse opponi video. Unum est in Anthologia Gr. epigramma tum exstare hunc pentametrum,

Θουκυδίδην Ολόρου, Κεκροπίδην τὸ γένος

nec non versum hunc eius sepulcro inscriptum fuisse dici, Θουκυδίδης Ολόρου Αλιμούσιος ἐνθάδε κεῖται.

Alterum, in aliquibus huius ipsius historici locis non interpon istum articulum; nam I, 24., statim post prooemium, legimu Dalios Eparoxλeldov. Quin etiam lib. IV. cap. 119., ubi quo rundam Lacedaemoniorum, Corinthiorum, Atheniensium, e aliorum nomina ponuntur, nusquam interiici eum videmus. A ego, ad illos quidem versus quod attinet, carmen quasdam elli pses sibi permittere dixerim, et in eo excusari quae haud pari ter in soluta oratione locum haberent; in illo autem I, 24. loco Φάλιος Ερατοκλείδου, et in quibusdam aliis suspecta nobis li brarii fides esse potest. Verum de eadem articuli omissione cum tot nominibus, quae IV, 119. habet, quid respondendum erit? An quia, quum tam multa nomina simul ponerentur, si quot illa erant, toties interiectus articulus fuisset, aures offensurus videbatur? Vereor certe, ne cui parum fide digna haec responsio videatur; atque ut hic quoque fides librarii in dubium vocetur, facit Aristophanis Scholiastes, qui eum locum afferens (sed mendose magna ex parte scriptum) articulum quibusdam genitivis praefigit. [Immo vero articulus propterea ibi omissus, quod ad pactum respicitur, eiusque quodammodo verba servata sunt. Cf. Matth. Gr. §. 274. extr.] Verumtamen si diagópos positum illum aut omissum fuisse quis contendat, quum aliorum tum vero Dionysii Halicarnassei auctoritate se defendet, apud quem legimus in historiae titulo, ante prooemium, Διονυσίου Αλεξάνδρου του Αλικαρνασσέως· nec non in fine prooemit, ὁ δὲ συντάξας αυτήν εἰμι Διονύσιος Αλεξάνδρου Αλικαρ va6otus. Utrobique enim ante patris nomen omissum esse articulum videmus; quin etiam, quum illic sit rov Alınaqvaooéos, hic tamen non esse itidem & 'Alınaqvacoɛús, sed non minus ante hunc nominativum quam ante illum genitivum orationem articulo carere. Ut autem nunc tandem quod sentio de huius articuli usu dicam, Graeci sermonis leges poscere opinor, ut

iscis huiusmodi articulus adhibeatur, cum quo nomen quod ¿¿λɛí#a, et subaudiendum a nobis est, iungatur, atque adeo qui nobis gius ɛipes index relinquatur. Sed enim ut alia pleraque sunt, in quibus sermonis legem interdum non servari scimus, ita hic non servatam semper fuisse, sic tamen, ut illa omissio plerumque on ipsorum auctorum sed librariorum esse videatur. Quin etiam hoc addo, simile hoc vero esse, illos hanc omissionem potius ubi patris et filii nomina in diverso casu ponuntur, quain ubi in eodem, sibi permisisse; quod magis illic quam hic evidens esse posset. Nam quum exempli gratia Διονύσιος Αλεξάν dov dico, quoniam patris nomen in alio casu quam filii nomen ponitur, unum statim ab altero discernitur, et ista casaum diversitas defectum articuli quodammodo supplet; nec potest hic oriri eiusmodi error, qualis quum utrumque eodem in casu, genitivo videlicet, positum est: ut videlicet, nomini filii adiecto patris nomine, haec deinde tanquam diversarum personarum nomina separentur. Cuius erroris exempla ex Scholiaste Aristophanis mihi suppeterent, si diutius huic sermoni immorari statuissem." STEPH. Cf. I. 1. p. 195.

'040POT.,,Scio quosdam 'OPOД0r scribendum censuisse; sed quum non aliunde quam ex alicuius veteris libri auctoritate hoc attulisse credibile sit, illis non solum aliorum et [, quidem pariter veterum auctoritas opponi potest, sed etiam quorundam historicorum, qui filium Olori, non Oroli, eum fuisse tradunt. Nam ut omittam eos, qui vitam eius scripserunt, audimus alicubi Dionysium Halicarnasseum vocantem eum non alio nomine quam τὸν Ολόρου, sicut Platonem τὸν ̓Αρίστωνος. Locum illum habet eius Tézvn, in methodo orationum, quae Extrapio vocantur. Nam quum in Aldina editione legatur - παρά γε τῷ τοῦ λόγου καὶ τοῦ ̓Αρίστωνος, meam de λόγου in Olopov mutando coniecturam vetustum exemplar comprobavit; ac feci et in meis Schediasmatis huius emendationis mentionem. Est autem et hoc ipsum lóyou ex 'Ológov per depravationem factum, amissa primum litera prima, deinde litera g in 7 mutata a quopiam, qui has syllabas lógov nihil significare videbat. His accedit et istius hexametri testimonium,

Θουκυδίδης Ολόρου Αλιμούσιος ἐνθάδε κεῖται·

nec non huius pentametri,

Θουκυδίδην Ολόρου, Κεκροπίδην τὸ γένος.

Ac ne quis parvam nobis esse debere existimet epigrammatis, ex quo sumptus est hic pentameter, auctoritatem, verba haec, quae de ipso in eius vita legimus, ἵνα μὴ πᾶσιν εἴη βατός, deprompta inde esse animadvertendum est; ibi enim legimus,

Elpi 8è ov závτεodi Baτós." STEPH. Add. I. 1. p. 22 sq. ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ ΤΟ ΠΡΩΤΟΝ. Alius in vet. lib. est

[ocr errors]

titulus, Toroqiv лorn. Atque ut hic in secundo libro Ev γραφῆς τὸ δεύτερον, ita ibi Ἱστοριών δευτέρα eadem tituli fo ma utrobique servata et in sequentibus libris. Sic vero et apu Herodotum Ἱστοριών πρώτη, quae et de Musae nomine Clio eodemque modo Torogiav devtéqa, quae et Euterpe; et ita de inceps. Sed quum novem librorum unusquisque Historia vo cetur, videndum an et totum opus ex tot libris constans Hi storiam, ac non potius Historias, vocare debeamus. Historian quidem certe vocat iste titulus, Ηροδότου Αλικαρνασσέως ἱστο ρία, ἐν ἐννέα τμήμασιν, ἃ καὶ Μούσας καλεῖ. Atque haec epi graphe, in qua iotopía non iotopía legimus, confirmari poss videtur ex primis ipsius Herodoti verbis, Ηροδότου Αλικαρνασ oños iorogins áródεğıç dε. Sed non dubium est, quin, ut to tum opus appellare historiam possumus, intelligendo generalem historiam, ita et unumquemque librum tanquam particula rem et sibi peculiarem historiam complectentem. Interim tamen mihi non placet in uno eodemque titulo forogía ita poni, ut usum utrumque habeat. † [Haec nihil huc pertinent.] Quod autem ad priorem illam librorum Thucydidis epigraphen attinet, Ξυγγραφῆς τὸ πρῶτον, et τὸ δεύτερον, atque ita deinceps, verbum Evvéyeave, quo utitur initio, pro ea facere videri possit. Quod Valla quidem unico verbo conscripsit est interpretatus; at Vitus studiose et diligenter conscripsit, Graecum nimirum Scholiastem in hac interpretatione sequens, qui vult ovyroάa esse τὸ μετ ̓ ἐπιμελείας καὶ σπουδαίως συντάξαι. — Sed fidem Scholiastae de differentia, quam inter hoc compositum žvyręάyai et simplex yeawar constituit, minime habere debuit; ac potius et ipsum et Scholiastem considerare oportuit verbum Evyyçaya scriptioni historicae adeo conveniens esse, ut ex eo factum nomen guyyoapɛús de scriptore historiae, qui alioqui verbo uno ex eodem sermone sumpto historicus vocatur, quadam velut praerogativa passim in usu sit. [Add. quae ad illud Evvéygays c. 1. in adnot. et ad Thuc. et ad Schol. dicentur.]

Verum quod ad vocabulum istud έvyyoa❤n attinet titulis librorum Thucydidis adhibitum, est aliud, de quo te commonefaciam, legi nimirum in superioribus typographicis editionibus, quae meas praecesserunt, Θουκυδίδου ξυγγραφῆς πρώτης, itidemque Θουκυδίδου ξυγγραφῆς δευτέρας, eodemque in cete ris libris modo illi genitivo vyroa❤ñs alterum genitivum adiici; qui tamen nullo admitti modo potest, quum nihil sit quocum iungatur. Nec vero talem inscriptionem ex ullo veteri profectam esse libro putandum est, verum ex alicuius imperitia, qui quum ξυγγραφῆς πρώτη, itidemque δευτέρα, et τρίτη, atque ita deinceps scriptum invenisset, (subaudito videlicet nominativo βίβλος, vel ἱστορία,) ita mutandam scripturam puta

« IndietroContinua »