Immagini della pagina
PDF
ePub
[blocks in formation]
[blocks in formation]

2. Die Lex agraria des Sp. Cassius

1. Die I. Secessio der Plebs. Gründung des Volkstribunats

3. Das Decemvirat

63

73

75

4. Die II. Secessio der Plebs. Sturz des Decemvirats.

88

5. Eroberung Rom's durch die Gallier

6. Politische Gleichstellung der Plebs

C. Aeussere Kämpfe der Republik. 1. Die Samnitischen Kriege.

95

114

a) Der erste Samnitische Krieg

b) Abfall der Latiner und Campaner

c) Der zweite Samnitische Krieg.

a) Streit des Dictators L. Papirius Cursor und des magister

equitum Q. Fabius Maximus Rullianus

b) Niederlage der Römer in den Caudinischen Pässen

c) Krieg mit Etrurien

d) Der (dritte) Samnitisch-Etruskische Krieg

2. Der Tarentinische Krieg. Pyrros

123

131

135

143

157

[ocr errors][ocr errors]

162

171

1

Vorrede des Livius.

Facturusne operae pretium sim, si a primordio urbis res 1 populi Romani perscripserim, nec satis scio, nec, si sciam, 2 dicere ausim, quippe qui cum veterem tum volgatam esse rem videam, dum novi semper scriptores aut in rebus certius ali5 quid adlaturos se aut scribendi arte rudem vetustatem superaturos credunt. utcumque erit, iuvabit tamen rerum gestarum 3 memoriae principis terrarum populi pro virili parte et ipsum consuluisse; et si in tanta scriptorum turba mea fama in obscuro sit, nobilitate ac magnitudine eorum me, qui nomini 10 officient meo, consoler. res est praeterea et inmensi operis, 4 ut quae supra septingentesimum annum repetatur, et quae ab exiguis profecta initiis eo creverit, ut iam magnitudine laboret sua; et legentium plerisque haud dubito quin primae origines proximaque originibus minus praebitura voluptatis sint, festi15 nantibus ad haec nova, quibus iam pridem praevalentis populi vires se ipsae conficiunt. ego contra hoc quoque laboris prae- 5 mium petam, ut me a conspectu malorum, quae nostra tot per annos vidit aetas, tantisper certe, dum priscam vetustatem mente

=

1. operae pretium facere ein der Mühe und Arbeit werthes Unternehmen wagen, nicht umsonst Mühe aufwenden. Der Zweifel bezieht sich nicht so sehr auf das res p. R. perscribere als auf a primordio urbis -perscribere, weil die älteste Geschichte Roms schon so vielfach von Annalisten behandelt worden war (novi semper scriptores).— 2. perscripserim, Vergangenheit oder Zukunft? Warum perscribere u. nicht scribere res p. R. wie Sall. Cat. 2, cf. ibid. 4: res gestas p. R. carptim, ut quaeque memoria digna videbantur, perscribere statui. 3. rem = dicere operae se pretium facturos. 4. dum novi semper etc. den vielen Schriftstellern, welche Histor. Quellenbuch. II, 1. 2. Aufl.

unter

=

hoffen etc. 7. principis terrarum populi des weltbeherrschenden Volkes. 9. nobilitate: Männer wie Fabius, Cato, Piso, Sulla, Lucullus, Caesar. - 10. officient, wie ein Haus, welches dem andern vorgebaut das Licht entzieht. Daher in obscuro esse = im Schatten stehen. - 10. res: 1. Stoff, 2. Staat, vgl. res Romana. Beide Begriffe fliessen hier in einen zusammen, da der röm.Staat den Stoff des Werkes enthält. 12. magnitudine laborare: Es war dies die Ansicht des Augustus u. Tiberius. - 13. primae origines etc. die Urgeschichte u.Entwicklungsgeschichte.-15.haec nova = die interessante Gegenwart. - 17. nostra aetas: Bei dem Triumph des Augustus über Cleopatra (29)

=

1

repeto, avertam, omnis expers curae, quae scribentis animum etsi non flectere a vero, sollicitum tamen efficere potest. 6 Quae ante conditam condendamve urbem poeticis magis decora fabulis quam incorruptis rerum gestarum monumentis 7 traduntur, ea nec adfirmare nec refellere in animo est. datur 5 haec venia antiquitati, ut miscendo humana divinis primordia urbium augustiora faciat. et si cui populo licere oportet consecrare origines suas et ad deos referre auctores, ea belli gloria est populo Romano, ut, cum suum conditorisque sui parentem Martem potissimum ferat, tam et hoc gentes humanae 10 8 patiantur aequo animo quam imperium patiuntur. sed haec et his similia utcumque animadversa aut existimata erunt, haud 9 in magno equidem ponam discrimine: ad illa mihi pro se quisque acriter intendat animum, quae vita, qui mores fuerint, per quos viros quibusque artibus domi militiaeque et partum et 15 auctum imperium sit; labante deinde paulatim disciplina velut desidentes primo mores sequatur animo, deinde ut magis magisque lapsi sint, tum ire coeperint praecipites, donec ad haec tempora, quibus nec vitia nostra nec remedia pati possumus, per10 ventum est. hoc illud est praecipue cognitione rerum salubre 20 ac frugiferum, omnis te exempli documenta in inlustri posita

[ocr errors]

war Livius 30 Jahre alt. 2. sollicitum In der Behandlung der neuern Geschichte muss der Historiker fürchten, durch seine Darstellung vielfach anzustossen. Vgl. Hor. II, 1 an Asinius Polio (Heft II, 5): periculosae plenum opus aleae tractas et incedis per ignes suppositos cineri doloso. 3. ante conditam urbem: die Zeit unmittelbar vor der Gründung, condendam die frühere Zeit bis zurück auf Aeneas. Im Gerundium ist nicht ein Plan, sondern die Bestimmung des Schicksals angedeutet. 4. decora ausgeschmückt. 5. ea nec adfirmare nec refellere in animo est: Beachte das gesunde Urtheil des Livius; ebenso urtheilt er über Wundererscheinungen. - 7. si cui p., wenn überhaupt, nicht wenn irgend einem Volke, wie müsste dann sich L. ausdrücken? 8. consecrare origines seinem Ursprung einen heiligen Charakter verleihen. - 12. animadversa, beachtet, bemerkt. - 13. in magno discrimine, will ich nicht rechnen unter darauf will ich kein grosses Gewicht legen 13. ad

[ocr errors]
[ocr errors]

=

=

[ocr errors]

illa: Liv. versteht also zwischen
der äusseren und inneren Geschichte
eines Volkes zu unterscheiden. - 15.
artibus domi militiaeq. politische
u. kriegerische Thätigkeit, Mittel.
· 16. disciplina die alte Zucht u.
Strenge in häuslichen, politischen u.
militärischen Verhältnissen. 17.
desidere (sich senken) labare
anfangen zu fallen, labi sinken.
18. praecipites: unaufhaltsam. - 18.
donec perventum est = bis herab
auf unsere Zeit. — 19. pati possumus:
Verweichlichte Kranke können weder
das Uebel ertragen (i. e. ihr Körper
hält nicht aus) noch sind sie im
Stande durchgreifende Mittel aus-
zuhalten (i. e. ihre Charakterstärke
ist gelähmt). Livius scheint an die
Pessimisten zu denken, welche sich
in die Alleinherrschaft (= reme-
dium) des Aug. nicht hineinfinden
konnten.-21. exempli documenta etc.
dass man deutliche Beispiele
(doc.) von jedem denkbaren wich-
tigen Ereigniss (ex.) wie an einem
plastischen Kunstwerke (inlustre
mon., wir würden sagen: wie auf
einem Gemälde) klar vor Augen

« IndietroContinua »